Τις τελευταίες δεκαετίες, παρατηρούμε μια αργή αλλά σταθερή απομάκρυνση των σχολικών μας βιβλίων, από την λεγόμενη παραδοσιακή φουρνιά των μεγάλων ποιητών μας. Λες και υπάρχει κάποιο σχέδιο «εξόντωσής» των, αφού ελάχιστα, πλέον, διδάσκεται το έργο τους στα σχολεία μας. Οι μαθητές του 2020, ας πούμε, ίσως και να μην γνωρίζουν τα ονόματα Παλαμάς, Σικελιανός, Μαλακάσης ή και ακόμη στο χώρο της πεζογραφίας Ο Παπαδιαμάντης, ο Ροΐδης και πολλοί άλλοι. Δεν εναντιώνομαι στην εποχή που ζούμε ούτε στους «μοντέρνους» μας καιρούς. Είναι όμως τελείως άδικο, να παραμερίζονται μεγάλες φυσιογνωμίες της λογοτεχνίας μας, που, πέρα από τις γνώσεις που είχαν και τη μεγάλη τους προσφορά στο Έθνος από άποψη γλώσσας αλλά και ιδεών, ήταν προικισμένοι από τη φύση και με ταλέντο. Μου έρχεται αυτή τη στιγμή, τελείως τυχαία, το αριστούργημα « Πάπισσα Ιωάννα », γιατί, κάθε φορά όταν το ξαδιαβάζω, μου βγαίνει πάντα ο ίδιος θαυμασμός, για το γλωσσικό και γνωστικό μεγαλείο του συγγραφέα! Ξεφυλλίζοντας, πάλι, τα ποιήματα του μεγάλου μας Παλαμά, χωρίς να είσαι ειδικός, διαπιστώνεις το βάθος, την καλλιέργεια, το ταλέντο, αλλά και την ικανότητα προσαρμογής του ποιητή, σε όλες τις ποιητικές τεχνοτροπίες της εποχής του.
Μπορώ να μην αναφέρω – δεν ακολουθώ αξιολογική σειρά – την ιδιαίτερη ικανότητα του Μαβίλη και τα τόσο όμορφα σονέτα του; Γιατί, χρειάζεται μεγάλη τέχνη, ικανότητα και φαντασία, μέσα σε ένα δεκατετράστιχο να συνδυάσεις και να ολοκληρώσεις, με απόλυτη επιτυχία, το αισθητικό με το εννοιολογικό κομμάτι.
Πολλές φορές στις μέρες μας, δυστυχώς, η μόδα μας επιβάλλει να δεχόμαστε κάθε είδους «λογοτεχνικές συνθέσεις» και διστάζουμε να τις απορρίψουμε μη τυχόν και κατηγορηθούμε ως αδαείς! Φτάσαμε σε σημείο, εν ονόματι της …τέχνης, να μην μπορούμε να ξεχωρίσουμε το ποίημα από το πεζό ή να κάνουμε προσπάθεια να καταλάβουμε τι και πώς το εννοεί ο «ποιητής»!
Η δημοτική μας ποίηση στάθηκε και εξακολουθεί να υπάρχει, στηριζόμενη στο ουσιαστικό περιεχόμενό της αλλά και στο ιαμβικό μέτρο της, που δημιουργεί αυτή την ιδιαίτερη αίσθηση και μας κάνει να το επαναλαμβάνουμε με ευχαρίστηση και ευκολία!
Θεωρώ την ποίηση τέχνη. Έχουν, βέβαια, γραφτεί ποιήματα έξω από μέτρα και ομοιοκαταληξίες που είναι συγκλονιστικά. Ο μεγάλος ποιητής πρέπει να μπορεί να εκφράζεται με όλους τους τρόπους και όχι μόνο με τους «μοντέρνους».
Είναι πολύ σημαντικό αυτός που θα σκεφτεί να γράψει τις σκέψεις του σε στίχους, να γνωρίζει τι θέλει να πει και φυσικά το πώς θα το πει.
Ελληνική γλώσσα
Όταν κάποτε φύγω από τούτο το φως
θα ελιχθώ προς τα πάνω όπως ένα
ρυακάκι που μουρμουρίζει.
Κι αν τυχόν κάπου ανάμεσα
στους γαλάζιους διαδρόμους
συναντήσω αγγέλους, θα τους
μιλήσω ελληνικά, επειδή
δεν ξέρουνε γλώσσες. Μιλάνε
μεταξύ τους με μουσική.
……………
Νικηφόρος Βρεττάκος
………………………………………..
Λήθη
Καλότυχοι οι νεκροί που λησμονάνε
την πίκρα της ζωής. Όντας βυθίσει
ο ήλιος και το σούρουπο ακλουθήσει,
μην τους κλαις, ο καϋμός σου όσος και νά ‘ναι.
Τέτοιαν ώρα οι ψυχές διψούν και πάνε
στης λησμονιάς την κρουσταλλένια βρύση
μα ο βούρκος το νεράκι θα μαυρίσει,
ας στάξει γι αυτές δάκρυ όθε αγαπάνε.
Κι αν πιουν θολό νερό ξαναθυμούνται
διαβαίνοντας λιβάδια από ασφοδύλι,
πόνους παλιούς που μέσα τους κοιμούνται
Αν δε μπορείς παρά να κλαις το δείλι,
τους ζωντανούς τα μάτια σου ας θρηνήσουν:
Θέλουν μα δε βολεί να συμφωνήσουν.
Λορέντζος Μαβίλης
Αγάπη
Ας μη γυρίζει ο λογισμός στα χρόνια εκείνα πίσω.
Κάλλιο μια τέτοια θύμηση για πάντα να χαθεί.
Ποιος ξέρει τώρα, θα ?τανε γραφτό να σ’ αγαπήσω.
και τόσο που καμιά ποτέ δεν έχει αγαπηθεί.
Κι αν έφυγε η νιότη σου, που θλίβεσαι για δαύτη,
ως για πουλί που πέταξε μ’ άλλα μαζί πουλιά,
περσότερο από μια άνοιξη τον έρωτά μου ανάφτει
του χινοπώρου τ’ άγγιγμα στα ωραία σου μαλλιά.
Κι ακόμα φτάνω ν’ αγαπώ σε σε μιαν άλλη εικόνα,
τ’ ορκίζομαι στα μάτια σου, που τόσο λαχταρώ,
τον ήμερο κι ανέφελο και το γλυκό χειμώνα,
που στο γλυκό σου πρόσωπο μια μέρα θα θωρώ.
Και μάθε το, τις μελιχρές λαμπράδες του Δεκέμβρη,
και τις φεγγαροσκέπαστες του Γεναριού ομορφιές,
μήτε στις τρέλες τ’ Απριλιού κανένας θα τις εύρει,
μήτε και στις μονότονες του Μάη καλοκαιριές…
Μιλτιάδης Μαλακάσης
………………………………………
Ο Έρωτας και η αγάπη στα Δημοτικά τραγούδια
( αποσπάσματα)
Δεν είν ο έρωτας ανθός, μαζί του για να παίξεις,
μον’ είναι βάτος μ’ αγκαθιές κι αλίμονό σου αν μπλέξεις.
Η αγάπη βράχους κατελεί και τα θεριά μερώνει,
κι εγώ την έχω στην καρδιά, γι αυτό με θανατώνει.
Της θάλασσας τα κύματα τρέχω και δεν τρομάζω,
κι όταν σε συλλογίζομαι τρέμω κι αναστενάζω.
Να ΄σουν στον κάμπο λεϊμονιά κι εγώ στα όρη χιόνι,
να λιώνω να ποτίζονται οι δροσεροί σου κλώνοι.
Τα χείλη σου είναι ζάχαρη, το μάγουλό σου μήλο,
τα στήθη σου παράδεισος και το κορμί σου κρίνο.
να φίλουνα τη ζάχαρη, να δάγκανα το μήλο,
ν’ άνοιγεν ο παράδεισος, ν’ αγκάλιαζα τον κρίνο.
Απ’ όλα τ’ άστρα τ’ ουρανού, ένα είναι που σου μοιάζει,
ένα που βγαίνει το πουρνό, όταν γλυκοχαράζει.
Κυπαρισσάκι μου ψηλό, ποια βρύση σε ποτίζει,
που στέκεις πάντα δροσερό κι ανθείς και λουλουδίζεις;
Το μόνο μου παράπονο είναι που δε σε βλέπω,
και μόνος μου το απορώ το νου μου πώς τον έχω.
Σαν τι το θέλει η μάνα σου τη νύχτα το λυχνάρι,
οπ’ έχει μέσ’ στο σπίτι της τ’ Αυγούστου το φεγγάρι!