Η συμπεριφορά είναι αυτή που χαρακτηρίζει τον άνθρωπο

goodvibes_1Στο εκάστοτε κοινωνικό περιβάλλον στο οποίο δραστηριοποιούμαστε, οι σχέσεις μας με τα υπόλοιπα μέλη για να είναι και να παραμένουν σε υγιή πλαίσια απαιτούνται κοινωνικές δεξιότητες. Οι γονείς ως πρώτο περιβάλλον κοινωνικοποίησης και το σχολείο αργότερα καλούνται να συμπεριλάβουν στις αρμοδιότητες τους και την εκμάθησης κοινωνικής συμπεριφοράς.

Οι γονείς προσπαθούν να κάνουν ό,τι καλύτερο μπορούν σ’ έναν κόσμο χωρίς όρια, έχοντας στο πλάι τους τις επιστήμες της ψυχολογίας, παιδοψυχολογίας, νευροεπιστήμες, στο πλαίσιο μιας συντονισμένης και αποτελεσματικής προσέγγισης έτσι ώστε τα παιδιά να λάβουν σωστή ανατροφή.

Η σωστή ανατροφή προϋποθέτει την ισορροπία ανάμεσα σε δυο στοιχεία : την αγάπη και τους κανόνες. Βάση των τηρούμενων αναλογιών προκύπτουν τέσσερις τύποι γονεικής παρουσίας και κατ’ επέκταση ανατροφής.

Αγάπη χωρίς όρια και κανόνες οδηγεί τα παιδιά σε προκλητικές συμπεριφορές και κατά περίπτωση σε ναρκισσισμό και αστάθεια στην ψυχοσύνθεση. Στην οικογένεια επικρατεί ακυβερνησία , το παιδί καλείται να πάρει αποφάσεις για εκείνο που δεν ανταποκρίνονται στην ηλικιακή του ωρίμανση, διαταράσσοντας με αυτόν τον τρόπο την παιδικότητά του. Οι γονείς είναι υποχωρητικοί και η οικογένεια μοιάζει με ακυβέρνητο καράβι.

Με την ζυγαριά να γέρνει στους κανόνες, η οικογένεια μοιάζει με άψυχη πειθαρχική μηχανή και οι γονείς αυταρχικοί. Τα παιδιά μη έχοντας το δικαίωμα για ασφαλείς επιλογές, διάλογο, αλλά ούτε μερίδιο στην τρυφερότητα – τυχαίνουν χαμηλής αυτοπεποίθησης. Τα παιδιά τους έχουν συνήθως καλούς τρόπους και είναι υπάκουα αλλά μόλις διαφύγουν τον έλεγχο της οικογένειας η καταπίεση εξωτερικεύεται με διαφόρους τρόπους, από την αυτοκαταστροφικότητα, την αντικοινωνική συμπεριφορά έως την αντικοινωνικότητα.

Όταν εκλείπουν ή δεν υπάρχουν σε ιδιαίτερο βαθμό αγάπη και κανόνες τότε οι γονείς είναιαδιάφοροι και τα παιδιά οδηγούνται στο τίποτα, στο πουθενά. Αφορά γονείς οι οποίοι είναι απασχολημένοι με τη δουλεία τους και δεν έχουν ποιοτικό αλλά και ποσοτικό χρόνο για τα παιδιά τους ή για γονείς χαμηλού μορφωτικού ή οικονομικού επιπέδου, οι οποίοι δεν μπορούν να αποβάλλουν την δική τους τοξική και δυσλειτουργική ανατροφή και την μεταλαμπαδεύουν στα παιδιά τους. Υποκαθιστούν την παρουσία τους «φορτώνοντας» την παιδική γκαρνταρόμπα , τους σωρούς παιχνιδιών και αδιαφορούν για τα ουσιώδη.Τα παιδιά σε μια απεγνωσμένη προσπάθεια να γίνουν ορατά προσπαθούν να τραβήξουν τη προσοχή των γονιών με διάφορους τρόπους από την συνεχή γκρίνια, αναπτύσσοντας εριστική ή αντικοινωνική συμπεριφορά έως αυταρχική ή αυτοκαταστροφική.

Όταν υπάρχει ισορροπία ανάμεσα στην αγάπη και τους κανόνες , οι γονείς έχουν βρει τη χρυσή τομή . Οι αυστηροί γονείς δείχνουν την αγάπη τους, την τρυφερότητα τους στα παιδιά τους, τους αφιερώνουν χρόνο ποιοτικό και ποσοτικό, τα ακούνε προσεκτικά, τα σέβονται ως ανεξάρτητες προσωπικότητες και τα οδηγούν σε ασφαλείς επιλογές, παίζουν μαζί τους. Ταυτόχρονα ορίζουν κανόνες και συνήθειες που προσφέρουν σταθερότητα, ασφάλεια και εμπιστοσύνη. Τα παιδιά που έχουν γίνει δέκτες αυστηρής ανατροφής αποκτούν αυτοέλεγχο, είναι ευπροσάρμοστα και αισιόδοξα, σίγουρα για τον εαυτόν τους.

Αν μπορούσαμε να παρομοιάσουμε την κοινωνία μας σαν μάνα των πολιτών, θα παρατηρούσαμε ό,τι από αυταρχική που ήταν μέσα σε λίγες γενιές έγινε αδιάφορη. Η ανατροφή των παιδιών απλά ακολούθησε τις κοινωνικές και πολιτιστικές τάσεις. Οι γονείς θεωρούν την αυταρχικότητα «ξεπερασμένη», χωρίς όμως ηθικό προσανατολισμό, δεν έχουν τη σιγουριά που απαιτείται να είναι αυστηροί και έτσι παρασύρονται από το κυρίαρχο ρεύμα για πιο ελαστική συμπεριφορά. Άλλωστε πολλές φορές θέτουν το ερώτημα γιατί σε μια δημοκρατική κοινωνία, όπου όλοι έχουν τα ίδια ανθρώπινα δικαιώματα , να μην ισχύει το ίδιο και για τα παιδιά; Οι αδιάφοροι γονείς από την πλευρά τους έχουν μια καλή δικαιολογία για τη στάση τους συγκαλυπτόμενοι από τη διαφημιστική βιομηχανία και τα πρότυπα συμπεριφοράς που παρουσιάζονται στην τηλεόραση, θεωρώντας ότι τα φυσιολογικά παιδιά πρέπει να είναι ζωηρά, ετοιμόλογα ξεπερνώντας ή μη έχοντας όρια.

Κάθε γονιός επικαλείται ό,τι πάνω απ΄όλα θέλει το καλό των παιδιών του και την ευτυχία του. Για να είναι όμως κάποιος ευτυχισμένος απαιτείται χρόνος και αφοσίωση. Μ’ αυτόν τον τρόπο γίνεται ένα συγκροτημένο μέλος της οικογένειας και κατ’ επέκταση της κοινωνίας. Από νωρίς πρέπει να διδάσκουμε στα παιδιά την τέχνη της ενσυναίσθησης, το να νοιάζεται δηλαδή για τα συναισθήματα και τις ανάγκες των άλλων και να συμπεριφέρεται με σεβασμό.

goodvibesΤο έργο μας ξεκινάει από όταν είναι μωρό, δίνοντας του το παράδειγμα με τη συμπεριφορά μας. Εκτός από το σεβασμό και την εμπιστοσύνη στους άλλους, βοηθά να υποθέτει κανείς ότι και εκείνοι θα ανταποκριθούν. Πρέπει να διδάξουμε στα παιδιά μας πώς να διατηρούμε ισορροπία ανάμεσα σε ανθρώπους που μπορούμε να εμπιστευόμαστε ή όχι. Όταν συμπεριφερόμαστε στο κοινωνικό σύνολο με σεβασμό, ακόμη και σε περιπτώσεις που οι άλλοι δεν κάνουν το ίδιο, δεν αποθαρρυνόμαστε γιατί αυτός που ουσιαστικά επωφελείται είναι το παιδί μας. Εξηγούμε στο παιδί γιατί οι κοινωνικά αδύναμες ομάδες – ηλικιωμένοι, άτομα με ειδικές δεξιότητες, έγκυες…- χρήσουν ιδιαίτερων χειρισμών.

Αν το παιδί συμπεριφερθεί με αναίδεια σε έναν μεγαλύτερο, ζητάμε συγνώμη εκ μέρους του και όταν μείνουμε με το παιδί του εξηγούμε πόσο μας απογοήτευσε η συμπεριφορά του αλλά και γιατί ήταν άσχημη.

Η γλώσσα που χρησιμοποιούμε για θέματα συμπεριφοράς, θα πρέπει να είναι τρυφερή αλλά σταθερή

  • Επαινούμε το παιδί όταν συμπεριφέρεται σωστά, χωρίς να το εκθειάζουμε γιατί δεν θα μάθει την αξία της προσπάθειας
  • Αν δεν συμπεριφέρεται σωστά, του εξηγούμε τι δε μας αρέσει και γιατί, χωρίς όμως να το μαλώνουμε και εννοείται χωρίς να γκρινιάζουμε
  • Διατυπώνουμε τους κανόνες με θετικό τρόπο –είναι καλύτερο να τους λέμε τι πρέπει να κάνουν
  • Δεν πρέπει να είμαστε αυταρχικοί αλλά αυστηροί. Δεν ξεχνάμε ότι τα παιδιά πρέπει να μάθουν πώς να διαχειρίζονται τα δικά τους συναισθήματα και τη συμπεριφορά
  • Η συνήθεια και η σταθερότητα είναι σύμμαχοι μας κάνοντας τις υποχρεώσεις κομμάτι της καθημερινότητας μας
  • Καθήκον μας είναι η κάλυψη αναγκών. Άλλο όμως ανάγκη και άλλο επιθυμία. Προσοχή στις παγίδες.
  • Ακούμε το παιδί με σεβασμό και του απαντάμε με ειλικρίνεια. Μ’ αυτόν τον τρόπο του δείχνουμε ότι το θεωρούμε ικανό και ότι λαμβάνουμε υπόψη μας τις θέσεις του και την οπτική του.
  • Τέλος, να δίνουμε οι ίδιοι το παράδειγμα:  Ό,τι κάνουμε και πως το κάνουμε. Ό,τι λέμε και πως το λέμε.

Πηγή: Αναπνοές, άρθρο της Άννας Χριστοδούλου

Αφήστε μια απάντηση

Η διεύθυνση του email σας δεν θα δημοσιευθεί.

Αλλαγή μεγέθους γραμματοσειράς
Αντίθεση