Άρθρα της κατηγορίας ‘Μαθαίνω να γράφω εκθέσεις
Περιγραφή ζώου που γνωρίζω. : 2011-11-15
Στην περίπτωση που περιγράφω ένα ζώο που γνωρίζω, ένα δικό μου ζώο, δεν παραθέτω απλά πληροφορίες ακριβείς γι’ αυτό όπως ράτσα, εξωτερικά χαρακτηριστικά κλπ αλλά αναφέρω και πληροφορίες που:
α) αφορούν το όνομά του, τον τρόπο που το απέκτησα, τις ιδιαίτερες συνήθειές του (για παράδειγμα, τι του αρέσει αν τρώει ή πώς του αρέσει να παίζει…), τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του (για παράδειγμα αν είναι ζωηρό, έξυπνο…)
β) σχετίζονται με γεγονότα (επεισόδια) κοινά και στους δύο μας. (… θυμάμαι, ότι τρεις μήνες αφού φέραμε τη γατούλα μου στο σπίτι, εξαφανίστηκε ξαφνικά ενώ την είχα μαζί μου στο πάρκο και δεν τη βρίσκαμε πουθενά. Κόντεψα να αρρωστήσω από τη στεναχώρια μου…)
γ) εκφράζουν συναισθήματα και προσωπικές μου σκέψεις γι’ αυτό. ( … Αγαπάμε τη γατούλα μου όλοι στην οικογένεια, ακόμη και η μαμά μου που δεν συμπαθεί τις γάτες … Την αγαπώ πολύ και δε θέλω ποτέ μου να τη χάσω…)
Έτσι, για να περιγράψω σωστά ένα ζώο που γνωρίζω αρκεί να ακολουθήσω τις παρακάτω οδηγίες:
- Τι ζώο είναι, πώς ονομάζεται και γιατί.
- Πού το βρήκα και πόσο καιρό το έχω μαζί μου.
- Τι ηλικία έχει.
- Τα εξωτερικά του χαρακτηριστικά.
- Τι τρώει, πώς του αρέσει να παίζει…
- Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του.
- Ποιο γεγονός θυμάμαι σε σχέση με το ζωάκι μου.
- Τι νιώθω γι’ αυτό και πώς εκφράζω τα συναισθήματά μου.
Επιστημονική περιγραφή ζώου. : 2011-11-15
Στην επιστημονική περιγραφή ζώου χρειάζονται απαραίτητα διάφορες επιστημονικές πηγές – εγκυκλοπαίδειες, περιοδικά -, για να μπορέσουμε να πάρουμε πληροφορίες για το ζώο κι έπειτα να το περιγράψουμε. Για να οργανώσουμε τις πληροφορίες μας, φτιάχνουμε έναν πίνακα όπου κρατάμε σημειώσεις που θα μας βοηθήσουν. Προσέχουμε τρία σημεία που πρέπει να αποφεύγουμε:
- Δε δίνουμε ποτέ πληροφορίες που δεν είναι ακριβείς!
- Δε δίνουμε ποτέ πληροφορίες ανακατεμένες. Της οργανώνουμε σε παραγράφους και ακολουθούμε μια λογική σειρά.
- Δε δίνουμε πληροφορίες όπως τις βλέπουμε εμείς από τις εμπειρίες μας. Πρέπει ό,τι δίνουμε να είναι παρμένο από κείμενα που έγραψαν ειδικοί επιστήμονες και άτομα που μελέτησαν και ερεύνησαν για το ζώο που ενδιαφερόμαστε.
Απλή περιγραφή χώρου : 2011-11-15
Η απλή περιγραφή χώρου έχει σκοπό να περιγράψει ένα χώρο που δεν μου ανήκει (το δωμάτιο της φίλης μου, ένα μαγαζί, έναν παιδότοπό). Επειδή δεν είναι δικός μου ο χώρος που περιγράφω και μόνο από μακριά μπορώ να τον δω, δεν τον ζω, τον περιγράφω έτσι όπως είναι.
Αρχή της περιγραφής (πρόλογος)
Κάνω μια εισαγωγή και μιλάω γενικά για τον χώρο, δίνω γενικές πληροφορίες (πχ. πού βρίσκεται) και τον χαρακτηρίζω (αν είναι μεγάλος / μικρός, ωραίος/ άσχημος, συγυρισμένος / ακατάστατος…). Μπορώ επίσης αν το γνωρίζω να αναφέρω και γενικές πληροφορίες για το χώρο (όπως: το όνομά του, την ιστορία του, τη χρησιμότητά του).
Ανάπτυξη της περιγραφής(κυρίως θέμα)
Παρουσιάζω εδώ λεπτομερώς τι υπάρχει στο χώρο, χρησιμοποιώντας πρώτα απ’ όλα την όρασή μου( λέω τι βλέπω στα διάφορα μέρη του χώρου: στους τοίχους, στο πάτωμα, στο ταβάνι…., τα έπιπλα, τα παράθυρα, τα χαλιά …). Αν είναι δυνατόν, χρησιμοποιώ και τις άλλες μου αισθήσεις (και λέω τι ακούω, τι αγγίζω, τι μυρίζομαι στο χώρο). Χρησιμοποιώ τα ρήματα «είναι», «έχει», που βοηθούν πολύ στην περιγραφή, και γενικά βάζω τα ρήματα
στον ενεστώτα.
Κλείσιμο περιγραφής
Αναφέρω, γενικά, σκέψεις και συναισθήματα που μου γεννάει ο χώρος που περιγράφω.
Πρόσεξε!!!
Μην ξεχάσεις να χρησιμοποιήσεις επίθετα δίπλα σε κάθε ουσιαστικό γιατί δίνουν πιο συγκεκριμένες πληροφορίες, ζωντανεύουν το χώρο που περιγράφουμε, είναι απαραίτητα.
Η περιγραφή πρέπει να είναι γεμάτη από λέξεις ή φράσεις που δείχνουν το «πού» , δηλώνουν δηλαδή τόπο.(επιρρήματα). Π.χ. Στα δεξιά του κρεβατιού είναι κρεμασμένος ένας πελώριος καθρέφτης…
Περιγραφή δικού μου χώρου : 2011-11-15
Όταν περιγράφω ένα δικό μου χώρο, μπορώ να πω πολλά γι’ αυτόν. Μπορώ να πω περισσότερα από ό,τι αν περιέγραφα απλά το χώρο. Ένα δικό μου χώρο μπορώ να τον δω από κοντά, αφού μου ανήκει, είναι κομμάτι του εαυτού μου, έτσι:
Στην αρχή κάνω μία εισαγωγή και μιλάω γενικά για το χώρο. Αφού είμαι η ιδιοκτήτρια του χώρου, μπορώ να δώσω και πληροφορίες όπως: πού, πότε, γιατί χτίστηκε ο χώρος.
Στη συνέχεια στη μέση, αναπτύσσω την περιγραφή και παρουσιάζω λεπτομερώς τι υπάρχει στο χώρο. Γι’ αυτό και χρησιμοποιώ κατάλληλα επίθετα και λέξεις ή φράσεις που δηλώνουν τόπο. Επίσης, με βοηθούν τα « είναι», «έχει», ρήματα στον ενεστώτα, ρήματα αισθήσεων αλλά και συναισθημάτων… Σίγουρα στο χώρο μου υπάρχουν πράγματα (έπιπλα, πίνακες, διακοσμητικά στοιχεία, όπως ένα βάζο, παιχνίδια κ.α.) με ιστορία, που τα βλέπω και με τα μάτια και με την καρδιά. Αυτό σημαίνει πως γνωρίζω διάφορα σε σχέση μ’ αυτά (π.χ. πώς και γιατί βρέθηκαν στο χώρο μου), αλλά και ποια είναι τα συναισθήματά μου γι’ αυτά.
Στο τέλος κλείνω την περιγραφή και αναφέρω σκέψεις και συναισθήματα που μου γεννάει ο χώρος μου.
Περιγραφή γεγονότος : 2011-11-15
Όταν περιγράφω ένα γεγονός, δηλαδή κάτι που γίνεται συνεχώς ή κάτι που έγινε στο
παρελθόν, γίνομαι θεατής σε μια κινηματογραφική ταινία. Έτσι, παρατηρώ πρώτα πολύ
καλά κι έπειτα περιγράφω:
Τι έγινε /γίνεται;
Πού έγινε/ γίνεται;
Πότε έγινε/ γίνεται;
Γιατί έγινε/ γίνεται;
Χρησιμοποιώ, ανάλογα, τα ρήματα. Όταν περιγράφω κάποιο φαινόμενο που
επαναλαμβάνεται, π.χ. ο κύκλος του νερού ή μια διαδικασία που επαναλαμβάνεται π.χ. τι
συνηθίζω να κάνω κάθε πρωί σαν ξυπνώ γράφω τα ρήματα στον ενεστώτα. Αν όμως
περιγράφω ένα γεγονός που έγινε στο παρελθόν θα γράψω τα ρήματα στον αόριστο για
κάτι που έγινε και τελείωσε ή στον παρατατικό για κάτι που γινόταν συνεχώς.
Δεν πρέπει να ξεχνώ ότι στην περιγραφή γεγονότος είναι πολύ σημαντικός ο χρόνος.
Πρέπει όλα να ακολουθούν μια χρονική σειρά και να μην πάμε πότε εμπρός και πότε πίσω
ώστε ο αναγνώστης να μπορεί να έχει πλήρη εικόνα του γεγονότος και να μπορέσει να
καταλάβει τι του περιγράφουμε.
Περιγραφή αντικειμένου : 2011-11-15
Όταν περιγράφω ένα αντικείμενο:
Το παρατηρώ καλά.
Κάνω μια γενική εισαγωγή.
Δίνω τη γενική του εικόνα.
Παρουσιάζω τις λεπτομέρειες των μερών του (υλικό, χρώμα, σχήμα, μέγεθος) που το
κάνουν ξεχωριστό.
Κλείνω την περιγραφή με ένα γενικό σχόλιο.
Υπάρχουν φορές που, όταν παρατηρώ και περιγράφω ένα αντικείμενο, δεν το φωτογραφίζω απλώς, αλλά εκφράζω και την προσωπική μου άποψη γι’ αυτό επειδή το γνωρίζω. Έτσι, καθώς το περιγράφω μπορώ να αναφέρω και πληροφορίες που το αφορούν , να πω ποια είναι η σχέση μου μαζί του, πώς αισθάνομαι απέναντί του, τι κάνω μ’ αυτό, γιατί μ’ αρέσει…
Συμπληρωματικά λοιπόν μπορώ να αναφέρω επίσης:
Πώς το απέκτησα (αν είναι δικό μου)
Τι κάνω μ’ αυτό και πώς
Περιστατικά που σχετίζονται μ’ αυτό
Σκέψεις και συναισθήματά μου για το αντικείμενο.
Περιγραφή ανθρώπου που δεν γνωρίζω. : 2011-11-15
Όταν περιγράφω έναν άνθρωπο που μπορεί απλώς να γνωρίζω από μακριά ή και να μην τον γνωρίζω καθόλου, αναφέρω πρώτα τα εξωτερικά του χαρακτηριστικά:
(ύψος, βάρος, ηλικία, μαλλιά, ρούχα, μέγεθος ματιών, σχήμα προσώπου…)
Στη συνέχεια προσπαθώ να ανακαλύψω με τη βοήθεια των εξωτερικών του χαρακτηριστικών, και να περιγράψω το χαρακτήρα του, να παρουσιάσω δηλαδή και κάποια εσωτερικά του χαρακτηριστικά όπως:
Τρόπος συμπεριφοράς, σχέσεις με τους άλλους, συναισθήματα…
Π.χ. … τα χαρακτηριστικά του είναι γλυκά, το πρόσωπό του ήρεμο, φαίνεται άνθρωπος ήσυχος, αγαπητός. Φιλικός στους άλλους…
Η χρήση κατάλληλων επιθέτων και ουσιαστικών βοηθάει στην περιγραφή ενός ανθρώπου. Μερικές φορές οι παρομοιώσεις μπορούν να κάνουν ακόμη πιο δυνατή και πιο ζωντανή την περιγραφή
Μερικά παραδείγματα με επίθετα και παρομοιώσεις που βοηθούν στην περιγραφή.:
| μύτη | Πολύ μακριά, γαμψή, χαριτωμένη, γαλλική, … | Σαν γερακιού, σαν σε αρχαίο ελληνικό άγαλμα… |
| μάτια | Μεγάλα, μικρά, εκφραστικά, λαμπερά, άχρωμα, άγρια… | Μοιάζουν με λαμπερούς βόλους, σαν ζωγραφιά… |
| φρύδια | Καμαρωτά, δασιά, τοξωτά… | Σαν γεφύρια… |
| μέτωπο | Μεγάλο , ρυτιδιασμένο, μικρό … | |
| στόμα | Μικρό, μεγάλο, αγέλαστο, χαμογελαστό … | … έβγαινε το γέλιο του σαν γάργαρο νερό… |
| Μαλλιά | Λίγο αραιά, πυκνά, κοντά, μακριά, (το χρώμα τους), σγουρά, ίσια, βαμμένα, καλοχτενισμένα, μεταξένια … | … που ανέμιζαν σαν μετάξι… Λευκά σαν βαμβάκι… |
| Πρόσωπο | Στρογγυλό, οβάλ, φωτεινό, χαριτωμένο, άγριο, νεανικό, γερασμένο, σκοτεινό… | Σαν από πίνακα ζωγραφικής, |
| Πόδια, χέρια | Μακριά, κοντά, | |
| κορμί | Χοντρό, αδύνατο, καλοσχηματισμένο, γυμνασμένο, πλαδαρό… | Σαν από χέρια γλύπτη… |
Περιγραφή ανθρώπου που γνωρίζω : 2011-11-15
Όταν περιγράφω έναν άνθρωπο που γνωρίζω, ένα δικό μου άνθρωπο, ( τη μητέρα, τον πατέρα, την αδερφή μου, την ξαδέρφη μου… ) δε λέω απλώς πληροφορίες σε σχέση με εξωτερικά και εσωτερικά χαρακτηριστικά του, αλλά αναφέρω και πληροφορίες που:
- αφορούν το χαρακτήρα και της συμπεριφορά του,
- σχετίζονται με γεγονότα (επεισόδια) κοινά και στους δυο,
- εκφράζουν συναισθήματα και προσωπικές σκέψεις μου γι’ αυτόν
Έτσι για να περιγράψουμε σωστά έναν άνθρωπο που γνωρίζουμε πρέπει:
- Να παρουσιάσουμε τα εξωτερικά χαρακτηριστικά του.
- Να αναφέρουμε τα εσωτερικά χαρακτηριστικά του.
- Να αναφέρουμε πληροφορίες που αφορούν το χαρακτήρα και τη συμπεριφορά του.
- Να αναφέρουμε πληροφορίες που σχετίζονται με γεγονότα (επεισόδια) κοινά και στους δυο.
- Να αναφέρουμε πληροφορίες που εκφράζουν συναισθήματα και προσωπικές μας σκέψεις γι’ αυτόν
Δεν πρέπει να ξεχνάμε να γράφουμε σε παραγράφους και να χρησιμοποιούμε ζεύγη επιθέτων – ουσιαστικών αλλά και παρομοιώσεις.
Αφήγηση γεγονότος που έζησα : 2011-11-15
Όταν αφηγούμαι ένα γεγονός που το έζησα, το κάνω δικό μου, σαν ένα κομμάτι από τη ζωή μου. Έτσι, αφηγούμαι τη δική μου πραγματική ιστορία με «το νι και με το σίγμα», βάζοντας στο κέντρο τον εαυτό μου και γύρω τους άλλους. Η ιστορία μου είναι κάτι που έγινε και τελείωσε στο παρελθόν, γι’ αυτό και χρησιμοποιώ τα ανάλογα ρήματα κυρίως στον αόριστο. Στην κινηματογραφική αυτή ταινία δεν είμαι θεατής όπως στην περιγραφή γεγονότος. Είμαι ο πρωταγωνιστής και οι άλλοι, αυτοί που παίζουν μαζί μου μεγάλους και μικρούς ρόλους, είναι οι συμπρωταγωνιστές μου. Έτσι μιλάω για μένα και για τα πρόσωπα που ήταν μαζί μου. Χρησιμοποιώ συνήθως και συχνά το «εγώ», το α’ πρόσωπο ενικού, και λέω:
Ποιος/ Ποια, μαζί με ποιους/ ποιες;
Τι έγινε;
Πού έγινε;
Πώς έγινε;
Γιατί έγινε; (Είναι σημαντικό να λέμε το γιατί και το διότι)
Όπως και στην περιγραφή γεγονότος, έτσι και στην αφήγηση μιας δικής μου πραγματικής ιστορίας ξεχωρίζουν:
Η αρχή
Οι διάφορες φάσεις, στη σωστή σειρά,
Το τέλος.
Αρχή, μέση και τέλος της αφήγησης ξεχωρίζουν αν καταφέρω να δημιουργήσω σωστά παραγράφους.
Στην αφήγηση μιας πραγματικής ιστορίας η μία παράγραφος ακολουθεί την άλλη. Το ίδιο συμβαίνει και με τις προτάσεις. Οι λέξεις ή φράσεις που χρησιμοποιούνται για να συνδέονται οι παράγραφοι ή οι προτάσεις μεταξύ τους, είναι πολλοί σημαντικές, βοηθούν την αφήγηση να κυλάει καλύτερα, ομορφαίνουν το λόγο και σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να είναι οι ίδιες. Ορισμένες από αυτές είναι:
Αμέσως μετά, κι ύστερα, έπειτα από μισή / πολλή ώρα, κατά τις οχτώ, ένα μισάωρο αργότερα…
Κι αυτές όμως θα πρέπει να αποφεύγω να τις χρησιμοποιώ συχνά γι’ αυτό μπορώ να επιλέγω άλλες που σημαίνουν το ίδιο ή να βάζω πιο συχνά τελεία για να τις αποφεύγω.
Στην αφήγηση μιας δικής ιστορίας λοιπόν πρέπει να προσέχουμε αλλά και να αποφεύγουμε τα εξής:
| ΠΡΟΣΕΧΩ | ΑΠΟΦΕΥΓΩ |
| Να χρησιμοποιώ πολλά ρήματα στο εγώ, στο α’ πρόσωπο ενικού. | Να αρχίσω και να τελειώσω την αφήγησή μου πολύ γρήγορα. |
| Να χρησιμοποιώ συχνά ρήματα στο χτες, τα περισσότερα στον αόριστο. | Να μιλάω περισσότερο για τους άλλους αντί για μένα. |
| Στο τέλος να εκφράζω τα συναισθήματα και τις εντυπώσεις μου για το γεγονός που έζησα. | Να επαναλαμβάνω συνεχώς τις ίδιες συνδετικές λέξεις ή φράσεις, όπως «και», «γιατί», «ύστερα», «γι’ αυτό». |
Αφήγηση φανταστικής ιστορίας : 2011-11-15
- Για να φτιάξεις μια φανταστική ιστορία βρες πρώτα το θέμα, κάτι που σου αρέσει, κάτι που σου έκανε εντύπωση.
- Στην αρχή σκέψου διάφορες ιδέες σχετικά μ’ αυτό.
- Στη συνέχεια σκέψου πολύ καλά τα απαραίτητα στάδια (ποιος / ποιοι, πότε, τι, γιατί, πώς, πού). Εδώ πρέπει να προσέξεις να πρωτοτυπείς σε κάθε σου πρόταση. Να χρησιμοποιήσεις σε σωστό χρόνο τα ρήματα, να γράψεις αρκετά επίθετα, αντωνυμίες, μετοχές…
- Τώρα μπορείς να χρησιμοποιήσεις όση φαντασία θέλεις όμως μην το παρακάνεις.
- Στο τέλος θα πρέπει να βγει μια ιστορία ευχάριστη κι όχι βαρετή ή ίσως εντελώς απίθανη. Εκείνος που θα το διαβάσει θα πρέπει να απολαύσει την ανάγνωση και να ταξιδέψει μαζί σου στη φαντασία.
ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ:
Στην αφήγηση μιας φανταστικής ιστορίας τα ρήματα μπορεί να είναι γραμμένα και στο «τώρα» και στο «χθες». Όταν τα ρήματα είναι γραμμένα στο «τώρα», (ενεστώτας) η ιστορία ζωντανεύει περισσότερο.
Τα επίθετα και οι παρομοιώσεις ή ίσως προσωποποιήσεις κάνουν την ιστορία ακόμη πιο ζωντανή με περισσότερο ενδιαφέρον.
Όταν διηγούμαι μια φανταστική ιστορία, λέω πράγματα που δεν μπορούν να συμβούν στην πραγματικότητα. Για παράδειγμα, βάζω ένα πουλί, ένα ζώο, ένα λουλούδι να μιλάει, να γελάει, να ζει όπως οι άνθρωποι.
Η φανταστική ιστορία μοιάζει με τριώροφη τούρτα. Ο πρώτος όροφος είναι η αρχή της ιστορίας και θέλει καλή ανάλυση για να γίνει κατανοητό το θέμα. Ο δεύτερος είναι η μέση της ιστορίας συμβαίνουν πολλά, ενδιαφέροντα και φανταστικά πράγματα που προκαλούν έκπληξη και αγωνία στον αναγνώστη. Στον τρίτο, στο τέλος, όλα τακτοποιούνται, τα προβλήματα βρίσκουν λύση.