Οι σημειώσεις του μαθήματος

Ο Ελ. Βενιζέλος είχε επιβληθεί ως η κορυφαία

πολιτική προσωπικότητα στην Κρήτη

ΠΗΓΕΣ

Τα γεγονότα των ετών 1909-1913

Με βάση τις πληροφορίες του σχολικού σας βιβλίου και του ακόλουθου παραθέματος περιγράψετε τη στάση της ελληνικής κυβέρνησης, της προσωρινής Κυβέρνησης της Κρήτης και των Μ. Δυνάμεων όταν υψώθηκε στο φρούριο του Φιρκά η Ελληνική σημαία.

Η εξέλιξη στο μεταξύ διαφόρων διεθνών γεγονότων ενισχύει τον πόθο των Κρητών για την Ενωση. Το Σεπτέμβριο του 1908, κι ενώ ο Ζαΐμης απουσιάζει στην Αίγινα, πραγματοποιείται παγκρήτια συγκέντρωση στα Χανιά, που κηρύσσει την κατάργηση της αυτόνομης Κρητικής Πολιτείας και την Ένωσή της με την Ελλάδα. Η Κρητική Βουλή επικυρώνει τη λαϊκή αυτή θέληση και συγκροτεί προσωρινά Κυβέρνηση διακομματικού χαρακτήρα, με πρόεδρο τον Α. Μιχελιδάκη, που αναλαμβάνει και διοικεί το Νησί στο όνομα του βασιλιά των Ελλήνων Γεωργίου Α.
Η ελληνική κυβέρνηση, για να αποφύγει την τουρκική, αλλά και τις διεθνείς αντιδράσεις, δεν προχωρεί στην επίσημη αναγνώριση της Ένωσης.
Οι Μ. Δυνάμεις δεν φαίνεται να αντιδρούν στις νέες εξελίξεις.
Με την ύψωση όμως της ελληνικής σημαίας στο φρούριο του Φιρκά, στην είσοδο του λιμανιού των Χανίων, αρχίζει η αντίδρασή τους και απαιτούν αμέσως την υποστολή της.
Δεν βρίσκεται όμως Κρητικός, για να αναλάβει τέτοιο ρόλο και αποβιβάζεται μεικτό άγημα που αποκόβει τον ιστό της σημαίας. Η ελληνική κυβέρνηση, ανήμπορη για οποιαδήποτε δράση και βλέποντας τον κίνδυνο τουρκικής απόβασης στο Νησί, προβαίνει σε συστάσεις στους Κρητικούς, προς το σκοπό να ακολουθούν τις υποδείξεις των Μ. Δυνάμεων.
…
Πηγή: http://www.kairatos.com.gr/enosikritiselladas.htm

Υποστολή της ελληνικής σημαίας

Αντλώντας στοιχεία από το παράθεμα και συνδυάζοντάς τα με τις ιστορικές σας γνώσεις να παρουσιάσετε το γεγονός της υποστολής της ελληνικής σημαίας από το φρούριο του Φιρκά

Από την αρχή της περιόδου της αυτονομίας στην Κρήτη τα στρατεύματα ξηράς των τεσσάρων δυνάμεων (Αγγλίας, Γαλλίας, Ιταλίας. Ρωσίας) ύψωναν καθημερινά τις σημαίες τους στο φρούριο του Φιρκά στα Χανιά, μαζί με τη σημαία της Κρητικής Πολιτείας. Αυτό γινόταν μέχρι τον Ιούλιο του 1909, που συντελέστηκε η ολοκληρωτική εκκένωση της Κρήτης από τα στρατεύματα τους οπότε αποχωρώντας υπέστειλαν τις σημαίες τους και έμεινε μόνο η σημαία της Κρητικής Πολιτείας.

Την επομένη της αποχώρησης των στρατιωτικών τμημάτων, οι Κρητικοί, εκδηλώνοντας για πολλοστή φορά τον πόθο τους για ένωση, έσπευσαν να υψώσουν στο Φιρκά την ελληνική σημαία στη θέση εκείνης της αυτονομίας.

Οι Μεγάλες Δυνάμεις αντέδρασαν, ζήτησαν από τους Κρητικούς να κατεβάσουν τη σημαία και επειδή αυτοί αρνήθηκαν, στις 5 Αυγούστου του 1909 το πρωί την ώρα που ο κόσμος κοιμόταν στα σπίτια του ώστε να αποφευχθούν αντιδράσεις τέσσερις ναύτες ένας από κάθε Δύναμη, κρατώντας από ένα τσεκούρι και συνοδευόμενος από έναν αξιωματικό, ανέβηκαν στο φρούριο και χτυπώντας διαδοχικά τον ιστό με την ελληνική σημαία τον έκοψαν. Κατόπιν τον τεμάχισαν σε τέσσερα ίσα μέρη, πήρε κάθε αξιωματικός από ένα αφήνοντας την Ελληνική σημαία εκεί.

Πηγή: ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΑΣΤΟΡΑΚΗΣ  http://kmas01.pblogs.gr/2008/11/95-hronia-enwsh-krhths-elladas.html

ΟΙ ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΕΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

1898: [σελ. 218], υπογραφή πολιτικού καθεστώτος Κρήτης
Μάρτιος 1910: [σελ. 218], εκλογές μετά την παραίτηση Προσωρινής Κυβέρνησης
(17 Μαΐου 1910): [σελ. 218], σχηματισμός κυβέρνησης από το κόμμα του Βενιζέλου

Οι σημειώσεις του μαθήματος

Γ. Θεοτόκης
Η κυβέρνηση Θεοτόκη υπέδειξε την ανάγκη λαϊκών κινητοποιήσεων

ΠΗΓΕΣ

1. Το πρώτο ενωτικό ψήφισμα των Κρητών

Στηριζόμενοι στις ιστορικές σας γνώσεις και στα στοιχεία του παραθέματος να δείξετε το διεθνές πολιτικό σκηνικό στο πλαίσιο του οποίου διατυπώθηκε το πρώτο ενωτικό ψήφισμα των Κρητών

Η Βουλγαρία έσπευσε να ανακηρύξει την ανεξαρτησία της από την τουρκική επικυριαρχία και η Αυστρία να προσαρτήσει τις επαρχίες Βοσνίας και Ερζεγοβίνης. Οι Κρήτες απογοητευμένοι από την παρελκυστική πολιτική των Δυνάμεων θεώρησαν την κατάσταση που δημιουργήθηκε μετά το κίνημα των Νεοτούρκων ως μία κατάλληλη ευκαιρία να κηρύξουν την Ένωση.
Έτσι στις 24 Σεπτεμβρίου 1908 η Κυβέρνηση της Κρήτης εξέδωσε ψήφισμα με το οποίο κήρυξε την ένωση της Κρήτης.
Παράλληλα την ίδια ημέρα έγιναν συλλαλητήρια στα Χανιά και στις άλλες κρητικές πόλεις καθώς και σε όλους τους Δήμους της Κρήτης κατά τα οποία ο λαός κηρύσσει την ανεξαρτησία της Κρήτης και την ένωσή της με την Ελλάδα.
Οι Μεγάλες Δυνάμεις στην κίνηση αυτή των Κρητών δεν ήταν καταρχήν αρνητικές. Δήλωσαν δε ότι θα μπορούσαν να συζητήσουν το θέμα με την Τουρκική Κυβέρνηση, εφόσον στο νησί δεν διασαλευόταν η δημόσια τάξη.
Οι Νεότουρκοι όμως αντέδρασαν δυναμικά, επιθυμώντας την πρώτη διπλωματική επιτυχία τους, εκτιμώντας ότι ούτε οι Δυνάμεις επιθυμούσαν διακαώς την Ένωση. Έτσι οι Δυνάμεις στη διακοίνωσή τους προς την Τουρκία τον Ιανουάριο του 1909 υπογράμμιζαν ότι για να πραγματοποιηθεί η Ένωση απαιτείται πάντοτε η σύμφωνη γνώμη της Πύλης.

Πηγή : http://www.goodnet.gr/index.php?id=32,11991,0,0,1,0

2. Η κατάλυση της αρμοστείας στην Κρήτη

Στηριζόμενοι στις ιστορικές σας γνώσεις και στα στοιχεία του παραθέματος να δείξετε τα γεγονότα τα οποία σηματοδότησαν την κατάλυση της αρμοστείας στην Κρήτη

Τον Σεπτέμβριο του 1908 ο αυτοκράτορας της Αυστρουγγαρίας ανακοίνωσε την προσάρτηση της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης και ο ηγεμόνας της Βουλγαρίας την ανεξαρτησία της.
Οι Κρητικοί δεν έχασαν την ευκαιρία. Στις 24 Σεπτεμβρίου 1908 ξέσπασε επανάσταση στο νησί. Χιλιάδες πολίτες των Χανίων και των γύρω περιοχών την ημέρα αυτή συγκρότησαν συλλαλητήριο, στο οποίο ο Βενιζέλος κήρυξε την οριστική ένωση της Κρήτης με την μητέρα Ελλάδα. Έχοντας συνεννοηθεί με την ελληνική κυβέρνηση, ο Ζαΐμης αναχώρησε για την Αθήνα πριν από το συλλαλητήριο.

Συγκλήθηκε η συνέλευση και κήρυξε την ανεξαρτησία της Κρήτης, η σημαία της κρητικής πολιτείας υποστάλληκε για να δώσει την θέση της στην ελληνική, οι δημόσιοι υπάλληλοι ορκίσθηκαν πίστη στον βασιλιά Γεώργιο Α΄ της Ελλάδας, ενώ διορίστηκε πενταμελής εκτελεστική επιτροπή με την εντολή να κυβερνήσει το νησί εν ονόματι του βασιλιά των Ελλήνων και σύμφωνα με τους νόμους του ελληνικού κράτους. Πρόεδρος της επιτροπής ήταν ο Μιχελιδάκης με τον Βενιζέλο υπουργό Εξωτερικών και Δικαιοσύνης. Τον Απρίλιο του 1910 συγκλήθηκε νέα συνέλευση, της οποίας ο Βενιζέλος εκλέχθηκε πρόεδρος ενώ κατόπιν έγινε πρωθυπουργός. Όλα τα ξένα στρατεύματα έφυγαν από την Κρήτη και η εξουσία περιήλθε εξ ολοκλήρου στην κυβέρνηση Βενιζέλου.

Η ελληνική κυβέρνηση, για να αποφύγει την τουρκική, αλλά και τις διεθνείς αντιδράσεις, δεν προχώρησε στην επίσημη αναγνώριση της Ένωσης. (…)

Πηγή: Ερωτόκριτος, η φωνή της Κρήτης: http://www.erotokritos.gr/index.php?topic=news&nid=235

Προσοχή ! ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΟΡΟΙ

«Το πρώτο ενωτικό ψήφισµα των Κρητών»  σελ 216 -217  Δύο µεγάλα εξωτερικά γεγονότα … (24 Σεπτεµβρίου 1908).

ΟΙ ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΕΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

(24 Σεπτεμβρίου 1908): [σελ. 217], επίσημο Ψήφισμα Κρητικής Κυβέρνησης μετά από ενωτικό ψήφισμα λαϊκής συγκέντρωσης στα Χανιά

Οι σημειώσεις του μαθήματος

Ο Αλέξανδρος Ζαΐμης

ΠΗΓΗ

Με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις και τα στοιχεία του ιστορικού παραθέματος να στηρίξετε τη φράση: Τα χρόνια της αρμοστείας Ζαΐμη (1906 – 1908) η πολιτική ομαλότητα επανήλθε στην ταραγμένη Κρήτη και μια νέα περίοδος δημιουργίας εγκαινιάστηκε.

Η αρμοστεία του Αλέξανδρου Ζαΐμη (1906-1908)

Ο Αλέξανδρος Ζαΐμης αμέσως μετά την άφιξη του απηύθυνε προκήρυξη προς Κρητικό λαό, επισημαίνοντας τον τρόπο κοινοβουλευτικής διακυβέρνησης: «Και παρά τω κρητικώ λαώ, ως εν εμοί, η αυτή κρατεί αφοσίωσις προς τους ελευθέρους θεσμούς, την ανάπτυξιν δ’ αυτών απεκδέχομαι από την σύνεσιν των μελών της Συντακτικής Συνελεύσεως, φρονών ότι, όπως η ελευθέρα Ελλάς, ούτω και η Κρήτη, το ηρωικόν τούτο τμήμα του γένους, μόνον δια φιλελευθέρων θεσμών δύναται να προοδεύση […].
Η ομαλότητα και η ησυχία επανήλθαν στην ταραγμένη Μεγαλόνησο και μια περίοδος δημιουργίας και άνθησης εγκαινιάστηκε. Σε αυτό συνέτεινε και η αμνηστία που παρέσχε ο Ζαΐμης στους υπευθύνους των αιματηρών γεγονότων που συνέβησαν κατά τη διάρκεια της αποχώρησης του πρίγκιπα Γεωργίου. Η ολοκλήρωση μέσα σε τέσσερις μήνες των εργασιών της Συντακτικής Συνέλευσης επικύρωσε την επιβολή της αρχής της νομιμότητας και των κοινοβουλευτικών θεσμών. Η οικονομία αναδιοργανώθηκε, ο κρατικός μηχανισμός βελτιώθηκε, η παιδεία και η υγεία κατεβλήθησαν προσπάθειες να εκσυγχρονιστούν και μια σειρά νομοθετημάτων εισήχθη, προκειμένου να βοηθηθεί σημαντικά η λειτουργία του ευρύτερου δημόσιου τομέα. Και το σημαντικότερο: οργανώθηκε για πρώτη φορά η Πολιτοφυλακή της Κρήτης, που ήταν ουσιαστικά ο πρώτος στρατός της Μεγαλονήσου και εξελίχθηκε σε υπολογίσιμη στρατιωτική δύναμη, όπως άλλωστε αποδείχθηκε λίγο αργότερα στα πεδία μαχών των Βαλκανικών πολέμων (1912-1913).
Θ. Χρήστου. «Από τον Ζαΐμη στην αναχώρηση της ευρωπαϊκής δύναμης», Ελευθεροτυπία «Ιστορικά», τ. 51: «Κρητική Πολιτεία. Η αυτονομία της Κρήτης και η ανατολή του Βενιζέλου»
5 Οκτωβρίου 2000, σελ. 48 – 49

Προσοχή ! ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΟΡΟΙ

«Κρητική Πολιτοφυλακή»– σελ 215 (Το οριστικό κείµενο των µεταρρυθµίσεων (που προήλθε µετά από διαπραγµατεύσεις µεταξύ  των Μεγάλων Δυνάµεων, των Κρητών και του Ελ. Βενιζέλου ) προέβλεπε την ίδρυση Κρητικής Πολιτοφυλακής, µε Έλληνες  αξιωµατικούς που προηγουµένως θα παραιτούνταν από τον ελληνικό στρατό και σελ. 216 (Το πιο σηµαντικό είναι ότι … στους  Βαλκανικούς πολέµους 1912 – 1913.)
«Ευχαριστήριο ψήφισµα της Κρητικής Βουλής»– σελ 216 (Η παρουσία των ξένων στρατευµάτων … στη διαχείριση του Κρητικού  Ζητήµατος ).

ΟΙ ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΕΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

18 Σεπτεμβρίου 1906: [σελ. 216], ο Αλέξανδρος Ζαΐμης αναλαμβάνει καθήκοντα ως ‘Υπατος Αρμοστής
1907: [ σελ. 216], οργανώθηκε για πρώτη φορά η Πολιτοφυλακή Κρήτης
1912 -13 : [σελ. 216], συμμετοχή της Κρητικής Πολιτοφυλακής στους Βαλκανικούς Πολέμους
(21 Μαΐου 1908): [σελ. 216], ευχαριστήριο Ψήφισμα της Κρητικής Βουλής προς τις Δυνάμεις, επίσημη πολιτική πράξη χειραφέτησης από την προστασία.

Οι σημειώσεις του μαθήματος

ΠΗΓΕΣ

Στηριζόμενοι στις ιστορικές σας γνώσεις και στα στοιχεία του παραθέματος να στηρίξετε τη φράση του σχολικού βιβλίου « η πολιτική του Βενιζέλου είχε θριαμβεύσει» <μετά τη συμφωνία των Μουρνιών ( 2 Νοεμβρίου 1905)>

Είναι αλήθεια πως οι πρόξενοι των μεγάλων δυνάμεων θέλησαν να αντιδράσουν – απείλησαν, φοβέρισαν, μα τελικά υποχώρησαν στις αξιώσεις του Βενιζέλου. Κι ο Γεώργιος υποχρεώθηκε να παραιτηθεί. Ήταν Ιούλιος του 1906. Ως την τελευταία στιγμή ο πρίγκηπας αγωνίσθηκε να κρατήσει το μικρό του βασίλειο. Ακόμη και την στιγμή που ένα αμάξι με φώτα σβηστά τον πήγαινε στο λιμάνι για να φύγει αθόρυβα, ο Γεώργιος έλπιζε. Βλέπει κόσμο, πολύν κόσμο, να έχει συγκεντρωθεί στο δρόμο για το Ακρωτήρι. Πιστεύει πως έμαθαν την αναχώρησή του και θέλουν να τον εμποδίσουν. Φωτiζεται το πρόσωπό του. Η απογοήτευσή του θα είναι τραγική.
– «Ησυχάστε Υψηλότατε», του λέει ο αμαξάς. «Δεν είναι για εσάς. Τον Βενιζέλο περιμένουν, το Βενιζέλο και τα παλληκάρια του που κατεβαίνουν από το Θέρισο».
Αυτό ήταν το τέλος της αρμοστείας του πρίγκηπα.

Πηγή : http://users.otenet.gr/~markonst/armosty.htm

Προσοχή ! ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΟΡΟΙ

«Τελεσίγραφο στις 2 Ιουλίου 1905»– σελ . 215 (Η επι µονή των επαναστατών … χορήγηση γενικής αµνηστείας.)
«Συµφωνία στο µοναστήρι των Μουρνιών Κυδωνίας» σελ . 215(Οι διαπραγµατεύσεις ήταν σκληρές … την ένωση της Κρήτης µε την Ελλάδα)
«Κρητική Πολιτοφυλακή»– σελ 215 (Το οριστικό κείµενο των µεταρρυθµίσεων (που προήλθε µετά από διαπραγµατεύσεις µεταξύ των Μεγάλων Δυνάµεων, των Κρητών και του Ελ. Βενιζέλου ) προέβλεπε την ίδρυση Κρητικής Πολιτοφυλακής, µε Έλληνες αξιωµατικούς που προηγουµένως θα παραιτούνταν από τον ελληνικό στρατό και σελ. 216 (Το πιο σηµαντικό είναι ότι … στους Βαλκανικούς πολέµους 1912 – 1913.)
«Β΄ Συντακτική Συνέλευση»– σελ 215 -216 (Η πολιτική του Βενιζέλου … εθνικής έξαρσης .)

ΟΙ ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΕΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

2 Ιουλίου 1905: [σελ. 215], οι προστάτιδες Δυνάμεις στέλνουν τελεσίγραφο στους επαναστάτες
καλοκαίρι 1905 :[σελ. 215,] διαπραγματεύσεις Μεγάλων Δυνάμεων και επαναστατών
2 Νοεμβρίου 1905: [σελ. 215], υπογραφή συμφωνίας από Βενιζέλο στις Μουρνιές Κυδωνιάς
Φεβρουάριος 1906: [σελ. 215], άφιξη Διεθνούς Επιτροπής στην Κρήτη για να εξετάσει την κατάσταση και τους όρους λειτουργίας του αρμοστειακού καθεστώτος
(14 Αυγούστου 1906): [σελ. 216], οι Δυνάμεις παραχωρούν στο βασιλιά Γεώργιο Α’ το δικαίωμα να, ορίζει τον Ύπατο Αρμοστή Κρήτης
(12 Σεπτεμβρίου 1906): [σελ. 216], παραίτηση πρίγκιπα Γεωργίου

Κεφάλαιο 1ο :  

 ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ   ΚΑΤΑ ΤΟΝ 20ο αιώνα  

  ( σελ. 42-54 )

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ

1.Να συμπληρώσετε την ένδειξη ΣΩΣΤΟ ή ΛΑΘΟΣ δίπλα από κάθε πρόταση :

1 Η προσάρτηση των Επτανήσων στην Ελλάδα έγινε το 1864 ……………………
2 Το 1917 η κυβέρνηση Βενιζέλου στη Θεσσαλονίκη αποφάσισε την ολοκλήρωση της μεταρρύθμισης …………………………….
3 Στο τέλος του 20ου αιώνα συναντάμε στην Ελλάδα τις πρώτες σοσιαλιστικές ομάδες ………………..
4 Προς το τέλος του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου ιδρύθηκε η ΓΕΣΕΕ ………………….
5 Το 1910 οι πρόοδοι της οικονομίας ήταν εμφανείς ……………………..
6 Το καλοκαίρι του 1914 ξέσπασε ο Α Παγκόσμιος πόλεμος …………………
7 Ο ιδιόμορφος δανεισμός δεν ήταν θεωρητικός ………………………..
8 Η ΟΥΛΕΝ έκανε επενδύσεις στο τηλεφωνικό δίκτυο ……………………..
9 Η Τράπεζα της Ελλάδας ιδρύθηκε το 1928 ………………………
10 Στις 4 Αυγούστου 1936 ο Ι Μεταξάς εγκαθίδρυσε Προεδρική Δημοκρατία ………………………

Μονάδες 20

2. Να αποδώσετε με συντομία το περιεχόμενο του ιστορικού όρου «διχοτόµηση της δραχµής»

Μονάδες 10

3. Ποιες κοινωνικές δυνάμεις συσπειρώθηκαν γύρω από το Βενιζέλο και ποιος ήταν ο ρόλος τους στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας

Μονάδες 20

4. Λαμβάνοντας υπόψη το παράθεμα που ακολουθεί και αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις, να αναφέρετε τους βασικούς παράγοντες που εξασφάλισαν θετική οικονομική πορεία στην Ελλάδα του μεσοπολέμου.

Οι βασικές συνιστώσες που αποτελούσαν τη νέα αφετηρία στην οικονομική και κοινωνική ζωή της Ελλάδας ήταν η ολοκλήρωση της αγροτικής μεταρρύθμισης και η οριστική επίλυση του αγροτικού ζητήματος, η βιομηχανική ανάπτυξη της χώρας, η ανασυγκρότηση και η επαύξηση της ναυτιλίας, η ανάπτυξη του τραπεζικού κεφαλαίου και ο πολλαπλασιασμός των ανωνύμων εταιρειών. Από την άλλη πλευρά, τα μεγάλα παραγωγικά έργα, οι οδικές κατασκευές, οι επισκευές λιμανιών, τα στεγαστικά έργα για τους πρόσφυγες, τα εγγειοβελτιωτικά έργα στη Μακεδονία, καθώς και τα οικονομικά μέτρα, όπως η σταθεροποίηση του νομίσματος και η δημιουργία της Τράπεζας Ελλάδος και η εφαρμογή της νέας διατίμησης για την προστασία της εθνικής βιομηχανίας, συνέβαλαν ουσιαστικά στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας.

Σ. Τζόκας, Ο Ελευθέριος Βενιζέλος και το εγχείρημα τον αστικού εκσυγχρονισμού, 1928-Η οικοδόμηση τον αστικού κράτους, εκδ. Θεμέλιο, Αθήνα 2002, σελ. 5

Μονάδες 50