Επιστήμονες αποκάλυψαν ότι η σηματοδότηση από το συμπαθητικό νευρικό σύστημα -όταν ποντικοί υποβάλλονται σε στρες- οδηγεί σε μόνιμη βλάβη του πληθυσμού των στελεχιαίων κυττάρων στα θυλάκια των ριζών, με αποτέλεσμα να γκριζάρουν οι τρίχες. Το μέσο ανθρώπινο τριχωτό της κεφαλής έχει 100.000 θυλάκια. Το χρώμα των μαλλιών προσδιορίζεται από κύτταρα που ονομάζονται μελανοκύτταρα, τα οποία παράγουν διαφορετικούς συνδυασμούς χρωστικών μελανίνης που απορροφούν το φως. Τα μελανοκύτταρα προέρχονται από βλαστοκύτταρα μελανοκυττάρων, τα οποία βρίσκονται στον θύλακα της τρίχας. Τα βλαστοκύτταρα των μελανοκυττάρων συνδέονται με νευρώνες του συμπαθητικού νευρικού συστήματος που απελευθερώνουν τον νευροδιαβιβαστή νοραδρεναλίνη.
Όλοι έχουμε ακούσει ιστορίες, όπου λόγου στρες άσπρισαν τα μαλλιά κάποιου μέσα σε μια νύχτα. Όταν π.χ. η Μαρία Αντουανέτα έπεσε στα χέρια των εξεγερμένων στη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης και άκουσε ότι θα οδηγηθεί στη γκιλοτίνα, τα μαλλιά της έγιναν σχεδόν άσπρα μέσα σε μια νύχτα (Σύνδρομο Μαρίας Αντουανέτας). Τώρα για πρώτη φορά επιστήμονες των πανεπιστημίων Χάρβαρντ των ΗΠΑ και Σάο Πάολο της Βραζιλίας βρήκαν τον βιολογικό μηχανισμό που εξηγεί το φαινόμενο στα ποντίκια.
Διαπίστωσαν ότι η επαγόμενη από το στρες απώλεια βλαστικών κυττάρων μελανοκυττάρων είναι ανεξάρτητη από ανοσολογικές επιθέσεις ή ορμόνες στρες των επινεφριδίων. Ανακάλυψαν δε ότι το έντονο στρες μπορεί να ενεργοποιήσει νεύρα, τα οποία με τη σειρά τους προκαλούν μόνιμη βλάβη στα βλαστικά κύτταρα των θυλάκων των τριχών, με τελικό αποτέλεσμα το γκριζάρισμα των μαλλιών. Υπό συνθήκες δηλ. άγχους, το στρες προκαλεί έκλυση μιας χημικής ουσίας-νευροδιαβιβαστή, της νορεπινεφρίνης (γνωστής και ως νοραδρεναλίνης) στο συμπαθητικό νευρικό σύστημα, η οποία απορροφάτε από τα γειτονικά βλαστοκύτταρα που λειτουργούν ως «αποθήκη» για τα μελανοκύτταρα. Όμως η νορεπινεφρίνη που έχει παραχθεί λόγω του στρες, προκαλεί υπερβολική ενεργοποίηση των βλαστικών κυττάρων, με συνέπεια πολλά από αυτά να μετατρέπονται σε κύτταρα παραγωγής χρωστικών ουσιών. Η μελέτη δείχνει ότι η νευρωνική δραστηριότητα που προκαλείται από στρες μπορεί να οδηγήσει σε γρήγορη και μόνιμη απώλεια σωματικών βλαστικών κυττάρων και απεικονίζει ένα παράδειγμα στο οποίο η διατήρηση σωματικών βλαστοκυττάρων επηρεάζεται άμεσα από τη συνολική φυσιολογική κατάσταση του οργανισμού. Η κατανόηση αυτής της αλλαγής των κυττάρων υπό την επίδραση του στρες, πέρα από την ανάπτυξη αντι-γκριζαρίσματος θεραπειών των μαλλιών,. υπόσχεται να καταστήσει καλύτερη την κατανόηση του τρόπου με τον οποίο το άγχος επηρεάζει και άλλες ομάδες βλαστοκυττάρων.
*Βιβλιογραφία.
Bing Zhang, et al. Hyperactivation of sympathetic nerves drives depletion of melanocyte stem cells. Nature, 2020; DOI: 10.1038/s41586-020-1935-3
