Η παρακάτω ανοικτή επιστολή μου φιλοξενήθηκε στον εκπαιδευτικό ιστοχώρο edweek.gr
ΠΡΟΣ:
Το Διοικητικό Συμβούλιο της Διδασκαλικής Ομοσπονδίας Ελλάδας (Δ.Ο.Ε.)
Αγαπητοί συνάδελφοι,
σε συνέχεια της επιστολής του Ιανουαρίου, σας απευθύνω και με ανοικτή επιστολή ερωτήματα που αφορούν στην Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση (ΕξΑΕ), όπως ισχύει σήμερα στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση.
Αφορμή αυτών των επιστολών είναι το γεγονός ότι πέντε χρόνια μετά την έναρξη της πανδημίας, και τις προσαρμογές που επέφερε στη λειτουργία των σχολείων, κάποιες λανθασμένες πρακτικές, που ίσως τότε δικαιολογούνταν ως προσωρινές και έκτακτες, έχουν πια παγιωθεί και καθιερωθεί ως μόνιμες. Και παρόλο που η ΕξΑΕ δεν είναι πια μέρος της καθημερινότητάς μας, ακόμα και η κατά περίπτωση χρήση της διαιωνίζει στρεβλώσεις και δημιουργεί απαράδεκτα «τετελεσμένα».
1. Η ξενόγλωσση πλατφόρμα
Τόσο το νομοθετικό πλαίσιο για την εκπαίδευση όσο και το γενικότερο για την τεχνολογική ανάπτυξη δεν επιτρέπει την χρήση αποκλειστικά ξενόγλωσσου περιβάλλοντος για οποιαδήποτε ψηφιακή εφαρμογή του ελληνικού κράτους, ειδικά όταν αυτή χρησιμοποιείται από μικρά παιδιά. Η εφαρμογή Webex όμως διαθέτει μόνο αγγλόφωνο περιβάλλον διαχείρισης δημιουργώντας πλείστα ζητήματα λειτουργικότητας και ασφάλειας.
Το πρώτο, λοιπόν, ερώτημα είναι σε ποιες νομικές ενέργειες έχει (ή πρόκειται να) προβεί η Δ.Ο.Ε. προκειμένου να τερματίσει την αποκλειστική χρήση της αγγλικής γλώσσας στην εφαρμογή τηλεκπαίδευσης και να υπερασπιστεί τη νομιμότητα αλλά και την ελληνική γλώσσα;
2. Οι εκπαιδευτικοί ως υπεύθυνοι ασφάλειας
Όπως σημειώνει στις εκθέσεις της η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ), οι οδηγίες και οι εγκύκλιοι του ΥΠΑΙΘΑ ορίζουν ότι η ευθύνη για την ταυτοποίηση των μαθητών στις διαδικτυακές τάξεις ανήκει αποκλειστικά στους εκπαιδευτικούς. Με απλά λόγια, είναι εύκολο για κάποιον να δηλώσει ένα όνομα και να ζητήσει άδεια συμμετοχής σε ένα μάθημα και στη συνέχεια είναι ευθύνη του εκπαιδευτικού να διαπιστώσει (πώς άραγε;) την ταυτοπροσωπία. Αυτό γίνεται κατά παρέκκλιση τόσο των κανόνων διαδικτυακής ασφάλειας όσο και των ανά τον κόσμο πρακτικών όπου η ταυτοποίηση είναι όχι μόνο αυστηρή αλλά και, πολλές φορές, διπλή: και για την πλατφόρμα και για το συγκεκριμένο μάθημα.
Το ερώτημα εδώ είναι σε ποιες νομικές ενέργειες έχει (ή πρόκειται να) προβεί η Δ.Ο.Ε. ώστε να διασφαλιστεί η προστασία των μελών της από ευθύνες που δεν τους αναλογούν;
3. Η εφαρμογή τηλεκπαίδευσης του Πανελλήνιου Σχολικού Δικτύου (Π.Σ.Δ.)
Το Π.Σ.Δ. διέθετε και πριν από το 2020 εφαρμογή τηλεκπαίδευσης. Το ελεύθερο λογισμικό όμως που την υποστήριζε, αν και λειτουργούσε αξιόπιστα, είχε μείνει χωρίς την αναγκαία ενημέρωση, συντήρηση και υποστήριξη. Το ζήτημα είναι ότι ακόμα και σήμερα… έτσι παραμένει. Θα περίμενε κανείς, λόγω της πανδημίας, αυτό το δημόσιο περιουσιακό στοιχείο να συντηρηθεί και να υποστηριχθεί με τις κατάλληλες υποδομές ώστε να αξιοποιηθεί στις νέες συνθήκες. Αντίθετα, απλώς απαγορεύθηκε η χρήση του και προβλήθηκε ως μοναδική λύση η αντίστοιχη εφαρμογή μιας ιδιωτικής εταιρείας. Τα παραπάνω δε μοιάζουν να είναι σύννομα αν λάβουμε υπόψη το νομικό πλαίσιο που διέπει τις συμβάσεις παροχής υπηρεσιών από ιδιώτες στον δημόσιο τομέα.
Το ερώτημα που απευθύνεται στη Δ.Ο.Ε. είναι σε ποιες νομικές ενέργειες έχει (ή προτίθεται να) προβεί ώστε να αναβαθμιστεί η δημόσια πλατφόρμα τηλεκπαίδευσης του Π.Σ.Δ. αλλά και να προκαλέσει τον έλεγχο στο κατά πόσο η υποβάθμισή της ήταν νόμιμη.
4. Το ελεύθερο λογισμικό στην εκπαίδευση
Μετά την πανδημία είναι φανερή η πρόθεση της ελληνικής πολιτείας να εκσυγχρονίσει τον τεχνολογικό εξοπλισμό των σχολείων. Αν και δύσκολα κάποιος θα διαφωνούσε με αυτή την προοπτική, δε μπορούμε να μη παρατηρήσουμε την τάση να επιλέγονται όλο και περισσότερο εφαρμογές και μηχανήματα μεγάλων πολυεθνικών και να παραγκωνίζονται αντίστοιχες φθηνότερες εφαρμογές που αξιοποιούν ελεύθερα λογισμικά.
Γεννάται λοιπόν το ερώτημα, ποιες ενέργειες προγραμματίζει η Δ.Ο.Ε. ώστε να προωθήσει το ελεύθερο λογισμικό και να περιορίσει την εξάρτηση της δημόσιας εκπαίδευσης από λογισμικά που συνδέονται με ιδιωτικά συμφέροντα;
5. Το μέλλον της ΕξΑΕ στο δημόσιο σχολείο
Πολλοί είναι οι μύθοι και οι στρεβλώσεις που επιβιώνουν σε σχέση με την ΕξΑΕ στα σχολεία: θα κόψει θέσεις εργασίας, θα αντικαταστήσει τους εκπαιδευτικούς, είναι μόνο για έκτακτες συνθήκες, ένα σχολικό πρόγραμμα μπορεί εν μία νυκτί να «μεταμορφωθεί» σε πρόγραμμα ΕξΑΕ, κ.ά.
Οι μύθοι αυτοί ενισχύονται από το γεγονός ότι η ΔΟΕ δε φαίνεται να έχει συζητήσει τον ρόλο που μπορεί να παίξει η ΕξΑΕ στη βελτίωση του εκπαιδευτικού μας συστήματος. Σε μια χώρα με τόσα μικρά νησιά και απομακρυσμένα χωριά αποτελεί δημοκρατική απαίτηση η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη εξισορρόπηση των μαθησιακών ευκαιριών μέσω μιας καλά οργανωμένης και ποιοτικής ΕξΑΕ που θα εμπλουτίσει το σχολικό πρόγραμμα και με τις ειδικότητες που διαθέτουν τα σχολεία των αστικών κέντρων.
Με βάση τα παραπάνω, το τελευταίο ερώτημα που προκύπτει για τη Δ.Ο.Ε. είναι αν προτίθεται να ανοίξει τη συζήτηση και να προτείνει ένα εθνικό σύστημα σύγχρονης ΕξΑΕ που θα αναβαθμίσει ουσιαστικά τις εκπαιδευτικές προοπτικές των μικρών και απομακρυσμένων σχολείων.
Έχοντας διατυπώσει τα πέντε ερωτήματα που θεωρώ ότι απασχολούν την εκπαιδευτική κοινότητα, κλείνω την επιστολή με την ευχή να αποτελέσουν αφορμή για συζητήσεις, προβληματισμό αλλά και συγκεκριμένες δράσεις εκ μέρους της Ομοσπονδίας.
Συναδελφικά,
Δημήτρης Κλωτσοτύρας
