ΚΡΙΤΗΡΙΑ

κειμενο  1   

   ΟΙ ανταρτεσ των γηπεδων

1. […] Ο ποδοσφαιρικός αγώνας και η συναυλία ποπ μουσικής είναι εκδηλώσεις μιας
   μεγάλης επίδειξης φυσικής και ψυχικής ενέργειας. Και παρασύρουν το κοινό. Η αντίφαση
   σ’ αυτές βρίσκεται στο γεγονός ότι κεντρίζουν τις επιθυμίες των θεατών και έπειτα απαι­-
   τούν απ’ αυτούς να μείνουν ακριβώς μόνο θεατές και να κοιτάζουν άλλους που ξοδεύουν
   ενέργεια. Έτσι, η βία στα γήπεδα και στις μουσικές συναυλίες φαίνεται απλά να αποτελεί
   εκδίκηση του κοινού για την επιβολή της διαίρεσης της εργασίας ακόμη και στο παιχνίδι.
   Βλέποντας άλλους ανθρώπους, φημισμένους και καλοπληρωμένους, που ασκούν στο έπα­-
   κρο των δυνατοτήτων τους το σώμα τους (πόδια, λαρύγγι, κοιλιά), οι θεατές αντιλαμβάνο­-
   νται ότι τους αφαιρείται κάτι, δηλαδή το σώμα τους.
2. Με την μεσολάβηση του αθλητικού τύπου το ποδόσφαιρο γίνεται ευκαιρία για μια κα­-
   θαρή φλυαρία που κάνουν οι φίλαθλοι στις πλατείες, στα κουρεία, στο τραπέζι, στο γραφείο.
   Και το άτομο που μιλάει για αθλητισμό χρησιμοποιεί μια γλώσσα που έχει τους δικούς της
   κανόνες.
3. Μόνο που υπάρχει μια διαφορά ανάμεσα στις υποθέσεις της πόλης που ονομάζονται
   πολιτική και τις υποθέσεις του υποκατάστατου της πόλης που ονομάζεται γήπεδο. Η δια­-
   φορά είναι ότι όποιος μιλάει για πολιτική στην ουσία κάνει πολιτική. Όποιος συμμετέχει
   σε μία συνέλευση κόμματος, συζητάει μια πρόταση και ψηφίζει, κάνει το ίδιο με αυτό που
   κάνει ο Κίσινγκερ. Δεν του αφαιρείται η δυνατότητα διακυβέρνησης, γιατί ουσιαστικά, αν
   και σε ελάχιστη κλίμακα, την ασκεί. Όποιος παίρνει μέρος σε διαδήλωση και σύγκρουση
   με την αστυνομία, επεμβαίνει για να καθορίσει ποιοτικά, αν όχι ποσοτικά, τη ζωή της κοι­-
   νότητας. Κάνει ό,τι και ο Λατινοαμερικάνος αντάρτης όταν πυροβολεί σε μάχη για την
   κατάληψη ενός χωριού. Άσχετα από οποιαδήποτε ιδεολογική τοποθέτηση, ακόμα κι αν
   κάνει τον αντάρτη για παιχνίδι. Στα σπορ, αντίθετα, η αθλητική φλυαρία δεν έχει τίποτα
   κοινό με το ίδιο το άθλημα, που γίνεται μακρινή της πρόφαση. Μ’ αυτή την έννοια η συ­-
   ζήτηση για αθλητισμό (χωρίς να συνοδεύεται από άσκηση) δεν είναι μόνο μία περίπτωση αποστέρησης του σώματος: είναι καθαρή αποστέρηση των προνομίων του ανθρώπου σαν πολιτικό όν.
4. Πειθήνιο όργανο της εξουσίας, το θύμα αναλώνει την ενστικτώδη ορμή του σε δραστη­-
   ριότητες που δεν μπορούν να επηρεάσουν την εθνική πολιτική ζωή, και η μανία του ελέγ­-
   χεται. Αλλά είναι το πιο καταπιεσμένο και απεγνωσμένο θύμα του συστήματος, γιατί δεν
   ξέρει πια τι του στέρησαν. Αυτή η βία χωρίς στόχο μπορεί να εκτονωθεί την κατάλληλη
   στιγμή: τα γήπεδα (έτσι όπως λειτουργούν σήμερα) είναι σαν βαλβίδα ασφαλείας που κάθε
   δικτάτορας μπορεί να εκμεταλλευτεί.
5. Ναι, αλλά τα ρεσιτάλ; Τόπος συνάντησης ομάδων χίπις, νέων, ακόμη και πολιτικοποιη-­
   μένων, πώς άραγε γίνονται ευκαιρία βίαιης συμπεριφοράς, όταν αποτελούν συνέχεια των
   ομαδικών συγκεντρώσεων καπνιστών μαριχουάνας που γίνονται στο γρασίδι των πάρκων
   σαν εκδήλωση ειρηνικών διαθέσεων; Τι έγινε σ’ αυτή την περίπτωση; Έγινε ότι η βιομηχανία δίσκων έχει πειθαρχήσει τον αρχικό αυθορμητισμό και έκανε τους πρώην ερασιτέχνες προκατασκευασμένα αντικείμενα. Έκανε τα μουσικά συγκροτήματα σαν ποδοσφαιρικές ομάδες. Έτσι και στα ρεσιτάλ εμφανίζεται η απάνθρωπη σχέση ανάμεσα σε ένα κοινό που δεν μπορεί να συμμετάσχει και τα βιομηχανοποιημένα πρότυπα που δίνουν οργανωμένη παράσταση μιας απραγματοποίητης απελευθέρωσης· η νοσταλγία για κάτι που γινόταν κοντι­νό, φταστό, και τώρα δεν υπάρχει πια, καταστράφηκε, ή το έκρυψε κάποιος και το αφαίρεσε από το κοινωνικό σώμα.
6. Είναι το ίδιο συναίσθημα με αυτό που νοιώθει ο εργάτης στο εργοστάσιο. Αλλά ο
   εργάτης αντιδρά ακριβώς κάνοντας πολιτική, και μάλιστα στον ίδιο το χώρο στον οποίο
   βρίσκεται το αντικείμενο που θέλει να επανακτήσει. Ο οπαδός όμως ποδοσφαιρικής
   ομάδας και ο οπαδός μουσικού συγκροτήματος συμπεριφέρονται σαν να κάνουν πολιτική
   και το κάνουν σ’ ένα τόπο όπου δεν θα μπορούσαν ποτέ να πάρουν πίσω κανένα πραγματικό
   αντικείμενο, γιατί αυτός είναι ο τόπος μιας ψεύτικης παράστασης. Έτσι τα σπάνε όλα,
   χωρίς αυτό να χρησιμεύει σε τίποτα. Αλλά δεν το ξέρουν. Ίσως γιατί κανείς δεν θέλει να
   το ξέρουν.

Umberto Eco, Η σημειολογία στην καθημερινή ζωή

ΚΕΙΜΕΝΟ  2

   Ενα συνεχές έγκλημα χωρίς τιμωρία

΄Ενας χρόνος πέρασε από την ωμή δολοφονία του 23χρονου Μιχάλη Φιλόπουλου στην Παιανία, σε αυτή την ανατριχιαστική εκδοχή της αντιπαλότητας οπαδών των δύο «αιωνίων» αντιπάλων, που συντάραξε το πανελλήνιο. Μεγάλη έρευνα που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στην Αθήνα και περιοχές της Αττικής και παρουσιάζει σήμερα η «Κ», αποτυπώνει την εκτίμηση της συντριπτικής πλειονότητας των ερωτηθέντων ότι η ατιμωρησία της βίας στα γήπεδα αποτελεί την κυριότερη αιτία διαιώνισής της, ενώ ποσοστό 50% εκτιμά ότι η συχνότητα των συμπλοκών στα γήπεδα μεταξύ οπαδών ομάδων έχει σαφώς αυξηθεί το τελευταίο χρονικό διάστημα.

Στα κεντρικά συμπεράσματα της έρευνας, οι ευθύνες που επιρρίπτουν οι ερωτηθέντες στις διοικήσεις των ομάδων αφού το 86% λέει ότι «πρέπει να προβούν σε περισσότερες ενέργειες για τους οπαδούς τους, ώστε να περιορίσουν τα φαινόμενα βίας». Οκτώ στους δέκα εκφράζουν την άποψη ότι η χρήση αλκοολούχων ποτών και ναρκωτικών ουσιών έχουν σοβαρό μερίδιο ευθύνης στην εκδήλωση κρουσμάτων χουλιγκανισμού, αλλά παράλληλα το ίδιο ποσοστό -περί το 80%- συναρτά το φαινόμενο με τη γενική έκπτωση αξιών της κοινωνίας.

Και μέσα σε όλα αυτά, ποια εικόνα έχουν και ποιες προσλαμβάνουσες όσοι συμμετείχαν στην έρευνα για το ελληνικό πρωτάθλημα ποδοσφαίρου, για το οποίο τόσα πολλά ακούγονται γράφονται και ψιθυρίζονται; Τα 1.200 άτομα ρωτήθηκαν αν θεωρούν το πρωτάθλημα «καθαρό και τίμιο». Μόλις το 15,5% πιστεύει ότι είναι «σίγουρα καθαρό», ως «καθόλου καθαρό» το βαθμολογεί το 33,7%, ενώ τη γενικόλογη -και διπλωματική- απάντηση «έτσι κι έτσι» έδωσε το 50,7%.

Βασικά συμπεράσματα

Οι περισσότεροι από τους οπαδούς που απαντούν στην έρευνα δήλωσαν ότι υποστηρίζουν τον Ολυμπιακό, τον Παναθηναϊκό, την ΑΕΚ, ενώ υπάρχει και ένα αξιόλογο ποσοστό φίλων του ΠΑΟΚ (παρότι η έρευνα έχει γίνει στο Λεκανοπέδιο Αττικής). Σύμφωνα με τη συντριπτική πλειονότητα των ερωτηθέντων, η στάση των αρχών απέναντι σε όσους βιαιοπραγούν στα γήπεδα πρέπει να είναι άτεγκτη, ενώ τα περισσότερα επικριτικά σχόλια συγκεντρώνουν οι διοικήσεις των ΠΑΕ, αλλά και οι αθλητικές εφημερίδες που συνήθως χαϊδεύουν αντί να τραβήξουν… τα αυτιά των οργανωμένων οπαδών. Παραθέτουμε τα υπόλοιπα βασικά συμπεράσματα της έρευνας του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, όπως καταγράφονται σε αυτήν:

– Το 50% θεωρεί ότι η Πολιτεία (κυβέρνηση) δεν χειρίζεται με σωστό τρόπο το πρόβλημα των συμπλοκών και της βίας στα γήπεδα. Πάντως, «οι οπαδοί του Παναθηναϊκού φαίνεται να συμφωνούν με τους χειρισμούς της κυβέρνησης κάπως περισσότερο σε σχέση με τους οπαδούς των άλλων ομάδων».

– Το 63% των πολιτών της Ανατολικής Αττικής και το 54% των πολιτών της Αθήνας θεωρούν τη βία ως μια αντιεξουσιαστική συμπεριφορά.

– Το 70% θεωρεί και την ψυχολογία του όχλου ως αιτία της βίας στα γήπεδα.

– Επίσης το 70% εκτιμά ότι υπάρχει άμεση ανάγκη βελτίωσης του ελέγχου της βίας στα γήπεδα.

– Το 67% των ερωτηθέντων της Ανατολικής Αττικής θεωρούν ότι η βία συνδέεται με την κουλτούρα των νέων, την ίδια άποψη συμμερίζεται το 60% των ερωτηθέντων της Αθήνας.

– Το 81% στην Ανατολική Αττική (80% στην Αθήνα) πιστεύουν ότι η βία στα γήπεδα αποτελεί συνέπεια της γενικής έκπτωσης αξιών της κοινωνίας.

– Το 70% στην Ανατολική Αττική και το 73% στη Αθήνα δηλώνουν ότι οι αθλητικές εφημερίδες έχουν μερίδιο στην ανάπτυξη βίαιων ενεργειών μεταξύ των φιλάθλων.

Ό σον αφορά τον φορέα ελέγχου της βίας στα γήπεδα, το 58% των ερωτηθέντων από την Ανατολική Αττική τάσσεται υπέρ της Αστυνομίας, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στην Αθήνα είναι περί το 43%.

Βασίλης Νέδος,  απόσπασμα από την Εφημερίδα Καθημερινή 09.03.2008           

   ΚΕΙΜΕΝΟ 3

                                               Η μπάλα

Μια κόκκινη μπάλα κυλάει στο χώμα της Ελλάδας.
Απόγεμα
ο ήλιος λάμπει.
Σ’ ένα σύννεφο παίζουν ποδόσφαιρο.

Κανένας δεν διακρίνει στην υγρή μπάλα
που κολλάει στην άμμο και στριφογυρίζει στο χορτάρι
ένα κομμένο κεφάλι
που κυλάει στο χώμα της Ελλάδας.

Οι φίλαθλοι γαβγίζουν στις εξέδρες
το γκολ μπαίνει
θρίαμβος στα δίχτυα
ιαχές στους δρόμους

κι ο πόλεμος με το κουτσό του ποδάρι

έτοιμος να κλοτσήσει τη γη

με το γήπεδο και τους φιλάθλους
στου διαόλου τα δίχτυα.

Λευτέρης Πούλιος, Ποίηση 2, Κέδρος, Αθήνα 1973

ΘΕΜΑ 1

Να αποδώσετε περιληπτικά το περιεχόμενο των παραγράφων: « Με την μεσολάβηση του αθλητικού τύπου… δικτάτορας μπορεί να εκμεταλλευτεί.» σε 60-80 λέξεις.

Μονάδες  15

ΘΕΜΑ  2

Ερώτημα 1

Ο  Umberto Eco στο Κείμενο 1 προκειμένου να διασαφηνίσει την ερμηνεία του για τη βία στα γήπεδα χρησιμοποιεί διάφορες αναλογίες.

α. Ποιες είναι οι αναλογίες αυτές και κατά πόσο υπηρετούν το σκοπό τους;

 β. Πού αποδίδει τα φαινόμενα βίας στα γήπεδα;

Μονάδες  (6+9)   15

Ερώτημα 2

α. Λαμβάνοντας υπόψη την επικοινωνιακή περίσταση (χρόνος- αφορμή, αναγνώστες) του Κειμένου 2   να διακρίνετε  τον στόχο του αρθρογράφου και τον τρόπο με τον οποίο τον υπηρετεί.  (μονάδες 5)

β.  Ποια διαφορά εντοπίζετε στην ερμηνεία  της βίας στα γήπεδα στα δύο κείμενα; (μονάδες 10)

Μονάδες  15

Ερώτημα  3  

Πειθήνιο όργανο της εξουσίας, το θύμα αναλώνει την ενστικτώδη ορμή του σε δραστη­ριότητες που δεν μπορούν να επηρεάσουν την εθνική πολιτική ζωή, και η μανία του ελέγ­χεται :  να αντικαταστήσετε τις .υπογραμμισμένες λέξεις με άλλες συνώνυμες  χωρίς να αλλοιώνεται  το νόημα της περιόδου.

Μονάδες  10

ΘΕΜΑ  3

Ποιο είναι το θέμα του ποιήματος; Να στηρίξετε την άποψή σας σε κειμενικούς δείκτες του ποιήματος. Ποια είναι η άποψή σου για τον τρόπο που αντιμετωπίζει ο ποιητής το ποδόσφαιρο;

                                                                                                                              Μονάδες  15

ΘΕΜΑ  4

Διαβάσατε το κείμενο του U. Eco και το άρθρο του Β. Νέδου και αποφασίζετε να γράψετε ένα δικό σας κείμενο για την ιστοσελίδα του σχολείου σας όπου θα παρουσιάσετε τις απόψεις σας  για τα αίτια της βίας  στα γήπεδα και τον τρόπο που πιστεύετε ότι μπορεί να αντιμετωπιστεί (300-350 λέξεις).

Μονάδες  30