ΑΦΗΓΗΣΗ
Α. Ποιος αφηγείται
Κάθε κείμενο το έχει γράψει κάποιος συγγραφέας. Στο κείμενο κάποιος διηγείται την ιστορία, δηλαδή ο αφηγητής. Συγγραφέας και αφηγητής είναι διαφορετικά πρόσωπα. Ο συγγραφέας αναθέτει την αφήγηση στον αφηγητή που δεν ανήκει στην πραγματική ζωή αλλά αποτελεί μέρος του φανταστικού κόσμου που δημιουργεί ο συγγραφέας.
Τύποι αφηγητή με κριτήριο τη συμμετοχή του αφηγητή στην ιστορία
- ομοδιηγητικός: ο αφηγητής είναι ένα από τα πρόσωπα της αφήγησης, συμμετέχει στην ιστορία ως βασικός ήρωας ή ως πρωταγωνιστής ή ως παρατηρητής.
- ετεροδιηγητικός: ο αφηγητής δε συμμετέχει στην ιστορία (τριτοπρόσωπη αφήγηση).
Τύποι αφηγητή με κριτήριο την οπτική γωνία (δηλαδή τη σκοπιά μέσα από την οποία βλέπει και αντιλαμβάνεται ο αφηγητής τα όσα γίνονται)
- Παντογνώστης: γνωρίζει τα πάντα, ακόμη και τις σκέψεις των προσώπων, βρίσκεται παντού και πάντα (αφήγηση σε γ΄ πρόσωπο)
- Παρατηρητής: πρόσωπο της ιστορίας που συμμετέχει στη δράση (αφήγηση σε α΄ πρόσωπο)
- Πρωταγωνιστής: διηγείται τη δική του ιστορία (αφήγηση σε α΄ πρόσωπο)
Τύποι αφήγησης με κριτήριο την εστίαση (ποιος εστιάζει και σε τι)
- Αφήγηση με μηδενική εστίαση: ο αφηγητής γνωρίζει περισσότερα από τα πρόσωπα της ιστορίας (παντογνώστης). Αυτή η απόλυτη γνώση των γεγονότων δείχνει ότι δεν εστιάζει σε κάτι συγκεκριμένο (αφήγηση σε γ΄ πρόσωπο).
- Αφήγηση με εσωτερική εστίαση: ο αφηγητής γνωρίζει όσα και τα πρόσωπα της ιστορίας, ταυτίζεται με ένα πρόσωπο του έργου. Ο αναγνώστης δε μαθαίνει όλα τα γεγονότα, αλλά μόνο όσα πέφτουν στην αντίληψη του αφηγητή (αφήγηση σε α΄ ή σε γ΄ πρόσωπο).
- Αφήγηση με εξωτερική εστίαση: ο αφηγητής γνωρίζει λιγότερα από τα πρόσωπα της ιστορίας. Βλέπουμε τη δράση του ήρωα, όχι, όμως, τις σκέψεις του, όπως μια κάμερα καταγράφει τις κινήσεις των προσώπων. Η αφήγηση αυτή χρησιμοποιείται κυρίως σε αστυνομικά μυθιστορήματα.
Β. Πώς αφηγείται
Αφηγηματικοί τρόποι: Οι τρόποι και οι τεχνικές με τους οποίους ο συγγραφέας εκθέτει την ιστορία του
- Αφήγηση: η έκθεση των γεγονότων
- Διάλογος: συνομιλία σε ευθύ λόγο, σε α΄ πρόσωπο. Προσφέρει ζωντάνια.
- Περιγραφή: αναπαράσταση προσώπων, τόπων, πραγμάτων, φαινομένων.
- Μονόλογος: Aπόδοση σκέψεων, συναισθημάτων, αναμνήσεων του ήρωα σε α΄ πρόσωπο.