Τοῦ Νικολάι Μπερντιάεφ
Η ἐποχή μας εἶναι διαποτισμένη ἀπὸ τὸν οἰκο- νομισμό. Σφραγίζει τὸ καθετί, καταπιέζει τὴν ἀνώτερη ζωή. Ποτὲ ὣς τὰ σήμερα ὁ ἄνθρωπος δὲν εἶχε νιώσει τόσο τὴ σημασία τῆς οἰκονομίας στὴ ζωή του, οὔτε εἶχε συνείδηση τοῦ πόσο ἐξαρτᾶται ἀπὸ αὐτήν. Ποτὲ ἡ παραγωγικότητα δὲν εἶχε ὑπερεγκωμιασθεῖ οὔτε εἶχε μετατραπεῖ σὲ σκοπὸ αὐτὴ καθ’ αὐτή. Δὲν εἶναι τυχαῖο ποὺ ἡ θεωρία τοῦ οἰκονομικοῦ ὑλισμοῦ θεμελιώθηκε στὴν ἐποχή μας. Ἀνταποκρινόταν ἁπλὰ στὴν κατάσταση τῆς εὐρωπαϊκῆς κοινωνίας. Ἡ πνευματικὴ ζωὴ τοῦ ἀνθρώπου ὑποτάχθηκε στὴν ὑλική. Αὐτὸ τὸ φαι- νόμενο τῆς πραγματικό- τητας ἐκφράστηκε παθη- τικὰ στὴ σκέψη ὡς αὐτὴ ἡ ὑλιστικὴ θεωρία γιὰ τὴν ὁποία ὁλόκληρη ἡ πνευματικὴ ζωὴ δὲν εἶναι παρὰ ἐποικοδόμημα τῆς οἰκονομικῆς ζωῆς. Τὰ «ἰδεολογικὰ ἐποικοδομή- ματα», ποὺ καταδικάζουν σήμερα ὑλιστὲς καὶ σο- σιαλιστές, εἶχαν σημα- δέψει τὴν εὐγένεια τοῦ ἀνθρώπινου πνεύματος, τὴν ἀπαίτηση μιᾶς ἱερῆς ἐπικύρωσης τῆς ζωῆς. Ἀρχίσαμε νὰ τὰ θέτουμε ὑπὸ κατηγορία καὶ νὰ τὰ ἑρμηνεύουμε ὑλιστικά, ὁπότε ἡ ὑλικὴ ζωὴ πῆρε τὰ πρωτεῖα ἀπὸ τὴν πνευματική. […] Ποτὲ μέχρι σήμερα ὁ τρόμος μπροστὰ στὴν ἀνάγκη, μπροστὰ στὴν ἀβεβαιότητα τῆς ζωῆς δὲν εἶχε πάρει τέ- τοιες διαστάσεις. Ποτὲ μέχρι σήμερα ὁ ἄνθρωπος δὲν ἔνιωσε τόσο περισφιγμένος, συντριμμένος ἀπὸ ὅλες τὶς μεριές, ἐγκαταλειμμένος στὴν αὐθαιρεσία τῆς τύχης. Ὁ ζυγὸς τοῦ οἰκονομισμοῦ ἔχει γιὰ αἰτία τὴν ἀπώλεια κάθε ἱερῆς ἐπιδοκιμασίας τῆς οἰκονομικῆς δραστηριότη- τας. Στὴν ἀνθρώπινη ζωὴ κάτι ἀπόκτησε τρομερὴ ἔνταση στὸν 19ο καὶ 20ο αἰώνα. Ἡ ζωὴ γίνεται ὅλο καὶ πιὸ δύ- σκολη. Ἀπὸ τὴν ἀργὴ ἐργασία ὁ ἄνθρωπος περνᾶ στὴν ἐντατικὴ ἐργασία, ἀπὸ τὸν ἀνέμελο ψυχικὸ τύπο, στὸν ἐντατικό. Δὲν βλέπει πουθενὰ ἀνοιχτοὺς ὁρίζοντες, ὅλα Ὁ ἄνθρωπος νιώθει καταπιεσμένος στὴ γῆ. Ἡ αὔξηση τοῦ πληθυσμοῦ καὶ τῶν ἀναγκῶν ἔδεσαν τὸν ἄνθρωπο στὴν οἰκονομία. Ἡ εἴσοδος τῆς μηχανῆς ἦταν μιὰ ἀπὸ τὶς πιὸ ριζικὲς ἐπαναστάσεις τῆς ἱστορίας, ταρακούνησε τὰ αἰώνια θεμέλια τῆς ζωῆς. Ὁ ρυθμὸς τῆς ζωῆς ἄλλαξε. Ξεκόβει ὅλο καὶ περισσότερο ἀπὸ τὸν ρυθμὸ τῆς φύσης. Ἡ ζωὴ γίνεται ὅλο καὶ λιγό- τερο φυσική, ὁ ἄνθρωπος γνωρίζει τὴ διάλυση καὶ τὴν δυσαρμονία. Ποιά εἶναι λοιπὸν αὐτὴ ἡ ἀνάγκη ἡ ὁποία καθορί- ζει τὴ δύναμη τῆς οἰκονο- μίας στὴν ἀνθρώπινη ζωή; Εἶναι ἡ ἔκφραση μιᾶς μὴ κοσμικῆς κατάστασης τοῦ κόσμου. Τὸ ὁριστικὸ ξεπέρασμα τῆς ἀνάγκης προϋποθέτει τὴν ἔλευση τῆς κοσμικῆς ἁρμονίας, τὸ ξεπέρασμα τῆς ὑλικῆς κατάστασης τοῦ κό- σμου, δηλαδὴ τοῦ μὴ κο- σμικοῦ, τοῦ κομματιασμέ- νου, τοῦ ἁλυσοδεμένου. Ἡ ὕπαρξη τῶν νόμων τῆς φύσης, ἡ ζωὴ τοῦ σώματός μας ἡ ὁποία μᾶς συνδέει μὲ τὴν φυσικὴ ὁλόκληρου τοῦ κόσμου σημαίνουν ὅτι ἡ κατάσταση μέσα στὴν ὁποία βρίσκονται ὁ ἄνθρωπος καὶ ἡ ἀνθρωπότητα εἶναι ἀτε- λής, ἄρρωστη, ἐλαττωμα- τική. Εἶναι τρελοὶ ὅσοι ἀπὸ σᾶς σκέφτονται νὰ φθάσουν στὸν κοινωνικὸ παράδεισο καὶ στὴν εὐδαιμονία, στὴν τέλεια ἐλευθερία, στὸ ξεπέρασμα τοῦ κακοῦ καὶ τοῦ πό- νου, παραμένοντας ὁλότελα μέσα στὸ φυσικὸ σῶμα, καὶ μένοντας ὑποταγμένοι στὸ βασίλειο τῆς ὑλικῆς φύσης καὶ στοὺς νόμους του. Αὐτὸ τὸ βασίλειο ἀπαιτεῖ τὴν οἰκονομία τοῦ ἀνθρώ- που, τὴν οἰκονομικὴ ἐργασία καὶ μέριμνα. Οἱ εὐαγγελικοὶ λόγοι γιὰ τὴν ἀμεριμνησία τῶν που- λιῶν τοῦ οὐρανοῦ καὶ τῶν χόρτων τῶν ἀγρῶν ἀπευ- θύνονται στὸν ἐσωτερικὸ πνευματικὸ ἄνθρωπο. Εἶναι ἐντελῶς ἄσχετα μὲ τὸν ἐξωτερικὸ χῶρο τῆς ζωῆς. εἶναι στενά, περιορισμένα.
Ἀπὸ τὸ βιβλίο Γιὰ τὴν Κοινωνικὴ Ἀνισότητα, ἐκδ. Π. Πουρναρᾶ
Κάτω από : κοιν. ανισότητα, πολιτικη θεολογία
Αφήστε μια απάντηση
Για να σχολιάσετε πρέπει να συνδεθείτε.