ΤΟ ΡΩΜΑΪΚΟ ΚΡΑΤΟΣ

ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΟΛΗ ΣΤΗΝ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ

Σύμφωνα με την παράδοση η Ρώμη ιδρύθηκε από τον Ρωμύλο, απόγονο του Αινεία το 753 π.Χ. Ο Ρωμύλος ανατράφηκε, σύμφωνα με την ίδια παράδοση, μαζί με τον αδερφό του Ρέμο από μία λύκαινα. Πιο πιθανό είναι να ιδρύθηκε από τους Ετρούσκους.

Ρωμύλος και Ρέμος

Η Ρώμη ιδρύθηκε στις όχθες του Τίβερη ποταμού, μέσω του οποίου έφθαναν εκεί τα ελληνικά και φοινικικά πλοία με άφθονα εμπορεύματα. Η ανάπτυξή της αποτέλεσε πόλο έλξης για πολλούς κατοίκους της υπαίθρου.

Η θέση της αρχαίας Ρώμης

Το πρώτο πολίτευμα της Ρώμης ήταν η βασιλεία και από το 753 π.Χ. έως το 509 π.Χ. κυβέρνησαν έξι βασιλείς, από τους οποίους κάποιοι φαίνεται να ήταν Ετρούσκοι.

ΤΟ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ ΤΗΣ ΡΩΜΗΣ

Το 509 π.Χ. οι κάτοικοι της Ρώμης εξεγέρθηκαν και έδιωξαν τους Ετρούσκους. Το πολίτευμα γίνεται πιο δημοκρατικό. Την εξουσία κατέχουν οι δύο ύπατοι (consul), που εκλέγονται για έναν χρόνο. Η Σύγκλητος (senatus) είναι ένα συμβουλευτικό σώμα με ισόβια μέλη μεγάλης ηλικίας. Οι αποφάσεις της δεν ήταν δεσμευτικές για τους υπάτους, αλλά συνήθως γινόταν σεβαστές.

Η ΡΩΜΑΪΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Η ρωμαϊκή κοινωνία χωριζόταν σε δύο τάξεις: τους πατρικίους και τους πληβείους. Πατρίκιοι ήταν οι Ρωμαίοι που ανήκαν στις παλιές μεγάλες οικογένειες. Πληβείοι ήταν οι νεότεροι κάτοικοι της Ρώμης, και δεν είχαν κανέναν δεσμό με τους πατρικίους, γι’ αυτό και ονομάσθηκαν πλήθος (plebs). Οι πληβείοι δεν είχαν πολιτικά δικαιώματα και δεν επιτρεπόταν ο γάμος τους με γυναίκες από την τάξη των πατρικίων. Ο αγώνας τους για την εξίσωσή τους με τους πατρικίους κράτησε δύο αιώνες και όταν επικράτησε κοινωνική ειρήνη, η Ρώμη άρχισε να επεκτείνει την κυριαρχία της.

Η ΡΩΜΗ ΕΠΕΚΤΕΙΝΕΤΑΙ

Οι Ρωμαίοι κυριάρχησαν στην ιταλική χερσόνησο με επεκτατικούς πολέμους. Ο αγώνας αυτός κράτησε 3 αιώνες: από τον 5ο αι. έως τον 3ο αιώνα π.Χ. Αρχικά (5ος αιώνας) οι Ρωμαίοι στράφηκαν εναντίον των λαών της κεντρικής και βόρειας Ιταλίας.

  • των Λατίνων
  • των Σαβίνων
  • των Αικούων
  • των Ετρούσκων

Το μόνο εμπόδιο για την ολοκληρωτική επικράτηση των Ρωμαίων στην Ιταλία ήταν οι ελληνικές πόλεις της Μεγάλης Ελλάδας (Magna Graecia). Η πρώτη πόλη που αντιστάθηκε στους Ρωμαίους ήταν ο Τάραντας, που ζήτησε τη βοήθεια του βασιλιά της Ηπείρου Πύρρου. Μετά την αποχώρηση του Πύρρου στην Ελλάδα, οι Ρωμαίοι κατέλαβαν τον Τάραντα το 272 π.Χ. και όλες τις πόλεις της Κάτω Ιταλίας.

Ο επόμενος στόχος τους ήταν το νησί της Σικελίας. Η πόλη των Συρακουσών αντιστάθηκε γενναία και με τη βοήθεια του Αρχιμήδη, τον οποίο σκότωσε μετά την άλωση της πόλης ένας Ρωμαίος στρατιώτης. Είναι γνωστή η φράση του Αρχιμήδη: «μη μου τους κύκλους τάραττε».  Λίγο αργότερα οι Ρωμαίοι ήταν κυρίαρχοι σε όλες τις ελληνικές πόλεις στη Σικελία και έρχονται σε σύγκρουση με την Καρχηδόνα.

Η Καρχηδόνα και οι κτήσεις της κατά τον 3ο αιώνα

Α΄ ΚΑΡΧΙΔΟΝΙΑΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ

Τόπος συγκρούσεων του Α΄ Καρχηδονιακού Πολέμου (264 – 241 π.Χ.) ήταν η Σικελία. Οι ελληνικές πόλεις της Σικελίας βοήθησαν τους Ρωμαίους εναντίον των Καρχηδονίων. Οι Ρωμαίοι ναυπηγούν για πρώτη φορά στόλο και ο πόλεμος έληξε με νίκη των Ρωμαίων. Οι Καρχηδόνιοι υποχρεώθηκαν να εγκαταλείψουν την Σικελία.

Β΄ ΚΑΡΧΙΔΟΝΙΑΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ

Αφορμή του πολέμου (218 – 201 π.Χ.) ήταν επέκταση της Καρχηδόνας στην Ισπανία. Ο στρατηγός Αννίβας (Hannibal) μετέφερε τον στρατό του μαζί με πολεμικούς ελέφαντες από την Ισπανία μέσω των Πυρηναίων και των Άλπεων στην Ιταλία. Οι μάχες μεταξύ Ρωμαίων και Καρχηδονίων ήταν μνημειώδεις.

Το πέρασμα του Αννίβα από τις Άλπεις

Η Ρώμη μετέφερε τον πόλεμο στη Βόρειο Αφρική. Η αποφασιστική μάχη δόθηκε στη Ζάμα το 202 π.Χ. Εκεί οι Καρχηδόνιοι γνώρισαν ταπεινωτική ήττα και έτσι:

  • παραχώρησαν στους Ρωμαίους την Ισπανία
  • παρέδωσαν τον πολεμικό τους στόλο
  • πλήρωσαν τεράστια πολεμική αποζημίωση

Ο Αννίβας εξορίστηκε και ζήτησε προστασία στην αυλή του βασιλιά της Συρίας Αντιόχου Γ΄.

Γ΄ ΚΑΡΧΙΔΟΝΙΑΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ

Ο Γ΄ Καρχηδονιακός Πόλεμος ξέσπασε όταν η Καρχηδόνα άρχισε να αναπτύσσεται και πάλι και κράτησε μόλις 3 χρόνια. Οι Ρωμαίοι με επικεφαλής τον ύπατο Σκιπίωνα (Publius Cornelius Scipio) ισοπέδωσαν την πόλη το 146 π.Χ. και απαγόρευσαν την ανέγερση νέας πόλης στα ερείπιά της. Μετά τη νίκη του ο Σκιπίωνας ονομάστηκε Αφρικανός.

Ψηφιακή αναπαράσταση της αρχαίας Καρχηδόνας

ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΙΣ

Ταυτόχρονα με τις κατακτήσεις, στη Ρώμη έγιναν προσπάθειες μεταρρυθμίσεων από τους αδερφούς Γράκχους. Και ο Τιβέριος και ο Γάιος Γράκχος, προσπάθησαν ως δήμαρχοι της Ρώμης να δώσουν γη στους ακτήμονες αγρότες, όμως οι ενέργειές τους ήταν ενάντια στα συμφέροντα των συγκλητικών, οι οποίοι φρόντισαν να εξαγοράσουν τον λαό και να τον στρέψουν εναντίον τους. Και οι δύο δολοφονήθηκαν.

ΟΙ ΕΜΦΥΛΙΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ

Από τα τέλη του 2ου έως τα τέλη του 1ου αιώνα π.Χ. το ρωμαϊκό κράτος σπαράσσεται από εμφύλιους πολέμους, μέσα από τους οποίους αναδεικνύονται ισχυροί άνδρες όπως ο Μάριος, ο Σύλλας, ο Πομπήιος και ο Ιούλιος Καίσαρας. Κατά τη διάρκεια της θητείας του ως ύπατος, ο Καίσαρας, άνδρας με εξαιρετικές ικανότητες, η Ρώμη κατέκτησε όλη την Νοτιοδυτική Ευρώπη.

Ο Καίσαρας δολοφονήθηκε μπροστά στη ρωμαϊκή Σύγκλητο μετά από συνωμοσία, στην οποία συμμετείχε ο θετός γιός του Βρούτος. Η τελευταία εμφύλια σύγκρουση ήταν μεταξύ του Μάρκου Αντωνίου και του Οκταβιανού Αυγούστου. Ο τελευταίος μετέτρεψε την Ρώμη σε αυτοκρατορία και έφερε μία μακροχρόνια ειρήνη στη Μεσόγειο, την λεγόμενη pax romana.

Η δολοφονία του Καίσαρα – Πίνακας του Vincenzo Camuccini, 1798

 

(Σημείωση: η παρουσίαση του θέματος σε Power Point με περισσότερο φωτογραφικό υλικό, χάρτες και τις πηγές των εικόνων μπορεί να αναζητηθεί εδώ και εδώ και στο docplayer εδώ)

Κατηγορίες: ΙΣΤΟΡΙΑ Α΄ Γυμνασίου. Προσθήκη στους σελιδοδείκτες.