Χρυσό στεφάνι μυρτιάς, Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης
Η ελληνιστική εποχή αρχίζει από τον θάνατο του Μ. Αλεξάνδρου (323 π.Χ.) και τελειώνει με την κατάκτηση της Αιγύπτου από τους Ρωμαίους και τον θάνατο της Κλεοπάτρας (30 π.Χ.). Ονομάζεται ελληνιστική από το ρήμα «ελληνίζω» που σημαίνει: συμπεριφέρομαι σαν Έλληνας.
Η ΔΙΑΣΠΑΣΗ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ
Ο Αλέξανδρος δεν άφησε νόμιμο και ικανό διάδοχο και έτσι εκδηλώθηκαν αμέσως εξεγέρσεις στον ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ και συγκρούσεις για την διαδοχή στην ΑΝΑΤΟΛΗ.
- Αθηναίοι και Αιτωλείς κινήθηκαν εναντίον των Μακεδόνων
- Οι Αθηναίοι ρήτορες Δημοσθένης και Υπερείδης υποκίνησαν το αντιμακεδονικό μέτωπο
Ακολούθησαν συγκρούσεις το 322 π.Χ.
- στην Λαμία (Λαμιακός Πόλεμος)
- στην Θεσσαλία
με επικράτηση των Μακεδόνων.
Οι συνέπειες ήταν:
- στην Αθήνα: το πολίτευμα γίνεται ολιγαρχικό
- οι Αθηναίοι πληρώνουν χρηματική αποζημίωση
- εγκαταστάθηκε μακεδονική φρουρά στο Πειραιά
- ο Υπερείδης δολοφονήθηκε
- ο Δημοσθένης αυτοκτόνησε
- στη Πελοπόννησο εγκαταστάθηκαν μακεδονικές φρουρές
Οι συγκρούσεις των διαδόχων
Οι στρατηγοί του Μ. Αλεξάνδρου επιδόθηκαν σε συγκρούσεις μεταξύ τους που κράτησαν περίπου 20 χρόνια, μέχρι που η αυτοκρατορία χωρίστηκε σε 4 επιμέρους βασίλεια.
Αρχικά αναγορεύτηκε στο Τριπαράδεισο της Συρίας το 321 π.Χ. από το στρατό ο Αντίπατρος επιμελητής αυτοκράτωρ ως ο γηραιότερος και οι υπόλοιποι ανέλαβαν την διοίκηση διαφόρων περιοχών της αυτοκρατορίας.
Το Τριπαράδεισο της Συρίας θεωρείται ότι είναι η ελληνική Ηλιόπολις της Κοίλης Συρίας, το σημερινό Baalbek του Λιβάνου. Ο χάρτης είναι του Heinrich Kiepert (1903)
Στη πορεία ισχυρότερος αναδείχθηκε ο Αντίγονος, που αυτοανακηρύχθηκε αυτοκράτωρ και μοιράστηκε το θρόνο με τον γιό του, Δημήτριο τον Πολιορκητή. Οι υπόλοιποι στρατηγοί συνασπίστηκαν εναντίον του Αντιγόνου και του Δημητρίου και στην μάχη της Ιψού στην Φρυγία το 301 π.Χ. ο Αντίγονος σκοτώθηκε αλλά ο Δημήτριος διέφυγε. Έτσι δημιουργήθηκαν 4 βασίλεια:
- το βασίλειο της Αιγύπτου (Πτολεμαίος)
- το βασίλειο της Συρίας (Σέλευκος)
- το βασίλειο της Θράκης (Λυσίμαχος)
- το βασίλειο της Μακεδονίας (Κάσσανδρος)
Τα ελληνιστικά βασίλεια
Οι συγκρούσεις συνεχίστηκαν μεταξύ του Σέλευκου και του Λυσίμαχου. Μετά τη μάχη στο Κουροπέδιο της Λυδίας (281 π.Χ.) και τον θάνατο του Λυσίμαχου, τα εδάφη μοιράστηκαν μεταξύ των βασιλείων της Συρίας και της Μακεδονίας. Αργότερα δημιουργήθηκε στη Μικρά Ασία ένα νέο βασίλειο με επίκεντρο την Πέργαμο. Επίσης δημιουργήθηκαν μικρότερα βασίλεια όπως της Βιθυνίας, της Αρμενίας, του Πόντου, της Καππαδοκίας.
Ψηφιακή αναπαράσταση της αρχαίας Περγάμου
(Σημείωση: η παρουσίαση του θέματος σε Power Point με περισσότερο φωτογραφικό υλικό, χάρτες και τις πηγές των εικόνων μπορεί να αναζητηθεί εδώ και εδώ)
