…για το Μάθημα των Θρησκευτικών

ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ

Αντί της εισαγωγής του εγχειριδίου και του κειμένου του Ιωάννου Χρυσοστόμου, επικεντρώσαμε στον Αγιασμό, την τελετή έναρξης της κάθε σχολικής χρονιάς. Πραγματοποιώντας έναν καταιγισμό ιδεών (3 λεπτά περίπου) οι μαθητές εξέφρασαν ιδέες, που εγώ ως διδάσκων σημείωσα στον πίνακα:

παπάς

σταυρός

βασιλικός

νερό

καθηγητές

σχολείο

ευχέλαιο

πολιτικοί

τελετή…

Συμφωνήσαμε να χωριστούν οι μαθητές σε ομάδες των 5 (περίπου), με τυχαίο κριτήριο το εναρκτήριο γράμμα του ονόματός τους και την αλφαβητική διαδοχή, μιας και δεν τους γνώριζα, αφού διδάσκω πρώτη φορά στο Πειραματικό Λύκειο Νίκαιας. Τους ζήτησα να παράξει κάθε ομάδα ένα κείμενο με τους παραπάνω όρους, περίπου 120 λέξεων και να εμπεριέχει όλους τους παραπάνω όρους, λέξεις- κλειδιά. Οι “δημοσιογράφοι” κυκλοφόρησαν ανάμεσα στις ομάδες για να πάρουν ιδέες που μετέφεραν στη δική τους και η αλληλεπίδραση ήταν διάχυτη, εντός κι εκτός των ομάδων . Οι “γραμματείς” μορφοποιούσαν τις νεοεισερχόμενες πληροφορίες, ενώ οι “πρόεδροι” προσπαθούσαν να διατηρήσουν την τάξη.Οι “εκφωνητές” κάθε ομάδας, μετά από 5 λεπτά αυτής της δράσης, προσπάθησαν να παρουσιάσουν τον “Αγιασμό” για δυο λεπτά.

Στη συνέχεια μοίρασα στις ομάδες εργασίας το παρακάτω κείμενο του Μ. Μεσογαίας κ. Νικολάου με μια διαφορετική ερώτηση στην κάθε ομάδα, για να μπορούν να υπογραμμίζουν τις πιθανές απαντήσεις τους, ενώ εγώ ανάγνωσα όλο το κείμενο, φροντίζοντας να κάνω τις ανάλογες φωνητικές υπογραμμίσεις:

“”Ἀγαπητά μας παιδιά,
Σᾶς εὔχομαι ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ μὲ πρόοδο στὸν ἀγῶνα τῆς μόρφωσής σας, καὶ ὄμορφες ἐμπειρίες σχολικῆς ζωῆς!
Μόλις πρὶν ἀπὸ λίγο ὁλοκληρώθηκε ὁ ἁγιασμός. Ἦλθε ὁ ἱερέας,ἰδιόμορφα ντυμένος, διάβασε μερικὰ λόγια ποὺ λίγοι τὰ κατάλαβαν,ἔκανε κά ποιες κινήσεις στοὺς περισσότερους ἀκατανόητες, καὶτέλειωσε. Ὅλο αὐτὸ μοιάζει μὲ κατάλοιπο ἄλλων, παλαιότερωνἐποχῶν. Οἱ πολιτικοί μας δὲν τὸ πιστεύουν, ἀλλὰ διστάζουν νὰ τὸκαταργήσουν. Ἐσᾶς δὲν σᾶς ἐνδιαφέρει, γιατὶ σὲ λίγο θὰ τελειώσει καὶμετά, τοῦ χρόνου πάλι. Κάποιες Ἀνεξάρτητες Ἀρχὲς ἀντιδροῦν, ἀλλὰπρὸς τὸ παρὸν ἄκαρπα. Κανεὶς δὲν τὸ καταλαβαίνει ὅπως γίνεται. Οὔτε καὶ ἡ Ἐκκλησία. Ἁπλᾶ, αὐτὴ τὸ δέχεται ὡς κεκτημένο δικαίωμά της, ποὺ δὲν θὰ ἤθελε νὰ τὸ χάσει. Δὲν ὑπάρχει κανένας λόγος νὰσυντηροῦμε -στὴν οὐσία νὰ ἐξεφτελίζουμε- κάτι ἱερό, ποὺ ὅμως εἴτε δὲν καταλαβαίνουμε, εἴτε δὲν θέλουμε, εἴτε δὲν σεβόμαστε.
Σκέφθηκα λοιπόν, ἔτσι ποὺ καταντήσαμε τὸν ἁγιασμό, φέτος νὰ μὴν τὸν κάνουμε. Νὰ πῶ στοὺς ἱερεῖς νὰ καθήσουν στοὺς ναοὺς καὶ ἀπὸἐκεῖ νὰ προσευχηθοῦν γιὰ σᾶς. Ἴσως ἔτσι ὁ Θεὸς νὰ τοὺς ἄκουγε περισσότερο. Ὑποχώρησα, πρῶτον γιατὶ κάποιοι δὲν εἶναι ἕτοιμοι νὰτὸ δεχθοῦν, καὶ δὲν θέλησα ὡς ἐπίσκοπος νὰ τοὺς λυπήσω, καὶδεύτερον γιατί, πρὶν τὸ κάνω, ἔπρεπε νὰ σᾶς εἰδοποιήσω.
Αὐτοὶ ὅμως ποὺ ἔβαλαν αὐτοὺς τοὺς ἁγιασμοὺς στὴ ζωή μας, τὸπίστευαν. Πίστευαν ὅτι μαζὶ μὲ τὴν ἀνθρώπινη προσπάθεια, χρειάζεται καὶ ὁ φωτισμὸς καὶ ἡ βοήθεια τοῦ Θεοῦ. Πίστευαν στὸν Θεό. Εἶχαν σχέση ζωντανὴ μαζί Του. Τὸν ἤθελαν στὴ ζωή τους, ὡς ὅ,τι πολυτιμότερο ὑπάρχει. Ἤθελαν ὅλα νὰ τὰ ἀρχίζουν μὲ τὴν εὐλογία τοῦΘεοῦ. Ἂν εἶναι ἔτσι, φυσικὰ νὰ γίνεται ὁ ἁγιασμός. Θὰ εἶναι ἡ πιὸσημαντικὴ στιγμὴ τῆς χρονιᾶς.
Σήμερα ὅμως, Τὸν ξεχάσαμε τὸν Θεὸ καὶ ἁπλὰ Τὸν διατηροῦμε γιὰ νὰΤὸν ἀμφισβητοῦμε, νὰ Τὸν εἰρωνευόμαστε ἢ δυστυχῶς καὶ νὰ Τὸν βρίζουμε. Καὶ νά ποῦ φτάσαμε! Νὰ μὴν θέλουμε οὔτε τὰ σύμβολά Του. Καὶ νά ποῦ καταντήσαμε! Χωρὶς Αὐτόν, ἡ ζωή μας νὰχαρακτηρίζεται ἀπὸ κρίση, ἀδιέξοδα, σύγχυση, αὐτοκαταστροφικότητα, βία καὶ παραλογισμό.
Στὸ σχολεῖο ποὺ ἔρχεστε, μπορεῖ νὰ γεμίσουν τὰ κεφάλια σας μὲπληροφορίες, ποὺ οἱ περισσότερες νὰ μὴν χρειάζονται∙ μὲ γλῶσσες ποὺ δὲν εἶναι δικές μας∙ μὲ ἱστορία ποὺ δὲν εἶναι ἀληθινή∙ μὲθρησκευτικὰ ποὺ δὲν πείθουν. Νὰ σᾶς δώσουν βαθμοὺς χωρὶςἀντίκρυσμα. Αὐτὸ ὅμως ποὺ τελικὰ χρειάζεστε, εἶναι ἀξίες γιὰ νὰπλημμυρίσουν τὴν καρδιά σας. Ἀλλὰ αὐτὸ δὲν τὸ δίνει ἡ ἐποχή.
Ἡ κατάσταση στὸν τόπο μας εἶναι σὲ ἀδιέξοδο. Κάτι πρέπει νὰ γίνειἄμεσα. Καὶ ἡ ἀλλαγὴ πρέπει νὰ ἀρχίσει ἀπὸ τὸ σχολεῖο. Ἂς ξεσηκωθοῦμε ὅλοι. Δάσκαλοι, γονεῖς καὶ παιδιὰ ἀρνηθεῖτε τὸψέμα, καὶ πολεμῆστε το σὰν τὸν μεγαλύτερο ἐχθρό. Χτυπῆστε τὴ μετριότητα, τὸν συμβιβασμὸ, καὶ τὴ μιζέρια σὰν τὴν χειρότερη ἀρρώστια. Μᾶς κοροϊδεύει τὸ σύστημα, ποὺ αὐτὸ είναι ὑπαίτιο γιὰ ὅλα, μᾶς ὁδηγεῖ σὲ ὑπαρκτικὸ ἐκφυλισμό.
Διεκδικῆστε τὴν πνευματικὴ ἐλευθερία σας μὲ ὅποιο κόστος.Ξαναφέρτε τὴν ἱστορία καὶ παράδοσή μας, τὴ γλῶσσα καὶ τὰ ἤθη μας στὴ ζωή σας. Ἀγωνιστεῖτε γιὰ κοινωνία μὲ εἰλικρίνεια, ἡρωισμό, καθαρότητα καὶ ἐξυπνάδα. Ἀπαιτῆστε πολιτικοὺς ποὺ νὰἀγαποῦν τὸν τόπο περισσότερο ἀπὸ τὰ στενὰ μυαλὰ καὶσυμφέροντά τους, ποὺ νὰ σέβονται τὴν ἱστορία περισσότεροἀπὸ ὅσο προσδοκοῦν τὴν ψῆφο, ποὺ νὰ πονοῦν γιὰ τὸκατάντημά μας περισσότερο ἀπ’ ὅσο ὑποτάσσονται στὶς ξένες σκοπιμότητες. Ἀξιῶστε Ἐκκλησία ὄχι μὲ ἀδικαιολόγητους συντηρητισμούς, νεκροὺς συμβολισμούς καὶ πομπώδεις τελετουργίες, ὄχι Νομικὸ Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου μὲδικαιώματα, περιουσίες καὶ διεκδικήσεις, ἀλλὰ Ἐκκλησία μὲπονεμένο προφητικὸ λόγο, μὲ αὐθεντικὴ πίστη, μὲ θυσιαστικὴμαρτυρία καὶ ἅγια ζωή∙ Ἐκκλησία ποὺ νὰ ἐμπνέει καὶ νὰ ἔχει πρόταση ζωῆς. Τότε θὰ βρεῖτε τὸν Θεὸ ὁλοζώντανο μέσα σας. Τότεὁ ἁγιασμὸς δὲν θὰ ἐπιβάλλεται μὲ ἐγκύκλιο τοῦ Ὑπουργείου Παιδείας,ἀλλὰ θὰ ἀποτελεῖ δικό σας αἴτημα. Τότε τὸ σχολεῖο θὰ ξαναγίνει ἡἐλπίδα τῆς ἐθνικῆς καὶ πνευματικῆς ἐπιβίωσής μας.

Τότε ἡ νέα χρονιὰ θὰ εἶναι ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ.

Σᾶς τὸ εὔχομαι μὲ ὅλη μου τὴν καρδιά.

Ὁ Θεὸς μαζί σας, ἀγαπητά μας παιδιά.

Μὲ πατρικὲς εὐχὲς καὶ ὅλη μου τὴν ἀγάπη,

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ

+Μεσογαίας καὶ Λαυρεωτικῆ ς ΝΙΚΟΛΑΟΣ ‘ ‘

Ακολουθώντας την ίδια διαδικασία, αλλά αυτή τη φορά με 8 λεπτά στη διάθεσή τους, οι ομάδες παρουσίασαν τα παρακάτω κείμενα:
1. Υπογραμμιστε τα σημεία εκείνα που αναφέρονται στη σχέση εκκλησίας-κράτους. Ποια είναι η γνώμη σας γι’ αυτά

Με βάση το κείμενο αναφέρονται κάποια σημεία ως προς τη σχέση εκκλησίας και κράτους. Αρχικά μιλά για πολιτικούς οπού το μόνο που έχοθν στο μυαλό τους είναι η ψήφος και γι’ αυτό αγωνίζονται. Έτσι ξεχνάνε βασικά πράγματα όπως τον τόπο τους.

Επίσης θα πρέπρι να υπάρχει η Εκκλησία και όχι οι συντηριτισμοί και τα νεκρά σύμβολα. Ο καθένας επιζητά την εκκλησία που θα είναι πιο κοντά στους πιστούς και θα διαθέτει ανθεκτική πίστη και άγια ζωή, καθώς θα έχει προτάσεις για ζωή.
Επίσης αναφέρεται για το μυστήριο του “αγιασμού” όπου όλο και περισσότερο τείνει να γίνει μια υποχρέωση, όπου ίσως να καταργηθεί κάποια στιγμή διότι λειτουργούν οι περισσότεροι εξαναγκαστίκα πράγμα που δεν πρέπει να γίνεται σ’ ένα τόσο ουσιώδες μυστήριο.
Κάποιες Ανεξάρτητες Αρχές αντιδρούν θέλοντας να το αποτρέψουν και τελικά μένουν στάσιμοι χωρίς να καταφέρνουν κατι. Και από την άλλη όμως η εκκλησία το αντιμετωπίζει ως κάτι που δεν θα ήθελε να χάσει διότι είναι κεκτημένο της.
Η άποψη ως προς αυτά τα γεγονότα είναι πως θα πρέπει να ενεργοποιηθεί και το κράτος πρώτα απ’ όλα το οποίο αντιμετωπίζει την εκκλησία και τις τελετές ως κάτι υποχρεωτικό και τείνει να τις καταργήσει με την άγνοια του. Από την άλλη η ίδια η εκκλησία χρειάζεται να λάβει υπόψη της, κάποια μέτρα προκειμένου να έρθει πιο κοντά στο κράτος και συνεπώς στους πολίτες και πολιτικούς.

Από: πρόεδρος.Κουκουβίνου Μαρία
Εκφωνήτριες.Μελίσση Σοφία-Μενενάκου Παναγιώτα
Γραμματέας.Κυπραίου Ανθή
Δημοσιογράφοι.Μεταλίκη Ειρήνη-Οικονόμου Κωνσταντινα

3. Ποια είναι η σχέση Θεού και ανθρώπου στη σύγχρονη κοινωνία κατά το κείμενο?

Η σχέση Θεού – ανθρώπου έχει πλέον αλλάξει σχετικά με τα παλιά χρόνια
Πάψαμε να τον σεβόμαστε και να τον αναζητούμε ως μέσο αγάπης και φροντίδας, αλλά Τον ειρωνευόμαστε και δεν Τον κατανοούμε. Τον έχουμε βγάλει έξω απ’ την ζωή μας και απλά Τον διατηρούμε. Χρησιμοποιούμε τ’ όνομα του μόνο όταν βλαστημούμε ή όταν βρισκόμαστε σε περιπτώσεις ανάγκης. Ζούμε σε μια κοινωνία, η οποία είναι γεμάτη από βία και στεναχώριες. Συνεπώς ο Αγιασμός και κυρίως στα σχολεία δεν λαμβάνεται σοβαρά στο μυαλό των παιδιών και ίσως και των καθηγητών. Ο Αγιασμός είναι η ευλογία για μια καινούργια χρονιά και όχι μόνο. Έχει γίνει πλέον μια από τις Παραδόσεις τις οποίες δεν καταλαβαίνουμε τη σημασία τους και απλά έχει καταντήσει μια υποχρέωση.
Καβουτζής Μάριος
Καλλίδη Ελένη
Κιρακοσιάν Αρπινέ
Λεμπέσης Πέτρος

Αποτελεί κοινή παραδοχή πως σε παλαιότερες εποχές ο άνθρωπος βρισκόταν σ ε βαθύτερη επικοινωνία με Το Θεό,με την έννοια οτι αναζητούσε την παρουσία του στη ζωή του,και μάλιστα την θεωρούσε άκρως αναγκαία.Χωρίς την ευλογία Του Θεού,κάθε ανθρώπινη προσπάθεια ήταν ανώφελη και αναποτελεσματική.Με άλλα λόγια,θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε πως ο Θεος αποτελούσε την υπέρτατη αξία στις κοινωνίες του παρελθόντος.

Δυστυχώς όμως,ανάλογη αντιμετώπισή του δεν παρατηρείται στις μεταγενέστερες κοινωνίες.Ο Θεός πλέον δεν λατρεύεται με την ίδια ένταση και πίστη απο το λαό,ο οποίος δεν αποδέχεται ούτε τα συμβολα Του.Σε ακραίες περιπτώσεις μάλιστα,οχι απλά επιδεικνύει αδιαφορία γι’ αυτον,αλλα αναφέρεται στο όνομά Του για να Τον βρίσει,να Τον ειρωνευτεί,να Τον αμφισβητήσει.Είναι προφανές πως κύριο μέλημα κάθε ατόμου είναι η απόκτηση αγαθών υλικής φύσεως,ενώ παράλληλα κάθε πνευματική αναζήτηση παραγκωνίζεται.Φυσικά,και το ενδιαφέρον για ουσιαστική επαφή με τον Θεο δεν υφίσταται.Ολοκληρώνοντας τις σκέψεις μας,μπορούμε να συνδέσουμε την απουσία του Θεού με την δημιουργία μιας ζωής ανούσιας ,που χαρακτηρίζεται απο βία,προβλήματα κοινωνικής παθογένειας ,κρίση,αδιέξοδα και γενικότερα δυσάρεστες καταστάσεις.
ΤΜΗΜΑ Γ΄4:
Δέσποινα Σαπτελιανού

Σταύρος Τζούρκας

Άννα Τεμπέλη

Αναστασία Τσιντώνη

Ταγκουή Τουρμανιαν

Ερώτηση 4: Ποια είναι η σχέση θεού-ανθρώπου στην ορθοδοξία κατα το κείμενο;

Στις μέρες μας η σχέση ανθρώπου-Θεού διαφέρει πολύ σε σχέση με το παρελθόν. Παλαιότερα οι άνθρωποι είχαν πίστη στο Θεό και προσπαθούσαν να έχουν μια ουσιαστική και ζωντανή σχέση μαζί του.Θεωρούσαν ότι η ευλογία του και ο ίδιος ήταν ό,τι πολυτιμότερο είχαν στην ζωή τους . Σήμερα όμως αυτή η σχέση εχει διφοροποιηθεί. Οι άνθρωποι σήμερα έχουν ξεχάσει Το Θεό. Ο μόνος στόχος τους πια ειναι η προσπάθεια τους να διατηρήσουν το θεό. Πολύ συχνά αμφισβητείται, δέχεται ειρωνία προς το πρόσωπό του και ακόμη χειρότερα όταν αναφερόμαστε σε αυτόν, αναφερόμαστε με υβριστικές λέξεις και υβριστικά σχόλια.

Σαμμίδης, Ντρέτσα, Μπατσινίλα, Μιχαήλοβιτς, Πρέκου

5. Ελευθερία,αλήθεια,αξία.Πως τις προσδιορίζει το κείμενο και πως τις αντιλαμβανόμαστε;

Ο Μητροπολίτης στο κείμενο προς τους μαθητές αναφέρεται στον σχολικό αγιασμό προσδιορίζοντας τις λέξεις ελευθερία , αλήθεια και αξία. Ειδικότερα, παρακινεί τους μαθητές να δράσουν διεκδικώντας την πνευματική ελευθερία και την επιστροφή της ιστορίας και της παράδοσης στη ζωή τους. Επιπλέον, τους καλεί να βρουν την αλήθεια του Θεού μέσα τους , αν απαιτήσουν Εκκλησία που να εμπνέει. Όσον αφορά τις αξίες, αναφέρει πολλές απ’ αυτές τις οποίες πρέπει να υπάρχουν στη σύγχρονη κοινωνία , όπως την ειλικρίνεια , τον ηρωισμό και την καθαρότητα. Είναι βέβαιο ότι η ελευθερία είναι μια αξία που πρέπει να υπάρχει στη ζωή των ανθρώπων. Η αλήθεια είναι απαραίτητο στοιχείο στη σχέση μας με το Θεό και τους συνανθρώπους μας. Αυτά τα δύο στοιχεία μαζί με τις ανθρώπινες αξίες που πρέπει να πλημμυρίζουν την καρδιά των ανθρώπων είναι ικανές για να φτάσουμε στην ιδανική κοινωνία που θα οδηγήσει στο δρόμο του Θεού. (Δ. Σπυρέλης, Τσολάκη, Τσόλας, Σωτήρχου…)

Εύκολα μπορεί κανείς να διαπιστώσει το μετασχηματισμό της μάθησής τους . Από εξωτερικά σημεία της τελετής, που είχαν οι περισσότεροι επικεντρωθεί και διαπιστώσαμε με τον πρώτο κύκλο εργασίας ομάδων και τον καταιγισμό ιδεών, σε αυτό τον κύκλο οι ομάδες εστίασαν στην υπαρξιακή σχέση Θεού – ανθρώπου, στην αναγκαιότητα εμβάθυνσης στα μυστήρια της Εκκλησίας μας, επιμονή στην ουσία και όχι στον τύπο, που μπορεί να είναι και ο επιβαλλόμενος από το κράτος, ως minimum προσφοράς του προς τη θρησκευτική αγωγή.

Κάτω από : Διδ. Πράξη Θρησκευτικά Γ΄Λυκείου, ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΑΞΗ