Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

  • ΚΥΚΛΑΔΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Από τα τέλη της 3ης χιλιετίας έως τα μέσα της 2ης.


Τα όργανα που χρησιμοποιούνται είναι η άρπα και ο δίαυλος που έχουν έρθει περίπου 1000 χρόνια πριν από την Αίγυπτο και τους Σουμέριους.


      Από τα μέσα της 2ης χιλιετίας έως τα τέλη της. Εδώ συναντάμε λύρα, δίαυλο και αιγυπτιακό σείστρο.

  • ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ


Από τα τέλη της 2ης χιλιετίας .  Χαρακτηριστικό ο ένας εκτελεστής, δηλ. τραγούδι ή μουσική απαγγελία με συνοδεία από ένα το πολύ δύο όργανα.


ΟΜΗΡΙΚΗ ΕΠΟΧΗ
Τον 8ο αιώνα π.Χ. συντελείται μια μεγάλη άνθιση του ελληνικού μουσικού πολιτισμού, με κορύφωση το 700 π.Χ. και ιδιαίτερα στην ποίηση και τη μουσική.
Η αρχαιότερη μορφή μουσικής αυτής της εποχής είναι το έπος, ένα μακροσκελές αφηγηματικό ηρωϊκό τραγούδι που έψαλε στα συμπόσια ηγεμόνων ένας τεχνίτης τραγουδιστής, ο αοιδός, υμνώντας τα έργα των θεών και τις σπουδαίες πράξεις των ηρώων. Το όργανο που χρησιμοποιούν ευρύτατα είναι η φόρμιγγα (πρόδρομος της ελληνικής κιθάρας),  ενώ ο αυλός χρησιμοποιείται ελάχιστα.
Στην μεθομηρική εποχή βρίσκουμε τους ραψωδούς, με τις χαρακτηριστικές τους ράβδους, που ταξίδευαν σε όλη την Ελλάδα απαγγέλοντας κομμάτια από τα ομηρικά έπη, καθώς και δικούς τους στίχους, αλλά χωρίς πια τη συνοδεία μουσικών οργάνων.

ΑΡΧΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ  (7ος-5ος αι. π.Χ.)
Την εποχή αυτή διαμορφώνεται ένα είδος ποίησης και μουσικής που διαφέρει από το έπος, η λεγόμενη λυρική ποίηση, που οι ποιητές –συνθέτες τραγουδούν με τη συνοδεία λύρας, ή μόνης ή σε συνδυασμό με τον αυλό.  Τα δύο σημαντικά είδη αυτής της ποίησης είναι η χορική ποίηση και η μονωδία. Επίσης την εποχή αυτή καθιερώνονται μουσικοί αγώνες που είναι αυλωδικοί(ένας τραγουδιστής και ένας αυλητής)  ή κιθαρωδικοί(ένας τραγουδιστής που ήταν ταυτόχρονα και κιθαριστής).
Σημαντικότεροι ποιητές-συνθέτες είναι οι: Αλκμάν,Αλκαίος,Αρίων,Σαπφώ.

ΑΡΧΑΙΟ ΔΡΑΜΑ
Οι ρίζες του αρχαίου δράματος, βρίσκονται στο διθύραμβο(χορικό τραγούδι προς τιμή του Διονύσου).
Αποτελεί την κορυφαία πολύτεχνη έκφραση του αρχαίου ελληνικού πνεύματος.
Συνενώνει σε ένα αδιάσπαστο σύνολο, το λόγο, την κίνηση και τη μουσική .Ο Θέσπης θεωρείται ο δημιουργός του στα μέσα του 6
ου αι. π.Χ.  Αυτός θέτει τον υποκριτή να διαλέγεται με το χορό του διθυράμβου. Ακολουθούν μια σειρά από ποιητές με κορυφαίους τους: Αισχύλο, Σοφοκλή, Ευριπίδη καθώς και τον κορυφαίο της Αττικής κωμωδίας Αριστοφάνη.

ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΠΑΙΔΕΙΑ
Την εποχή των λυρικών,αναγνωρίζεται παντού η σημασία που έχει η μουσική παδεία στη μόρφωση και ψυχική καλλιέργεια των νέων(ο καλλιεργημένος άνθρωπος ονομάζεται «μουσικός ανήρ» ). Η μουσική παιδεία περιλάμβανε την εκμάθηση μουσικού οργάνου που γινόταν με τρόπο εμπειρικό κοντά σε κάποιο δάσκαλο, καθώς και τη διδασκαλία τραγουδιού και χορού, τρεις αλληλένδετες εκφράσεις μιας αγωγής που απέβλεπε στην αρμονική διάπλαση της ψυχής.

ΠΗΓΕΣ  ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ.

Παρ’ ότι δεν υπάρχει αυτούσια η αρχαία ελληνική μουσική, όμως μπορούμε να ταξιδέψουμε μέσα στο χρόνο για να συναντήσουμε ένα τεράστιο πλήθος πληροφοριών που μας βοηθούν να αποκαταστήσουμε την εικόνα ενός μεγάλου μουσικού πολιτισμού.
Τα στοιχεία αυτά τα αντλούμε από τις παραστάσεις των αγγείων και αναγλύφων, από τα ποιητικά και φιλοσοφικά κείμενα, καθώς και από ειδικά θεωρητικά μουσικά συγγράματα.
τα γραπτά αποσπάσματα μουσικών έργων που μας σώζονται είναι ελάχιστα και πολύ μεταγενέστερα(2
ος αι. Μ.Χ.), ώστε δεν επαρκούν για να «αναστηλώσουμε» τη μουσική αυτή. Μόνο το ρυθμό της μπορούμε να φανταστούμε με κάποια σχετική ακρίβεια, χάρη στις μετρικές μελέτες που κάνουν οι μουσικολόγοι πάνω στα ποιητικά κείμενα.

ΠΑΡΙΟΝ ΧΡΟΝΙΚΟΝ Η ΜΑΡΜΑΡΟΝ
Μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα ελληνική επιγραφή σε μαρμάρινη στήλη, γραμμένη στην αττική διάλεκτο από άγνωστο συγγραφέα στην Αθήνα το 264π.Χ.Περιγράφει τα πιο σημαντικά γεγονότα από την εποχή του Κέκροπα,του πρώτου μυθικού βασιλιά της Αθήνας,μέχρι το Διόδμητο , που ήταν άρχοντας της Αθήνας την εποχή που γράφτηκε η επιγραφή. Μέσα σ’αυτήν βρίσκομε σε χρονολογική σειρά γεγονότα που αφορούν την εξέλιξη της λογοτεχνίας, της μουσικής και του δράματος,την καθιέρωση των εθνικών αγώνων, των ποιητικών και μουσικών διαγωνισμών με τα ονόματα των νικητών και των πιο αξιόλογων καλλιτεχνών.

ΣΟΥΪΔΑΣ Ή ΣΟΥΔΑ
Βυζαντινό λεξικό, γραμμένο από τον λεξικογράφο Σουΐδα(10ος αι. μ.Χ.). Περιάχει
12000 λέξεις(ονόματα, εκφράσεις,900 βιβλιογραφίες κ.λ.π.)συλλεγμένα από προηγούμενα παρόμοια έργα,με αναφορές και πληροφορίες σχετικά με την ιστορία της αρχαίας Ελλάδας.