World Teachers’ Day – Παγκόσμια Ημέρα Εκπαιδευτικών

 

World Teachers’ Day

World Teachers' Day 2023 - Day 1 | UNESCO

 

 

 

 

 

 

Παγκόσμια Ημέρα Εκπαιδευτικών - Κέντρο Μαθηματικών Καλαμάτας

Παγκόσμια Ημέρα Εκπαιδευτικών, γνωστή επίσης ως Διεθνής Ημέρα Εκπαιδευτικών, γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 5 Οκτωβρίου. Καθιερώθηκε για να τιμήσει την ελεύθερη διδασκαλία η οποία υπογράφηκε το 1966 μέσω της απόφασης της UNESCO/ΔΟΕ για τη Σύσταση σχετικά με το Καθεστώς των Εκπαιδευτικών[1], που αναφέρεται στην κατάσταση και στις συνθήκες των εκπαιδευτικών σε όλο τον κόσμο. Αυτή η Σύσταση υπογραμμίζει τα πρότυπα σχετικά με την πολιτική των εκπαιδευτικών, την πρόσληψη και την κατάρτιση καθώς και την δια βίου εκπαίδευσή τους, την απασχόληση και τις συνθήκες εργασίας τους. Η Παγκόσμια Ημέρα Εκπαιδευτικών στοχεύει στο να επικεντρωθεί “στην εκτίμηση, την αξιολόγηση και τη βελτίωση όλων των εκπαιδευτικών του κόσμου” και να δώσει την ευκαιρία να εξετάσουν ζητήματα σχετικά με τους εκπαιδευτικούς και τη διδασκαλία.[https://el.wikipedia.org/]

 

Μενέλαος Λουντέμης
«Ένα παιδί μετράει τ’ άστρα»
(απόσπασμα)

Έκανε κρύο. Κάποια στιγμή φτάσανε στο κονάκι του, κι ο δάσκαλος άνοιξε την πόρτα και του ‘κανε «ορίστε».
Ο Μέλιος μπήκε διστάζοντας.
-Σφίξε πρώτα ένα ρούμι… είπε ο δάσκαλος, κατεβάζοντας μια μπουκάλα. Κάνει καλό στο ξεπάγιασμα. Στο αναμεταξύ, εγώ ανάβω τη σόμπα. Δε μου είπες, όμως, τ’ όνομά σου.
-Μέλιος.
-Δικούς σου έχεις; Όχι.
Έσκισε μ’ ένα παλιομάχαιρο λίγο δαδί και το ‘χωσε στη   σόμπα.
-Κακό… Ένα είδος συγγενείς, βέβαια, είναι και… τα βιβλία, αλλά, όπως και να το πεις… να, κι εγώ έρημος είμαι δω.
Είχε μια θλίψη όλη η  κάμαρα, καθώς την έδειχνε.
-Ώστε, σα να λέμε, είσαι διαβασμένος… του λέει λίγο πιο  ύστερα. Και πού τα εξοικονόμησες τα βιβλία;
-Απ’ τον καντηλανάφτη.
-Ω… ο Περδικόπουλος!
-…Τ’ άλλα τ’ αγόρασα.
Ο δάσκαλος έτριψε ένα σπίρτο και το πέταξε στη σόμπα.
-Κρίμα να μη γνωριζόμαστε ενωρίτερα… θα γλίτωνες τόσα έξοδα. Κοίτα…
Τα ράφια του ήταν γεμάτα.
-Ιστορία, Λογοτεχνία, Ποίηση… Φιλοδοξώ να πάω για μετεκπαίδευση. Εσύ;
-Θα δουλέψω όλο το χρόνο, και το φθινόπωρο θα ξαναπάω στο Γυμνάσιο.
-Σε ποιά τάξη;
-Στην τρίτη.
-θα τα πας πολύ καλά με τα μαθήματα… μα… όχι και με τους δασκάλους. Δε  θα σου συγχωρήσουν ποτέ την πολυμάθειά σου.
-Όχι  όλοι… είπε δειλά ο  Μέλιος.
-Μπράβο!… Λοιπόν, φίλε μου — είμαστε φίλοι, ε; — θα σου πω κάτι… Νομίζω πώς ήμουν ναυαγός σ’  ένα ακατοίκητο νησί, και ξαφνικά βρήκα έναν άνθρωπο, θα ‘ρχεσαι κάθε μέρα… ε;
-Φυλάω τα γελάδια… είπε ο Μέλιος.
-A, ναι, ξέχασα… Τότε λοιπόν τα βράδια.  Έ; Σε βλέπω αναποφάσιστο.
-Όχι… αλλά… έκανε κομπιάζοντας ο Μέλιος… άμα τον αφήσω μόνον, κλαίει…
-Ποιος;
-Ο… ο … Μπάλιος.
-Μπάλιος; Τί σου είναι τούτος;
-Είμαστε πολύ φίλοι.
-Τσομπανόπουλο;
-Τσομπανόσκυλο.
-Χα!… είπε ο δάσκαλος, κάπως πειραχτικά. Βλέπω είσαι και ζωόφιλος.
-Όχι… Τον γλύτωσα από ένα πηγάδι, και τώρα αγριεύεται να μείνει μόνος. Φοβάται πως θα τον ξαναρίξουνε.
-Συγχώρεσέ με… λέει ο δάσκαλος σοβαρά. Είσαι πονετική καρδιά. Κι εγώ δεν πάω παραπίσω. Έχω κι εγώ έναν Μεϊντάνη κάτου.
-Ρε, Μεϊντάνη! Έλα πάνω!…
Ένα καψαλό σκυλί έβγαλε καχύποπτα το κεφάλι του.
-Του είχανε δεμένο στην ουρά του έναν τενεκέ και του τον έλυσα. Κι από τότε περιμαζεύτηκε εδώ. Που τον κοιμίζεις εσύ;
Ο Μέλιος έσκυψε ντροπιασμένος το κεφάλι.
-Ξεπαγιάζουνε τα πόδια μου… είπε, χώνοντας αμήχανα το δάκτυλο μες το ποτήρι.
-Και λοιπόν;
-Έρχεται και κάνει κουλούρα γύρω στα πόδια μου.
Ο δάσκαλος τον κοίταξε συγκινημένος.
-Λοιπόν, έχεις σπουδαίο φίλο, Μέ… Μέ…
-Μέλιο.
-Μέλιο, σε ζηλεύω… Πάρε το φίλο σου καμιά μέρα και φέρτονε, να κάνουνε παρέα με το Μεϊντάνη. Θα ΄χει κι αυτός ο φουκαράς λίγη συντροφιά.
-Τι λες;
-Καλά, είπε ο Μέλιος.

Μενέλαος Λουντέμης,
“Ένα παιδί μετράει τ’ άστρα”

Παγκόσμια Ημέρα Εκπαιδευτικών -“Alternative Math” (“Εναλλακτικά Μαθηματικά”) a Short Film

 

Παγκόσμια Ημέρα Εκπαιδευτικών – Από τη μεριά του δασκάλου

Alternative Math – Εναλλακτικά Μαθηματικά

Ίσως ένα από τα πιο έξυπνα και συναρπαστικά μικρού μήκους που κυκλοφορούν, το ALTERNATIVE MATH, ένα εννιάλεπτο αμερικανικό φιλμάκι του 2017 σε σκηνοθεσία του David Maddox, φορτωμένο με πολλά βραβεία και αναγνώσεις, είναι ένα βαθιά πολυεπίπεδο και εξαιρετικά εκλεπτυσμένο κομμάτι έξυπνης κωμωδίας.

Η ηρωίδα μας είναι μια βετεράνος δασκάλα δημοτικού που προσπαθεί να εξηγήσει στον μαθητή της ότι 2+2=4. Το παιδί, ωστόσο, πιστεύει ακράδαντα ότι η απάντηση είναι 22. Το ίδιο και οι γονείς του. Πώς τολμά αυτή η  δασκάλα να λογοκρίνει το παιδί τους και να του περιορίζει τη μάθηση; Τι είδους εκπαιδευτικός μπορεί να το κάνει αυτό; Οι γονείς του παιδιού είναι έξω φρενών και σύντομα η ηρωίδα μας παγιδεύεται σε μια βίαιη επίθεση από τα μέσα ενημέρωσης και μια σχολική επιτροπή που απαιτεί την παραίτησή της.

Αυτό που κάνει αυτή την ταινία τόσο ξεχωριστή είναι ότι λειτουργεί σε τόσα πολλά επίπεδα. Λειτουργεί κωμικά, αλλά λίγο πιο βαθιά βρίσκουμε μια αλληγορία για τον σύγχρονο κόσμο μας που φέρει μια ανησυχητική προειδοποίηση. Τι συμβαίνει όταν οι πεποιθήσεις  επιβάλλονται σε τέτοιο βαθμό ώστε να  αμφισβητούνται οι βασικές γνώσεις; Τι συμβαίνει σε ένα κόσμο όπου το δικαίωμα στην ελευθερία του λόγου γίνεται πιο σημαντικό από την αναγνώριση των γεγονότων; Η ηρωίδα μας αντιμετωπίζει την κατάσταση με αξιοπρέπεια, ψυχραιμία και στεγνό χιούμορ, βαθιά πεπεισμένη ότι στο τέλος  κοινός νους θα υπερισχύσει. Πού έχει κρυφτεί όμως ο κοινός νους στο σύγχρονο κόσμο;

 

Παιδί, τηλεόραση, ίντερνετ και βιντεοπαιχνίδια

Διαβάστε αυτήν την χρήσιμη και τρομερά ενδιαφέρουσα για όλους τους γονείς συνέντευξη του Γάλλου ψυχαναλυτή και ψυχιάτρου Serge Tisseron, που δόθηκε στην κρατική τηλεόραση το 2018.

SergeTisseron.JPG

Ο Serge Tisseron είναι γνωστός και πολυγραφότατος ακαδημαϊκός και ερευνητής στο Πανεπιστήμιο του Παρισιού University Paris VII Denis Diderot. Μελετά και διερευνά  κυρίως τη σχέση ανάμεσα στους νέους και τα media, καθώς και την επίδραση της τεχνολογίας της πληροφορίας και της επικοινωνίας στους νέους ανθρώπους και τα παιδιά.

Η συνέντευξη  αυτή είναι αναδημοσίευση από το πολύ ενδιαφέρον blog paidagwgos.com, που ασχολείται με τις μαθησιακές δυσκολίες και τις ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες των παιδιών. Δημοσιεύτηκε στις 9 Φεβρουαρίου 2018.  http://www.paidagwgos.com/2018/02/blog-post.html

 

 

Παιδί, τηλεόραση, ίντερνετ και βιντεοπαιχνίδια

Μια πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη του γάλλου ψυχαναλυτή-ψυχιάτρου, Serge Tisseron, σχετικά με ένα θέμα που ενδιαφέρει όλους τους γονείς. 
Το 2008 ανέπτυξε τον κανόνα «3-6-9-12», που σημαίνει, «όχι τηλεόραση πριν από τα τρία χρόνια, όχι παιχνίδια σε κονσόλα πριν από τα έξι, καθόλου internet πριν από τα εννέα χρόνια, και καθόλου κοινωνικά μέσα πριν από τα 12». Το 2011 η Γαλλική Ένωση Παιδιάτρων αποδέχτηκε την πρόταση.
-Ο κανόνας σας του «3-6-9-12», λέει,  «καθόλου τηλεόραση πριν την ηλικία των τριών». Γιατί αυτό;
Όλες οι έρευνες που έχουν γίνει για τα μικρά παιδιά  και την τηλεόραση έχουν δείξει ότι η τηλεόραση δεν ωφελεί τα παιδιά πριν από την ηλικία των τριών. Φυσικά, ένας γονιός μπορεί να παρακολουθεί ένα πρόγραμμα για δέκα λεπτά μαζί με ένα μικρό παιδί, αν αυτή είναι μια ευκαιρία να περάσουν κάποιο ποιοτικό χρόνο μαζί. Όμως, πριν από από την ηλικία των τριών, είναι η σχέση που έχει σημασία, όχι η οθόνη. Το πρόβλημα είναι ότι συνήθως η τηλεόραση μένει ανοιχτή μόνιμα, και τα μικρά παιδιά ζουν με αυτή. Αλλά η έρευνα έχει δείξει ότι αυτό βλάπτει την ανάπτυξή τους. Τα μωρά έχουν πράγματι την ανάγκη να διαμορφώσουν τις ικανότητες προσοχής και συγκέντρωσης, και δε μπορούν να το κάνουν σε ένα περιβάλλον θορυβώδες όπως αυτό που δημιουργεί η τηλεόραση. Το ραδιόφωνο είναι λιγότερο ενοχλητικό για αυτά, επειδή εναλλάσσει συζητήσεις και αρμονικές μουσικές. Η τηλεόραση, όμως, είναι γεμάτη από βίαιους θορύβους τους οποίους τα μωρά δε μπορούν να καταλάβουν, και οι οποίοι τα εμποδίζουν να μάθουν να συγκεντρώνονται. Οι γονείς έχουν την τάση να υποτιμούν το πόσο σοβαρές είναι οι συνέπειες  των ψηφιακών εργαλείων στο μικρό παιδί, και να υπερεκτιμούν τη βαρύτητα των προβλημάτων που προκαλούνται από τη χρήση των ίδιων ψηφιακών εργαλείων στην εφηβεία, ενώ πρόκειται γενικά  για την περίοδο κατά την οποία αποκτώνται αυτόματα αντανακλαστικά που είναι απαραίτητα για τη χρήση τους.
-Στις μέρες μας, με τους γονείς να δουλεύουν σκληρά -και σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες χωρίς υποστηρικτικές κοινωνικές δομές –  πόσο εύκολο είναι για αυτούς να βρουν εναλλακτικές που θα κρατήσουν τα παιδιά μακριά από το να παίζουν βιντεοπαιχνίδια πριν από τα έξι τους, όπως προτείνετε;
Ο κανόνας «3-6-9-12»
Όχι τηλεόραση πριν από τα 3 χρόνια.
Όχι παιχνίδια σε κονσόλα πριν από τα 6.
Όχι internet πριν από τα 9.
Όχι social media πριν από τα 12. 
Ο κανόνας 3-6-9-12 που έχω προτείνει για να ορίσω τις ηλικίες των τριών, έξι, εννιά και δώδεκα, προτείνει στους γονείς να μη δίνουν στο παιδί ένα προσωπικό tablet ή μία προσωπική κονσόλα παιχνιδιού πριν από τα έξι χρόνια του. Μπορεί να παίζει με αυτές τις συσκευές, αλλά είναι προτιμότερο να χρησιμοποιούνται ως οικογενειακές συσκευές. Η πραγματικότητα επιβεβαιώνει ότι μόλις το παιδί γίνει ιδιοκτήτης των συσκευών αυτών, η χρήση τους γίνεται ανεξέλεγκτη. Επιπλέον, είναι καλύτερα να αποφεύγουμε να χρησιμοποιούμε αυτές τις συσκευές για να ηρεμήσουμε το παιδί, ή το βράδυ πριν κοιμηθεί, επειδή οι φωτεινές πηγές οι οποίες χρησιμοποιούνται διαταράσσουν τους ρυθμούς του ύπνου.
-Λέτε, επίσης, «όχι internet χωρίς επίβλεψη πριν από τα εννιά χρόνια». Αυτό σημαίνει ούτε παιχνίδια στο διαδίκτυο;
Από την ηλικία των εννιά και μετά, η πρόσβαση στο διαδίκτυο είναι ένα δικαίωμα. Αλλά είναι προτιμότερο τα παιδιά να παίρνουν συμβουλές και υποστήριξη. Κανείς δεν ξέρει ποτέ τι μπορεί να βρουν πληκτρολογώντας μια λέξη κλειδί. Ούτε τα κινούμενα σχέδια που βρίσκουμε στο internet είναι πάντα ασφαλή. Κάποια έχουν δεχτεί  hacking. Ξεκινούν σαν ένα κινούμενο σχέδιο, αλλά συνεχίζουν προωθώντας ναρκωτικά, ή δείχνουν πορνογραφικές εικόνες, και τελειώνουν σαν κινούμενο σχέδιο. Και οι πλατφόρμες των δωρεάν παιχνιδιών στο διαδίκτυο είναι πιθανό να περιέχουν πολλές διαφημίσεις για τα παιχνίδια τα οποία ξεκινούν δωρεάν, αλλά στη συνέχεια πρέπει γρήγορα να πληρώσεις αν θέλεις να γίνει το παιχνίδι ενδιαφέρον.
-Όταν λέτε «internet με επίβλεψη», τι ακριβώς εννοείτε; Ο γονιός πρέπει να μένει με το παιδί όλη την ώρα, ή απλώς να τσεκάρει τι γίνεται ανά διαστήματα;
«Internet με συνοδεία» δε σημαίνει να στεκόμαστε πίσω από το παιδί κάθε φορά που μπαίνει στο ίντερνετ, ούτε να παρακολουθούμε καθετί που κάνει, κοιτάζοντας το ιστορικό. Διαδίκτυο με επίβλεψη, σημαίνει δύο πράγματα. Το πρώτο είναι να προετοιμάσουμε το παιδί. Μεταξύ 6 και 9 χρόνων, πρέπει να του εξηγήσουμε τους τρεις βασικούς κανόνες του internet.
-Ό, τι τοποθετείς εκεί μπορεί να γίνει «δημόσιο»
-Ό, τι τοποθετείς εκεί θα μείνει για πάντα
Δεν πρέπει να πιστεύεις όλα όσα βρίσκεις
Είναι σημαντικό μετά τα εννιά χρόνια να του μιλάμε για τη λογοκλοπή, για τη διαδικτυακή πορνογραφία και την διαδικτυακή παρενόχληση. Αλλά αυτό δεν αρκεί. Είναι εξίσου σημαντικό να οργανώνουμε την οικογενειακή ζωή με τέτοιο τρόπο ώστε να έχουμε χρόνο για ανταλλαγές. Και το πιο απλό για να το κάνουμε αυτό, είναι να απαγορεύσουμε την τηλεόραση, τα smartphones, τα tablets και τις εφημερίδες στο δείπνο, ώστε να δημιουργήσουμε ένα ανοιχτό περιβάλλον επικοινωνίας. Δε χρειάζεται να μιλάμε εκεί για αυτά που είδαμε στο διαδίκτυο, αλλά αν αυτός ο ανοιχτός χώρος υπάρχει, τα παιδιά θα βρουν την ευκαιρία να τον χρησιμοποιήσουν και να μιλήσουν αν έχουν συναντήσει κάποια προβληματικά πράγματα στο internet.
-Πόσες ώρες την ημέρα συμβουλεύετε τους γονείς να αφήνουν παιδιά προσχολικής ηλικίας να βλέπουν τηλεόραση; Πόσες ώρες την ημέρα λέτε σε γονείς μεγαλύτερων παιδιών να τα αφήνουν να «σερφάρουν» στο ίντερνετ, ή να παίζουν βιντεοπαιχνίδια; Πώς μπορεί ένας γονιός να «ελέγξει» την οθόνη;
Ένας «περιορισμός του χρόνου της οθόνης» είναι σημαντικός, αλλά είναι εξίσου σημαντικό να ενδιαφερόμαστε για το τι κάνουν τα παιδιά με τις οθόνες. Οι γονείς που είναι επικριτικοί απέναντι στις οθόνες, αγνοούν τις δημιουργικές χρήσεις και τις δυνατότητες κοινωνικοποίησης που προσφέρουν οι ψηφιακές συσκευές. Δυστυχώς, οι γονείς που δε βάζουν καθόλου όρια, έχουν ανάλογη άγνοια. Είναι προτιμότερο να σχεδιάζουμε σε εβδομαδιαία βάση παρά σε καθημερινή. Για παιδιά από 3 μέχρι 6 χρόνων, οι γονείς μπορούν να περάσουν προοδευτικά από τη μια ώρα στις δύο ώρες την εβδομάδα, με στόχο να φτάσουν στη συνέχεια προοδευτικά στις έξι ώρες την εβδομάδα μέχρι την ηλικία των 12 χρόνων. Ο στόχος είναι ο χρόνος ψυχαγωγίας μέσω της οθόνης να μην ξεπερνάει ποτέ τις δύο ώρες την ημέρα, όποια κι αν είναι η ηλικία. Λέω «ψυχαγωγική οθόνη», επειδή σε αυτή δε συμπεριλαμβάνω τον χρόνο που αφιερώνεται στις σχολικές δραστηριότητες. Αλλά και εκεί ακόμη, είναι διαφορετικό πράγμα να χρησιμοποιείς μια οθόνη μη διαδραστική και μη συνδεδεμένη όπως η τηλεόραση, είναι άλλο να χρησιμοποιείς μια συσκευή διαδραστική αλλά μη συνδεδεμένη όπως βιντεοπαιχνίδια off-line, και είναι διαφορετικό να χρησιμοποιείς ένα εργαλείο διαδραστικό και συνδεδεμένο, όπως τα παιχνίδια στο διαδίκτυο. Οι γονείς πρέπει να ενθαρρύνουν αυτές τις δραστηριότητες που συνδέονται με την οθόνη, οι οποίες είναι δημιουργικές και κοινωνικοποιούν. Και υπάρχει μια δραστηριότητα που συνδέεται με την οθόνη και πρέπει να ενθαρρύνεται σε κάθε ηλικία, χωρίς κανέναν περιορισμό: η ψηφιακή φωτογραφία και η επεξεργασία εικόνας.

Η απόλαυση της ανάγνωσης και πώς καλλιεργείται

Πώς θα μπορούσαν οι σημερινοί γονείς να καλλιεργήσουν στα παιδιά τους την απόλαυση της ανάγνωσης; Διαβάστε τρία πολύ ενδιαφέροντα άρθρα της δημοσιογράφου Ζωής Κοσκινίδου, δημιουργού του εξαιρετικού online περιοδικού για το παιδικό βιβλίο “Κόκκινη Αλεπού”.

https://kokkinialepou.gr/

Η μεγαλόφωνη ανάγνωση σε μεγαλύτερα παιδιά και έφηβους

Oι περισσότερες επιστημονικές έρευνες και η πλειοψηφία των άρθρων που δημοσιεύονται στον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο ασχολούνται κατά κύριο λόγο με τη μεγαλόφωνη ανάγνωση και τα αποτελέσματα που έχει σε παιδιά προσχολικής και πρωτοσχολικής ηλικίας. Δυστυχώς, δεν υπάρχουν έρευνες που να αποδεικνύουν τα πολλά οφέλη της πρακτικής σε παιδιά μεγαλύτερων ηλικιών, παρά μόνο λίγα κείμενα αριστερά και δεξιά, γραμμένα από ανθρώπους που εφαρμόζουν την πρακτική της μεγαλόφωνης ανάγνωσης στα παιδιά του περιβάλλοντός τους και έχουν δημιουργήσει ένα είδους οικογενειακού ή σχολικού τελετουργικού, και στα οποία καταθέτουν τις απόψεις τους για το πώς έχουν καταφέρει να ενσωματώσουν τη μεγαλώφωνη ανάγνωση στο καθημερινό τους πρόγραμμα και τι αναπληροφόρηση λαμβάνουν – μέσα από συζητήσεις – από τους εφήβους τους. Κι αυτό πιθανώς να συμβαίνει γιατί ένα τεράστιο ποσοστό γονιών σταματάει να διαβάζει στα παιδιά τους επειδή θεωρούν ότι από τη στιγμή που το παιδί διαβάζει πλέον μόνο του, η δουλειά του έχει τελειώσει.

Ο Jim Trelease, Αμερικάνος παιδαγωγός και συγγραφέας του The Read-Aloud Handbook – του βιβλίου – Βίβλου της μεγαλόφωνης ανάγνωσης, σύμφωνα με όσους ασχολούνται με την πρακτική – αναφέρει πως το να διαβάζεις ένα βιβλίο δυνατά δεν οφελεί μόνο τα βρέφη ή τα μικρά σε ηλικία παιδιά, αλλά και τους έφηβους και τους νέους. Και αυτό γιατί το επίπεδο αναγνωστικής ικανότητας ενός παιδιού δεν φτάνει το επίπεδο της ικανότητας της ακρόασης μέχρι τα 13 -14 του χρόνια. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως ένα παιδί, π.χ. πέμπτης Δημοτικού μπορεί να διαβάσει μόνο του κείμενα που απευθύνονται στην ηλικία του και την τάξη του, αλλά μπορεί με ευκολία να ακούσει να του διαβάζουν κείμενα που απευθύνονται σε μεγαλύτερες ηλικίες. Αυτό που τονίζει ο Trelease είναι πως ακόμα και αν έχει κατακτήσει το παιδί την ικανότητα της ανάγνωσης, δεν σταματάμε να του διαβάζουμε, καθώς ακόμα ωφελείται πολλαπλά, συνεχίζει να εμπλουτίζει το λεξιλογιό του και να έρχεται σε επαφή με κείμενα που δεν απευθύνονται στη δική του ηλικία (σε επίπεδο δυσκολίας, κατανόησης, διάφορα είδη γραπτού λόγου κλπ).

Ενας ακόμα φανατικός οπαδός των μεγαλόφωνων αναγνώσεων σε έφηβους και νέους, που χρόνια τώρα γράφει για το θέμα σε μεγάλα βρετανικά Μέσα, είναι ο Βρετανός ποιητής, συγγραφέας και ραδιοφωνικός παραγωγός Micheal Rosen. Ο Rosen αναφέρει το πόσο σημαντικό ρόλο έπαιξαν στον ίδιο οι μεγαλόφωνες αναγνώσεις που έκανε ο πατέρας του και ο μεγαλύτερος αδερφός του σε εκείνον όταν ήταν στην εφηβεία και το πώς τα βιβλία που διάβαζαν του άνοιξαν τις πόρτες ενός νέου κόσμου, αυτόν της λογοτεχνίας και του γραπτού λόγου, της πρόζας. Ο προφορικός λόγος, λέει ο Rosen, είναι τελείως διαφορετικός από τον γραπτό, είναι ατελής, κομμένος, με λέξεις που χρησιμοποιούμε κυρίως στη καθομιλουμένη κι όχι όταν γράφουμε. Αν θέλουμε λοιπόν τα παιδιά να μάθουν να γράφουν σωστά, συνεχίζει ο Rosen, τότε θα πρέπει να τους διαβάζουμε δυνατά λογοτεχνικά βιβλία, καθώς αυτά τα βοηθούν να κατανοήσουν τον τρόπο με τον οποίο γράφουμε πρόζα.

H μαγική ώρα της μεγαλόφωνης ανάγνωσης

Πέρα από το γνωστικό και μαθησιακό κομμάτι, που υποστηρίζουν τόσο ο Trelease όσο και ο Rosen, υπάρχει και το συναισθηματικό κομμάτι, πάνω στο οποίοι ειδικοί για να μιλήσουν είναι κυρίως οι ψυχολόγοι. Συχνά γίνεται αναφορά στην ανάγκη των μεγαλύτερων παιδιών να συνδεθούν με τους γονείς τους. Εδώ μπαίνουν οι ψυχολόγοι1 και τονίζουν πως ένας από τους πιο εύκολους, σχετικά ανέξοδους και κυρίως διασκεδαστικούς τρόπους είναι η μεγαλόφωνη ανάγνωση. Ο χρόνος, δηλαδή, που θα διαθέσουμε σε ένα μεγαλύτερο παιδί, σε έναν/μία έφηβο για να του/της διαβάσουμε ένα βιβλίο ή έστω θα ασχοληθούμε να διαβάσουμε μαζί του ένα απόσπασμα από ένα βιβλίο που διαβάζουμε εμείς. Mπορεί o χρόνος αυτός να είναι σχετικά λίγος (ένα δεκάλεπτο, ισως και λιγότερο), είναι όμως υπερπολύτιμος, καθώς με τον τρόπο αυτό, αφενώς κάνουμε μια παύση από την τρέλα της καθημερινότητας και κάνουμε κάτι διασκεδαστικό και ξεκούραστο, αφετέρου καλύπτουμε την ανάγκη που ίσως έχει το παιδί να συνδεθεί με τον γονέα του και να του ανοιχτεί. Πώς; Διαβάζοντας ένα βιβλίο ή έστω ένα απόσπασμα δυνατά δίνεις τη δυνατότητα σε έναν έφηβο να συζητήσει με τον πατέρα του ή τη μητέρα του ή κάποιο άλλο κοντινό του πρόσωπο για δύσκολα θέματα που τον/την απασχολούν και μέσα από την ιστορία που θα ακούσει να αισθανθεί άνεση και να ξεκινήσει μια συζήτηση πάνω σε αυτό. Στο κομμάτι, λοιπόν, των εφήβων, δεν δίνεται σημασία μόνο στο μαθησιακό κομμάτι αλλά – κυρίως – στο συναισθηματικό και στο θέμα της συμπεριφοράς. Με τη μεγαλόφωνη ανάγνωση σε αυτές τις δύσκολες ηλικίες των 12 – 13 -15 ετών επικεντρώνεσαι περισσότερο στην έννοια της απόλαυσης, της διασκέδασης – αφού αυτό ουσιαστικά είναι και η ίδια η ανάγνωση ακόμα κι όταν γίνεται από μέσα μας, ενώ παράλληλα αποκτάς έναν επιπλέον σύμμαχο στη μάχη της επανασύνδεσης των σχέσεων παιδιού-γονέα που μπορεί να έχουν διακοπεί για διάφορους λόγους.

Η δημοσιογράφος και κριτικός παιδικών βιβλίων της Wall Street JournalMegan Cox Gurdon, στο βιβλίο της The enchanted hour: the miraculous power of reading aloud in the age of distraction (HarperCollins, 2019) μιλάει για το πώς οι μεγαλόφωνες αναγνώσεις λειτουργούν θετικά στα μεγαλύτερα παιδιά, ακόμα και σε αυτά που πλέον βρίσκονται στη δύσκολη ηλικία της εφηβείας. H ίδια ειναι φανατική οπαδώς των read-alouds και συνεχίζει ακόμα και τώρα που τα παιδιά της ειναι 24, 22, 18, 17 και 13 ετών να τους διαβάζει δυνατά. Βασιζόμενη στις πιο πρόσφατες έρευνες της νευροεπιστήμης και της ανθρώπινης συμπεριφοράς και αντλώντας υλικό και στοιχεία από τη λογοτεχνία, αλλά και από την προσωπική της εμπειρία ως μητέρα που διαβάζει μεγαλόφωνα στις κόρες της, η συγγραφέας εξηγεί στις σελίδες του βιβλίου της τα εκπληκτικά γνωστικά και κοινωνικό-συναισθηματικά οφέλη που έχουν τα μεγαλύτερα σε ηλικία παιδιά όταν κάποιος τους διαβάζει. Η Gurdon υποστηρίζει ότι αυτή η αρχαία πρακτική είναι ένα σίγουρο αντίδοτο στη διατάραξη προσοχής, στις κατακερματισμένες οικογένειες και στο ανεκπλήρωτο που δημιουργεί η εποχή της τεχνολογίας, συμβάλλοντας με τον πιο απλό τρόπο στη δημιουργία ισχυρών δεσμών ανάμεσα σε αυτόν που διαβάζει και αυτόν/ούς που ακούν.

Καταλήγοντας, και αυτό που λέει και η Gurdon, είναι πως αυτό που αντιλαμβάνονται όλοι είναι πως ναι, τα χρόνια της εφηβείας είναι δύσκολα και ταραχώδη, με πολλές καλές και κυρίως κακές ημέρες και δύσκολα ένας έφηβος θα δεχτεί να περάσει χρόνο με τους γονείς του. Είναι η εποχή των αλλαγών, η εποχή που θες να ξεκολλήσεις από το σπίτι σου, να γίνεις διαφορετικός από τους γονείς σου και να μοιάζεις περισσότερο στους συνομήλικούς σου. Η μεγαλόφωνη ανάγνωση είναι ένας τρόπος να ψυχαγωγηθείς, μια διέξοδος. Κανείς – σίγουρα – δεν μπορεί να την επιβάλλει, όμως – κι εδώ νομίζω δεν μπορεί να διαφωνίσει κανείς, αποτελεί έναν τρόπο ενήλικες και έφηβοι να επικοινωνούν χωρίς να υπάρχει στη μέση η γκρίνια και ο αρνητισμός. «Πιθανώς, στη μεγάλη μου κόρη της αρέσει να της διαβάζω όταν τρώμε πρωινό, γιατί με αυτόν τον τρόπο δεν χρειάζεται να μιλάμε για άλλα θέματα», λέει η Gurdon σε μια συνέντευξή της. «Είναι ένας όμορφος τρόπος να είμαστε μαζί χωρίς να χρειάζεται να κάνει πολλές ερωτήσεις η μία στην άλλη».

Δέκα λεπτά μεγαλόφωνης ανάγνωσης την ημέρα αρκούν

Ζούμε στην εποχή όπου όλα γίνονται γρήγορα, χωρίς πολλές φορές καλά- καλά να καταλαβαίνουμε πώς περνάει η μέρα. Ολων μας το 24ωρο είναι πιεσμένο: δουλειά, σχολείο, διαδρομές από και προς το σπίτι, μαθήματα, εξωσχολικές δραστηριότητες, οικογενειακές υποχρεώσεις. Και τα Σαββατοκύριακα, επίσης: ιδιαίτερα μαθήματα, αθλητικές δραστηριότητες, συναντήσεις με φίλους και γνωστούς, δουλειές που δεν προλάβαμε να κάνουμε μέσα στην εβδομάδα. Και φτάνει πάλι η Δευτέρα και αρχίζει το ίδιο πρόγραμμα από την αρχή. Τι κάνουμε όμως για να χαλαρώσουμε; Δίνουμε ποτέ στον εαυτό μας – μικροί, μεγάλοι – την ευκαιρία να ηρεμήσουμε και να αποφορτιστούμε από το άγχος της ημέρας; Και πώς το κάνουμε αυτό; Το πιο εύκολο είναι η τηλεόραση ή ίσως ένα tablet ή κινητό, σωστά;

Κι όμως, το φως από τις οθόνες όχι μόνο δεν μας αφήνει να χαλαρώσουμε, αλλά αφενώς καταστρέφει την ριτίνη των ματιών, αφετέρου δεν αφήνει τον εγκέφαλό μας να ξεκουραστεί. Για την ακρίβεια, το μπλε φως που εκπέμπουν οι οθόνες μάς βοηθά μεν να τις βλέπουμε καθαρά στο έντονο φως του ήλιου, όμως, όταν υπάρχει παρατεταμένη έκθεση σε αυτό το βράδυ, επηρεάζεται ο εγκέφαλός μας σε σημείο που ο τελευταίος να θεωρεί ότι το φως αυτό μοιάζει πολύ με αυτό της ημέρας, άρα είναι μέρα, οπότε δεν παράγει μελατονίνη, την ορμόνη που παράγεται φυσικά στο σώμα και βοηθά στον έλεγχο του κύκλου του ύπνου.

Από την άλλη, δέκα λεπτά απόλυτης ησυχίας μπορούν να μας βοηθήσουν να αποφορτιστούμε. Κι αν αυτά τα 10 λεπτά συνοδεύονται κι από μια μεγαλόφωνη ανάγνωση, τότε ακόμα καλύτερα. Τραβώντας το βλέμμα από τις οθόνες, ξεκουράζουμε τα μάτια μας, ηρεμούμε από τη φασαρία της εικόνας και κάνουμε ένα διάλειμμα, δίνοντας στον εγκέφαλο χρόνο να ξεκουραστεί από τον όγκο των πληροφοριών που επεξεργάστηκε κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Δέκα λεπτά είναι όμως αρκετά;
Δέκα λεπτά την ημέρα είναι 60 ώρες τον χρόνο. Και δεν φαντάζεστε πόσα οφέλη έχουν αυτά τα δέκα λεπτά σε ένα παιδί: ειδικά τα τρία πρώτα και πιο κρίσιμα χρόνια της ζωής του τού δίνουν τις βάσεις που χρειάζεται για να μάθει να μιλάει, να εμπλουτίσει το λεξιλόγιό του, να μάθει να αναγνωρίζει τις λέξεις όταν τις βλέπει τυπωμένες ή γραμμένες, να αγαπά το διάβασμα και να το βλέπει σαν κάτι που το κάνει ευτυχισμένο όχι σαν αγγαρεία, ενώ – φυσικά – μέσω της μεγαλόφωνης ανάγνωσης και της ώρας που περνάει με τον γονιό του αναπτύσει ισχυρούς δεσμούς.

Το ίδιο συμβαίνει και στην τάξη: η καθηγήτρια Rebecca Bellingham, δασκάλα σε πολλά δημόσια σχολεία στη Νέα Υόρκη και πλέον καθηγήτρια στο Columbia University Teachers College, μιλάει με πάθος για το πώς τα παιδιά ενθουσιάζονται όταν ο δάσκαλος τούς διαβάζει στην τάξη, χωρίς να υπάρχει απαίτηση για κάποια εργασία μετά. Ακόμα και παιδιά που δεν έχουν συνηθίσει να τους διαβάζουν ή που πλέον διαβάζουν μόνα τους αισθάνονται ότι όταν τους διαβάζουν δυνατά ζουν την ιστορία που ακούν. Παράλληλα, το να σου διαβάζει κάποιος δυνατά χωρίς εσύ να χρειάζεται να παρακολουθείς τις τυπωμένες λέξεις, δίνει στο εγκέφαλο χώρο και χρόνο να απορροφήσει την πληροφορία χωρίς να χρειάζεται να καταλώνει χρόνο και κόπο να αποκωδικοποιήσει τα γράμματα, να διαβάσει τις λέξεις και να πιάσει το νόημα του κειμένου. Τα παιδιά στην ηλικία του δημοτικού, ειδικά των πρώτων τάξεων, έχουν την ικανότητα να ακούν πολύπλοκες ιστορίες, ιστορίες που “δεν είναι για την ηλικία τους“, που υπό διαφορετικές συνθήκες – αν έπρεπε δηλαδή να τις διαβάσουν μόνοι τους – δεν θα της κατανοούσαν και θα τις παρατούσαν. Παράλληλα, η μεγαλόφωνη ανάγνωση φέρνει τον ακροατή σε επαφή με πολλά και διαφορετικά λογοτεχνικά είδη, κείμενα και συγγραφείς, εμπλουτίζοντας τις γνώσεις του, χωρίς να καταβάλλεται ιδιαίτερη προσπάθεια και περίπλοκες τεχνικές εκμάθησης.

Πώς μπορούμε να ξεκινήσουμε; Χρειαζόμαστε μόνο 10 λεπτά την ημέρα και ένα βιβλίο. Ολα τα υπόλοιπα θα τα βρούμε εδώ.

Διαβάζω Δυνατα 2019: η καμπάνια

Πώς γινόμαστε αφηγητές;

Τώρα που έχουμε μπει λίγο στο κλίμα κι έχουμε μάθει όλα τα οφέλη της αφήγησης, δεν έχουμε παρά να ξεκινήσουμε. Πώς όμως; Μέσα από δέκα πολύ απλά βήματα. Πάμε ΔΥΝΑΤΑ!

Τα παιδιά είναι γνωστό, ανάλογα και με την ηλικία τους, ότι χάνουν εύκολα την προσοχή τους. Δώστε χρόνο. Δώστε και σε εσάς χρόνο αν δεν το έχετε ξανακάνει. Ξεκινήστε με ένα μικρό βιβλίο που το παιδί να αγαπά. Διαβάστε μόνο 5 λεπτά την πρώτη μέρα και αυξήστε τον χρόνο προοδευτικά.

  1. Παρατηρήστε τις αντιδράσεις του. Τι του αρέσει τι όχι;
  2. Δώστε βάση στην εικονογράφηση αν υπάρχει, δείξτε του τα αντικείμενα, επαναλάβετε πολλές φορές τις λέξεις, ειδικά στα μικρότερης ηλικίας παιδιά που τώρα μαθαίνουν να μιλούν. Θα εκπλαγείτε πραγματικά από τη δύναμη που κρύβουν αυτά τα μικρά μυαλουδάκια και την ικανότητα που έχουν να αφομοιώνουν λέξεις και φράσεις, ακόμα και αν δεν μπορούν καλά καλά ακόμα να μιλήσουν. Μην ξεχνάτε πως η εικονογράφηση είναι το ίδιο δυνατή με το κείμενο, αλληλεπιδρούν, φτιάχνουν μαζί την ιστορία, πείτε τα χρώματα, δείτε τα σχέδια, τις εκφράσεις στα πρόσωπα, τα συναισθήματα. Είναι όλα εκεί. Αλλά κρύβονται ακόμα περισσότερα από πίσω. Ψάξτε!
  3. Μιλήστε στα παιδιά για τον/την συγγραφέα και τον/την εικονογράφο. Ποιος/α το έγραψε, ποιος/α το ζωγράφισε, τι άλλο έχει γράψει/εικονογραφήσει.
  4. Ξεκινήστε συζήτηση με το παιδί/α παράλληλα ή μετά την αφήγηση για αυτό που διαβάζετε. Του αρέσει ή μήπως θέλει να αλλάξετε βιβλίο. Αν δεν του αρέσει, οι επιλογές είναι απεριόριστες, τα θέματα αμέτρητα, τα είδη επίσης.
  5. Δεν είμαστε επαγγελματίες αφηγητές, αλλά έχουμε μπροστά μας ένα κοινό που διψάει για θέατρο. Βγάλτε από μέσα στον ηθοποιό που κρύβετε και δώστε ρέστα στο παιδικό δωμάτιο! Αλλάξτε φωνές, αλλάξτε τόνο, ύφος. Μην ντρέπεστε, πιστέψτε μας, έχει πολλή πλάκα.
  6. Κλείστε τα μάτια σας μαζί και προσπαθείστε να φανταστείτε το σκηνικό της δράσης της ιστορίας. Κάθε λέξη, κάθε πρόταση, κάθε σελίδα, ακόμα και εικόνα είναι μια λαβή για να ξεκινήσει μια ακόμα συζήτηση.
  7. Όταν διαβάζετε, βάλτε το δάκτυλό σας κάτω από τη γραμμή που διαβάζετε, σαν να υπογραμμίζεται το κείμενο με ένα αόρατο μολύβι. Αυτό βοηθάει τα μάτια του παιδιού σας και το μυαλό του συνδέσει αυτό που βλέπει (γράμματα) με αυτό που ακούει.
  8. Δεν είναι κάθε μέρα ίδια και δεν έχουμε κάθε μέρα την ίδια όρεξη. Ούτε εμείς, ούτε τα παιδιά. Αυτό που θέλουμε να «περάσουμε» είναι πως το διάβασμα ενός βιβλίου είναι χαρά, διασκέδαση. Δεν το κάνουμε από υποχρέωση. Αν μια μέρα δεν έχετε διάθεση να διαβάσετε εσείς ή το παιδί μην αγχωθείτε! Εξηγήστε τους τους λόγους που δεν μπορείτε ή ακούστε τους λόγους που το παιδί δεν θέλει (μπορεί να μην του αρέσει το βιβλίο, οπότε το αλλάζουμε, μπορεί να το «τριγυρίζει» κάτι, μπορεί να τσακώθηκε με κάποιον στο σχολείο κλπ) και συνεχίστε την επόμενη ημέρα.
  9. Το μυστικό είναι ο μιμητισμός: αν τα παιδιά βλέπουν εμάς να διαβάζουμε, αν στο σπίτι υπάρχει έστω και μια μικρή βιβλιοθήκη, τότε σίγουρα ο σπόρος έχει μπει και είναι στο χέρι μας να αναπτυχθεί και να δώσει καρπούς.
  10. Είστε έτοιμοι να ξεκινήσετε την αφήγηση!
Αλλαγή μεγέθους γραμματοσειράς
Αντίθεση