Η ενότητα στο σχολικό βιβλίο είναι στις σελίδες 57 και 60 . Μπορείτε να τη διαβάσετε κάνοντας κλικ εδώ στο ηλεκτρονικό βιβλίο.
Το υλικό (φωτογραφίες και βίντεο) προέρχονται από τον ιστοχώρο CHEMNOESIS που αναπτύχθηκε κατά την υλοποίηση του ερευνητικού προγράμματος ΚΡΗΠΙΣ στο Κέντρο Διάδοσης Επιστημών και Μουσείο Τεχνολογίας ΝΟΗΣΙΣ . Κάντε κλικ εδώ για να διαβάσετε την αντίστοιχη ενότητα στο CHEMNOESIS.
Τα μέταλλα είναι στερεά σώματα στη συνήθη θερμοκρασία (δηλ. στους 25ο C), με εξαίρεση τον υδράργυρο που είναι υγρός.
Υδράργυρος, το “υγρό μέταλλο
Έχουν γενικά αργυρόλευκο χρώμα (εκτός από το χρυσό που είναι κιτρινωπός και το χαλκό που έχει κόκκινη απόχρωση) και «μεταλλική» λάμψη και είναι καλοί αγωγοί της θερμότητας.
Χρυσός, Άργυρος και Χαλκός
Παρουσιάζουν ακόμη ένα σύνολο κοινών χαρακτηριστικών ιδιοτήτων, οι οποίες δίνονται στον Πίνακα 2.
Πίνακας 2: Ιδιότητες μετάλλων |
||||||
1. Έχουν μεγάλες πυκνότητες. |
||||||
2. Έχουν υψηλά σημεία τήξης.
Λιωμένο μέταλλο σε καλούπια |
||||||
3. Έχουν υψηλά σημεία βρασμού. |
||||||
4. Είναι καλοί αγωγοί της θερμότητας. |
||||||
5. Είναι καλοί αγωγοί του ηλεκτρισμού.
|
||||||
6. Είναι ελατά, δηλαδή μπορούν να δώσουν ελάσματα.
Ελατά σημαίνει ότι χτυπώντας τα με ένα σφυρί όπως οι σιδεράδες, μπορούμε να τους δώσουμε οποιοδήποτε σχήμα. Έτσι μπορούν να μετατραπούν σε φύλλα, όπως οι λαμαρίνες. |
||||||
7. Είναι όλκιμα, δηλαδή μπορούν να δώσουν σύρματα |
||||||
Όλοι οι κανόνες έχουν τις εξαιρέσεις τους.
Έτσι υπάρχουν μέταλλα με πολύ μικρές πυκνότητες, όπως το λίθιο, το νάτριο και το κάλιο, και μέταλλα με σχετικά χαμηλά σημεία τήξης και βρασμού, όπως ο υδράργυρος που είναι υγρός στη συνήθη θερμοκρασία.
3.4 Τα κράματα
Κράματα είναι τα υλικά που αποτελούνται από δύο ή περισσότερα στοιχεία, από τα οποία το ένα τουλάχιστον είναι μέταλλο, και εμφανίζουν τις ιδιότητες των μετάλλων.
Παραδείγματα κραμάτων:
– ο μπρούντζος, που είναι μείγμα χαλκού (Cu) και κασσίτερου (Sn).
– ο ορείχαλκος: κράμα χαλκού (Cu) και ψευδαργύρου (Zn), είναι πιο σκληρός τόσο από τον καθαρό χαλκό όσο και από τον καθαρό ψευδάργυρο. Διαπιστώστε το από το βίντεο που ακολουθεί:
Γαλλικό κόρνο κατασκευασμένο από ορείχαλκο
– το ατσάλι (ή χάλυβας): κράμα σιδήρου (Fe) και άνθρακα (C), είναι πιο σκληρός και ανθεκτικός από το σίδηρο.
Κούπα από ανοξείδωτο ατσάλι (INOX)
Συνήθως περιέχει σε μικρά ποσοστά και άλλα μέταλλα, όπως το χρώμιο που τον μετατρέπει σε ανοξείδωτο (stainless steel – ανοξείδωτο ατσάλι) και το νικέλιο που τον καθιστά ελατό και όλκιμο.
Οι πιο γνωστοί τύποι που χρησιμοποιούνται σε κουζινικά σκεύη είναι ο 18/8 (18% χρώμιο και 8% νικέλιο) και ο 18/10 (18% χρώμιο και 10% νικέλιο) που ανήκουν στη σειρά 304 σύμφωνα με τα αμερικάνικα πρότυπα AISI-SAE
