Ιστολογιότατος

1. Ποια είναι τα είδη της Αρχαίας Ελληνικής  Ποίησης;

Η αρχαία ελληνική ποίηση διακρίνεται στο έπος, τη λυρική ποίηση και το δράμα:

2. Ποια είναι η ετυμολογία της λέξης δράμα;

Από το ρήμα δράω-δρω = πράττω, ενεργώ.

3.Ποια είναι η προέλευση του δράματος:

Από τις θρησκευτικές τελετές, τα δρώμενα, όπου γίνονταν αναπαραστάσεις από τη ζωή των θεών και ειδικά του θεού Διονύσου, που ήταν ο θεός της βλάστησης, της γονιμότητας, του κρασιού. Οι πιστοί μεταμφιέζονταν σε σατύρους (ζωόμορφους ακολούθους του Διονύσου)και λάτρευαν το θεό σε κατάσταση ιερής μανίας (έκσταση, ενθουσιασμός, μεταμφίεση)

4. Τι είναι ο Διθύραμβος:

Αυτοσχέδιο, θρησκευτικό και λατρευτικό άσμα που τραγουδούσε ο ιερός θίασος των πιστών του Διονύσου με συνοδεία αυλού. Χορός 50 ατόμων, μεταμφιεσμένων σε τράγους. Απόδοση της αφήγησης = ο εξάρχων

5. Ποια είναι τα είδη του Δράματος;

Τραγωδία: Σοβαρό δράμα που προκαλεί τον οίκτο και τη συγκίνηση των θεατών.

Κωμωδία: Εύθυμο καυστικό δράμα, που γελοιοποιεί πρόσωπα, ήθη και καταστάσεις.

Σατυρικό δράμα: Δράμα με διασκεδαστικό χαρακτήρα με βασικό στοιχείο του το Χορό από Σατύρους.

6. Ποια είναι η συμβολή του Αρίωνα και του Θέσπη στο αρχαίο δράμα;

Αρίων: βάζει στίχους στο διθύραμβο με τεχνικό και επιμελή τρόπο αντί να αυτοσχεδιάσει. Παρουσίασε τους χορευτές μεταμφιεσμένους σε σατύρους (=ευρετής του τραγικού τρόπου)

Θέσπης: ως κορυφαίος του χορού στάθηκε απέναντι από το Χορό και άρχισε να διαλέγεται με αυτόν σε άλλο μέτρο από αυτό του διθυράμβου. Δηλαδή αντί να τραγουδά, άρχισε να απαγγέλει στίχους, παριστάνοντας μια ιστορία με αφήγηση, συνδυάζοντας έτσι το επικό στοιχείο(λόγος) με το λυρικό (μουσική). Στη θέση του εξάρχοντος ο Θέσπης εισήγαγε άλλο πρόσωπο, τον υποκριτή→ 1^ος υποκριτής.

7. Από ποια στοιχεία φαίνεται ο θρησκευτικός χαρακτήρας της τραγωδίας;

Η τραγωδία «διδάσκεται» κατά τις εορτές του θεού Διονύσου, σε ιερό χώρο, όπου την τιμητική θέση έχει ο ιερέας του Διονύσου. Οι νικητές των δραματικών αγώνων στέφονταν με κισσό, το ιερό φυτό του Διονύσου. Με την εξέλιξη της τραγωδίας η θρησκευτικότητα φαίνεται και στο περιεχόμενο: ύβρις –  νέμεσις – τίσις.

8 . Συνθήκες ανάπτυξης της τραγωδίας:

Η Μεγάλη Ακμή ήταν την εποχή του Περικλή, μετά τους Περσικούς Πολέμους, όταν στην Αθήνα έχουμε δημοκρατία και ανάπτυξη του πνεύματος. ( ακμή της τραγωδίας – ακμή της δημοκρατίας→ Ο άνθρωπος σιγά σιγά σταματά να πιστεύει στους μύθους και να βλέπει την πραγματικότητα πιο λογικά) Δημοκρατία(ρητορικός λόγος) και τραγωδία στηρίζονται στο διάλογο.

9. Ποιο είναι το περιεχόμενο- θεματική της τραγωδίας;

Αρχικά μύθοι από τη ζωή και τις περιπέτειες του Διονύσου. Αργότερα από τους τρείς μυθικούς κύκλους: Αργοναυτικός, Θηβαϊκός, Τρωικός. Οι μύθοι ήταν γνωστοί στον κόσμο και ήταν για σπουδαία πρόσωπα της ελληνικής παράδοσης, που ήταν οι τραγικοί ήρωες (βρίσκονταν σε δίλημμα τι να πράξουν). Οι μύθοι επιλέγονταν και για να σχολιαστούν σύγχρονα γεγονότα. Επίσης  ,το σχήμα ύβρις-άτη-δίκη, τα μεγάλα ζητήματα του πολέμου, της ειρήνης, της δικαιοσύνης, της φιλοπατρίας βρίσκονται συχνά στις τραγωδίες.

10. Τι ξέρετε για τη διεξαγωγή δραματικών αγώνων (διαγωνισμός τραγικών ποιητών) στις γιορτές του Διονύσου;

• Μεγάλα ή Εν άστει Διονύσια
• Μικρά ή Κατ’αγρούς Διονύσια
• Λήναια
• Ανθεστήρια

Η διοργάνωση των αγώνων ήταν κρατική υπόθεση και την  αναλάμβανε ο Επώνυμος Άρχοντας. Η διοργάνωση περιλάμβανε:

• Επιλογή ποιητών από τον άρχοντα ( 3 ποιητές διαγωνίζονταν με μια τετραλογία ο καθένας) και υπόδειξη του χορηγού
• Επιλογή των χορηγών (αναλαμβάνουν τα έξοδα της παράστασης)
• Επιλογή 10 κριτών με κλήρωση (1 κριτής από κάθε φυλή)
• Διοργάνωση του προαγώνος
• Απονομή από την Εκκλησία του Δήμου των βραβείων σε ποιητές και χορηγούς
• Αναγραφή των ονομάτων των νικητών σε πλάκες και κατάθεση στο δημόσιο αρχείο

11. Τα μέρη του θεάτρου:

Κυρίως θέατρο ή κοίλον: ημικύκλιο στην πλαγιά ενός λόφου, όπου κάθονταν οι θεατές . Εδώλια= οι θέσεις των θεατών, που χωρίζονταν οριζόντια από τα διαζώματα (οριζόντιοι διάδρομοι) και κάθετα με κλίμακες(σκάλες).Κερκίδες =τα τμήματα των εδωλίων ανάμεσα στις κλίμακες.

Ορχήστρα: κυκλικός ή ημικυκλικός επίπεδος χώρος, όπου βρισκόταν ο Χορός. Στο μέσο της υπήρχε ο βωμός του Διονύσου (θυμέλη)

Σκηνή: ξύλινη και ορθογώνια κατασκευή, όπου μεταμφιέζονταν οι υποκριτές. Την χρησιμοποιούσαν και ως αποθήκη. Η πρόσοψη της σκηνής απεικόνιζε ανάκτορο ή ναό, με τρείς θύρες.

Μπροστά της υπερυψωμένος χώρος όπου στέκονταν οι υποκριτές (λογείο), πίσω τους τα σκηνικά και πιο ψηλά εξέδρα (θεολογείο) για την εμφάνιση των θεών.

Στα πλαϊνά βρίσκονται  οι πάροδοι, διάδρομοι από όπου έμπαιναν στην ορχήστρα ο Χορός και οι υποκριτές που έρχονταν έξω από τα κτίσματα/ανάκτορα. (δεξιά πάροδος =πόλη ή λιμάνι / αριστερή πάροδος =αγρός/ ύπαιθρος, άλλη πόλη)

12. Τα μηχανήματα του αρχαίου θεάτρου.

v   το εκκύκλημα (δάπεδο με τροχούς, όπου παρουσιάζονταν τα ομοιώματα των νεκρών)

v    οι περίακτοι (ξύλινοι στύλοι για εναλλαγή σκηνικού)

v    το αιώρημα (σαν γερανός που έφερνε τους θεούς)

v   Βροντείον ή κεραυνοσκοπείον (μίμηση του ήχου της βροντής κ΄ αστραπής)

13. Οι Συντελεστές της παράστασης:

Χορός: αναπόσπαστο στοιχείο του δράματος. Αρχικά 50 άτομα, ο Αισχύλος τους μειώνει σε 12, ο Σοφοκλής τους αυξάνει σε 15. Ο Χορός μπαίνει από τη δεξιά πάροδο με επικεφαλής τον αυλητή. Είναι ντυμένος απλούστερα από τους υποκριτές,  μόνο ο κορυφαίος διαλέγεται με τους υποκριτές και αντιπροσωπεύει την κοινή γνώμη . Αποτελείται συνήθως από γυναίκες ή γέροντες.

Υποκριτές: αρχικά ήταν ένας, ο Αισχύλος τους έκανε δύο και ο Σοφοκλής τρεις. Ήταν άντρες, επαγγελματίες. Όλα τα πρόσωπα-ακόμα και τα γυναικεία- τα υποδύονταν οι τρεις υποκριτές (τα παιδιά ήταν βουβοί ρόλοι). Φορούσαν προσωπεία (μάσκες), ήταν ντυμένοι με πολυτέλεια και γενικά η εμφάνισή τους είχε μεγαλοπρέπεια και επιβλητικότητα.

Ο ποιητής :δημιουργός, σεναριογράφος, σκηνοθέτης, γενικά οργάνωση όλου του έργου.

14. Ορισμός τραγωδίας (σελίδα 72)

Ορισμός της τραγωδίας: Αριστοτέλης: είναι η μίμηση μιας σπουδαίας πράξης με αρχή, μέση, τέλος και ορισμένη έκταση. Η μίμηση αυτή γίνεται με λόγο που έχει ρυθμό, μελωδία και αρμονία και γίνεται με δράση. Οι θεατές συμπάσχουν με τους ήρωες και νιώθουν ευσπλαχνία γι’ αυτούς  και φόβο και έτσι οδηγούνται στην Κάθαρση.

Κάθαρσις: κυρίως οι θεατές που παρακολουθούν και συγκινούνται από τα παθήματα των ηρώων καθαρίζουν την ψυχή τους από τα πάθη τους (εκδίκησή, πόνος, μίσος κτλ.) . Η συναισθηματική συμμετοχή των θεατών στα γεγονότα με την αποκατάσταση της ηθικής τάξης οδηγεί στη λύτρωση. Οι θεατές έχοντας κατανοήσει βαθύτερα τα ανθρώπινα, «καθαίρονται», γίνονται πνευματικά και ηθικά καλύτεροι, έτσι δηλαδή η τραγωδία αποκτά παιδευτικό χαρακτήρα (διδάγματα για τους θεατές).

15. Δομή της Τραγωδίας:

κατά Ποσόν μέρη: (επικά = διάλογος , αφήγηση//// λυρικά= άσματα, με μουσική + χορό)

1. Πρόλογος (επικό), (μονόλογος του 1^ου υποκριτή ή  διάλογος πριν από την είσοδο του Χορού, εισάγει στην υπόθεση της τραγωδίας)

2. Πάροδος (λυρικό), (άσμα του Χορού στην πρώτη του είσοδο στην ορχήστρα)

3. Επεισόδια (επικά) αντιστοιχούν στις  πράξεις του σύγχρονου θεάτρου. Προωθούν την υπόθεση και τη σκηνική δράση, ο αριθμός τους 2-5)

4.  Στάσιμα (λυρικά),   (άσματα του Χορού εμπνευσμένα από τα επεισόδια).

5. Έξοδος (επικό).( επισφραγίζει τη λύση της τραγωδίας μετά το τελευταίο στάσιμο)

* κομμοί, μονωδίες/διωδίες: λυρικά.

Κατά ποιόν μέρη:

Μύθος: η υπόθεση, το σενάριο

Ήθος: ο χαρακτήρας των ηρώων

Όψη: η σκηνογραφία και η σκευή (ό τι φορούσε ή κρατούσε ο υποκριτής= ενδυμασία, προσωπεία, κόθορνοι)

Διάνοια: οι ιδέες , οι σκέψεις  και η επιχειρηματολογία των ηρώων

Λέξη: η γλώσσα της τραγωδίας, τα εκφραστικά μέσα και το ύφος

Μέλος: η μελωδία των λυρικών μερών.

16. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της πλοκής του μύθου;

v  Περιπέτεια (μεταστροφή της τύχης των ηρώων)

v  Αναγνώριση (μετάβαση από την άγνοια στη γνώση)

v  Τραγική ειρωνεία(ο θεατής γνωρίζει την αλήθεια, αλλά ο ήρωας την αγνοεί)

17. Οι τρεις μεγάλοι τραγικοί ποιητές είναι: ο Αισχύλος, ο Σοφοκλής και ο Ευριπίδης

18. Ευριπίδης: τα χαρακτηριστικά της τέχνης του = να διαβάσετε όλη τη σελίδα 96 του βιβλίου

Σωζόμενα έργα του(18 τραγωδίες κα 1 σατυρικό δράμα): Ηρακλείδαι, Ικέτιδες, Ελένη, Ανδρομάχη, Εκάβη, Τρωάδες, Μήδεια, Ιππόλυτος, Άλκηστις, Φοίνισσαι, Ιφιγένεια εν Αυλίδι, Ιφιγένεια Εν Ταύροις, Ίων, Ηρακλής, Ηλέκτρα, Ορέστης, Βάκχαι, Ρήσος, Κύκλωψ.