Λίγα λόγια για την ιστορία του τόπου μας

Η ιστορία του χωριού αρχίζει το 1926 με το όνομα «ΝΕΑ ΔΗΜΗΤΡΑ».

Ο οικισμός χτίζεται το 1926 απ’ το ελληνικό κράτος με το όνομα  Νέα Δήμητρα για να εγκατασταθούν εδώ Έλληνες πρόσφυγες από τις ανταλλαγές πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας(1912-1924).

Η ιστορία της περιοχής πάει πολύ παλιά (γύρω στα 1100 π.χ.) στην εποχή του σιδήρου. Αυτό μαρτυρείται από ευρήματα αρχαίων τάφων που βρέθηκαν  στην κοιλάδα του Γαλλικού ποταμού. Για την ιστορική οντότητα της περιοχής γνωρίζουμε  τα χρόνια του τρωικού πολέμου (1185 π.χ.) όπως φαίνεται από τους στίχους του Ομήρου, που αναφέρεται στους Παίονες (Β, 848) «οι τοξοφόροι ΠΑΙΟΝΕΣ με την Πυραίχμην ήλθαν μακρόθε, απ΄ τον Αξίον πλατύροο ποτάμι το ωραιότερο της γης, και από την Αμυδώνα»

……είναι οι ΠΑΙΟΝΕΣ, λαός ελληνοθρακικός, που ονομάστηκαν έτσι από τον Παίονα, γιο του Ενδυμίωνα βασιλιά της Ήλιδας. Ο Παίονας μετά την ήττα του σε αγώνα δρόμου από τον αδερφό του Έπειο φεύγει από την Πελοπόννησο και οργανώνει το κράτος των Παιόνων που κατοικούν σε μια ευρύτερη περιοχή (Πελαγονία, Εορδαία, Πιερία, Αλμωπία, Ημαθία, Αμφαξίτη, Βοτταία, Μυγδωνία, Κρηστωνία, Βισαλτία, Οδομαντική).
Η περιοχή του Γυναικόκαστρου αποτελούσε ένα τμήμα της Μυγδονίας που εκτείνεται σ’ όλο το σημερινό νομό Θεσσαλονίκης.
Γύρω στα 700 π.χ. αρχίζει η ιστορία των Μακεδόνων που κατοικούν στην Ορεστίδα (περιοχή της Πίνδου) οι οποίοι αρχίζουν να εξαπλώνονται προς τα ανατολικά. Πρώτα καταλαμβάνουν την Εορδαία, και επί βασιλείας του Αλκέτα (658-540) και του Ανύντα Α’ (540-498) περνούν τον Αξιό και καταλαμβάνουν τμήματα της Μυγδονίας.
Η πρώτη φορά όμως που γίνεται συγκεκριμένη ιστορική αναφορά στο Γυναικόκαστρο είναι πολύ αργότερα και συγκεκριμένα το 1339 μΧ. κατά την διαμάχη του Ιωάννη Β’ Παλαιολόγου και του Ιωάννη ΣΤ’ Καντακουζηνού, όταν ο δεύτερος σφετεριστής του Βυζαντινού θρόνου πίεζε την Θεσσαλονίκη, και ο Αλέξιος Απόκαυκος βγήκε με στρατό και κατέλαβε το Γυναικόκαστρο  για να υπάρχει ελεύθερη περιοχή από στεριά για τη Θεσσαλονίκη. Το 1341 χτίζεται στην περιοχή Κάστρο, απ’ τον Ανδρόνικο  Γ’ Παλαιολόγο στα πλαίσια της εσωτερικής Βυζαντινής πολιτικής, που απέβλεπε στην ενίσχυση ορισμένων περιοχών μετά από εσωτερικές συγκρούσεις που είχαν σαν αποτέλεσμα την αποδιοργάνωση του.
Την εποχή περίπου αυτή εμφανίζονται και οι Οθωμανοί Τούρκοι οι οποίοι αργότερα θα καταλύσουν ολόκληρο σχεδόν το Βυζαντινό κράτος και την περιοχή στην οποία αναφερόμαστε.
Το 1373-1374 λοιπόν ο Γαζή Εβρενός Μπέης κυρίευσε το Γυναικόκαστρο που μετονομάζεται τούρκικα (Αβρέτ Χισάρ). Στα χρόνια της τουρκοκρατίας το Αβρέτ Χισάρ είναι καζάς (μικρή διοικητική μονάδα της Τουρκικής Αυτοκρατορίας) που ανήκει στο Βιλαέτι της Θεσσαλονίκης. Το Αβρέτ Χισάρ, έδρα του ομώνυμου καζά, κατά τον 17ο αιώνα κατοικείται από Έλληνες, Βούλγαρους και Σέρβους, που ασχολούνται με το εμπόριο και τη βιοτεχνία και ζουν ειρηνικά. Η ειρήνη διαταράσσεται το 1821 με τους πρώτους απελευθερωτικούς αγώνες των Ελλήνων κατά του τουρκικού κράτους. Το 1913 τελικά, στις 21 Ιουνίου, μετά τους Μακεδονικούς αγώνες και αφού έχουν εμπλακεί στην περιοχή οι Βούλγαροι και οι Σέρβοι με τους Βαλκανικούς πολέμους το 1912, απελευθερώνεται το Κιλκίς που με τη συνθήκη του Βουκουρεστίου παραχωρείται στην Ελλάδα.
Τα σύνορα της Ελλάδας φτάνουν μέχρι τον ποταμό Έβρο. Τι γίνεται όμως με τους Έλληνες της Κωνσταντινούπολης, του Εύξεινου Πόντου, της Μικράς Ασίας;
Ορόσημο του Ελληνισμού της  Μικράς Ασίας είναι η ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Τουρκίας- Ελλάδος 1912-24. Στα πλαίσια αυτής της ανταλλαγής λοιπόν στην περιοχή του Αβρέτ Χισάρ εγκαθίστανται Έλληνες που ήρθαν απ’ την περιοχή της Κωνσταντινούπολης και πιο συγκεκριμένα από την επαρχία «Τσατάλτζας» περίπου 60 χιλιόμετρα απ’ την Πόλη, και Έλληνες από την περιοχή του Εύξεινου Πόντου και πιο συγκεκριμένα από την περιοχή «Αρτοχάν» του Καυκάσου. Ιδρύονται λοιπόν δύο χωριά, η Παλαιά Δήμητρα  και η Νέα Δήμητρα.
Στη  Νέα Δήμητρα εγκαθίστανται (μετά από μακρύ οδοιπορικό που ξεκινάει απ΄ την Κωνσταντινούπολη, περνάει από την Θεσσαλονίκη και την Πτολεμαΐδα), το 1926 Έλληνες πρόσφυγες που άφησαν τα χωριά τους, και με την φροντίδα του ελληνικού κράτους το 1926 ιδρύουν την Νέα Δήμητρα, άμεσοι πρόγονοι των σημερινών κατοίκων της.
Οι πρόσφυγες που ίδρυσαν την  Νέα Δήμητρα προέρχονται από 4 κυρίως χωριά της Ανατολικής Θράκης (Οκλαλί, Λαζαρκοϊ, Αμπαρλί και Άκαλα).
Τα χωριά αυτά βρίσκονται όπως είδαμε πολύ κοντά στην επαρχία της Τσατάλτζας, κοντά στην λίμνη «Terkos» και υπάγονται στην Εκκλησιαστική Επαρχία των Δερκών.
TO 1929 η NΕΑ ΔΗΜΗΤΡΑ θα μετονομαστεί σε Νέο Γυναικόκαστρο, που είναι και το σημερινό όνομα του χωριού μας!!!

Πηγή:(http://ngunaikokastroschool.blogspot.com/2010/01/)