«η Τρίτη ηλικία από είναι η συνέχεια της νεανικής ηλικίας της μεσαίας ηλικίας, της ώριμης ηλικίας. Η Τρίτη ηλικία αντικατοπτρίζει όλη τη ζωή και χαρακτηρίζεται από τον τρόπο που έζησε το άτομο και από τις ιδέες που κέρδισε και τις εμπειρίες που κατέκτησε. Ωστόσο, συχνά στη σύγχρονη εποχή που έχει αλλάξει η μορφή της οικογένειας τα άτομα της τρίτης ηλικίας περιθωριοποιούνται.

Ποιες είναι οι ανάγκες των ηλικιωμένων;

βιολογικές(αυξημένες ανάγκες περίθαλψης και φροντίδας σταδιακή φθορά), κοινωνικές(καταξίωση αναγνώρισης της προσφορά) συναισθηματικές(αγάπη ενδιαφέρον)

 Είναι σημαντικό να αναγνωρίζεται και να αυξάνεται η ικανότητα συμμετοχής σε όλες τις ηλικίες και να αναγνωρίζεται το γεγονός ότι, ακόμη και εάν οι ηλικιωμένοι  αντιμετωπίζουν περιορισμούς λόγω υγείας, αυτό δεν εμποδίζει απαραίτητα τη συμμετοχή τους.

Παράγοντες που περιθωριοποιούν την Τρίτη ηλικία 

Ενώ αναγνωρίζεται η συμμετοχή των ηλικιωμένων σε διάφορες δραστηριότητες με αντίκτυπο στην κοινωνική και την οικονομική ζωή, εξακολουθούν να παραμένουν σημαντικά εμπόδια για πολλούς ηλικιωμένους, τα οποία κωλύουν τη συμμετοχή τους.

• Η κοινωνία μας εστιάζει και εκτιμά τα νιάτα, ενώ οι ικανότητες και τα χαρακτηριστικά των ηλικιωμένων υποτιμούνται συνεχώς από την κοινωνία μας.
• Έτσι  ηλικιωμένοι μπορεί να αισθάνονται ότι η ζωή τους είναι ασήμαντη – ότι πλέον δεν έχουν αξία. Έχουν μάθει να είναι ανεξάρτητοι και αισθάνονται ότι θα πρέπει να είναι σε θέση να φροντίζουν τον εαυτό τους και τα προβλήματά τους. Για το λόγο αυτό, συχνά δεν  αισθάνονται άνετα να συζητούν τα προβλήματά τους  και έχουν την τάση να μειώνουν τη σημασία εμφάνισης συμπτωμάτων συναισθηματικής ή ψυχολογικής φύσεως.
• Η απώλεια της οικογένειας, της εργασίας, των σωματικών δυνάμεων, της καλής εμφάνισης, του σπιτιού, της αυτοεκτίμησης, του ρόλου, της κοινωνικής θέσης, του δικτύου υποστήριξης – είναι ένας ακόμα σημαντικός παράγοντας περιθωριοποίησης
• Εφόσον η προσωπική κοινωνική υπόσταση και θέση που κατέχει στην κοινωνία κάποιο  άτομο εξαρτάται από την επαγγελματική του ζωή και αυτό συνεπάγεται  ότι το άτομο που αποσύρεται από την ενεργό ζωή χάνει την ιδιότητα του. Οι ηλικιωμένοι πιστεύουν ότι η ικανότητά τους να επηρεάζουν καταστάσεις μειώνεται δραστικά και ότι οι δεξιότητες και ικανότητές τους είναι λιγότερες.
• Επιπρόσθετα η αυτοεικόνα των ηλικιωμένων επηρεάζεται από τις προκαταλήψεις ιδιαίτερα όταν έχουν ανάγκες φροντίδας. Υπάρχει λοιπόν ο κίνδυνος οι αποφάσεις που αφορούν κυρίως άτομα τρίτης ηλικίας λαμβάνονται χωρίς να ερωτηθούν και ούτε καν να πληροφορηθούν

1.    Το ηλικιωμένο άτομο δεν μπορεί να έχει πια μια ζωντανή ζωή;  

α) Τι μπορούν να προσφέρουν στην κοινωνία;

·         Οι ηλικιωμένοι μπορούν να αποτελούν δυναμικά, ικανά και ζωτικής σημασίας μέλη της κοινωνίας μας. Μεταδίδουν γνώσεις, ικανότητες και εμπειρία στις επόμενες γενεές. Ως άτομα και ως σύνολο συμβάλλουν στην οικονομία, στις γειτονιές μας και στη μετάδοση της ιστορίας μας.

·         «Υπάρχει αξιοσημείωτο εύρος εθελοντικών δραστηριοτήτων από ηλικιωμένους που υπερβαίνει τα παραδοσιακά, σχετιζόμενα με την ηλικία ζητήματα, όπως είναι η υποστήριξη σε αδύναμους ή ασθενείς ηλικιωμένους»[1]. Οι εθελοντικές τους δραστηριότητες περιλαμβάνουν την ευημερία και την υγεία, την ψυχαγωγία, το περιβάλλον, τις θρησκευτικές οργανώσεις, τον πολιτισμό και την πολιτική.

·         Οι ηλικιωμένοι προσφέρουν εθελοντική εργασία διότι αυτό τους δίδει τη δυνατότητα να διατηρήσουν και να αναπτύξουν τις δεξιότητες και τις κοινωνικές τους επαφές και να αποτρέψουν την κοινωνική απομόνωση και τον αποκλεισμό υπηρετώντας την κοινότητά τους.

·         Ως μέλη των οικογενειών οι ηλικιωμένοι είναι πρόσωπα που συμβάλλουν στην ενθάρρυνση της συνοχής και της αλληλεγγύης στην κοινωνία μας. Πιο συγκεκριμένα, οι ηλικιωμένοι με τις εμπειρίες και τις ικανότητές τους, συμβάλλουν σημαντικά παρέχοντας ανεπίσημα φροντίδα σε συγγενείς μεγαλύτερης ηλικίας που αντιμετωπίζουν σημαντικότερα προβλήματα υγείας. Επιπροσθέτως, πολλοί παππούδες και γιαγιάδες φροντίζουν τα εγγόνια τους προκειμένου να δώσουν στα παιδιά τους τη δυνατότητα να εργαστούν και να είναι, συνεπώς, οικονομικώς ενεργά.

πως μπορεί να ενισχυθεί η ενεργός συμμετοχή των ατόμων της τρίτης ηλικίας;

Οι συμπεριφορές διακρίσεων λόγω ηλικίας πρέπει να εξαλειφθούν, διότι υπονομεύουν την αυτοεκτίμηση των ηλικιωμένων και τους αποθαρρύνουν από τη συμμετοχή με αποτέλεσμα την απώλεια πολύτιμης συμβολής και την αύξηση των εντάσεων μεταξύ των γενεών. Θα πρέπει να χαιρετίζουμε τη μακρότερη και υγιέστερη ζωή, η οποία είναι αποτέλεσμα της καλύτερης εκπαίδευσης και διατροφής, καθώς και της έμφασης σε ένα κοινωνικό συμβόλαιο μεταξύ των γενεών.

Για να είναι δυνατή η “ενεργός και υγιής γήρανση” κατά την οποία οι δυνατότητες υγείας, φυσικής δραστηριότητας, συμμετοχής σε κοινωνικά, οικονομικά, πολιτιστικά, πνευματικά ζητήματα και ζητήματα που αφορούν τον πολίτη και ασφάλειας.

 είναι απαραίτητο να δημιουργηθούν δομές και υποδομές από τους φορείς της κοινωνίας και να ευαισθητοποιηθούν όλα τα μέλη της. Μία κοινωνία χωρίς αποκλεισμούς την τρίτη ηλικία απαιτεί τη συλλογική ευθύνη για τη διαμόρφωση πολιτικών και πρακτικών που να εξασφαλίζουν την ισότητα και την ένταξη των ηλικιωμένων.

Α) Δομές που ενθαρρύνουν τους ηλικιωμένους, ώστε να παρέχουν εθελοντική εργασία ανάλογα με τις ικανότητές τους, για να νιώθουν χρήσιμοι. θετικά μπορεί να συμβάλλει η δημιουργία δομών για μεγαλύτερη αλληλεγγύη και συνεργασία μεταξύ των γενεών. Για παράδειγμα στο πλαίσιο των προγραμμάτων αγωγής υγείας θα μπορούσαν μαθητές του Γυμνασίου να συνεργασθούν με μέλη των ΚΑΠΗ στην καλλιέργεια κοινών ψηφιακών δραστηριοτήτων. Η ΤΡΙΤΗ ηλικία δεν μοιάζει πια καθόλου με την εικόνα που των  παραδοσιακών παππούδων των βιβλίων. Πολλοί εκπρόσωποί της σήμερα είναι αρκετά tech, χρησιμοποιούν το Ιντερνετ και τα κινητά τηλέφωνα και μέσα από αυτά προσπαθούν να είναι μέσα στα πράγματα και πάντα ενημερωμένοι για όσα συμβαίνουν.  Συνεπώς, είναι απαραίτητο να εξασφαλιστεί η ψηφιακή ένταξη και εκπαίδευση των ηλικιωμένων. Οι ηλικιωμένοι θα μπορούσαν να συμμετέχουν σε εκπαιδευτικές ευκαιρίες. Η γνώση χρήσης του Διαδικτύου και του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου μπορεί να δώσει στους ηλικιωμένους τη δυνατότητα να διατηρούν την επαφή με ζητήματα πέραν του σπιτιού τους και να έχουν τακτική επικοινωνία με μέλη της οικογένειας που δεν ζουν σε κοντινή απόσταση.

Β) Δομές που προστατεύουν την αξιοπρέπεια: ένα πλέγμα δομών και υπηρεσιών με αποστολή την εξυπηρέτηση και ελάφρυνση είτε των κοινωνικά ευπαθών ηπεριλήκων, πρωτοβουλίες και κοινωνικές υπηρεσίες για κέντρα σίτισης ξενώνες  συμβουλευτική και ενημέρωση. ψυχοκοινωνική στήριξη Δημιουργία ομάδων αλληλοϋποστήριξης. πρόγραμματα  εθελοντή γείτονα όπου μπορείς να βοηθήσεις μία γιαγιά ή έναν παππού στην πολυκατοικία ή τη γειτονιά σου. Επιπλέον εάν το επιθυμείς μπορείς να συνεισφέρεις, διαθέτοντας μέρος του ελεύθερου χρόνου σου κρατώντας του παρέα ή διευκολύνοντάς τον σε πρακτικά ζητήματα της καθημερινότητας του (ψώνια, φάρμακα κτλ).

Η συνεισφορά σου (ανάλογα με το ύφος του κειμένου) μέσα από το πρόγραμμα «ΕΘΕΛΟΝΤΗ ΓΕΙΤΟΝΑ» είναι ανεκτίμητη για τους ηλικιωμένους συνανθρώπους μας, τους ανθρώπους που μας φρόντισαν, τους οποίους ο σύγχρονος τρόπος ζωής και οι συνθήκες τους έχουν εξαναγκάσει να ζουν στην απομόνωση, παρότι έχουν πολλά να προσφέρουν. Απλά αναλογίσου τη χαρά και την ικανοποίηση που μπορείς να προσφέρεις, αφιερώνοντας μέρος του χρόνου σου στους παππούδες και τις γιαγιάδες μας.

–         Η φροντίδα των υπερηλίκων, αν και απαιτητική, μπορεί να δώσει τη χαρά της προσφοράς.