ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΣΜΟΙ

ΕΝΟΤΗΤΑ 8

10 Απριλίου 2024 ΑΡΚΟΥΛΗ ΕΛΕΝΗ

Β΄ΜΕΡΟΣ

ΠΕΡΙΟΔΟΙ ΛΟΓΟΥ

Ένα τμήμα του λόγου που εκτείνεται από τελεία σε τελεία λέγεται περίοδος.

H περίοδος μπορεί να αποτελείται μόνο από μία ή και από περισσότερες προτάσεις.

KΥΡΙΕΣ ΚΑΙ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Μια πρόταση που δεν εξαρτάται από καμιά άλλη λέγεται κύρια/ανεξάρτητη πρόταση. Μια πρόταση που συμπληρώνει το νόημα μιας άλλης και εξαρτάται από αυτήν λέγεται εξαρτημένη/δευτερεύουσα πρόταση.

ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ

Oι λέξεις που συνδέουν κύριες ή δευτερεύουσες προτάσεις μεταξύ τους λέγονται σύνδεσμοι, π.χ. και, όμως, ότι, μήπως κτλ.

ΠΑΡΑΤΑΚΤΙΚΗ ΣΥΝΔΕΣΗ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ-ΠΕΡΙΟΔΩΝ

Όταν δύο ή περισσότερες προτάσεις συνδέονται με συνδέσμους, όπως οι:

και, ούτε, ή, είτε, αλλά, παρά, όμως, δηλαδή, όχι μόνο – αλλά και, λοιπόν, ωστόσο,

τότε λέμε ότι συνδέονται παρατακτικά.

◗ Παρατακτικά συνδέονται όμοιες προτάσεις, δηλαδή κύριες με κύριες ή δευτερεύουσες με δευτερεύουσες.

Η ΣΤΙΞΗ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΤΑΚΤΙΚΗ ΣΥΝΔΕΣΗ

Πριν από τους συνδέσμους και, ή / είτε συνήθως δε βάζουμε κόμμα.

Συνήθως δε βάζουμε κόμμα πριν από το όμως, ενώ βάζουμε κόμμα πριν από το αλλά.

Bάζουμε πάντα κόμμα πριν από το αλλά και (π.χ. όχι μόνο νίκησαν, αλλά και θριάμβευσαν).

Συνήθως με το ωστόσο αρχίζει νέα περίοδος και έτσι πριν από αυτό υπάρχει τελεία.

ΑΣΥΝΔΕΤΟ ΣΧΗΜΑ

Ασύνδετο σχήμα έχουμε, όταν λέξεις ή φράσεις βρίσκονται στο λόγο η μία μετά την άλλη χωρίς κάποια συνδετική λέξη ανάμεσά τους. Tις λέξεις ή φράσεις αυτές, όταν γράφουμε, πάντα τις χωρίζουμε με κόμμα.

ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΥΝΔΕΣΜΩΝ

Γ΄ ΜΕΡΟΣ

  ΑΦΗΓΗΣΗ

Σημαντικό στοιχείο της αφήγησης είναι η θέση που παίρνει ο αφηγητής στα γεγονότα της ιστορίας που αφηγείται. Μπορεί ο αφηγητής να κρατά μια αντικειμενική στάση, όταν παρουσιάζει με ουδέτερο τρόπο τα γεγονότα, ή μια υποκειμενική στάση, όταν εκφράζει, μαζί με τα γεγονότα, προσωπικά του συναισθήματα ή διατυπώνει σχόλια.

O αφηγητής μπορεί να επιλέξει:
α. τη χρονολογική ευθύγραμμη παράθεση των γεγονότων,
β. να αρχίσει την αφήγησή του από τη μέση της υπόθεσης και, ώσπου να τελειώσει την αφήγησή του, να βρει την ευκαιρία να αφηγηθεί και τα αρχικά γεγονότα ή ακόμα να προσθέσει σχετικές με το θέμα του ιστορίες.

Ας θυμηθούμε κάποια στοιχεία για την ΑΦΗΓΗΣΗ από την 3η Ενότητα:

 ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΑΦΗΓΗΣΗ

Με τον όρο αφήγηση εννοούμε την προφορική ή γραπτή παρουσίαση ενός γεγονότος ή μιας σειράς γεγονότων πραγματικών είτε φανταστικών.

ΠΩΣ ΟΡΓΑΝΩΝΕΤΑΙ ΜΙΑ ΑΦΗΓΗΣΗ

Η αφήγηση οργανώνεται με άξονα το χρόνο, αλλά τα γεγονότα ή οι καταστάσεις που εξιστορούνται συνδέονται αιτιολογικά μεταξύ τους.

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΑΦΗΓΗΣΗΣ

α)  Αρχικά δίνονται πληροφορίες για τους «πρωταγωνιστές/ήρωες», τον χώρο, τον χρόνο και  την κατάσταση από την οποία ξεκινά η αφήγηση.

β) Έπειτα δίνεται η εξέλιξη της αφήγησης και η έκβασή της (η κατάληξή της).

Γ) Τέλος δίνεται η  λύση , δηλαδή το τέλος της ιστορίας και διατυπώνεται η κρίση του αφηγητή για το νόημα της ιστορίας. Πολλές φορές η κρίση του αφηγητή μπορεί να συμπίπτει με τη λύση.

Σχηματικά στην αφήγηση έχουμε:

1. Τον τόπο και τον χρόνο
2. Τα πρόσωπα -ήρωες
3. Το πρόβλημα και τον στόχο
4. Τη δράση και τα αποτελέσματα
5. Τη λύση

ΠΟΙΟΙ ΧΡΟΝΟΙ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΑΦΗΓΗΣΗ

Ο κύριος χρόνος της αφήγησης είναι ο αόριστος, που ως συνοπτικός χρόνος είναι κατάλληλος για να δηλωθεί η εξέλιξη, αλλά συχνά  χρησιμοποιείται και ο παρατατικός. Επίσης χρησιμοποιείται και ο ιστορικός ενεστώτας στη θέση του αορίστου (δηλαδή παρουσιάζονται τα γεγονότα σαν να συμβαίνουν τη στιγμή που γίνεται η αφήγηση), για να δοθεί ζωντάνια στην αφήγηση.

ΠΟΙΕΣ ΣΥΝΔΕΤΙΚΕΣ ΛΕΞΕΙΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΑΦΗΓΗΣΗ

Στην αφήγηση χρησιμοποιούνται συνδετικές λέξεις ή φράσεις που δείχνουν:

α) τη χρονική σειρά των γεγονότων (π.χ. ύστερα, μετά, στη συνέχεια κ.λπ.)

β) την αιτιολογική σχέση μεταξύ τους (π.χ. επειδή, καθώς, αφού, ενώ, έτσι κ.λπ.).

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ  ΕΙΔΗ  ΤΗΣ ΑΦΗΓΗΣΗΣ

Υπάρχουν τρία είδη αφήγησης:

α) Η μυθοπλαστική αφήγηση, στην οποία κυριαρχεί ο κόσμος της φαντασίας και του μύθου.

β) Η ιστορική αφήγηση, η οποία συνδέεται με την παρουσίαση γεγονότων του παρελθόντος και συναντάται στην ιστορία.

γ) Η ρεαλιστική αφήγηση, με την οποία γίνεται η παρουσίαση γεγονότων του παρόντος στις καθημερινές συζητήσεις με σαφή και πειστικό τρόπο  (για παράδειγμα στα ρεπορτάζ των ειδήσεων κ.λ.π)

ΠΗΓΕΣ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΒΙΒΛΙΟ ΜΑΘΗΤΗ

http://ebooks.edu.gr/ebooks/v/html/8547/2256/Neoelliniki-Glossa_A-Gymnasiou_html-empl/

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Α΄, Β΄, Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

http://ebooks.edu.gr/ebooks/v/html/8547/2334/Grammatiki-Neas-Ellinikis-Glossas_A-B-G-Gymnasiou_html-apli/index_C_09.html

Δημοσιευμένο στην κατηγορία  ΓΛΩΣΣΑ Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ .