Κάνε την ανάγνωση συναρπαστικό παιχνίδι !…
Ελένη Α. Ηλία
Το κείμενό μου “Εγώ και εσείς οι άνθρωποι”, που περιλαμβάνεται στον τόμο ΓΙΟΡΤΗ ΚΑΘΕ ΜΕΡΑ, ΜΙΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ, της Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς, εκδ. Ελληνοεκδοτική, Αθήνα, 2021, στις σελίδες 126-129, ISBN: 978-960-563-410-0, γράφτηκε για την Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου (23 Απριλίου).
Η ανάγνωση αυτού του κειμένου προηγείται του ακόλουθου εκπαιδευτικού προγράμματος, ώστε να αποτελέσει το εναρκτήριο ερέθισμα για την υλοποίησή του.
Παρουσίαση του εκπαιδευτικού προγράμματος
Εισαγωγή
Η απόλαυση του κειμένου είναι αποτέλεσμα της διάθεσης του αναγνώστη να παίξει, να συμμετέχει στο αναγνωστικό παιχνίδι που έχει σχεδιάσει ο συγγραφέας. Κάθε αναγνώστης παίζει ασφαλώς αυτό το παιχνίδι με τον δικό του ιδιαίτερο, μοναδικό τρόπο, εφόσον κάθε άνθρωπος είναι ιδιαίτερος και μοναδικός.
Βασικοί Στόχοι προτεινόμενης δραστηριότητας
1) Η βίωση της δημιουργικότητας που χαρακτηρίζει τη λογοτεχνική ανάγνωση.
2) Η αυτογνωσία όπου οδηγείται ο αναγνώστης, η συνειδητοποίηση των στοιχείων της προσωπικότητάς του που τον καθιστούν ξεχωριστό.
Ηλικίες που απευθύνεται η προτεινόμενη δραστηριότητα: Αναγνώστες 10-15 ετών.
Αριθμός ατόμων που απαιτούνται για την ανάπτυξη της δραστηριότητας:
Η δραστηριότητα μπορεί να αναπτυχθεί:
α) σε μικρή ή μεγάλη ομάδα (π.χ. σχολική τάξη, ομάδα ανάγνωσης κ.λπ.)
β) σε ζευγάρι
γ) με έναν μόνο αναγνώστη.
Απλώς σε κάθε περίπτωση απαιτούνται ορισμένες διαφοροποιήσεις.
Άλλες προϋποθέσεις: Όλοι οι αναγνώστες που θα συμμετέχουν στην προτεινόμενη δραστηριότητα να μην γνωρίζουν εκ των προτέρων το περιεχόμενο του βιβλίου αναφορικά με το οποίο αναπτύσσεται η δραστηριότητα αυτή.
Βασική παραδοχή
Όταν η συνέχεια της λογοτεχνικής ιστορίας που διαβάζουμε, είναι διαφορετική από αυτήν που περιμένουμε, προκύπτει η αναγνωστική έκπληξη για την απρόσμενη εξέλιξη, που διατηρεί αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη. Γίνεται φανερό πως όσο απέχει κάθε αναγνωστική αφηγηματική εκδοχή που εκφράζεται κατά τη διάρκεια της προτεινόμενης δραστηριότητας από την εκδοχή που είναι καταγεγραμμένη στο κείμενο, τόσο αυξάνεται το αναγνωστικό ενδιαφέρον για την εξέλιξη του έργου. Πρόκειται δηλαδή για αυτό που στις λογοτεχνικές προσεγγίσεις αναφέρεται ως διάψευση, ματαίωση των προσδοκιών οι οποίες διαμορφώνονται από τον αναγνώστη αναφορικά με την έκβαση της αφηγηματικής υπόθεσης, με βάση τις ενδείξεις που παρέχει το κείμενο.
Μεθόδευση
α) Σε μια ομάδα διαβάζει δυνατά το κείμενο κάποιος από τα μέλη, κατά προτίμηση διαφορετικός σε κάθε κεφάλαιο. Σε ένα συγκεκριμένο σημείο, η ανάγνωση διακόπτεται ξαφνικά και όποιος από τους ακροατές επιλέγεται από τον αναγνώστη, μεταβάλλεται σε αφηγητή, που συνεχίζει την ιστορία από το σημείο που έχει διακοπεί, όπως ο ίδιος επιθυμεί. Όταν ολοκληρώσει την αφήγησή του, συνεχίζεται η ανάγνωση του κεφαλαίου από το βιβλίο, κατά την οποία διαπιστώνονται οι ομοιότητες και οι διαφορές με την αφήγηση που προηγήθηκε.
Η επιλογή του αφηγητή από τον αναγνώστη μπορεί να γίνει πετώντας μια μπάλα, κυλώντας ή επιδίδοντας ένα συμβολικό για το κεφάλαιο αντικείμενο κ. ο. κ. Το αντικείμενο ή η μπάλα επιστρέφεται από το μέλος της ομάδας όταν ολοκληρώνει την αφήγησή του, ώστε να δηλώσει ότι μπορεί να συνεχιστεί η ανάγνωση του κειμένου.
β) Σε ένα αναγνωστικό ζευγάρι τα δύο πρόσωπα εναλλάσσονται στους ρόλους του αναγνώστη και του αφηγητή στα διαδοχικά κεφάλαια. Όταν ο πρώτος σταματά την ανάγνωση από το βιβλίο σε ένα συγκεκριμένο σημείο, ο άλλος ξεκινά την αφήγησή του από το σημείο αυτό.
γ) Ο μοναχικός αναγνώστης, προκειμένου να παίξει στη δραστηριότητα, θα έχει σημειώσει από πριν στο βιβλίο το υποδεικνυόμενο σημείο που πρέπει να σταματήσει σε κάθε κεφάλαιο. Όταν φτάσει στο σημείο αυτό, θα κλείσει το βιβλίο και θα γράψει τη συνέχεια της ιστορίας. Όταν ολοκληρώσει, θα συνεχίσει την ανάγνωση, προκειμένου να συγκρίνει κατά πόσο η αφηγηματική εκδοχή του προσεγγίζει αυτή του κειμένου.
Σημείωση: Το πλέον σημαντικό για την επιτυχία της προτεινόμενης δραστηριότητας είναι η επιλογή του κατάλληλου σημείου για τη διακοπή της αφήγησης σε κάθε κεφάλαιο. Κατάλληλο θεωρείται το σημείο που η συνέχεια της ιστορίας είναι απρόβλεπτη, απροσδόκητη από τον αναγνώστη.
Στη συνέχεια θα παρουσιάσουμε ενδεικτικά ένα σημείο ανά κεφάλαιο του βιβλίου «Μετά τον Μικρό Πρίγκιπα», όπου θα μπορούσε να διακοπεί η ανάγνωση, προκειμένου να δοθεί ο λόγος στο πρόσωπο που αναλαμβάνει να αφηγηθεί τη συνέχεια. Η επιλογή των σημείων έγινε ασφαλώς με στόχο οι αφηγήσεις που θα προκύψουν να αποκλίνουν σημαντικά από το παραπάνω λογοτεχνικό κείμενο.
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ
Κεφ. Φτάνοντας στην «έρημο»:
΄Εχω φτάσει σε τούτη την παραλία, ελπίζοντας… (σ. 11)
Κεφ. Υπόσχεση:
Περπάτησα ξελαφρωμένη, αργά, σχεδόν τελετουργικά στο όριο της θάλασσας με την ξηρά, ακολουθώντας … (σ. 13)
Κεφ. Το δώρο του δειλινού:
…σιγά-σιγά καταλαβαίνω ότι πλησιάζει προς την παραλία. Τελικά κατορθώνω να ξεχωρίσω… (σ. 15)
Κεφ. Ο κήπος των αισθήσεων:
Χάρη στην ηχηρή και δύσκολα ορατή παρουσία των τζιτζικιών, ο κήπος μου συχνά μετατρεπόταν σε… (σ. 18)
Κεφ. Ένα αντίο σε εκκρεμότητα:
Πετάχτηκα από το κρεβάτι μου τρομερά αναστατωμένη… (σ. 21)
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ
Κεφ. Φόβος:
Το ηλικιωμένο ζευγάρι έβλεπε τον κήπο… (σ. 25)
Κεφ. Οι παντογνώστες:
Οι δύο παντογνώστες δεν σταμάτησαν όμως εκεί… (σ. 29)
Κεφ. Ο Ασήμαντος:
Το Κοριτσάκι άργησε να διαπιστώσει ότι ο άντρας κρυβόταν ανάμεσά στις πικροδάφνες, για να… (σ.30)
Κεφ. Η Πολυάσχολη:
Οι ελπίδες που είχε το Κοριτσάκι αναπτερώθηκαν… (σ. 34)
Κεφ. Άνθρωποι με οθόνες:
-Πρέπει να ειδοποιήσω τα τζιτζίκια να είναι πολύ προσεκτικά, σκέφτηκε το Κοριτσάκι… (σ. 35)
Κεφ. Καταναλωτές:
-Θέλεις να παίξουμε κρυφτό; Υπάρχουν καταπληκτικές κρυψώνες… (σ. 37)
Κεφ. Διάσημος:
Ο άνθρωπος σκέφτηκε για μερικά δευτερόλεπτα… (σ. 41)
ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ
Κεφ. Η αποκάλυψη:
-Μα εγώ μόνο στον κήπο μπορώ να ζήσω, είπε το Κοριτσάκι απελπισμένο… (σ. 45)
Κεφ. Η συνάντηση:
Θέλω ν’ αποτελειώσω κάτι… (σ. 47)
Κεφ. Επιστροφή:
Αυτό που αντίκρισα μου είναι αδιανόητο… (σ. 49)
Επίλογος:
Αναλογίζομαι συχνά την Αλεπού. Ίσως να θυσιάστηκε για να… (σ. 52)
