Χάρτης και πλήρη στοιχεία του Δ.Σχ. Νέου Χωριού (Πατήστε τον σύνδεσμο και μετά το γαλάζιο κυκλάκι χαμηλά στον χάρτη)
Α. ΙΣΤΟΡΙΑ ΧΩΡΙΟΥ
Γύρω στο 18ο αι. το χωριό ονομαζόταν “Κάμερες”.Ένα ιστορικό γεγονός έγινε αφορμή να αλλάξει η ονομασία του χωριού.
Στα μέσα 18αι. , όταν πέρασε τμήμα του Τουρκικού στρατού μέσα από το χωριό, ο Διοικητής άφησε τον άρρωστο γιο του στο σπίτι του τότε Προεστού να φροντίσει την ανάρρωσή του. Εκείνος τον σκότωσε και απλά ανακοίνωσε στον πατέρα του ότι πέθανε.
Ο Τούρκος διοικητής, αφού ερεύνησε ιατροδικαστικά το θάνατο του γιου του , ανακάλυψε ότι ευθύνονται οι χωριανοί γι’ αυτόν, θύμωσε κι έστειλε μεγάλη τουρκική δύναμη η οποία συγκέντρωσε τους κατοίκους, τους έσφαξε, λεηλάτησε και έκαψε το χωριό.
Από τη συγκέντρωση των κατοίκων ενώπιον των Τούρκων απουσίαζαν τρεις: Μανιούδης, Κατσούφρης και Κατσικούλης, οι οποίοι γλίτωσαν τη ζωή τους και ύστερα από έναν χρόνο επέστρεψαν και κατοίκησαν σε τρεις διαφορετικές γειτονιές, που πήραν τις ονομασίες τους από τα δικά τους ονόματα. Έτσι ξαναχτίστηκε το χωριό και μετονομάστηκε Νέο Χωριό.
Τον Φεβρουάριο του 1945 λεηλατήθηκε ξανά το χωριό από τα Γερμανικά στρατεύματα.
Το Νέο Χωριό είναι κτισμένο στην πλαγιά του λόφου της Παναγίας, τους πρόποδες του οποίου διασχίζει η Παλαιά Εθνική οδός Χανίων-Ρεθύμνης, με έκταση 6.202 στρέμματα περίπου. Το μεγαλύτερο μέρος του είναι κάμπος με άφθονα πηγαία νερά, ενώ οι κάτοικοί του είναι κυρίως γεωργοί με βασικές καλλιέργειες τις ελιές και τα εσπεριδοειδή, τα οποία από τα παλιά χρόνια συγκέντρωναν σε συνεταιρισμούς, τα φόρτωναν από το Μανταμά ποταμό στις Καλύβες και τα προωθούσαν σε εμπόριο και εξαγωγή.
Οι κάτοικοι αγαπούν τα γράμματα, τη φιλοξενία και όλες τις ελληνικές παραδόσεις .
Νότια του χωριού υπάρχουν δύο φρούρια: το παλιό τουρκικό “Κουλές ” (χώρος εγκατάστασης του Τουρκικού στρατού ως τα 1897) και ανατολικά του ο “Μικρός Κουλές”.
Από ένα σημείο στη γειτονιά “Κατσικουλιανά” (γειτονιά που δεν ονομάζουν πια οι κάτοικοι έτσι μετά την Τουρκοκρατία) τρέχει νερό από πηγές ως και τον Ιούνιο. Οι κάτοικοι παρακολουθώντας αυτές τις πηγές κάνουν προβλέψεις για την εξέλιξη του καιρού, συνδυάζοντας τη ροή του νερού με φαινόμενα κακοκαιρίας.
Β. ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ
Το 1898 επί Κρητικής Πολιτείας ιδρύθηκε το πρώτο Κρατικό Σχολείο: “Κατώτερο μονοτάξιο Δημοτικό Σχολείο” με δάσκαλο τον Γεώργιο Παπαδάκη. Επειδή δεν υπήρχε όμως διδακτήριο (κτίριο για να στεγαστεί το σχολείο) ο τότε ιερέας του χωριού παπα-Μάρκος πήρε τα ενοίκια της περιουσίας των Ναών Παναγίας και Αποστόλου Θωμά, επισκεύασε ένα εγκαταλελειμμένο κτίριο και έτσι λειτούργησε το πρώτο Σχολείο στο χωριό. Είχε δύο μεγάλα δωμάτια, μεγάλη αυλή και πολύ μεγάλο σχολικό κήπο, αλλά βρίσκονταν ανατολικά έξω από το χωριό και ο δρόμος για να φτάσουν τα παιδιά (περπατώντας) ήταν ανώμαλος και πολύ ανηφορικός. Επειδή ο ιδιοκτήτης του κτιρίου ήταν κωφός, έμεινε στις ιστορίες των κατοίκων ως “του κουφού το σχολειό”. Αργότερα το μονοτάξιο Σχολείο έγινε διτάξιο.
Σε αυτό δίδαξαν :
Ο Χαράλαμπος Μακριδάκης, απόφοιτος του Ιεροδιδασκαλείου* Αγίας Τριάδας (*Τα χρόνια εκείνα υπήρχαν Σχολές Σπουδών όπου αποφοιτούσαν με δύο τίτλους: παπάς και Δάσκαλος και λέγονταν Ιεροδιδάσκαλοι.)
Ο Ιωάννης Σ. Περράκης, απόφοιτος του Διδασκαλείου Ηρακλείου, που ήταν Διευθυντής.
Πολύ σύντομα αυξήθηκε ο αριθμός των μικρών μαθητών και γρήγορα το Σχολείο μετατρέπεται σε τριτάξιο, με την τοποθέτηση της απόφοιτης Αρσακειάδας* Πέλας Καραπατάκη από το Ρέθυμνο. (* Το έτος 1870 ο Απόστολος Αρσάκης από ένα μικρό χωριό της Ηπείρου, ίδρυσε την Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία η οποία εκπαίδευε μαθητές και κυρίως γυναίκες -τις Αρσακειάδες- οι οποίες μπορούσαν κατόπιν να διδάξουν).
Αφού το σχολείο αναβαθμίστηκε σε τριτάξιο, δηλαδή τριθέσιο, άρχισαν να φοιτούν μαθητές και από τα γύρω χωριά: Στύλο, Πρόβαρμα, Νεροπαϊδοχώρι, Μαχαιρούς και Μεγάλα Χωράφια, ώστε έφτασαν τους 125 περίπου.
Εξαιτίας του μεγάλου αριθμού παιδιών τα επόμενα χρόνια νοικιάστηκαν διάφορες αίθουσες σε γειτονικά κτίρια, πράγμα που δεν εξυπηρετούσε τη σωστή λειτουργία του Σχολείου. Το Σχολείο λειτούργησε με πολλά μειονεκτήματα: ανηφορικό δρόμο, στέγαση σε διαφορετικά και παλιά ακατάλληλα κτίρια, έλλειψη ασφάλειας και Γυμναστηρίου.
Παρότι δεν υπήρχαν χρήματα και διαθέσιμο οικόπεδο , οι Δάσκαλοι της εποχής εκείνης Δημ. Παπαμάρκου, Δ/ντης, Χαραλ. Μαριδάκης, Μαγδαληνή Μπιζάκη, ο ιερέας του χωριού Ελευθέριος Καστρινάκης, ο Πρόεδρος της Κοινότητας και όλοι οι κάτοικοι, με πολύ αγώνα κατάφεραν να λύσουν το πρόβλημα στέγασης του Σχολείου.
Ξέροντας ότι οι εκκλησίες του χωριού Παναγία και Απόστολος Θωμάς είχαν μεγάλη περιουσία από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας, οι παραπάνω άνθρωποι αποφάσισαν να πουλήσουν μέρος της περιουσίας αυτής και, μαζί με τα χρήματα από την πώληση του παλιού σχολείου, να αγοράσουν οικόπεδο για να χτιστεί νέο Σχολείο.
Το οικόπεδο, που ανήκε στον Νικηφόρο Πετρουλάκη (από τα Πεμόνια) αγοράστηκε και το 1928 άρχισε να χτίζεται από τον εργολάβο Βαλαδάκη (από τα Χανιά) και την προσωπική εργασία των κατοίκων του χωριού. Το 1931 ολοκληρώθηκε το χτίσιμο από τον εργολάβο Κωνσταντίνο Παπαδογιάννη (από τον Κεφαλά).
Συμπληρωματικά, δόθηκε από τη Σχολική Εφορεία του Υπουργείου Παιδείας οικονομική ενίσχυση 300.000 δραχμών για τον εξοπλισμό του Σχολείου με όλα όσα χρειαζόταν για να λειτουργήσει το συντομότερο δυνατό.
Γ. ΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΚΤΙΡΙΟ
Το νέο Σχολείο βρίσκεται -ως σήμερα- σε κεντρικό δρόμο, πάνω στην Παλαιά Εθνική οδό Χανιών-Ρεθύμνου, στη μέση του χωριού περίπου. Επειδή λειτουργούσε τύπος τριτάξιου, χτίστηκε αρχικά σε σχήμα Γ, με δύο προσόψεις, μια προς Βορά και μία προς Ανατολή.
Η οικοδόμηση αυτού του κτιρίου οφείλεται στον ζήλο και το μεράκι των ντόπιων που, σε πολύ δύσκολες εποχές. Εκτιμώντας τη σπουδαιότητα της μόρφωσης, κατάφεραν να το προσφέρουν σε όλες τις γενιές που τους διαδέχτηκαν.
Τα χρόνια που ακολούθησαν έγινε προσθήκη αιθουσών και αναμορφώνεται ως σήμερα, ανάλογα με τις ανάγκες που προκύπτουν κάθε εποχή.
Δ. ΔΑΣΚΑΛΟΙ ΠΟΥ ΔΙΔΑΞΑΝ
( από 1900 έως την εκπόνηση του παρόντος κειμένου)
1.Χαράλαμπος Μακριδάκης
2.Ιωάννης Περράκης
3.Πέλα Καραπατάκη
4.Μαγδαληνή Μπιζάκη
5.Αγάπη Θεοδωράκη
6.Τασία Θεοδωράκη
7.Δημοσθένης Παπαμάρκου
8.Στυλιανός Κελαϊδής
9.Χρηστίνη Κοτσαμπάση
10.Ιωάννης Χαραλαμπάκης
11.Νικόλαος Παπαδάκης
12.Νικόλαος Βαγιωνάκης
13.Κλειώ Πανηγυράκη
14.Κυρική Τζαγκαράκη
15.Εμμανουήλ Μπενιουδάκης
16.Ζαμβία Χριστοδουλάκη Ράλενες
17.Ειρήνη Χαβρεδάκη
18.Σταύρος Μαστοράκης
19.Ελένη Χαλκιαδάκη
20.Αδάμ Βασιλάκης
21.Κυριακή Δερμιτζάκη
22.Κωνσταντίνος Χλουβεράκης
23.Χαρίκλεια Μανατάκη
24.Βασίλειος Πατρελάκης
25.Μαρία Ξυλάκη