Γιατί ο αυτισμός δεν είναι ασθένεια

Για να βοηθήσουμε τους μαθητές με δυσλεξία μπορούμε να εφαρμόσουμε τα παρακάτω:

• Χρησιμοποιήστε έντονους μαρκαδόρους υπογράμμισης για να τονίσετε κάτι σε ένα κείμενο ή για να “περάσει απο πάνω” τις καταλήξεις που έχει κάνει ορθογραφικά λάθος.
• Δώστε στο παιδί την ευκαιρία να γράψει το ίδιο και με άλλα γραφικά μέσα εκτός απο το μολύβι πχ. στυλό, μαρκαδοράκι
• Δώστε του την ευκαιρία να επιλέγει πχ. Ποια άσκηση θέλει πρώτα και ποια δεύτερη, το χρώμα που θα χρησιμοποιήσετε κτλ.
• Κάντε διαλείμματα με ασκήσεις που ενισχύουν το παιδί και σε άλλους τομείς που επίσης αντιμετωπίζει δυσκολίες πχ. λαβύρινθους, εικόνες να βρει διαφορές, να αντιγράψει μοτίβα κα. Αυτό θα βοηθήσει το παιδί να ξεκουραστεί και να εξασκηθεί στον χωρικό προσανατολισμό, οπτική διάκριση, αλληλουχία.
• Χρησιμοποιείστε σταυρόλεξα.
• Διδάξτε του πως χρησιμοποιούμε ένα λεξικό και εντάξτε στο μάθημα σας την συνήθεια να ψάχνει και να βρίσκει μόνο του την ορθογραφία ορισμένων λέξεων.
• Καλό είναι οι προφορικές και οι γραπτές ασκήσεις να εναλλάσσονται μεταξύ τους.
• Προετοιμάστε το παιδί απο την αρχή της συνάντησης ή της καθημερινής μελέτης Τι θα κάνετε, Πόσες ασκήσεις και Τι περιμένετε απο αυτό. Τονίστε ότι θα βοηθήσετε σε ότι δυσκολεύεται.
• Για τις μαθηματικές έννοιες και τους μηχανισμούς των τεσσάρων πράξεων σχεδιάστε σε μεγάλα Α4 χαρτιά.
• Αναρτήστε στο τοίχο του δωματίου του αυτά που θα θέλατε να θυμάται πχ. κανόνες γραμματικής και εργαλεία πχ. ημερολόγιο, χάρτη.
• Εμπλουτίστε με ασκήσεις πολυαισθητηριακές πχ. Να ακολουθήσει τα γράμματα που θα σχηματίσετε στην άμμο.
• Δεν διορθώνουμε όλα τα λάθη στο γραπτό του παιδιού γιατί είναι μια αγχωτική διαδικασία για το παιδί που νιώθει ότι τα κάνει “όλα λάθος”. Επιλέγουμε ποια κρίνονται πιο σημαντικά τη δεδομένη στιγμή.
• Δεν ζητάμε να απομνημονεύσει ακολουθίες γεγονότων, ημερομηνίες, ονόματα κτλ. Διαλέγουμε πάλι τα σημαντικότερα.
• Εφευρίσκουμε και του διδάσκουμε “τρικ” απομνημόνευσης πχ. η λέξη αυτοκρατορία θυμίζει τη λέξη “κρατάω”.
• Σημαντικός κανόνας είναι πριν τελειώσει η συνάντηση ενός προγράμματος ή στη καθημερινή μελέτη η τελευταία άσκηση να είναι εύκολη για το παιδί. Η τελική εντύπωση για τις ικανότητες του είναι σημαντική.
• Χρησιμοποιείστε την τεχνολογία για να εμπλουτίσετε το περιεχόμενο και την διαδραστικότητα των ασκήσεων. Βάλτε το παιδί να πληκτρολογήσει, να αναγνώσει μέσα απο υπολογιστή.
• Κόψτε εικόνες απο περιοδικά για να τις χρησιμοποιήσετε.
• Παραμύθια, νεανική λογοτεχνία, κόμικ και μυθολογία μπορεί να χρησιμοποιηθούν ως ενδεικτικά κείμενα για να δουλέψετε.
• Μάθετε ποια είναι τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα του κάθε παιδιού και εκμεταλλευτείτε τα για να κάνετε πιο ελκυστικές τις ασκήσεις. Για παράδειγμα: Στον Π αρέσουν πολύ οι δράκοι και φροντίζω πολύ συχνά να έχω στο τέλος της συνεδρίας μια ζωγραφιά με δράκο ή αυτοκόλλητα με δράκους.
• Χρησιμοποιείστε τρισδιάστατα πλαστικά γράμματα για να δουλέψετε λέξεις και συλλαβές. Θα βοηθήσει ταυτόχρονα και στην αντίληψη της μορφής των γραμμάτων μέσα απο την αφή.

Όλα αυτά και πολλά περισσότερα μπορούν να γίνουν εργαλεία κινήτρου και διέγερσης του ενδιαφέροντος κατά την μαθησιακή διαδικασία. Η επανατροφοδότηση και η ποικιλία του διδακτικού υλικού είναι απο τις πιο σημαντικές προϋποθέσεις για τη διδασκαλία του δυσλεκτικού παιδιού. Τα διαφορετικά μέσα δίνουν έναν ανανεωτικό χαρακτήρα στο πρόγραμμα παρέμβασης.

Για να βοηθήσουμε τους μαθητές με δυσλεξία μπορούμε να εφαρμόσουμε τα παρακάτω:

• Χρησιμοποιήστε έντονους μαρκαδόρους υπογράμμισης για να τονίσετε κάτι σε ένα κείμενο ή για να “περάσει απο πάνω” τις καταλήξεις που έχει κάνει ορθογραφικά λάθος.
• Δώστε στο παιδί την ευκαιρία να γράψει το ίδιο και με άλλα γραφικά μέσα εκτός απο το μολύβι πχ. στυλό, μαρκαδοράκι
• Δώστε του την ευκαιρία να επιλέγει πχ. Ποια άσκηση θέλει πρώτα και ποια δεύτερη, το χρώμα που θα χρησιμοποιήσετε κτλ.
• Κάντε διαλείμματα με ασκήσεις που ενισχύουν το παιδί και σε άλλους τομείς που επίσης αντιμετωπίζει δυσκολίες πχ. λαβύρινθους, εικόνες να βρει διαφορές, να αντιγράψει μοτίβα κα. Αυτό θα βοηθήσει το παιδί να ξεκουραστεί και να εξασκηθεί στον χωρικό προσανατολισμό, οπτική διάκριση, αλληλουχία.
• Χρησιμοποιείστε σταυρόλεξα.
• Διδάξτε του πως χρησιμοποιούμε ένα λεξικό και εντάξτε στο μάθημα σας την συνήθεια να ψάχνει και να βρίσκει μόνο του την ορθογραφία ορισμένων λέξεων.
• Καλό είναι οι προφορικές και οι γραπτές ασκήσεις να εναλλάσσονται μεταξύ τους.
• Προετοιμάστε το παιδί απο την αρχή της συνάντησης ή της καθημερινής μελέτης Τι θα κάνετε, Πόσες ασκήσεις και Τι περιμένετε απο αυτό. Τονίστε ότι θα βοηθήσετε σε ότι δυσκολεύεται.
• Για τις μαθηματικές έννοιες και τους μηχανισμούς των τεσσάρων πράξεων σχεδιάστε σε μεγάλα Α4 χαρτιά.
• Αναρτήστε στο τοίχο του δωματίου του αυτά που θα θέλατε να θυμάται πχ. κανόνες γραμματικής και εργαλεία πχ. ημερολόγιο, χάρτη.
• Εμπλουτίστε με ασκήσεις πολυαισθητηριακές πχ. Να ακολουθήσει τα γράμματα που θα σχηματίσετε στην άμμο.
• Δεν διορθώνουμε όλα τα λάθη στο γραπτό του παιδιού γιατί είναι μια αγχωτική διαδικασία για το παιδί που νιώθει ότι τα κάνει “όλα λάθος”. Επιλέγουμε ποια κρίνονται πιο σημαντικά τη δεδομένη στιγμή.
• Δεν ζητάμε να απομνημονεύσει ακολουθίες γεγονότων, ημερομηνίες, ονόματα κτλ. Διαλέγουμε πάλι τα σημαντικότερα.
• Εφευρίσκουμε και του διδάσκουμε “τρικ” απομνημόνευσης πχ. η λέξη αυτοκρατορία θυμίζει τη λέξη “κρατάω”.
• Σημαντικός κανόνας είναι πριν τελειώσει η συνάντηση ενός προγράμματος ή στη καθημερινή μελέτη η τελευταία άσκηση να είναι εύκολη για το παιδί. Η τελική εντύπωση για τις ικανότητες του είναι σημαντική.
• Χρησιμοποιείστε την τεχνολογία για να εμπλουτίσετε το περιεχόμενο και την διαδραστικότητα των ασκήσεων. Βάλτε το παιδί να πληκτρολογήσει, να αναγνώσει μέσα απο υπολογιστή.
• Κόψτε εικόνες απο περιοδικά για να τις χρησιμοποιήσετε.
• Παραμύθια, νεανική λογοτεχνία, κόμικ και μυθολογία μπορεί να χρησιμοποιηθούν ως ενδεικτικά κείμενα για να δουλέψετε.
• Μάθετε ποια είναι τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα του κάθε παιδιού και εκμεταλλευτείτε τα για να κάνετε πιο ελκυστικές τις ασκήσεις. Για παράδειγμα: Στον Π αρέσουν πολύ οι δράκοι και φροντίζω πολύ συχνά να έχω στο τέλος της συνεδρίας μια ζωγραφιά με δράκο ή αυτοκόλλητα με δράκους.
• Χρησιμοποιείστε τρισδιάστατα πλαστικά γράμματα για να δουλέψετε λέξεις και συλλαβές. Θα βοηθήσει ταυτόχρονα και στην αντίληψη της μορφής των γραμμάτων μέσα απο την αφή.

Όλα αυτά και πολλά περισσότερα μπορούν να γίνουν εργαλεία κινήτρου και διέγερσης του ενδιαφέροντος κατά την μαθησιακή διαδικασία. Η επανατροφοδότηση και η ποικιλία του διδακτικού υλικού είναι απο τις πιο σημαντικές προϋποθέσεις για τη διδασκαλία του δυσλεκτικού παιδιού. Τα διαφορετικά μέσα δίνουν έναν ανανεωτικό χαρακτήρα στο πρόγραμμα παρέμβασης.

Η δυσγραφία ανήκει στις μαθησιακές δυσκολίες και επηρεάζει σημαντικά τις ικανότητες γραφής. Μπορεί να εκδηλωθεί με δυσκολία στην ορθογραφία, με κακό γραφικό χαρακτήρα και με δυσκολία μεταφοράς της σκέψης στο γραπτό λόγο. Η δυσγραφία προκαλεί κούραση στο γράψιμο και φτωχή οργάνωση του γραπτού τόσο σε επίπεδο γραμμής όσο και σε επίπεδο σελίδας.

Χαρακτηριστικά:

• Παράξενη και ανορθόδοξη τοποθέτηση του καρπού, του σώματος και σφίξιμο των δακτύλων κατά το γράψιμο.
• Ανορθόγραφο γράψιμο.
• Ανάμειξη κεφαλαίων και μικρών γραμμάτων.
• Κουράζεται γρήγορα όταν γράφει.
• Μη κανονικό μέγεθος και σχήμα στα γράμματα.
• Ημιτελή γράμματα ή λέξεις σε προτάσεις.
• Κακή χρήση των γραμμών και των περιθωρίων στο τετράδιο.
• Κακή οργάνωση της σελίδας και της σκέψης.
• Αργοπορία κατά την αντιγραφή και μειωμένη ταχύτητα γραφής.
• Συχνά παρατηρείται ψιθύρισμα και λεκτικά σήματα κατά το γράψιμο.
• Δυσκολία στη δομή, στη σύνταξη και στη γραμματική.
• Μεγάλη απόκλιση μεταξύ του προφορικού λόγου και του γραπτού λόγου.

Πώς μπορούν να βοηθηθούν τα παιδιά;

Υπάρχουν πολλοί τρόποι και στρατηγικές που μπορούν να βοηθήσουν το παιδί με δυσγραφία να βελτιώσει τις δεξιότητες γραφής. Παρακάτω ακολουθούν μερικά παραδείγματα:

Γραφή.

• Το παιδί είναι καλό να γράφει πάντα σε τετράδιο ή χαρτί που έχει γραμμές έτσι ώστε να έχει έναν οδηγό για το πού πρέπει να βρίσκονται τα γράμματα.
• Δοκιμάστε διαφορετικά μολύβια ή στυλό για να βρείτε αυτό που είναι πιο άνετο για το παιδί.
• Βοηθήστε το παιδί να εξασκηθεί στο σχεδιασμό γραμμάτων και αριθμών, κάνοντας κινήσεις του βραχίονα στον αέρα έτσι ώστε να βελτιώσει τη μνήμη που αφορούν στα σχήματα αυτά. Επίσης το παιδί μπορεί να εξασκηθεί και να βελτιώσει τη μνήμη για τα γράμματα και τους αριθμούς κάνοντας μικρότερες και πιο λεπτές κινήσεις με το χέρι και τα δάχτυλα.
• Ενθαρρύνετε από νωρίς και πριν υιοθετήσει το παιδί αρνητικές συνήθειες γραφής, το σωστό κράτημα του μολυβιού, τη σωστή στάση του σώματος και τη σωστή τοποθέτηση του χαρτιού ή του τετραδίου κατά το γράψιμο.
• Χρησιμοποιήστε πολυ-αισθητηριακές τεχνικές και μεθόδους εκμάθησης των γραμμάτων, των αριθμών και των σχημάτων. Για παράδειγμα, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε πλαστελίνη ή προγράμματα σχεδίασης στον υπολογιστή.
• Μπορείτε να ενθαρρύνετε τη χρήση του υπολογιστή για το γράψιμο έτσι ώστε το παιδί να νιώθει περισσότερο ανακούφιση και λιγότερο απογοήτευση, αλλά μην αποκλείσετε σε καμία περίπτωση τη γραφή με το χέρι.

Γραπτή έκφραση.

• Το παιδί μπορεί να ξεκινήσει να δουλεύει το κομμάτι της γραπτής έκφρασης και της έκθεσης πιο δημιουργικά με ζωγραφιές και σχέδια και συζητώντας το θέμα πρώτα προφορικά.
• Δώστε έμφαση στο κομμάτι της καθαρότητας των γραμμάτων, στη γραμματική και στον τρόπο που πρέπει να οργανωθούν οι ιδέες.
• Δείξτε στο παιδί διαφορετικά είδη γραφής και εξηγήστε το σκοπό τους όπως διηγήματα, άρθρα και ποιήματα.
• Μην κρίνετε τα γράμματα και την ορθογραφία του παιδιού όταν πρέπει να παραδώσει κάτι υπό πίεση χρόνου όπως για παράδειγμα στα διαγωνίσματα ή στα τεστ.
• Ζητήστε από το παιδί να διορθώσει το γραπτό του μετά από λίγη ώρα και αφού έχει πάρει κάποια απόσταση από αυτό. Έτσι θα είναι πιο εύκολο να εντοπίσει τα λάθη του.
• Βοηθήστε το παιδί να δημιουργήσει μια λίστα ελέγχου όταν γράφει κάτι. Για παράδειγμα, έλεγχος ορθογραφίας, συντακτικού, λογική εξέλιξη των ιδεών κλπ.
• Αποφύγετε την παπαγαλία και την αντιγραφή ιδεών. Αντίθετα ενθαρρύνετε το παιδί να επικεντρωθεί στο πώς να αναπτύσσει τις δικές του σκέψεις και ιδέες.
• Βοηθήστε το παιδί να ολοκληρώνει τις εργασίες του σε μικρά βήματα και όχι όλα με τη μία.
• Ενθαρρύνετε την εξάσκηση της γραφής σε πράγματα που δεν δημιουργούν άγχος στο παιδί όπως το ημερολόγιο, τη λίστα του σούπερ μάρκετ, οικογενειακά σημειώματα κ.α.

Οι γονείς θα πρέπει να θυμούνται ότι όπως κάθε δεξιότητα, έτσι και η γραφή, για να διδαχτεί σωστά πρέπει να έχουν υπομονή, να είναι θετικοί και να ενθαρρύνουν την εξάσκηση και την προσπάθεια του παιδιού – η δεξιότητα της γραφής θέλει χρόνο και εξάσκηση.