Ο Εμμανουήλ Ξάνθος (Πάτμος, 1772 – Αθήνα, 28 Νοεμβρίου 1851) ήταν Έλληνας γραμματικός, έμπορος και επαναστάτης. Υπήρξε ο εμπνευστής και ένας από τους τρεις ιδρυτές της Φιλικής Εταιρείας μαζί με τον Νικόλαο Σκουφά και με τον Αθανάσιο Τσακάλωφ. Η προσφορά του στην Ελληνική Επανάσταση του 1821, θεωρείται σημαντική και χαρακτηρίζεται ανεκτίμητη.
