Ένα από τα στοιχεία ενός τόπου είναι η γαστρονομία,βάση της παραδοσιακής μας μαγειρικής είναι και η χρήση των βοτάνων. Συνήθως τα χρησιμοποιούμε αποξηραμένα αλλά μπορούμε ακόμα και φρέσκα σε φαγητά, ψωμιά και σαλάτες. Αλλά επίσης τα χρησιμοποιούμε και σαν αρωματικά, καλλυντικά και έχουν θεραπευτικές δράσεις και χρήσεις.
Σήμερα θα μιλήσουμε για το «δεντρολίβανο». Άλλα ονόματα: λιβανόδενδρο, διοσμαρίνι, λασμαρί, λιβανωτίς.
Το δεντρολίβανο προτιμά τα θερμά, ξηρά κλίματα. Αντέχει εύκολα μέχρι -10 βαθμούς Κελσίου και είναι ανθεκτικό στη ζέστη και στους ανέμους. Μπορεί να καλλιεργηθεί σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας, με τη καταλληλότερη περίοδο καλλιέργειας, τους μήνες της άνοιξης. Το δενδρολίβανο ανθίζει από το Μάρτιο μέχρι το Μάιο.
Όλα τα μέρη του φυτού έχουν έντονο άρωμα. Πολλαπλασιάζεται με βλαστούς που αφήνονται να βγάλουν ρίζες ή αναπτύσσονται από σπόρους που απαιτούν μέχρι και τέσσερις εβδομάδες για να βλαστήσουν. Τα πράσινα βλαστάρια συλλέγονται και ξηραίνονται σε θερμοκρασία χαμηλότερη από 35ο C. Τα φύλλα ξεχωρίζονται μετά την αποξήρανση. Το φυτό σκορπίζει μια δυνατή μυρωδιά καμφοράς, ενώ η γεύση του είναι καυστική.
Συστατικά
Περιέχει φλαβονοειδή (διοσμετίνη, διοσμίνη), φαινόλες (καφεϊκό οξύ, χλωρογενικό οξύ), ενώ το αιθέριο έλαιο του έχει σαν κύρια συστατικά, τους τερπενικούς υδρογονάνθρακες, α- και β- πινένιο, καμφένιο, καμφορά σε περιεκτικότητα από 20-50%, κινεόλη, βορνεόλη και εστέρες.
Ιστορία και παράδοση
Σύμφωνα με τη λαογραφία, πήρε το όνομά του από τη Παναγία, η οποία άφησε το μανδύα της πάνω στο θάμνο. Μέχρι το επόμενο πρωί, τα λουλούδια του θάμνου είχαν γίνει μπλε και από τότε ονομάστηκε rose of Mary.
Οι αρχαίοι Έλληνες το θεωρούσαν δώρο της Αφροδίτης. Οι μαθητές φορούσαν στεφάνια από δεντρολίβανο όταν είχαν εξετάσεις γιατί βοηθούσε τη συγκέντρωση και τη μνήμη.Το χρησιμοποιούσαν πολύ σαν αρωματικό, το έκαιγαν επίσης σαν λιβάνι ενώ από το 16ο αιώνα, το χρησιμοποιούσαν σαν καλλυντικό.
Θεραπευτικές δράσεις και χρήσεις.
-Είναι εξαιρετικό τονωτικό και σπασμολυτικό ενώ ασκεί επίδραση και πάνω στην έκκριση της χολής.
-Χρησιμοποιείται κυρίως σαν παυσίπονο.
-Ισχυρό εμμηναγωγό, επουλωτικό των πληγών, αντισηπτικό, αντισπασμωδικό, αντιρρευματικό.
-Είναι αποχρεμπτικό και βοηθάει στο βήχα, στο άσθμα, σε βρογχίτιδες και στη γρίπη.
-Κατά της χρόνιας χολοκυστίτιδας και του ίκτερου από ηπατίτιδα.
-Κατά των νευρικών παθήσεων, των παραλύσεων και της υστερίας.
-Ανεβάζει τη διάθεση και είναι χρήσιμο σε περιπτώσεις κατάθλιψης ήπιας έως μετρίως σοβαρής μορφής.
-Εναντίον της χλώρωσης και της χρόνιας δυσπεψίας.
-Κατάλληλο για τους νευρικούς πονοκεφάλους.
-Βοηθάει στην υπερκόπωση και στην αδυναμία.
-Κατά των αερίων της κοιλιάς.
-Τονωτικό της κυκλοφορίας του αίματος και άλλων λειτουργιών.
-Ενισχύει την ανάπτυξη της τριχοφυΐας, ενισχύοντας την κυκλοφορία του αίματος στο τριχωτό της κεφαλής.
-Σύγχρονες μελέτες έχουν δείξει ότι το ενεργό συστατικό στο δεντρολίβανο, γνωστό ως carnosic acid (CA), μπορεί να προστατεύσει τον εγκέφαλο από το εγκεφαλικό και τη νευροεκφύλιση που οφείλεται στα επιβλαβή χημικά και τους ελεύθερους ριζοσπάστες. Αυτοί οι ριζοσπάστες θεωρούνται ότι συμβάλουν όχι μόνο στα εγκεφαλικά αλλά και στις καταστάσεις νευροεκφύλισης όπως του Alzheimer αλλά και στα άρρωστα συμπτώματα της κανονικής γήρανσης του εγκεφάλου.
Η χρήση του δενδρολίβανου στο φαγητό
Το δεντρολίβανο είναι ένα από τα αγαπημένα αρωματικά της μεσογειακής μαγειρικής. Η χρήση του έχει κυρίως δύο σκοπούς: να αρωματίζει αλλά και να συντηρεί τις τροφές. Το δεντρολίβανο δίνει άρωμα, ένταση και χρώμα σε ελαιόλαδα, ξύδια αλλά και μαγειρικά αλάτια.
Ταιριάζει με το μοσχάρι, το αρνί, τα κυνήγια και τα πουλερικά. Χωρίς να αμφισβητήσουμε το άριστο πάντρεμά του με το τηγανιτό ψάρι και το τηγανιτό συκώτι. Φυσικά σε όλους είναι ακουστή η τεχνική ψησίματος του τηγανιτού συκωτιού με δεντρολίβανο, λάδι και ξύδι, το ονομαστό «σαβόρε».
Στην Κρήτη είναι κύριο αρωματικό στους τηγανιτούς χοχλιούς (μπουμπουριστούς). Επίσης προσθέτει γεύση και σε ψάρια, θαλασσινά, σάλτσες με τυριά, ομελέτες, φρουτοσαλάτες, σπανάκι, σούπες, μπιζέλια. Το άρωμά του ταιριάζει πολύ με τα εσπεριδοειδή και χρησιμοποιείται ευρέως στην αρτοποιία.
Η γεύση του είναι πικρή, ξηρή με δριμεία γεύση και άρωμα.
Ευαγγελία Σαπουνά
Με πληροφορίες από:
- Δεντρολίβανο: Χρήση και Θεραπευτικές ιδιότητες – Εναλλακτική Δράση
- Δεντρολίβανο: Iδιότητες, τρόπος χρήσης και θεραπευτικές συνταγές – Εναλλακτική Δράση
Copyright © 2017 Εσπερινό ΕΠΑ.Λ. Σάμου. Με την επιφύλαξη όλων των δικαιωμάτων.
