To κτίριο που στεγάζεται το 1ο Πειραματικό Δημοτικό Σχολείο Αλεξανδρούπολης είναι ένα από τα σπουδαιότερα και παλιότερα νεοκλασικά κτίρια της Αλεξανδρούπολης. Πρόκειται για το κτίριο της Ζαριφείου Παιδαγωγικής Ακαδημίας το οποίο πήρε το όνομά του από τον μεγάλο εθνικό ευεργέτη Γεώργιο Ζαρίφη, πλούσιο έμπορο από την Κωνσταντινούπολη, ο οποίος χρηματοδότησε την κατασκευή του. Ο εν λόγω ευεργέτης προσέφερε μεγάλο μέρος της περιουσίας του για τη δημιουργία πολλών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων μεταξύ των οποίων τα Ζαρίφεια Διδασκαλεία στη Φιλιππούπολη. Τα Ζαρίφεια Διδασκαλία Φιλιππούπολης λειτούργησαν μέχρι το 1906 και μετά το κλείσιμό τους μεταφέρθηκαν στην Αλεξανδρούπολη.
Διευθυντής στο πρώτο Διδασκαλείο Αλεξανδρούπολης, το 1923, υπήρξε ο Θεόδωρος Κάστανος ο οποίος έδωσε τεράστιο αγώνα για την αποπεράτωση του σημερινού κτιρίου.
Το 1934 καταργήθηκε το Διδασκαλείο και μετατράπηκε σε Παιδαγωγική Ακαδημία διετούς φοίτησης μεταγυμνασιακών σπουδών. Πρώτος διευθυντής διετέλεσε ο Ευάγγελος Παπανούτσος (1934-1936) ενώ τελευταίος ο Νικόλαος Ράπτης (1976-1978). Ο συγκεκριμένος επιμελήθηκε και την έκδοση ενός ιστορικού λευκώματος που αξίζει ο καθένας να μελετήσει.
Από το 1983 η Παιδαγωγική Ακαδημία και πλέον Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης μεταφέρθηκε σε κτίριο του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης στη Νέα Χηλή.
Τον Ιούνιο του 2011 τα τρία Πειραματικά Δημοτικά Σχολεία, που στεγάζονταν στο ιστορικό αυτό κτίριο, συγχωνεύτηκαν σε ένα, το 1ο Πειραματικό Δημοτικό Σχολείο. Τον Οκτώβριο του ίδιου έτους, μετά από αξιολόγηση από την Διοικούσα Επιτροπή Πρότυπων Πειραματικών Σχολείων, το σχολείο ονομάστηκε σε 1ο Πρότυπο Πειραματικό Δημοτικό Σχολείο Αλεξανδρούπολης.
Στόχος του νέου σχολείου είναι να παρέχει ευκαιρίες σε όλους τους μαθητές να οικοδομούν στέρεα μορφωτικά θεμέλια που στηρίζονται στις εμπειρίες τους, στη θετική στάση απέναντι στη μάθηση, στη συμμετοχή, στη συνεργασία, την αλληλεπίδραση μεταξύ μαθητών- εκπαιδευτικών και μάθησης.
Βασικός δε στόχος είναι το σχολείο να αποτελέσει ένα ζωντανό οργανισμό μάθησης, μια δημιουργική κοινότητα μαθητών, εκπαιδευτικών, γονέων και γνώσης.