ENOTHTA  5.  17η Νοέμβρη

Μικρός τύμβος

 Κοίτα με στα μάτια

 Άγνωστος αγωνιστής

ΣΧΟΛΙΚΗ  ΓΙΟΡΤΗ

17 ΝΟΕΜΒΡΗ

ΑΦΗΓΗΤΗΣ : Ας γυρίσουμε το χρόνο πίσω

ΠΟΙΗΜΑ  :     Οἱ Γάτες τ᾿ Ἅι-Νικόλα  

 (διαβάζει: Ληναίος Στέφανος, 1996)

Στον καιρό της μεγάλης στέγνιας,
-σαράντα χρόνια αναβροχιά-
ρημάχτηκε όλο το νησί
πέθαινε ο κόσμος και γεννιούνταν φίδια
Μιλλιούνια φίδια τούτο τ’ ακρωτήρι,
χοντρά σαν το ποδάρι ανθρώπου
και φαρμακερά.

Το μοναστήρι τα’ Αι Νικόλα το είχαν τότε Αγιοβασιλείτες καλόγεροι
κι ούτε μπορούσαν να δουλέψουν τα χωράφια
κι ούτε να βγάλουν τα κοπάδια στη βοσκή
τους έσωσαν οι γάτες που ανάθρεφαν.

Την κάθε αυγή χτυπούσε μια καμπάνα και ξεκινούσαν τσούρμο για τη μάχη.
Όλη μέρα χτυπιούνταν ως την ώρα που σήμαιναν το βραδινό ταγίνι.
Απόδειπνα πάλι η καμπάνα και βγαίναν για τον πόλεμο της νύχτας.
Ήτανε θαύμα να τις βλέπεις, λένε, άλλη κουτσή, κι άλλη στραβή, την άλλη
χωρίς μύτη, χωρίς αυτί, προβειά κουρέλι.

Έτσι, με τέσσερις καμπάνες την ημέρα πέρασαν μήνες, χρόνια, καιροί κι άλλοι καιροί.
Άγρια πεισματικές και πάντα λαβωμένες ξολόθρεψαν τα φίδια μα στο τέλος
χαθήκανε δεν άντεξαν τόσο φαρμάκι.

ΑΦΗΓΗΤΗΣ:   Ήταν 21 ΑΠΡΙΛΙΟΥ του 1967. Στην Ελλάδα μια ομάδα στρατιωτικών με επικεφαλή τον Γεώργιο Παπαδόπουλο και με την απειλή των όπλων αρπάζουν την εξουσία της χώρας μας.

ΗΧΗΤΙΚΟ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ: Ακούγεται το διάγγελμα του Γ. Παπαδόπουλου 

ΑΦΗΓΗΤΗΣ:   Συλλαμβάνουν τον τότε πρωθυπουργό, τους υπουργούς και χιλιάδες πολίτες και τους φυλακίζουν. Καταλύονται οι δημοκρατικοί θεσμοί, τα πολιτικά δικαιώματα, οι ελευθερίες των πολιτών. Η χούντα πια κυβερνά την Ελλάδα και αποφασίζει για οτιδήποτε χωρίς να ρωτά τον ελληνικό λαό. Όποιος μιλά ή έστω σκέφτεται ελεύθερα, βασανίζεται, φυλακίζεται, εξευτελίζεται. Τη θέση της ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ παίρνει η δικτατορία.

ΑΦΗΓΗΤΗΣ: Σύσσωμη η Ελλάδα αντιστέκεται. Ο ελληνικός λαός στο σύνολο του ,από την αρχή βρέθηκε αντίθετος με τη ξενόφερτη δικτατορία. Δεν υποκύπτει, Νέοι αγώνες ξεκινούν.

ΤΡΑΓΟΥΔΙ: Πάλης ξεκίνημα

{Πάλης ξεκίνημα, νέοι αγώνες {Λουλούδι φωτιάς βγαίνει στους τάφους,
οδηγοί της ελπίδας οι πρώτοι νεκροί.} (2) μήνυμα στέλνουν οι πρώτοι νεκροί.} (2)

{Όχι, άλλα δάκρυα, ‘κλείσαν οι τάφοι, {Απάντηση θα πάρουν μ’ ενότητα κι αγώνα
λευτεριάς λίπασμα οι πρώτοι νεκροί.} (2) για νά βρουν ανάπαυση οι πρώτοι νεκροί.} (2)

ΑΦΗΓΗΤΗΣ:   6 ½ ακριβώς χρόνια περνούν από τον Απρίλη του 1967. Χρόνια σκλαβιάς και βασανιστηρίων που οπλίζουν το λαό με θάρρος και μαχητικότητα.

ΑΦΗΓΗΤΗΣ:  Τώρα όμως τίποτε δεν μπορεί να τους συγκρατήσει. Ούτε δακρυγόνα, ούτε βασανισμοί, ούτε συλλήψεις. Ένα καινούριο ΟΧΙ ακούγεται για τους φασίστες και τους δολοφόνους και μια νέα ελπίδα γεννιέται για μια πολιτεία με ανθρώπινο πρόσωπο, με Δημοκρατία.

ΑΦΗΓΗΤΗΣ:  Οι φοιτητές σε όλη τη διάρκεια της επτάχρονης τυραννίας αποτελούν τη ψυχή του αγώνα για την κατάλυσης της χούντας. Αποκορύφωμα του αγώνα τους και παράλληλα κορυφαία στιγμή είναι το γεγονός της ηρωικής εξέγερσης του πολυτεχνείου.

ΠΟΙΗΜΑ ΑΝ ΘΕΛΕΙΣ ΝΑ ΛΕΓΕΣΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΣ 

(διαβάζει: Καζάκος Κώστας)

Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος
δεν θα πάψεις ούτε στιγμή ν’ αγωνίζεσαι
για την ειρήνη και για το δίκιο.
Θα βγεις στους δρόμους, θα φωνάξεις,
τα χείλια σου θα ματώσουν απ’ τις φωνές
το πρόσωπό σου θα ματώσει από τις σφαίρες
– μα ούτε βήμα πίσω.

Κάθε κραυγή σου μια πετριά
Στα τζάμια των πολεμοκάπηλων
Κάθε χειρονομία σου να γκρεμίζεις την αδικία.

ΑΦΗΓΗΤΗΣ:  Έφτασε η αρχή του τέλους! Οι ημέρες που ακολουθούν είναι τραγικές, συγκλονιστικές, ορόσημο μιας καινούριας ζωής.

ΑΦΗΓΗΤΗΣ:  Η εξέγερση ξεκινά με καθαρά φοιτητικά αιτήματα και εξελίσσεται απρόβλεπτα και δραματικά.

ΑΦΗΓΗΤΗΣ:  Τα γεγονότα του πολυτεχνείου αρχίζουν με μια συγκέντρωση στο χώρο του προαυλίου.

ΑΦΗΓΗΤΗΣ:  Στις 14 ΝΟΕΜΒΡΗ 1973, ημέρα Τετάρτη, οι φοιτητές συνεδριάζουν και αποφασίζουν αποχή από τα μαθήματα και παραμονή στο χώρο του Πολυτεχνείου. Η αυλή γεμίζει από παιδιά αποφασισμένα να μιλήσουν και να παλέψουν ανοιχτά για τη ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ.

ΑΦΗΓΗΤΗΣ: Συγκεντρώσεις γίνονται εκείνο το πρωινό και στη Νομική και την Ιατρική σχολή. Με ψήφισμα τους οι φοιτητές ζητούν άμεσα φοιτητικές εκλογές και αύξηση των δαπανών για την παιδεία.

ΑΦΗΓΗΤΗΣ:  Συνθήματα ακούγονται παντού

«Ελλάς Ελλήνων φυλακισμένων!»    «Κάτω η χούντα!»- «Κάτω η χούντα!» …

ΑΦΗΓΗΤΗΣ: Η αστυνομία που μέχρι τώρα ήταν επιφυλακτική κινείται πλέον φανερά. Παρόλα αυτά, το ποτάμι δε γυρίζει πίσω. Ο κόσμος τρέχει στο πολυτεχνείο. Στις 7 το απόγευμα αποφασίζεται η κατάληψη του Πολυτεχνείου. Πάνω από 2.000 φοιτητές υψώνουν στην πύλη την ελληνική σημαία, που έμελλε να γίνει το σύμβολο της εξέγερσης.

ΑΦΗΓΗΤΗΣ:  ΞΗΜΕΡΩΝΕΙ η 15η ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ. Η οργάνωση των φοιτητών γίνεται καλύτερη. Ομάδες μοιράζουν προκηρύξεις, ενημερώνουν, ξεσηκώνουν τον ελληνικό λαό. Από όλες τις σχολές αρχίζουν να συρρέουν φοιτητές στο χώρο του πολυτεχνείου. Οι φωνές, οι σκέψεις, οι απόψεις των φοιτητών έχουν απλωθεί σε όλη την Αθήνα.

ΑΦΗΓΗΤΗΣ: Αρχίζουν όλοι να φωνάζουν μαζί τους:

«Λαέ, λαέ ή τώρα ή ποτέ!» – «Λαέ, λαέ ή τώρα ή ποτέ!»

 Αυτά που μέχρι τώρα τα ψιθύριζαν, τώρα τα βροντοφωνάζουν:

«Κάτω η χούντα »- «Κάτω η χούντα »

ΑΦΗΓΗΤΗΣ:  Οι πρώτες επιγραφές εμφανίζονται λίγο μετά το μεσημέρι στα κιγκλιδώματα του πολυτεχνείου και δειλά δειλά στους γύρω δρόμους.

ΤΡΑΓΟΥΔΙ:  Ο ΔΡΟΜΟΣ

Ο δρόμος είχε τη δική του ιστορία,
κάποιος την έγραψε στον τοίχο με μπογιά.
‘Ηταν μια λέξη μοναχά “ελευθερία”,
ύστερα είπαν πως την έγραψαν παιδιά.

Ύστερα κύλησε ο καιρός κι η ιστορία
πέρασε εύκολα απ’ τη μνήμη στην καρδιά.
Ο τοίχος έγραφε “μοναδική ευκαιρία,
εντός πωλούνται πάσης φύσεως υλικά”.

Τις Κυριακές από νωρίς στα καφενεία
ύστερα γήπεδο, στοιχήματα , καυγάς.
Ο δρόμος είχε τη δική του ιστορία
έπειτα είπαν πως την έγραψαν παιδιά.

ΑΦΗΓΗΤΗΣ: Στη γύρω περιοχή για πρώτη φορά ,στις 5 το απόγευμα, ακούγεται ο ραδιοφωνικός σταθμός των φοιτητών.

ΗΧΗΤΙΚΟ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ :

«Εδώ Πολυτεχνείο, σας μιλάει ο ραδιοφωνικός σταθμός των ελεύθερων αγωνιζόμενων φοιτητών, των ελεύθερων αγωνιζόμενων Ελλήνων. Εδώ Πολυτεχνείο».

ΠΟΙΗΜΑ :    ΕΔΩ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ – 1050 ΧΙΛΙΟΚΥΚΛΟΙ

                               

“Εδώ Πολυτεχνείο, εδώ Πολυτεχνείο!”
Αυτή η φωνή που τρέμει στον αέρα,
δεν σού έστειλε ένα μήνυμα μητέρα,
αυτή η φωνή δεν ήτανε του γιού σου,
ήταν φωνές χιλιάδες του λαού σου.

“Εδώ Πολυτεχνείο ,εδώ Πολυτεχνείο!”
Μιλάει ένα κορίτσι κι ένα αγόρι,
εκπέμπουνε τραγούδι μοιρολόι,
χίλιες πενήντα αντένες η λαχτάρα,
σε στόματα μανάδων η κατάρα.

ΑΦΗΓΗΤΗΣ:  ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 16 ΝΟΕΜΒΡΗ Με μάτια άυπνα, γεμάτα αγωνία οι φοιτητές βρίσκονται σκαρφαλωμένοι στα κάγκελα, στα παράθυρα του Πολυτεχνείου βροντοφωνάζουν τα συνθήματά τους.

ΑΦΗΓΗΤΗΣ: Εφτά η ώρα το βράδυ αρχίζουν οι συμπλοκές. Οι δρόμοι γεμίζουν κυνηγημένους, ματωμένους, πληγωμένους. Οι τραυματίες μεταφέρονται. Ο σταθμός καλεί ασθενοφόρα και γιατρούς. Οι φοιτητές από τις αίθουσες κατεβαίνουν στο προαύλιο. Ένας πυροβολισμός πέφτει απάνω στα κουρασμένα, αλλά αλύγιστα κορμιά τους.

ΕΚΦΩΝΗΤΗΣ: «Είμαστε αδέρφια»,« «Είμαστε άοπλοι, είμαστε άοπλοι».

ΑΦΗΓΗΤΗΣ:  Οι φαντάροι μένουν ανέκφραστοι, σίγουρα δεν θέλουν να προχωρήσουν. Οι φοιτητές ψύχραιμοι ελπίζουν πως δε θα τους χτυπήσουν.

ΑΦΗΓΗΤΗΣ:   Η νύχτα έρχεται. Σάββατο 17 ΝΟΕΜΒΡΗ του 1973. Οι συγκεντρωμένοι αυξάνονται. Πλήθος φοιτητών και πολιτών καταφτάνουν.Η δικτατορία πανικοβάλλεται. Αρχίζει τη ρίψη δακρυγόνων και μέσα στο Πολυτεχνείο.

ΑΦΗΓΗΤΗΣ: Οι πρώτοι νεκροί είναι γεγονός. Διομήδης Κομνηνός, Μιχάλης Μυρογιάννης

ΠΟΙΗΜΑ : ΣΤΟ ΔΙΟΜΗΔΗ ΤΟ ΚΟΜΝΗΝΟ

Βεβαίως,
είχε βεβαρυμένον παρελθόν ο Διομήδης.
Πέντε χρονών στους ώμους του πατέρα του
φώναξε για λευτεριά στην Κύπρο,
δέκα χρονών ξυπόλητος,
με μια φέτα ψωμί στην τσέπη,
βάδιζε στην πορεία της ειρήνης,
στα δώδεκα ζητούσε δημοκρατία.

στα δεκαεπτά
μ’ ένα πλακάτ στο χέρι:
Ψωμί- Παιδεία- Ελευθερία

ΑΦΗΓΗΤΗΣ:  Στήνονται οδοφράγματα. Στις 2 παρά τέταρτο καταφτάνει ο στρατός με 5 τανκ. Οι πολιορκημένοι πια φοιτητές του υποδέχονται με χειροκροτήματα και τραγούδια.

ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΕΝΑ ΤΟ ΧΕΛΙΔΟΝΙ

‘Ενα το χελιδόνι κι η άνοιξη ακριβή
για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλειά πολλή.
‘Ενα το χελιδόνι κι η άνοιξη ακριβή
για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλειά πολλή.
Θέλει νεκροί χιλιάδες να ‘ναι στους τροχούς
θέλει κι οι ζωντανοί να δίνουν το αίμα τους.
θέλει κι οι ζωντανοί να δίνουν το αίμα τους.
Θ(ε)έ μου πρωτομάστορα μ’ έχτισες μέσα στα βουνά
Θ(ε)έ μου πρωτομάστορα μ’ έκλεισες μες στη θάλασσα.
Θ(ε)έ μου πρωτομάστορα μ’ έχτισες μέσα στα βουνά
Θ(ε)έ μου πρωτομάστορα μ’ έκλεισες μες στη θάλασσα.
Πάρθηκεν από μάγους το σώμα του Μαγιού,
το ‘ χουνε θάψει σ’ ένα μνήμα του πέλαγου.
Πάρθηκεν από μάγους το σώμα του Μαγιού,
το ‘ χουνε θάψει σ’ ένα μνήμα του πέλαγου.
Σ’ ένα βαθύ πηγάδι το ‘ χουνε κλειστό
μύρισε το σκοτάδι κι όλη η άβυσσος.
μύρισε το σκοτάδι κι όλη η άβυσσος.
Θεέ μου πρωτομάστορα, μέσα στις πασχαλιές και εσύ
Θεέ μου πρωτομάστορα , μύρισες την ανάσταση.
Θεέ μου πρωτομάστορα, μέσα στις πασχαλιές και εσύ
Θεέ μου πρωτομάστορα , μύρισες την ανάσταση.

ΗΧΗΤΙΚΟ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ: Τανκ, πυροβολισμοί

ΑΦΗΓΗΤΗΣ: Οι φοιτητές απαντούν με τον Εθνικό Ύμνο.

ΑΦΗΓΗΤΗΣ:  Ο ραδιοφωνικός σταθμός συνεχίζει να εκπέμπει:

ΕΚΦΩΝΗΤΗΣ:  «Από τη στιγμή που πιστεύουμε πως κάθε στρατιώτης που αγαπά την Ελλάδα, δε θα σηκώσει το χέρι του, δε θα χύσει αίμα πατριωτικό, αίμα αδελφικό».

ΑΦΗΓΗΤΗΣ: Είναι 3 το πρωί. Το τανκ που είναι μπροστά στην πύλη κινείται προς τους φοιτητές.
Ένα κορίτσι στέκεται πάνω στη μία κολώνα της πύλης με την ελληνική σημαία. Το τανκ πέφτει πάνω στη πύλη. Το κορίτσι πέφτει και το τανκ της συνθλίβει τα πόδια. Το τανκ μπαίνει στον περίβολο του Πολυτεχνείου.

ΑΦΗΓΗΤΗΣ: Ο ραδιοφωνικός σταθμός εκπέμπει:

ΑΦΗΓΗΤΗΣ:  Σίγησε.

ΑΦΗΓΗΤΗΣ: Οι στρατιώτες χτυπούν, πυροβολούν, συλλαμβάνουν. Στις 3.30 ολοκληρώνεται η εκκένωση του Πολυτεχνείου. Στις 4.00 αρχίζει ο καθαρισμός των δρόμων.

ΑΦΗΓΗΤΗΣ:  Ο αγώνας δε πάει χαμένος. Σε λίγους μήνες η χούντα καταρρέει. Στις 24 Ιουλίου 1974 η δημοκρατία απλώνει τα φτερά της ξανά στον ελλαδικό χώρο.

ΑΦΗΓΗΤΗΣ:  Θα ολοκληρώσουμε την γιορτή με μια μικρή ταινία, καθώς και το προσκλητήριο νεκρών.
ΑΦΗΓΗΤΗΣ : Προσκλητήριο νεκρών.

1.Σπυρίδων Κοντομάρης (ετών 57, δικηγόρος, 16.11.1973, ώρα 20.30)
2.Διομήδης Κομνηνός (ετών 17, μαθητής, 16.11.1973, ώρα 21.30)
3.Σωκράτης Μιχαήλ (ετών 57, εμπειρογνώμων ασφαλιστικής εταιρείας , 16.11.1973, ώρα μεταξύ 22.30 & 23.00)
4.Βασίλειος Φάμελλος (ετών 26, ιδιωτικός υπάλληλος, 16.11.1973, ώρα 23.30)
5.Torill Engeland Magrette (ετών 22, 16.11.1973, φοιτήτρια, ώρα 23.30)
6.Γεώργιος Σαμούρης (ετών 22, 16.11.1973, φοιτητής ώρα 24.00)
7.Δημήτριος Κυριακόπουλος (ετών 35, οικοδόμος 16.11.1973, βραδυνή ώρα )
8.Σπύρος Μαρίνος (Γεωργαράς) (ετών 35, ιδιωτικός υπάλληλος, 16.11.1973, βραδυνή ώρα)
9.Νικόλαος Μαρκούλης (ετών 24 , εργάτης, 17.11.1973, πρωινή ώρα)
10.Αικατερίνη Αργυροπούλου (ετών 76, 17.11.1973, ώρα 10.00)
11.Στυλιανός Καραγεωργής (ετών 19, οικοδόμος, 17.11.1973, ώρα 10.15)
12.Μάρκος Καραμανής (ετών 23, ηλεκτρολόγος, 17.11.1973, ώρα 10.30)
13.Αλέξανδρος Σπαρτίδης (ετών 16, μαθητής 17.11.1973, ώρα 10.30-11.00)
14.Δημήτριος Παπαϊωάννου (ετών 60, διευθυντής ταμείου αλευροβιομηχάνων, 17.11.1973, ώρα 11.30)
15.Γεώργιος Γερτζίδης (ετών 48, εφοριακός υπάλληλος, 17.11.1973, ώρα 11.30)
16.Βασιλική Μπεκιάρη (ετών 17, μαθήτρια, 17.11.1973, ώρα 12.00)
17.Δημήτρης Θεοδωράς (ετών 5 1/2, 17.11.1973, ώρα 13.00)
18.Αλέξανδρος Βασίλειος (Μπασρί) Καράκας (ετών 43, ταχυδακτυλουργός, 17.11.1973, ώρα 13.00)
19.Αλέξανδρος Παπαθανασίου (ετών 59, συνταξιούχος εφοριακός, 18.11.1973, ώρα 10.00)
20.Ανδρέας Κούμπος (ετών 63, βιοτέχνης, 18.11.1973, ώρα 11.00)
21.Μιχαήλ Μυρογιάννης (ετών 20, ηλεκτρολόγος, 18.11.1973, ώρα 12.00)
22.Κυριάκος Παντελεάκης (ετών 43, δικηγόρος, 18.11.1973, ώρα 12.00-12.30)
23.Ευστάθιος Κολινιάτης (ετών 47, 18.11.1973)
24.Ιωάννης Μικρώνης (ετών 22 φοιτητής, συμμετείχε στην κατάληψη του Πανεπιστημίου Πατρών)

Ζήτω το Πολυτεχνείο !

Ζήτω η Δημοκρατία !