http://www.teachertube.com/video/european-union-111266

Από τα  πρώτα στάδια  συγκρότησης της Ε.Ε., προκειμένου η τελευταία να μην περιοριστεί σε μια ένωση αποκλειστικά οικονομική, έγιναν προσπάθειες να προσδιοριστεί η ευρωπαϊκή ταυτότητα και τα πολιτισμικά της χαρακτηριστικά Ιδιαίτερα στην μετά το Μάαστριχ εποχή καθιερώνεται μια ευρωπαϊκή συμβολική (ευρωπαϊκός ύμνος, σημαία, κοινό νόμισμα, ημέρα της Ευρώπης) και ορίζονται οι αξίες τις οποίες θα πρέπει να συμμερίζονται οι χώρες μέλη της Ε.Ε., αλλά και οι υποψήφιες χώρες. Με βάση αυτή την ιδιαίτερη συμβολική και τις πολιτισμικές αξίες επιτρέπεται η είσοδος –  ενσωμάτωση (Inclusion) μιας χώρας στην Ε. Ε. ή αποκλείεται (Exclusion). Σήμερα η  Ευρώπη διανύει μια κρίση  συνολική και σύνθετη που αφορά στην ίδια την ταυτότητα  και τον προσανατολισμό της μέσα στον κόσμο της παγκοσμιοποίησης.

Αν ανατρέξει κανείς στο παρελθόν, θα διαπιστώσει ότι η γέννηση της ευρωπαϊκής ιδέας χρονολογείται πριν από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο με το σχέδιο του Γάλλου Μπριάν  με σκοπό τη σύσταση μιας πολιτικής και στρατιωτικής ομοσπονδίας. Το σχέδιο ναυάγησε και αναζωπυρώθηκε μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο (1950) με την Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα. Στόχος  της συγκεκριμένης κοινότητας των ευρωπαϊκών ιδρυτικών χωρών (Βέλγιο, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Λουξεμβούργο και Κάτω Χώρες) σε οικονομικό και πολιτικό επίπεδο ήταν η  διασφάλιση διαρκούς ειρήνης. Επίσημα, η χρονιά που υλοποιήθηκε η ευρωπαϊκή ιδέα ήταν το  1957 με τη Συνθήκη της Ρώμης καθώς τότε δημιουργήθηκε η  Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ έως το 1991) που μετεξελίχθηκε σε Ευρωπαϊκή Ένωση με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ. Το κυριότερο στοιχείο αυτής της Συνθήκης ήταν η πορεία προς την Οικονομική και Νομισματική Ένωση, ενώ δίνεται και το «πρόπλασμα» της πολιτικής ενοποίησης. Έτσι, τέθηκε το βασικό θεμέλιο της Ένωσης, το κράτος δικαίου, που βασίζεται στις Συνθήκες που εγκρίνουν εκούσια και δημοκρατικά τα κράτη- μέλη. Σύμφωνη με τους αρχικούς στόχους της Ένωσης είναι και η Συνθήκη της Λισαβόνας (2007) μέσω της οποίας γίνεται προσπάθεια από την ολοένα διευρυνόμενη Ευρώπη να αντιμετωπιστούν πιο αποτελεσματικά και δημοκρατικά τα παγκόσμια προβλήματα (π. χ. τρομοκρατία, κλιματική αλλαγή κτλ) με «μια φωνή».

Είναι γεγονός ότι οι Ευρωπαϊκές Συνθήκες που συμφωνήθηκαν και υπογράφηκαν από τις χώρες- μέλη έθεσαν τα θεμέλια και εξασφάλισαν τη συνέχεια της ευρωπαϊκής ιδέας επιχειρώντας να σφυρηλατήσουν, κυρίως σε θεσμικό και νομικό πλαίσιο, τις αρχές και τους κανόνες αυτού που ονομάζεται Ένωση των Ευρωπαϊκών κρατών. Ωστόσο, πέρα από τα επίσημα κείμενα των συμφωνιών, αυτό που ακόμη και σήμερα αναζητείται – ίσως πολύ περισσότερο σήμερα- είναι η ουσία της ευρωπαϊκής ταυτότητας, όπως την αντιλαμβάνονται οι λαοί κι όχι μόνο οι μηχανισμοί. Παρά, λοιπόν, την ποικιλομορφία, τις διαφορές ακόμη και τις εσωτερικές αντιθέσεις των Ευρωπαϊκών χωρών, δεν μπορεί να παραβλέψει κανείς τη σημασία που έχουν για τον Ευρωπαίο πολίτη αξίες και ιδανικά που έχουν μια κοινή βάση: εδράζονται στην ελληνική και ρωμαϊκή πολιτισμική παράδοση, που διαφυλάχθηκε κατά τον Μεσαίωνα και αναγεννήθηκε μαζί με το ανθρώπινο πνεύμα κατά την Αναγέννηση και τον Διαφωτισμό, δέχθηκε την επίδραση της χριστιανικής θρησκείας αλλά και του πνεύματος του ορθολογισμού και απέκτησε κοινωνική και πολιτική διάσταση με τη Γαλλική Επανάσταση. Η ιστορική διαδρομή των Ευρωπαϊκών λαών καταδεικνύει τη βαρύτητα που έχουν για τον Ευρωπαίο η ελευθερία, η δημοκρατία, η ισότητα, η ειρήνη, ο σεβασμός στα ανθρώπινα δικαιώματα, η κοινωνική ευαισθησία και η μέριμνα για το περιβάλλον. Μπορούν, εντούτοις, τα ιδανικά αυτά να διασφαλίσουν σήμερα την ενότητα και να εγγυηθούν το μέλλον της Ενωμένης Ευρώπης;

            Εν μέσω, λοιπόν, πολιτικών και οικονομικών κλυδωνισμών, η Ευρωπαϊκή Ένωση σήμερα καλείται να διαχειριστεί μια από τις σημαντικότερες σύγχρονες προκλήσεις της και να επιβεβαιώσει ή να απαρνηθεί, εντέλει, τις αξίες και τα ιδανικά πάνω στα οποία σφυρηλατήθηκε. Η μεταναστευτική ή προσφυγική κρίση, που κορυφώθηκε τη διετία 2015-2016, οδήγησε πάνω από 1 εκατομμύριο ανθρώπους από χώρες κυρίως της Ασίας (Ιράν, Ιράκ, Συρία, Λίβανος) να εισέλθουν στην Ευρώπη παράνομα και με κίνδυνο της ζωής τους. Μετά την αρχική αμηχανία, η Ε. Ε. κινητοποιήθηκε με μια σειρά νέων κανονισμών και νόμων (νέος κανονισμός του Δουβλίνου) και όρισε τη νόμιμη είσοδο και διανομή των προσφύγων στις χώρες – μέλη, αρκετές από τις οποίες, ωστόσο, αρνήθηκαν να συμμορφωθούν Η περίπτωση χωρών όπως η Ουγγαρία, η Τσεχία, η Σλοβακία, η Ρουμανία και η Πολωνία επιβεβαιώνει τη ρήξη στα θεμέλια της ευρωπαϊκής ιδέας. Οι κλειστοφοβικές αυτές επιλογές με ακραία έκφραση τη φραγή των συνόρων εκφράζουν την ξενοφοβία και το ρατσισμό και οδηγούν στη ραγδαία άνοδο του νεοφασισμού. Με τον τρόπο αυτό οι χώρες αυτές αποκόπτονται από μια ενιαία στάση η οποία αναγνωρίζει το δίκαιο του αδυνάτου, το ανθρώπινο δικαίωμα της εργασίας και της κοινωνικής ενσωμάτωσης  και κυρίως την αλληλεγγύη, έναν από τους πυλώνες της επιβίωσης της Ε. Ε.

Αν στο παραπάνω πρόβλημα προσθέσουμε και την έξοδο της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση αποκαλύπτεται ένα τεράστιο πρόβλημα στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα το οποίο ολοένα και απομακρύνεται από το να είναι κοινή πατρίδα όλων των λαών της Ευρωπαϊκής Ηπείρου. Αντί για την εμβάθυνση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης παρατηρούμε την ανάπτυξη εθνικιστικών ψευδαισθήσεων, φυγόκεντρων τάσεων και την επιστροφή στον νοσηρό εθνικισμό του 19ου και του πρώτου μισού του 20ου αιώνα.

Μπροστά σε αυτά τα νοσηρά φαινόμενα δεν μπορούμε παρά να αναρωτιόμαστε πού πάει η Ευρώπη και ποιο είναι το Ευρωπαϊκό όραμα σήμερα; Η απάντηση δεν μπορεί παρά να είναι μία: Αν η Ευρώπη θέλει να έχει μέλλον, οφείλει να ξαναθυμηθεί τις καταστατικές της αρχές και να πρωταγωνιστήσει και πάλι στο να κάνει η ανθρωπότητα το επόμενο βήμα, την οικοδόμηση ενός νέου οικουμενικού ουμανιστικού πολιτισμού.