Η Πρώτη είναι ένα από τα πιο παλιά, και ίσως το γραφικότερο χωριό της περιοχής Παγγαίου. Είναι χτισμένο στους πρόποδες του χρυσοφόρου βουνού και από τη βόρεια πλευρά του, σε υψόμετρο 310 μέτρα. Στα Νότιο-Δυτικά βρίσκεται το χωριό Ροδολίβος, στα Βόριο-Δυτικά το χωριό Αγγίστα και στα Βόριο-Ανατολικά η Νέα Μπάφρα. Από τα αστικά κέντρα της περιοχής απέχει πολύ (50χλμ. από Σέρρες, 27χλμ. από Δράμα, 50χλμ. από την Καβάλα, 120χλμ από τη Θεσσαλονίκη), γεγονός που ανάγκασε την περιοχή να αναπτύξει δικό της πολιτισμό και κουλτούρα.

Η παράδοση αναφέρει πως η ιστορική Πρώτη, στην αρχαιότητα ονομαζότανε «Κίασα»ή «Κίεσα», [όπως και η επαρχία Φυλλίδος της οποίας ήταν πρωτεύουσα (κατά τον Στ. Μερτζίδη «Αι χώραι του παρελθόντος» Αθήνα 1883)], μετά ονομάστηκε «εβδομίστα» από τα 70 σπίτια που είχε, επί τουρκοκρατίας ονομάσθηκε Κιούπκιοϊ. Κιούπκιοϊ είναι τουρκική ονομασία και σημαίνει χωριό των πιθαριών, από τα πολλά πιθάρια (κιούπια) που βρέθηκαν. Υπήρχαν κεραμοποιεία , γιατί το χώμα (αργιλούχο) προσφέρεται για τέτοιου είδους κατεργασία. Μετονομάστηκε σε Πρώτη το 1927. Το όνομα Πρώτη δόθηκε κατά μία εκδοχή από τη πριγκίπισσα Πρώτη, που είχε το θέρετρό της κοντά στον οικισμό. Μια άλλη εκδοχή από τη πρώτη στάση του Μ. Αλεξάνδρου (στα μεταλλεία χρυσού) σε κάποια εκστρατεία του, ή από το γεγονός ότι είναι από τα πιο σύγχρονα χωριά της περιοχής και πρωτοστατεί σε πολλά, γι΄αυτό και το ονόμασαν “Πρώτη”. Τα ονόματα του χωριού κατά χρονολογική σειρά από την αρχαιότητα έως σήμερα είναι : Κίασα ή Κίεσα, Δόβηρος, Εβδομίστα, Κιούπ-Κιόϊ, Πυθία, Πρώτη. (Κοντά στις ρίζες των Ελλήνων, το Παγγαίο μέσα στην ιστορία-Φώτης Σκαλίδης σελ.71).

Το σχολείο μας:

Το δημόσιο, δημοτικό σχολείο Πρώτης Κων/νος Γ. Καραμανλής βρίσκεται στους πρόποδες του Παγγαίου στο Δήμο Αμφίπολης του Νομού Σερρών. Λειτουργεί τα τελευταία χρόνια ως 4/θέσιο και Ολοήμερο. Βρίσκεται μέσα στο σχολικό συγκρότημα του Γυμνασίου Πρώτης. Στον ίδιο χώρο συστεγάζεται και το Νηπιαγωγείο με το οποίο μοιράζεται αρκετούς εσωτερικούς καθώς και τον εξωτερικό χώρο.

Οι τάξεις και το γραφείο Εκπαιδευτικών είναι κατάλληλα εφοδιασμένες με τεχνολογικό εξοπλισμό. Ο αύλειος χώρος είναι μεγάλος με δέντρα στην περίμετρο του και ανθοφυτευμένα παρτέρια. Υπάρχει κλειστό γυμναστήριο και απέναντι από το σχολικό συγκρότημα υπάρχουν οι αθλητικές εγκαταστάσεις της Πρώτης με γήπεδα βόλεϊ, μπάσκετ, ποδοσφαίρου κ.α τα οποία χρησιμοποιούνται συχνά στο μάθημα της Φυσικής Αγωγής.