Ο ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Λαοκόων
Ο ελληνιστικός πολιτισμός προήλθε από την σύνθεση ελληνικών και ανατολικών πολιτιστικών στοιχείων. Αυτός ο πολιτισμός ξεπέρασε τα όρια των ελληνιστικών βασιλείων και απέκτησε χαρακτήρα οικουμενικό. Αυτό οφείλεται:
- στη συνεχή μετακίνηση ανθρώπων και αγαθών στα όρια του ελληνιστικού κόσμου
- στη δημιουργία μεγαλουπόλεων που εξελίχθηκαν σε πνευματικά κέντρα, όπως:
▪ η Αλεξάνδρεια
▪ η Αντιόχεια
▪ η Πέργαμος
Η οικουμενικότητα γίνεται φανερή σε όλες τις εκφράσεις της καθημερινής ζωής, όπως:
- στη γλώσσα
- στις θρησκευτικές πεποιθήσεις
- στα γράμματα
- στις επιστήμες
- στις τέχνες
ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΑ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ
Οι πόλεις που ιδρύθηκαν από τον Μ. Αλέξανδρο και τους διαδόχους του εξελίχθηκαν γρήγορα σε μεγάλα οικονομικά και πνευματικά κέντρα. Ιδρύθηκαν με:
- πολεοδομικό σύστημα
- τείχη
- ανάκτορα
- αγορές
- γυμνάσια
- παλαίστρες
- στάδια
- θέατρα
- βιβλιοθήκες
- ναούς και βωμούς
Οι σπουδαιότερες πόλεις ήταν:
▪ η Αλεξάνδρεια ▪ η Αντιόχεια ▪ η Πέργαμος
ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ
Ιδρύθηκε από τον Μ. Αλέξανδρο (331 π.Χ.) και εξελίχθηκε γρήγορα σε εμπορικό, οικονομικό και πολιτιστικό κέντρο. Η ανάπτυξή της οφείλεται κυρίως στο λιμάνι της, το οποίο προστατευόταν από ένα μικρό νησάκι, πάνω στο οποίο κατασκευάστηκε ένα από τα 7 θαύματα του αρχαίου κόσμου: Ο φάρος της Αλεξάνδρειας
Στην Αλεξάνδρεια ξεχώριζαν:
- το Μουσείο
- η Βιβλιοθήκη
Ο φάρος της Αλεξάνδρειας
Το Μουσείο ήταν αφιερωμένο στις Μούσες, όπου συγκεντρώνονταν πνευματικοί άνθρωποι. Είχε ζωολογικό και βοτανικό κήπο και χώρους αστρονομικής μελέτης. Η Βιβλιοθήκη ήταν χώρος εργασίας των γραμματικών, οι οποίο κατέγραφαν και σχολίαζαν κείμενα αρχαίων συγγραφέων. Η ανάπτυξή της οφειλόταν στην εύκολη επεξεργασία του πάπυρου. Υπολογίζεται ότι υπήρχαν περίπου 500.000 χειρόγραφα στην βιβλιοθήκη.
ΑΝΤΙΟΧΕΙΑ
Ιδρύθηκε από τον Σέλευκο το 300 π.Χ. στον ποταμό Ορόντη. Είχε 4 συνοικισμούς και γι’ αυτό ονομάστηκε και «τετράπολις». Αρχικοί κάτοικοι ήταν Έλληνες, αργότερα ήρθαν κι άλλα ασιατικά έθνη και έτσι μεταβλήθηκε σε πολυπολιτισμικό κέντρο.
ΠΕΡΓΑΜΟΣ
Πρωτεύουσα του κράτους των Ατταλιδών στην Μικρά Ασία. Ο Άτταλος Α΄ επέκτεινε την εξουσία του σε όλη την Μικρά Ασία. Η Πέργαμος φημιζόταν για:
- τη βιβλιοθήκη της (200.000 χειρόγραφα)
- την ακρόπολή της με τον βωμό της αφιερωμένο στον Δία
Η έλλειψη παπύρου οδήγησε στην ανακάλυψη της «περγαμηνής», ενός υλικού προερχόμενο από το δέρμα κατσίκας.
Η ΓΛΩΣΣΑ
Η οικουμενικότητα του Ελληνιστικού Πολιτισμού φαίνεται στη χρήση της γλώσσας. Η κοινή ελληνική ή απλώς κοινή προήλθε από τη συγχώνευση των ελληνικών διαλέκτων με βάση την αττική διάλεκτο.
Η κοινή χρησιμοποιήθηκε τόσο προφορικά όσο και γραπτά από τον λαό (δηλαδή τόσο τους Έλληνες όσο και του εξελληνισμένους γηγενείς) και από τους συγγραφείς. Τα κηρύγματα του Χριστιανισμού διαδόθηκαν με την κοινή και η Βίβλος είναι γραμμένη στην κοινή ελληνική.
ΤΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ
Κατά την ελληνιστική εποχή υπάρχει μαζική παραγωγή βιβλίων λόγω της ευρείας χρήσης του παπύρου και της περγαμηνής, αλλά και λόγω της ύπαρξης των βιβλιοθηκών. (Αλεξάνδρεια και Πέργαμος) Οι συγγραφείς είναι κυρίως μιμητές έργων της κλασσικής εποχής. Στις βιβλιοθήκες αντέγραφαν και σχολίαζαν τα κείμενα των κλασσικών συγγραφέων. Αυτήν την εργασία επιτελούσαν οι γραμματικοί, που μπορούν να θεωρηθούν οι πρώτοι φιλόλογοι.
(Σημείωση: η παρουσίαση του θέματος σε Power Point με περισσότερο φωτογραφικό υλικό μπορεί να αναζητηθεί εδώ)
