Για το διαγώνισμα του 1ου τετραμήνου, η ύλη από το μπλοκάκι του Χημικού είναι:
Μάθημα 1ο (επανάληψη στη Β΄Γυμνασίου):
Η δομή του ατόμου, ατομικός & μαζικός Αριθμός
1. Να περιγράψετε σύντομα τη δομή του ατόμου
Στο άτομο υπάρχει μια μικρή περιοχή που ονομάζεται πυρήνας και αποτελείται από πρωτόνια (p+), που φέρουν θετικό ηλεκτρικό φορτίο και από ουδέτερα νετρόνια (n). Γύρω από τον πυρήνα και σε σχετικά μεγάλες αποστάσεις απ’ αυτόν, κινούνται τα ηλεκτρόνια (e–). Τα άτομα είναι ηλεκτρικά ουδέτερα, καθώς τα πρωτόνια και τα ηλεκτρόνια έχουν αντίθετο στοιχειώδες ηλεκτρικό φορτίο και ο αριθμός των πρωτονίων είναι ίσος με τον αριθμό των ηλεκτρονίων.
2. Πως ορίζεται ο ατομικός και πως ο μαζικός αριθμός;
Ατομικός αριθμός είναι ο αριθμός των πρωτονίων (p+) ενός ατόμου ενώ μαζικός το άθροισμα (πρόσθεση) των πρωτονίων (p+) και των νετρονίων του (n).
3. Που γράφεται ο ατομικός και ο μαζικός αριθμός στο συμβολισμό ενός άτομου;
Γράφεται όπως το παρακάτω παράδειγμα:
4. Πως βρίσκουμε τον αριθμό ηλεκτρονίων (e–) σε ένα ουδέτερο άτομο;
Ο αριθμός των ηλεκτρονίων (e–) σε ένα ουδέτερο άτομο είναι ίσος με τον αριθμό των πρωτονίων (p+)
5. Να βρείτε τον αριθμό πρωτονίων, νετρονίων και ηλεκτρονίων στο ουδέτερο άτομο του αργιλίου
Ο ατομικός αριθμός του αργιλίου είναι 13, άρα ο αριθμός των πρωτονίων (p+) του είναι 13. Επειδή αναφερόμαστε στο ουδέτερο άτομο του αργιλίου, ο αριθμός των ηλεκτρονίων (e–) του είναι ίσος με τον αριθμό των πρωτονίων (p+) του, άρα τα ηλεκτρόνια είναι και αυτά 13. Ο μαζικός αριθμός (δηλ. πρωτόνια + νετρόνια) του αργιλίου είναι 27 και εφόσον τα πρωτόνια είναι 13 άρα τα νετρόνια είναι 14. Κατά συνέπεια: p+ = 13, e– = 13 και n = 14
Μάθημα 2ο: Εισαγωγή στο ατομικό μοντέλο Bohr
1. Πως κινούνται τα e– γύρω από τον πυρήνα σύμφωνα με το πλανητικό μοντέλο του Bohr (1913)?
Το ατομικό πρότυπο του Bohr αποτελεί μία μινιατούρα πλανητικού συστήματος. Τα ηλεκτρόνια κινούνται σε κυκλικές τροχιές γύρω από τον πυρήνα που ονομάζονται στοιβάδες (ή τροχιές), όπως δηλαδή οι πλανήτες γύρω από τον Ήλιο.
2. Σύμφωνα με το Πλανητικό μοντέλο του Bohr, ποίες είναι οι 4 πρώτες στοιβάδες των ατόμων και ποιος είναι ο μέγιστος αριθμός e– που μπορούν να έχουν;
Σύμφωνα με το Πλανητικό μοντέλο του Bohr, οι 4 πρώτες στοιβάδες των ατόμων και ο μέγιστος αριθμός e– που μπορούν να έχουν φαίνονται στον παρακάτω πίνακα:
3. Να βρείτε τον αριθμό πρωτονίων, νετρονίων και ηλεκτρονίων στα παρακάτω ουδέτερα άτομα και να κάνετε την κατανομή των ηλεκτρονίων στις στοιβάδες:
*Η κατανομή των ηλεκτρονίων σε στοιβάδες, ξεκινά πάντα από τη στοιβάδα Κ, αφού τα ηλεκτρόνια είναι αρνητικά και θέλουν να είναι κοντά στον πυρήνα που είναι θετικός. Κάθε φορά που η στοιβάδα γεμίζει με το μέγιστο αριθμό ηλεκτρονίων, πηγαίνουμε στην επόμενη.
Πρωτόνια = 9 άρα και ηλεκτρόνια =9 οπότε
Κ2 L7 και το γράφουμε ως
Πρωτόνια = 16 άρα και ηλεκτρόνια =16 οπότε
Κ2 L8 Μ6 και το γράφουμε ως
Μάθημα 3ο: Εισαγωγή στον Περιοδικό Πίνακα
(ό,τι έχουμε υπογραμμίσει στο σχολικό βιβλίο σελίδες 48-51)
Σημαντικό: στοιχεία που έχουν τον ίδιο αριθμό ηλεκτρονίων e– στην τελευταία στοιβάδα, ανήκουν στην ίδια ομάδα και άρα έχουν παρόμοιες ιδιότητες.
Μάθημα 4ο: Τα αλκάλια
(ότι έχουμε υπογραμμίσει στο σχολικό βιβλίο σελίδες 52-54)
Μάθημα 5ο: Mερικές ιδιότητες και χρήσεις των μετάλλων – Τα κράματα
(ότι έχουμε υπογραμμίσει στο σχολικό βιβλίο σελίδες 57 και 60)
Γενική συμβουλή: οι ερωτήσεις θα είναι παρόμοιες με τις ερωτήσεις που υπάρχουν στις φόρμες ερωτήσεων των παραπάνω μαθημάτων, που είναι ανερτημένες στο Μπλοκάκι του Χημικού