…για το Μάθημα των Θρησκευτικών

Βαθαίνει το… σχίσμα μεταξύ θεολόγων για τη διδασκαλία των Θρησκευτικών στα σχολεία: Για «νόθευση της ορθόδοξης χριστιανικής παιδείας» κατηγορούν τα πιλοτικά προγράμματα μέλη της Πανελλήνιας Ενωσης Θεολόγων, «δεν ξεπερνούν το 10% κάθε ενότητας οι θρησκειολογικές αναφορές» απαντά το υπουργείο

Της Αφροδίτης Τζιαντζή

Λίγοι γνωρίζουν ότι στους κύκλους των θεολόγων εξελίσσεται εδώ και καιρό ένας αθέατος εμφύλιος. Πλευρές του έρχονται στη δημοσιότητα, συνήθως με τη μορφή επιστολών της Πανελλήνιας Ενωσης Θεολόγων προς τον υπουργό Παιδείας, την Ιερά Σύνοδο ή τον αρχιεπίσκοπο, στις οποίες μιλάνε για «πορεία αποχριστιανοποίησης του ελληνικού σχολείου» και επιτίθενται με δριμύτητα ενάντια στα νέα προγράμματα σπουδών των Θρησκευτικών, που εφαρμόζονται πιλοτικά από το 2011 σε λίγα δημοτικά και γυμνάσια, στο πλαίσιο του «Νέου σχολείου».

Μέλη της ΠΕΘ, της παλαιότερης και πολυπληθέστερης Ενωσης Ορθόδοξων Θεολόγων, που στους κύκλους της περιλαμβάνει και κληρικούς με πτυχίο Θεολογίας, κατηγορούν τα νέα προγράμματα ως «πολυ-θρησκειακά» και «θρησκειολογικά», σε αντίθεση με τον ώς τώρα δεδομένο ομολογιακό και σε μεγάλο βαθμό κατηχητικό χαρακτήρα τους. Ομολογιακό θεωρείται το μάθημα που έχει ως αφετηρία την ομολογία πίστης στο ορθόδοξο χριστιανικό δόγμα, ενώ ένα αμιγώς θρησκειολογικό μάθημα θα περιοριζόταν στη συγκριτική διδασκαλία των θρησκειών.

Θεματικές ενότητες

Τα νέα προγράμματα σπουδών, που επεξεργάστηκε επιστημονική ομάδα θεολόγων υπό την επίβλεψη του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου (σ.σ. Ινστιστούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής πλέον), διόλου δεν είναι πολυθρησκειακά, καθώς εξακολουθούν να έχουν στο επίκεντρό τους την ορθόδοξη χριστιανική παράδοση. Παράλληλα, εισάγουν στοιχεία από τις χριστιανικές παραδόσεις της Ευρώπης (ρωμαιοκαθολικισμός, προτεσταντισμός), τις μεγάλες μονοθεϊστικές θρησκείες (ισλάμ, ιουδαϊσμός), και σε μικρότερη έκταση τις ανατολικές θρησκείες (ινδουισμός, βουδισμός).

Δεν αποτελούν Αναλυτικά Προγράμματα, δεν έχουν δηλαδή βιβλίο, αλλά χωρίζονται σε θεματικές ενότητες, πάνω στις οποίες ο εκπαιδευτικός καλείται να χτίσει το δικό του «σενάριο», ανάλογα με τις ανάγκες της τάξης. Προάγουν την ομαδοσυνεργατική διδασκαλία, δίνουν έμφαση στον σεβασμό της διαφορετικότητας και ενθαρρύνουν τα παιδιά να αναζητούν την ειρηνευτική-οικουμενική διάσταση του θρησκευτικού μηνύματος, αντί για τη μισαλλοδοξία και τον φανατισμό.

Υπέρμαχος των νέων προγραμμάτων, που βρίσκονται στο στάδιο της αξιολόγησης, εμφανίζεται ο πανελλήνιος θεολογικός σύνδεσμος «ΚΑΙΡΟΣ για την αναβάθμιση της θρησκευτικής εκπαίδευσης», που ιδρύθηκε το 2010 και περιλαμβάνει μόνο εκπαιδευτικούς και ακαδημαϊκούς θεολόγους. Οι σοβαρές πτυχές του διαλόγου για τα Θρησκευτικά περιλαμβάνονται στον συλλογικό τόμο «Τα θρησκευτικά στο Σύγχρονο Σχολείο» (εκδ. Αρμός), που περιλαμβάνει επιχειρήματα από όλες τις πλευρές, αποκλείοντας τις ακραίες φωνές.

Πόσο τα Θρησκευτικά εξάπτουν τα πάθη είχαμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε στην ημερίδα που διοργανώθηκε πρόσφατα στο Πρότυπο Πειραματικό Γυμνάσιο «Ευαγγελική Σχολή Σμύρνης». Σε μια κατάμεστη αίθουσα, μαθητές και μαθήτριες μίλησαν για το «blogging στα Θρησκευτικά», παρουσιάζοντας τη μέθοδο εργασίας τους. Στην ιστοσελίδα του θεολόγου της σχολής, Γ. Καπετανάκη (blogs.sch.gr/gkapetanak), είδαμε μαθητικές εργασίες για το Ολοκαύτωμα (μια υποδειγματική εργασία μαθητή της Γ΄ γυμνασίου), τη φεμινιστική θεολογία, τον επίσκοπο του Σαν Σαλβαδόρ Οσκαρ Ρομέρο, που δολοφονήθηκε από τα ακροδεξιά τάγματα θανάτου, πλάι σε εργασίες για ορθόδοξους αγίους. Θαυμάζοντας τον πλούτο των εργασιών αναρωτιέται κανείς ποιος γονέας, θρησκευόμενος ή μη, θα ήθελε το παιδί του να στερηθεί ένα τέτοιο ανοιχτό μάθημα.

Ανοιχτό μάθημα

Θετική ήταν η εμπειρία της θεολόγου Α. Αλεξανδρή, που δίδαξε τα νέα προγράμματα στα παιδιά του 1ου Γυμνασίου Αχαρνών, ένα σχολείο 270 μαθητών, από τους οποίους οι 90 είναι Ρομά, οι 40 παιδιά μεταναστών και οι 65 παιδιά παλιννοστούντων. «Βήμα μπροστά» χαρακτήρισε τα νέα προγράμματα ο λέκτορας της Θεολογικής Αθηνών Μ. Λιάγκης-Κουκουνάρας, επισημαίνοντας ωστόσο παιδαγωγικές αδυναμίες και καταλήγοντας ότι «στην πραγματικότητα αποτελούν μοντέρνα πρόταση του Ορθόδοξου ομολογιακού μαθήματος». Θερμό χειροκρότημα εισέπραξε ο σχολικός σύμβουλος θεολόγων Β΄ Αθήνας, Α. Βαλιανάτος, υποστηρίζοντας ότι το μάθημα των Θρησκευτικών δεν μπορεί να είναι κατήχηση, κάτι που, εκτός από παράνομο, είναι και ατελέσφορο παιδαγωγικά.

Αντίθετη άποψη εξέφρασε ο Ευ. Πονηρός, σχολικός σύμβουλος Θεολόγων Πειραιά και μέλος της ΠΕΘ, κατηγορώντας το νέο πρόγραμμα ότι «νοθεύει το ορθόδοξο χριστιανικό περιεχόμενο των Θρησκευτικών που ισχύει στην Ελλάδα 193 χρόνια, με ετερόδοξα και ετερόθρησκα στοιχεία», είναι «παράνομο και αντισυνταγματικό» και θα στείλει τους θεολόγους στην ανεργία. «Το να διδάσκεις άλλες θρησκείες στα Θρησκευτικά, είναι σαν να διδάσκεις ξένες γλώσσες στο μάθημα των Νέων Ελληνικών», υποστήριξε. Την ίδια ρητορική ανέπτυξε μέλος της ΠΕΘ από το ακροατήριο, λέγοντας ότι «αφού θέλουμε να διδάσκουμε άλλες θρησκείες, ας κρεμάσουμε τον Ομέρ Βρυώνη πλάι στον Κολοκοτρώνη», δείχνοντας τα πορτρέτα των ηρώων του ‘21 στην αίθουσα.

Τα πνεύματα οξύνθηκαν, οι νεότεροι ακροατές αποχωρούσαν, ενώ μια φωνή από το ακροατήριο φώναζε «Ο Θεός είναι ένας», σε μια προσπάθεια να κατευνάσει τα πνεύματα. Ολα είχαν θέση στην κουβέντα: από το άρθρο 16 του Συντάγματος, το οποίο στην παράγραφο 2 αναφέρει ως σκοπό της Παιδείας και την «καλλιέργεια της θρησκευτικής συνείδησης», κάτι που επιδέχεται διαφορετικές ερμηνείες, μέχρι το Μνημόνιο και τους μετανάστες. Σε μια χώρα, όπου ο διαχωρισμός Εκκλησίας και κράτους δεν έγινε ποτέ, το υπουργείο Παιδείας εξακολουθεί να λέγεται «και Θρησκευμάτων» και τα Θρησκευτικά διδάσκονται διπλάσιες ώρες από την Πληροφορική ή τη Βιολογία, τα ζητήματα της θρησκείας παραμένουν βαθιά πολιτικά.

……………………………………………………….

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

«Θρησκευτική αγωγή, όχι κατήχηση»

«Το νέο Πρόγραμμα Σπουδών αφορά τη θρησκευτική αγωγή και όχι την εκκλησιαστική κατήχηση», είναι η θέση του υπουργείου Παιδείας όπως την έχει διαβιβάσει εγγράφως στη Βουλή ο υφυπουργός Σ. Κεδίκογλου. «Αφετηρία και πρωταρχικό μέλημα του μαθήματος είναι η ορθόδοξη πίστη και ζωή, αλλά οφείλει και πρέπει να έχει ορίζοντα αναφοράς και διαλόγου και με τις άλλες χριστιανικές κατανοήσεις» τονίζει, επεξηγώντας ότι οι θρησκειολογικές αναφορές γίνονται μόνο όπου κρίνεται σκόπιμο και ποτέ δεν ξεπερνούν το 10% κάθε ενότητας.

……………………………………………………………………….

ΙΕΡΑ ΣΥΝΟΔΟΣ

Διαβουλεύσεις σε γόνιμο κλίμα

Η Πανελλήνια Ενωση Θεολόγων πιέζει την Ιερά Σύνοδο να καταδικάσει τα νέα προγράμματα σπουδών για τα Θρησκευτικά. Ωστόσο, η Ιερά Σύνοδος δεν έχει πάρει επίσημη θέση για το θέμα.

Τον Μάιο του 2012 συμμετείχε σε διαβούλευση με τους επιστημονικά υπεύθυνους του προγράμματος σε γόνιμο κλίμα, ενώ υπέρ των προγραμμάτων είχαν ταχθεί με εισηγήσεις τους ο μητροπολίτης Αλεξανδρούπολης Ανθιμος και ο μητροπολίτης Μεσσηνίας Χρυσόστομος. «Τα μελετάμε διαρκώς, συνέχεια προκύπτουν νέα ζητήματα», μας απαντά ο πατήρ Τιμόθεος από το γραφείο Τύπου της Ι.Σ.

………………………………………………………………………

ΕΝΩΣΗ ΑΘΕΩΝ

«Αρκεί μία ώρα Θρησκειολογία»

«Εξετάζοντας το Νέο Πρόγραμμα Θρησκευτικών, βρίσκουμε αβάσιμη την ανησυχία των θεολόγων και των εκκλησιαστικών παραγόντων. Διόλου δεν παρατηρούμε αποχριστιανισμό, αντίθετα το μάθημα παραμένει ομολογιακό, παρά την ανανέωση του περιεχομένου και τον εκσυγχρονισμό του τρόπου παρουσίασης» σημειώνει η Ενωση Αθεων, σε ανοιχτή επιστολή προς τον υπουργό Παιδείας, με αφορμή τις επιστολές της ΠΕΘ.

Η Ενωση Αθεων προτείνει την κατάργηση του ομολογιακού μαθήματος και την αντικατάστασή του από μία ώρα Θρησκειολογίας στην Γ΄ Γυμνασίου ή την Α΄ Λυκείου.

Κάτω από : Χωρίς κατηγορία | Με ετικέτα: πιλοτικά σχολεία