Αναίτιες και χυδαίες φραστικές επιθέσεις, βιαιοπραγίες, απειλές και διαπόμπευση στο Διαδίκτυο συνθέτουν ένα φαινόμενο διογκούμενο και στην ελληνική σχολική πραγματικότητα.
Γιορτή του σχολείου. Τα «δευτεράκια» που στέκονταν για ώρα στοιχισμένα σε δυάδες, είχαν αρχίσει να βαριούνται. Ένα αγοράκι άρχισε να χτυπάει με το δάχτυλό του το κεφάλι του μπροστινού του και να γελάει. Το άλλο παιδί άρχισε να διαμαρτύρεται αλλά ο συμμαθητής του συνέχιζε με όλο και περισσότερη δύναμη. Έκανε μάλιστα νόημα και στους άλλους να συμμετέχουν στο «παιχνίδι». Όλη η παρέα άρχισε να ενοχλεί το παιδί, το οποίο τους έλεγε επίμονα «αφήστε με». «Δες κάτι εκεί», του έλεγαν εκείνοι. «Δεν θα σε πειράξουμε». Όταν ο μικρός γύριζε το κεφάλι, τον ξαναχτυπούσαν γελώντας. Το περιστατικό διηγείται στο mothersblog.gr μητέρα, η οποία στο τέλος αναγκάστηκε να παρέμβει. Ήταν η πρώτη φορά που παρακολουθούσε ένα περιστατικό bullying να εκτυλίσσεται μπροστά στα μάτια της. Η σκέψη για το τι γίνεται όταν δεν είναι κανείς εκεί για να βοηθήσει τα παιδιά τη συγκλόνισε.
Όμως το bullying, ο σχολικός εκφοβισμός, είναι μια πραγματικότητα και για τα ελληνικά σχολεία και ενδεχομένως «κρύβεται» πίσω από περιστατικά αυτοχειρίας μαθητών, εγκατάλειψης του σχολείου και «αδιάγνωστων» μαθησιακών και ψυχολογικών διαταραχών. «Θανατερά» πειράγματα για την εξωτερική εμφάνιση, χειρονομίες σεξουαλικού περιεχομένου, διάδοση φημών, παρενόχληση μέσω facebook αποτελούν καθημερινότητα για μεγάλη μερίδα των μαθητών.
Σχεδόν διπλάσιοι
Σύμφωνα με δεδομένα από διάφορες έρευνες, προκύπτει ότι ποσοστό περίπου 10-15% των Ελλήνων μαθητών, παιδιών και εφήβων, πέφτουν ανά πάσα στιγμή θύματα σχολικού εκφοβισμού από μαθητές της ίδιας ή μεγαλύτερης ηλικίας (συνήθως αγόρια). Σύμφωνα με πανελλήνια έρευνα του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγιεινής (ΕΠΙΨΥ), ποσοστό 8,5% των εφήβων δηλώνει ότι υφίσταται εκφοβισμό τουλάχιστον δύο με τρεις φορές τον μήνα, ενώ σε ποσοστό 15,8% (ένας στους έξι) παραδέχονται ότι είναι θύτες bullying. Σε αντίστοιχη έρευνα που είχε πραγματοποιηθεί το 2002, το ποσοστό όσων δήλωναν ότι εκφοβίζουν άλλους δεν ξεπερνούσε το 9,1%.
Από μεγάλη έρευνα του «Χαμόγελου του Παιδιού» στο πλαίσιο πανευρωπαϊκής εκστρατείας, προέκυψε ότι περίπου το 32% των μαθητών έχει πέσει έστω και μία φορά θύμα bullying (34,2% αγόρια, 29,71% κορίτσια), ενώ σε ποσοστό 30,2% έχουν υπάρξει κάποια στιγμή δράστες τέτοιων περιστατικών. Συνήθως, η μορφή που παίρνει το bullying είναι η χρήση κοροϊδευτικών ονομάτων (60,69%), ακολουθούν τα σπρωξίματα και τα χτυπήματα (45,39%) και τα πειράγματα λόγω εξωτερικής εμφάνισης (36,3%). Ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι το 14,26% ανέφερε ότι έπεσε θύμα ανάρτησης εξευτελιστικών φωτογραφιών στο Ίντερνετ και το 12,82% διάδοσης τέτοιων φωτογραφιών μέσω κινητών.
Οι εκπαιδευτικοί
Οι Έλληνες εκπαιδευτικοί είναι πλέον αρκετά ενημερωμένοι για το φαινόμενο και τις πιθανές επιπτώσεις του (διαταραχές άγχους, ακόμα και κατάθλιψη, τόσο για τα θύματα όσο και για τους θύτες). «Έχουμε τα μάτια μας δεκατέσσερα», λέει στην «Κ» ο κ. Τριαντάφυλλος Τρανός, καθηγητής σε σχολείο της Θεσσαλονίκης. «Αν δεν αφήνεις τα παιδιά από τα μάτια σου, θα “πιάσεις” τέτοια περιστατικά. Όμως δεν μπορούμε να εξασφαλίσουμε τι γίνεται έξω από τις αυλές». Ο ίδιος πάντως έχει παρατηρήσει αλλαγές στη συμπεριφορά των μαθητών το τελευταίο διάστημα. «Τα παιδιά είναι πάρα πολύ ανήσυχα. Η κρίση έχει “ποτίσει” τις ζωές τους και μεταφράζεται σε νευρικότητα. Εχουν δυσκολία να συγκεντρωθούν στις γνωστικές διαδικασίες».
Δεν είναι τυχαίο ότι το ποσοστό των θυμάτων σχολικού εκφοβισμού είναι υψηλότερο στις περιπτώσεις όπου και οι δύο γονείς δεν εργάζονται, ενώ η ύπαρξη κάποιου οικογενειακού προβλήματος (όπως η οικονομική δυσχέρεια) συνδέεται επίσης με υψηλότερα ποσοστά θυματοποίησης. Οι άσχημες σχέσεις με τους γονείς λειτουργούν επίσης επιβαρυντικά.
Σύμφωνα με την έρευνα του Χαμόγελου του Παιδιού, πάντως, μόνο το 67% των θυμάτων μίλησε για αυτό που συνέβη – σε φίλο ή συμμαθητή (36,78%) ή στους γονείς (28,36%). Τα υπόλοιπα παιδιά δεν το έκαναν από ντροπή ή φόβο, ενώ πολλά (14,7%) επειδή πίστευαν ότι κανένας δεν μπορεί να τα βοηθήσει.
Πηγή: Η Καθημερινή (Άρθρο της Λίνας Γιάνναρου_17-11-2013)
