Πρόγραμμα Ευέλικτης Ζώνης: Αγαπώ τον εαυτό μου και τους γύρω μου (Γ΄ Τάξη)
«ΑΓΑΠΩ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΜΟΥ & ΤΟΥΣ ΓΥΡΩ ΜΟΥ»
Πρόγραμμα Ευέλικτης Ζώνης
Τάξη: Γ΄
Μαθητές: Καρύδη Χαρά-Ευαγγελία
Κραμβουσανού Αναστασία
Κρίκος Αχιλλέας
Μάγγος Γεώργιος
Μάγγος Μιχαήλ-Σπυρίδων
Ματσούρης Εφραίμ-Χάρης
Παπαδέλια Σαββίνα-Ευδοκία
Παραδείσης Κωνσταντίνος
Πράσινου Ευαγγελίστρια-Μιχαέλα
Υπεύθυνη δασκάλα: Δαγρέ Βαρβάρα-Μαρία
Σχ. Έτος: 2014-2015
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Κατά το σχολικό έτος 2014-2015 στο πλαίσιο της Ευέλικτης Ζώνης η Γ΄ τάξη του Δημοτικού Σχολείου Λειψών ασχολήθηκε με το πρόγραμμα «Αγαπώ τον εαυτό μου και τους γύρω μου», με στόχο την ψυχο-συναισθηματική ανάπτυξη των μαθητών και την βελτίωση των διαπροσωπικών τους σχέσεων.
Το πρόγραμμα αυτό επιλέχθηκε για έναν πολύ συγκεκριμένο λόγο. Αυτός είναι το δυναμικό της συγκεκριμένης τάξης, το οποίο παρουσιάζει πολλές ιδιαιτερότητες, αφού οι μαθητές δεν είχαν καταφέρει, παρά τα 4 χρόνια (μαζί με το νηπιαγωγείο) κοινής σχολικής πορείας μέχρι και φέτος, να γίνουν ομάδα και να λειτουργήσουν αποτελεσματικά σε διάφορες καταστάσεις συγκρουσιακές ή μη. Το αποτέλεσμα ήταν να είναι εν τη γενέσει της πολύ δύσκολη η εφαρμογή οποιασδήποτε παιδαγωγικής τεχνικής και σε μαθησιακό-γνωσιακό επίπεδο αλλά και σε επίπεδο σχέσεων. Άρα το πρώτο σκαλοπάτι που έπρεπε να επιτευχθεί πριν από οποιονδήποτε άλλο στόχο ήταν αυτό: να γίνουμε ομάδα και να μάθουμε τα όρια του εαυτού μας μέσα σε αυτήν.
Ακολουθεί μια σύντομη περιγραφή της διαδικασίας υλοποίησης του προγράμματος, οι τεχνικές και τα παιχνίδια που εφαρμόστηκαν στην πορεία, αποτίμηση του προγράμματος μέσα από σχόλια μαθητών, γονέων και της εκπαιδευτικού καθώς και πλούσιο φωτογραφικό υλικό.
Α. Διαδικασία Υλοποίησης του προγράμματος
Η επιλογή του συγκεκριμένου προγράμματος έγινε όπως προαναφέρθηκε μετά από παρατήρηση της δασκάλας της ανάγκης άμεσης ψυχο-συναισθηματικής ενδυνάμωσης των μαθητών της τάξης και των σχέσεων μεταξύ τους. Εκμεταλλευτήκαμε όλες τις δυνατές ευκαιρίες μέσα από τα διάφορα μαθήματα με κυριότερα μέσα αυτό των εικαστικών και αυτό του θεατρικού παιχνιδιού. Ο λόγος που χρησιμοποιήθηκαν τα εικαστικά είναι γιατί η ζωγραφική είναι η γλώσσα των συναισθημάτων και η πιο άμεση οδός για τον ψυχικό κόσμο του ανθρώπου και ειδικά των παιδιών, ενώ το θεατρικό παιχνίδι από την άλλη είναι ένα πολύτιμο εργαλείο στην πορεία διερεύνησης των ατομικών ορίων του καθενός μας. Η διαδικασία που ακολουθήθηκε ήταν η εξής:
1ο στάδιο: Ο εαυτός μου
Σε αυτό το στάδιο που διήρκεσε περίπου 1-2 μήνες εφαρμόστηκαν δραστηριότητες κυρίως ατομικές που είχαν στόχο να μάθουν οι μαθητές τον εαυτό τους. Έτσι εδώ είχαμε τις εξής δραστηριότητες:
1. Συστήνω τον εαυτό μου μέσα από την ζωγραφική.
Ο κάθε μαθητής κλήθηκε να ζωγραφίσει τον εαυτό του όπως εκείνος ήθελε. Δεν υπήρξε καμία καθοδήγηση για το αν έπρεπε να απεικονιστεί μόνος του ο μαθητής στην ζωγραφιά του ή με άλλους μαζί. Τα παιδιά ελεύθερα σχεδίασαν και χρωμάτισαν τους εαυτούς τους στο πλαίσιο που εκείνα ήθελαν την συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Μετά ακολούθησε συζήτηση, όπου ο κάθε μαθητής παρουσίαζε με λίγα λόγια το έργο του και απαντούσε σε κάποιες συγκεκριμένες ερωτήσεις της εκπαιδευτικού. Οι ερωτήσεις ήταν π.χ. Ποιος είσαι εσύ στην ζωγραφιά σου; Τι ακριβώς κάνεις εκεί; Με ποιους είσαι μαζί; Πώς αισθάνεσαι; (η τελευταία ερώτηση δεν αποσκοπούσε τόσο σε συναισθήματα, αφού δεν τα είχαμε μάθει ακόμα, αλλά στο να διασαφηνιστεί αν η αίσθηση της ζωγραφιάς είναι θετική ή αρνητική για τον μαθητή). Στο τέλος ο μαθητής έδινε τίτλο στο έργο του.
2. Συστήνω την οικογένειά μου μέσα από την ζωγραφική.
Εδώ και πάλι το μέσον ήταν η ζωγραφική. Οι μαθητές κλήθηκαν να ζωγραφίσουν την οικογένειά τους, όπως εκείνοι ήθελαν. Δεν υπήρξε και πάλι κάποια οδηγία για τον τρόπο, τα χρώματα ή οτιδήποτε άλλο. Με την ολοκλήρωση των έργων τους ακολούθησε και πάλι συζήτηση, όπου ο κάθε μαθητής με τη σειρά παρουσίαζε το έργο του στους υπόλοιπους και απαντούσε σε συγκεκριμένες ερωτήσεις της εκπαιδευτικού. Οι ερωτήσεις ήταν π.χ. Ποια μέλη της οικογένειάς σου απεικόνισες στην ζωγραφιά σου; Αν θέλεις δείξε τα μας. Πού βρίσκεσαι εσύ στην ζωγραφιά; Σε ποιον χώρο βρίσκεστε; Πώς περνάτε εκεί; Τι ακριβώς κάνετε; Πώς αισθάνεσαι σ’ αυτήν την ζωγραφιά; Στο τέλος ο κάθε μαθητής έδινε τίτλο στο έργο του.
3. Παιχνίδι γνωριμίας – Βρίσκω σε τι ταιριάζω και με ποιον
Σε αυτήν την δραστηριότητα μοιράστηκε ένα φυλλάδιο σε κάθε μαθητή, όπου έπρεπε να απαντήσει σε ένα «ερωτηματολόγιο» σχετικά με τον εαυτό του. Στο τέλος το κάθε παιδί διάβασε αυτά που έγραψε στους υπόλοιπους και συζητήσαμε για το ποιοι έχουν κοινές απαντήσεις και σε ποια σημεία του ερωτηματολογίου και ποιοι και πού διαφέρουν. Καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι όλοι έχουμε κάποια κοινά σημεία με όλους και όλοι έχουμε κάποια διαφορετικά σημεία με όλους. Άρα πρέπει να αποδέχομαι και τις ομοιότητες αλλά και τις διαφορές μου με τους άλλους.
4. Το αλφαβητάρι των συναισθημάτων.
Οι μαθητές χωρίστηκαν σε τριάδες και αρχικά ζητήθηκε από τους μαθητές της κάθε ομάδας να γράψουν σε ένα χαρτί όσα πιο πολλά συναισθήματα μπορούν μέσα σε 2-3 λεπτά. Ακολούθησε συζήτηση όπου η κάθε ομάδα διάβασε αυτά που είχε γράψει και ξεκαθαρίστηκε σε πρώτο επίπεδο τι ακριβώς εννοούμε ότι λέμε «συναίσθημα» και ότι π.χ. η απάντηση «καλά» στην ερώτηση «τι αισθάνεσαι;» δεν είναι συναίσθημα. Στην πορεία μοιράστηκε στους μαθητές μία καρτέλα με κάποια βασικά συναισθήματα χωρισμένα αλφαβητικά σε ομάδες. Οι μαθητές διάβασαν ο καθένας μόνος του την καρτέλα και αφού λύσαμε τις όποιες απορίες σχετικά με την σημασία κάποιων λέξεων, παίξαμε παιχνίδια εξοικείωσης των παιδιών με τα συναισθήματα, όπως: «Βρες 3 αρνητικά συναισθήματα» ή «Βρες 3 θετικά συναισθήματα» κλπ.
5. Κάνε πάσα το συναίσθημα
Σε αυτήν την δραστηριότητα δουλέψαμε όλοι μαζί σαν μία ομάδα. Στο παιχνίδι «Κάνε πάσα το συναίσθημα» η εκπαιδευτικός πήρε μία κόλλα χαρτί, στο κάτω μέρος έγραψε ένα συναίσθημα και έδωσε το χαρτί σε έναν μαθητή. Αυτός έγραψε ακριβώς από πάνω μια λέξη ή μια σύντομη φράση που του έρχεται στο μυαλό σχετικά με το συναίσθημα που ήταν γραμμένο από κάτω. Αφού το έγραψε, δίπλωσε το χαρτί έτσι ώστε να κρυφτεί η δική του φράση και να φαίνεται μόνο το αρχικό συναίσθημα και το έδωσε στον επόμενο. Η διαδικασία έγινε δύο φορές. Την πρώτη για ένα συναίσθημα θετικό, την ΑΓΑΠΗ και την δεύτερη για ένα συναίσθημα αρνητικό, τον ΘΥΜΟ. Τα αποτελέσματα ήταν εξαιρετικά εντυπωσιακά, καθώς έγινε φανερό τι φέρνει στο μυαλό του κάθε παιδιού η μία και η άλλη λέξη αντίστοιχα.
6. «Πώς θα αισθανόσουν αν…;»
Η εκπαιδευτικός είχε ετοιμάσει κάποιες κάρτες. Η κάθε κάρτα είχε ένα σενάριο, μια ιστοριούλα. Ο κάθε μαθητής σηκωνόταν έπαιρνε μια κάρτα στην τύχη και προσπαθούσε να καταλάβει τι συναισθήματα θα είχε αν βρισκόταν στην κατάσταση που περιέγραφε η κάρτα. Κάθε φορά το συζητούσε με την υπόλοιπη τάξη και ανασύραμε ο καθένας μας καταστάσεις που είχαμε νιώσει παρόμοια συναισθήματα.
7. Συναισθηματική ρουλέτα
Σε αυτήν την δραστηριότητα η εκπαιδευτικός είχε ετοιμάσει σε κάρτες με μορφή σταγόνας τα διάφορα συναισθήματα από το αλφαβητάρι και τις είχε απλώσει ανάποδα στην έδρα. Κάθε μαθητής σηκωνόταν με τη σειρά του και διάλεγε μια σταγόνα στην τύχη. Διάβαζε το συναίσθημα και προσπαθούσε να θυμηθεί αν μπορούσε κάποια κατάσταση που να είχε αισθανθεί έτσι. Μετά αν ήθελε και κάποιος άλλος μαθητής μπορούσε να πει μια σχετική του εμπειρία. Το παιχνίδι αυτό παίχτηκε 3-4 φορές μέσα σε μια εβδομάδα και μας βοήθησε να καταλάβουμε σε ποιες καταστάσεις προκύπτουν συνήθως κάποια συναισθήματα.
ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ 1ου ΣΤΑΔΙΟΥ:
Για επιβράβευση της ολοκλήρωσης του 1ου σταδίου του προγράμματος από τους μαθητές, οι οποίοι είχαν εντάξει τα συναισθήματα στο καθημερινό λεξιλόγιό τους πλέον, ακόμα και σε καταστάσεις σύγκρουσης, αποφασίστηκε να δημιουργήσουμε μία σύνθεση στον τοίχο με τα διάφορα συναισθήματα-σταγονίτσες με την μορφή της «Βροχής των Συναισθημάτων». Έτσι μπορούσαν ανά πάσα στιγμή να ανατρέξουν στις σταγονίτσες και να θυμηθούν ποια είναι τα βασικά συναισθήματα.
2ο στάδιο: Ο εαυτός μου και οι άλλοι
Αφού είχαμε μάθει τον εαυτό μας και τα συναισθήματα που μπορεί αυτός να έχει και το αφήσαμε να δούμε πώς θα «τρέξει» όλο αυτό μέσα στις διαπροσωπικές τους σχέσεις, άρχισε να γίνεται αισθητό πως ήταν απαραίτητο να εξασκηθούμε σε ορισμένες κοινωνικές δεξιότητες για να μπορέσουμε από το «εγώ» να πάμε στο «εμείς». Το στάδιο αυτό διήρκεσε περίπου 5-6 μήνες και οι δραστηριότητες που ακολουθήθηκαν σε αυτό ήταν:
1. Ομαδικά πιτσιλοχρωματίσματα!
Εδώ τα παιδιά χωρίστηκαν σε δύο ομάδες και κλήθηκαν να δημιουργήσουν από ένα έργο σε άσπρο και μαύρο με πιτσιλίσματα. Αποδείχτηκε ότι σε ένα τόσο ελεύθερο έργο, χωρίς ουσιαστική δομή και αυστηρούς κανόνες, τα παιδιά κατάφεραν να συνεργαστούν χωρίς προβλήματα και γκρίνιες και να δημιουργήσουν όλοι μαζί κάτι. Ξεχώρισαν αμέσως οι ηγετικές μορφές στην κάθε ομάδα και το κάθε μέλος βρήκε τον χώρο και τον χρόνο για να εκφραστεί εικαστικά πάνω στο χαρτόνι.
2. Θετική σκέψη – Εστιάζω σε ό,τι με κάνει να νιώθω όμορφα
Παρατηρήθηκε ότι στην καθημερινή τους τριβή τα παιδιά δεν μπορούσαν να σκεφτούν κάτι όμορφο για τους γύρω τους. Έρχονταν στο σχολείο θυμωμένα και αγέλαστα και έφευγαν έξαλλα ή απλά κουρασμένα. Η ιδέα λοιπόν της θετικής εστίασης φάνηκε σωτήρια. Αρχίσαμε λοιπόν να εστιάζουμε τον νου μας σε οτιδήποτε όμορφο υπήρχε γύρω μας. Βοήθησε και η χρονική περίοδος, αφού πλησίαζαν τα Χριστούγεννα. Έτσι βάλαμε και το θεατρικό παιχνίδι σε δράση και δημιουργήθηκε το χριστουγεννιάτικο θεατρικό μας: «Το μυστικό των Χριστουγέννων» με διασκευή στους στίχους του τραγουδιού «My favorite things» (Τ’ αγαπημένα μου) της παράστασης «Η μελωδία της ευτυχίας».
3. Παιχνίδι των Προκλήσεων
Η προσπάθεια να εφαρμοστούν δραστηριότητες θετικής κοινωνικής αλληλεπίδρασης ανάμεσα στους μαθητές ωστόσο και παρά τα όσα είχαμε κάνει σε ατομικό-συναισθηματικό επίπεδο, σκόνταφτε πάντα στον τοίχο των λανθασμένων και σχετικά άκαμπτων στερεότυπων και αντιλήψεων που κουβαλούσαν τα παιδιά μέσα τους για το ποιος είναι «άξιος» να είναι ομάδα μαζί τους. Έτσι κάθε φορά όλοι ήθελαν να είναι ομάδα με τον κολλητό ή την κολλητή τους και με τίποτα π.χ. τα αγόρια με τα κορίτσια ή με κάποιον αδύναμο μαθητή. Αυτό σήμαινε παταγώδη αποτυχία οποιασδήποτε δραστηριότητας για την εξομάλυνση των σχέσεών τους. Αυτό που μας έλειπε ήταν το κίνητρο. Έτσι ήρθε η ιδέα για το «Παιχνίδι των Προκλήσεων».
Το παιχνίδι αυτό ξεκίνησε τον Νοέμβριο, 7 εβδομάδες πριν τα Χριστούγεννα, και ολοκληρώθηκε στις 15 Ιουνίου με την λήξη του σχολικού έτους. Περιελάμβανε δραστηριότητες θετικής κοινωνικής αλληλεπίδρασης με την μορφή παιχνιδιού στον τοίχο. Αναλυτικότερα, δημιουργήθηκε στον τοίχο μία σκάλα που είχε τους αριθμούς 1-15 και ήταν χωρισμένο σε 3 μαγικούς κόσμους: Τον μαγικό κόσμο των Χριστουγέννων, τον μαγικό κόσμο του Πάσχα και τον μαγικό κόσμο του Καλοκαιριού! Τα πιόνια ήταν μανταλάκια με διαφορετικό κουμπί κολλημένο και το όνομα του κάθε μαθητή γραμμένο επάνω. Οι μαθητές έπαιρναν κάθε εβδομάδα από μία κάρτα στην οποία αναγραφόταν η δοκιμασία που έπρεπε να περάσουν για να προχωρήσει το μανταλάκι-πιόνι τους στο επόμενο σκαλοπάτι κ.ο.κ. Οι δοκιμασίες είχαν στόχο τις διαπροσωπικές τους σχέσεις άρα ήταν του τύπου «Αγκάλιασε έναν έναν όλους τους μαθητές της τάξη σου» κλπ. Δεν είχε σημασία ποιος θα ολοκλήρωνε πρώτος τα βήματα, αλλά όποιος τα ολοκλήρωνε όλα και έφτανε στον Μαγικό κόσμο των Χριστουγέννων για παράδειγμα, θα έπαιρνε ένα δωράκι που για τα Χριστούγεννα ήταν ένα πουγκάκι χριστουγεννιάτικα κουλούρια και ένα χαρτάκι με τον προσωπικό θησαυρό του καθενός και αντίστοιχα δωράκια για το Πάσχα και το Καλοκαίρι. Ήταν εξαιρετικό που όλοι κατάφεραν να ολοκληρώσουν το παιχνίδι και να πάρουν τα δωράκια, αλλά και τα… μηνύματα που έπρεπε.
4. Το μαγικό γάντι (θεατρικό παιχνίδι)
Στα πλαίσια των χριστουγεννιάτικων δραστηριοτήτων και ελλείψει σχετικού κειμένου στο Ανθολόγιο για το μάθημα της γλώσσας ασχοληθήκαμε με το παραμύθι «Το μαγικό γάντι» το οποίο διαβάσαμε και αναλύσαμε σε δύο διδακτικές ώρες. Θεωρήθηκε κατάλληλο να χρησιμοποιηθεί το κείμενο για παιχνίδι παντομίμας και στα πλαίσια του προγράμματος της Ευέλικτης Ζώνης. Έτσι σε θεατρική αφήγηση της εκπαιδευτικού δραματοποίησαν οι μαθητές το παραμύθι μαθαίνοντας πώς μπορούμε όλοι να χωρέσουμε μαζί, αρκεί ο καθένας μας να περιορίσει το μικρό ή μεγάλο «εγώ» του στο απαραίτητο δυνατό για να ζήσει με τους γύρω του αρμονικά.
5. Το παιχνίδι της αυτογνωσίας
Παράλληλα με όλες τις προηγούμενες δραστηριότητες προετοιμάζαμε τους τελευταίους 2-3 μήνες ένα επιτραπέζιο παιχνίδι για τα συναισθήματα. Εμείς βέβαια δεν το ετοιμάζαμε για το παίξουμε σε ένα τραπέζι αλλά στο… πάτωμα. Ζωγραφίσαμε λοιπόν τις καρτέλες-βήματα του παιχνιδιού σε κόλλες μεγέθους Α3, τις πλαστικοποιήσαμε, φτιάξαμε και τα ζάρια μας για να εξασκηθούμε και στην Γεωμετρία με τα αναπτύγματα στερεών σωμάτων και αφού το κολλήσαμε στο πάτωμα της τάξης αρχίσαμε να το παίζουμε με πιόνια φυσικά τα ίδια τα παιδιά. Περπατούσαν τα παιδιά πάνω στις καρτέλες, ρίχνοντας το ζάρι και διαβάζοντας διάφορες καταστάσεις που περιέγραφαν σωστές και λανθασμένες συμπεριφορές. Δεν υπήρχε νικητής, αφού στόχος ήταν όλοι αφού ξεκινήσουν από την αφετηρία, με ΑΓΧΟΣ για τα συναισθήματά τους, να καταφέρουν να φτάσουν στο τέλος, στην ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑ για τον εαυτό και την συμπεριφορά τους.
ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ 2ου ΣΤΑΔΙΟΥ:
Για επιβράβευση της ολοκλήρωσης του 2ου σταδίου του προγράμματος από τους μαθητές, οι οποίοι είχαν αρχίσει να δείχνουν σημαντικές αλλαγές ως προς τις κοινωνικές τους σχέσεις αποφασίστηκε η τελευταία πρόκληση στο «Παιχνίδι των Προκλήσεων» να είναι η δημιουργία ενός ομαδικού έργου από όλη την τάξη μαζί με την εκπαιδευτικό με θέμα: «Πολύχρωμα χέρια – Χέρια αγάπης».
3ο στάδιο
Το τρίτο και τελευταίο στάδιο της υλοποίησης του προγράμματος ήταν η παρουσίαση όλων όσων είχαμε μάθει μέσα από ένα θεατρικό. Το θεατρικό είχε τίτλο: «Το νησί των συναισθημάτων» και ήταν διασκευή του ομώνυμου έργου το Μ. Χατζιδάκι που αποτέλεσε εξαιρετικό υλικό καθώς εστίαζε στο σημαντικότερο και πολυτιμότερο συναίσθημα όλων… την Αγάπη.
Στόχος του θεατρικού ήταν να αποκτήσουν τα παιδιά μια σφαιρική αντίληψη των όσων είχαμε μάθει μέσα από το πρόγραμμα αυτό, να ενισχυθεί η αυτοπεποίθησή τους παρουσιάζοντας κάτι δικό τους και τέλος να μας μείνει η θετική γλυκιά επίγευση της ΑΓΑΠΗΣ από όλη αυτήν την όμορφα δύσκολη και γεμάτη προκλήσεις σχολική χρονιά.
Β. Αποτίμηση του προγράμματος
Το πρόγραμμα αυτό εφαρμόστηκε με την μορφή ενός διχτυού που απλωνόταν σε όσο το δυνατόν περισσότερες εκφάνσεις της σχολικής καθημερινότητας. Πέρα από τις καθεαυτό δραστηριότητες που αναπτύχθηκαν στο προηγούμενο μέρος του παρόντος τεύχους, λειτούργησε παράλληλα και μια ολόκληρη εναλλακτική φιλοσοφία αντιμετώπισης των καταστάσεων μέσα στην τάξη και στο προαύλιο. Με παιχνίδια ακόμα και στα πιο απαιτητικά γνωστικά αντικείμενα, με πολλή συζήτηση των προβληματικών-συγκρουσιακών καταστάσεων μέσα στην τάξη, με ελευθερία στην προσωπική έκφραση κλπ κλπ.
Τα αποτελέσματα φάνηκαν πιο καθαρά μετά τα Χριστούγεννα και πλησιάζοντας το Πάσχα. Στην μέση δηλαδή περίπου την σχολικής χρονιάς. Άρχισε να παρατηρείται μια στροφή στην συμπεριφορά όλων των μαθητών. Δεν μεταλλάχτηκαν φυσικά και ξαφνικά άρχισαν να αποδέχονται ο ένας τον άλλον, αλλά άρχισαν σταδιακά να γίνονται πιο δεκτικοί στο διαφορετικό. Άρχισαν να συζητούν τις διαφορές τους πριν φτάσουν στο σημείο να τσακωθούν. Μιλούσαν πιο ανοιχτά για αυτά που αισθάνονταν και διεκδικούσαν την προσοχή του συνομιλητή τους χωρίς φωνές αλλά με επιχειρήματα.
Τα πιο σημαντικά αποτελέσματα του προγράμματος είναι όμως άλλα: από την μία το χαμόγελό τους. Το οποίο από σπάνιο και χαιρέκακο τις πιο πολλές φορές, έγινε καθαρό, πηγαίο, πιο συχνό και ευτυχισμένο, γεγονός που το σχολίασαν και οι γονείς. Και από την άλλη το άγγιγμά τους. Μπαίνοντας σε μία τάξη όπου ο μόνος λόγος που αγγίζονταν αυτά τα παιδιά ήταν για να δείρουν, να σπρώξουν ή να ενοχλήσουν κάποιον, το συναίσθημα ήταν ένα: απελπισία. Φτάνοντας όμως στο σημείο τα παιδιά αυτά να αγκαλιάζονται πλέον, να μοιράζουν φιλιά, χάδια, φροντίδα και αγάπη στους γύρω τους, το συναίσθημα είναι πάλι ένα: υπερηφάνεια!
Θεωρώ πως η εφαρμογή του συγκεκριμένου προγράμματος ήταν μονόδρομος στους συγκεκριμένους μαθητές αλλά και σε οποιαδήποτε τάξη θέλει να βελτιωθεί ψυχοσυναισθηματικά. Θα μπορούσε να είχε γίνει καλύτερα, πιο οργανωμένα ίσως. Η αλήθεια είναι πως η εφαρμογή λειτούργησε λίγο με τον τρόπο «βλέποντας και κάνοντας»… Όμως πώς αλλιώς θα μπορούσε να συμβεί; Όταν μιλάμε για την ψυχή παιδιών, δεν υπάρχει τίποτα απόλυτα δομημένο που να μας καθοδηγεί. Σημαντικότερος σύμβουλος είναι το ένστικτο και η αγάπη. Αν αυτά συνδυαστούν με τις γνώσεις και την όρεξη, όλα είναι πιθανά να συμβούν, ακόμα και θαύματα, σαν αυτό που έγινε φέτος στην τάξη μου. Δεν φτάσαμε στο τέλειο και είμαι πολύ ευτυχής για αυτό, γιατί σημαίνει ότι έχουμε και άλλο περιθώριο βελτίωσης. Αν υποθέσουμε ότι είχαμε να ανέβουμε ένα βουνό, φέτος φτάσαμε μέχρι τη μέση της πλαγιάς και είμαστε όλοι πολύ ευχαριστημένοι γι’ αυτό. Άλλωστε η κορυφή θα είναι πάντα εκεί να την κατακτήσουμε του χρόνου ή του αντίχρονου… σημασία έχει ότι ξεκινήσαμε να ανεβαίνουμε βήμα-βήμα το βουνό της ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑΣ!
Παράρτημα 1. Κείμενα που χρησιμοποιήθηκαν…
1. Παραμύθι «Μαγικό Γάντι» (θεατρικό παιχνίδι)
Το Μαγικό Γάντι
(Παραδοσιακό παραμύθι της Ουκρανίας – Διασκευή)
Μια μέρα, ένας ηλικιωμένος κύριος περπατούσε στο χιονισμένο δάσος με το σκύλο του. Δίχως να το καταλάβει του έπεσε από την τσέπη το ένα του γάντι. Ήταν ένα χειροποίητο, πέτσινο γάντι, με κόκκινη φόδρα, από εκείνα που το χέρι έμπαινε ολόκληρο μέσα κι όχι δάχτυλο – δάχτυλο. Μα δεν το είδε ούτε κι ο σκύλος του που είχε το μυαλό του στις δεκάδες μυρωδιές του χιονιού. Αυτοί συνέχισαν ανέμελοι τον περίπατό τους στο δάσος και το γάντι έμεινε πίσω, πεσμένο κατάχαμα στο αφράτο χιόνι.
Ένα ποντικάκι, τόσο δα ήταν, πέρασε από εκεί κι είδε το γάντι μπροστά του. Το τριγύρισε από εδώ, το κοίταξε από εκεί. “Άδειο πρέπει να είναι”, σκέφτηκε και τσουπ…. τρύπωσε στο όμορφο και ζεστό γάντι που πράγματι ήταν αδειανό. Το κρύο ήταν τσουχτερό έξω, δε γινόταν να αντέξεις δίχως μια φωλίτσα να κρυφτείς. “Τι γλυκιά ζεστασιά έχει εδώ μέσα”, σκέφτηκε το ποντικάκι. “Εδώ θα ζήσω! Θα μείνω όλο το χειμώνα, ώσπου να περάσει το κρύο. Ύστερα… βλέπουμε”, είπε και ζάρωσε σε μια γωνιά να ξεκουραστεί.
Λίγο αργότερα χοροπηδώντας κατέφτασε εκεί γύρω ένας βάτραχος, πράσινος – πράσινος που αν δεν έβρισκε γρήγορα κάπου να ζεσταθεί θα γινότανε μπλε – μπλε! Κοντοστάθηκε έξω από το γάντι.
-Ποιος είναι μέσα στο γάντι; , ρώτησε.
-Η Ποντικίνα η Δαγκωνίτσα. Εσύ ποιος είσαι;
-Είμαι Βάτραχος ο Χιπιχόπης ο Χοροπηδηχτός. Μπορώ να μπω κι εγώ μέσα; Κάνει πολύ κρύο έξω.
-Έντάξει, έλα!, του είπε δίχως να το σκεφτεί το ποντίκι και μέσα στο γάντι έγιναν δύο τα ζώα.
Η έγνοια κάνει τη δουλειά κι η ξεγνοιασιά τον ύπνο και ο χειμώνας ο βαρύς κανέναν μην αφήνει ξύπνιο!
Στριμώχτηκαν όπως-όπως και προσπάθησαν να χαλαρώσουν. “Τι γλυκιά ζεστασιά έχει εδώ μέσα”, σκέφτηκε ο βάτραχος. “Εδώ θα ζήσω! Θα μείνω όλο το χειμώνα, ώσπου να περάσει το κρύο. Ύστερα… βλέπουμε”, είπε και πήδηξε σε μια γωνιά να ξεκουραστεί.
Λίγο μετά, χραπ χρουπ πάνω στο χιόνι, να σου κι ο λαγός με γρήγορες κινήσεις και αυτιά μεγαλύτερα από το σώμα του.
-Ποιος είναι μέσα στο γάντι; , ρώτησε.
-Η Ποντικίνα η Δαγκωνίτσα κι ο Βάτραχος ο Χιπιχόπης Χοροπηδηχτός. Εσύ ποιος είσαι;
-Είμαι ο λαγός ο Βιαστικός Τρεχαλητός. Μπορώ να μπω κι εγώ μέσα; Κάνει πολύ κρύο έξω.
-Έντάξει, έλα!, του είπαν με μια φωνή η ποντικίνα κι ο βάτραχος.
Τώρα τα ζώα μέσα στο γάντι ήταν τρία και στριμώχτηκαν λίγο παραπάνω για να χωρέσουν. “Τι γλυκιά ζεστασιά έχει εδώ μέσα”, σκέφτηκε ο λαγός. “Εδώ θα ζήσω! Θα μείνω όλο το χειμώνα, ώσπου να περάσει το κρύο. Ύστερα… βλέπουμε”, είπε. Βολεύτηκαν στο γάντι κι οι τρεις μαζί κι άρχισαν να χορεύουν πάνω στο χιόνι τόσο που το γάντι έμοιαζε με αεροπλανάκι.
Λίγο μετά εμφανίστηκε μια αλεπού. Περπάτησε προσεκτικά προς το γάντι.
-Ποιος είναι μέσα στο γάντι; , ρώτησε.
-Η Ποντικίνα η Δαγκωνίτσα, ο Βάτραχος ο Χιπιχόπης Χοροπηδηχτός και ο Λαγός ο Βιαστικός Τρεχαλητός. Εσύ ποιος είσαι;
-Είμαι η Αλεπού η Φουντωτή Αγαπητή. Μπορώ να μπω κι εγώ μέσα; Κάνει πολύ κρύο έξω.
-Έντάξει, έλα!, της είπαν όλοι μαζί.
Τώρα τα ζώα μέσα στο γάντι ήταν τέσσερα και έπρεπε να στριμωχτούν λίγο παραπάνω για να χωρέσουν. “Τι γλυκιά ζεστασιά έχει εδώ μέσα”, σκέφτηκε η αλεπού. “Εδώ θα ζήσω! Θα μείνω όλο το χειμώνα, ώσπου να περάσει το κρύο. Ύστερα… βλέπουμε”. Βολεύτηκαν στο γάντι κι οι τέσσερις μαζί κι άρχισαν να χοροπηδούν χαρούμενοι πάνω στο χιόνι τόσο που το γάντι έμοιαζε με ελικοπτεράκι.
Λίγο μετά εμφανίστηκε ένας γκρίζος λύκος που ούρλιαζε κι αντηχούσε σ’ όλο το βουνό το ουρλιαχτό του. Περπάτησε προς το γάντι κουνιστός και λυγιστός και ρώτησε.
-Ποιος είναι μέσα στο γάντι;
-Η Ποντικίνα η Δαγκωνίτσα, ο Βάτραχος ο Χιπιχόπης Χοροπηδηχτός, ο Λαγός ο Βιαστικός Τρεχαλητός και η Αλεπού η Φουντωτή Αγαπητή. Εσύ ποιος είσαι;
-Είμαι ο Λύκος ο Γκρίζος Ουρλιαχτός. Μπορώ να μπω κι εγώ μέσα; Κάνει πολύ κρύο έξω.
-Έντάξει, έλα!, του είπαν σχεδόν όλοι μαζί και κοιτάχτηκαν για μια στιγμή.
Τώρα τα ζώα μέσα στο γάντι ήταν πέντε και έπρεπε να στριμωχτούν ακόμη περισσότερο για να χωρέσουν. “Τι γλυκιά ζεστασιά έχει εδώ μέσα”, σκέφτηκε ο λύκος. “Εδώ θα ζήσω κι ας είναι λίγο στριμωγμένα! Θα μείνω όλο το χειμώνα, ώσπου να περάσει το κρύο. Ύστερα… βλέπουμε”. Βολεύτηκαν στο γάντι κι οι πέντε μαζί κι άρχισαν να χοροπηδούν χαρούμενοι πάνω στο χιόνι τόσο που το γάντι έμοιαζε με διαστημοπλοιάκι.
Λίγο μετά εμφανίστηκε ένα αγριογούρουνο που γουρούνιζε παράξενα και βραχνά. Έφτασε μπροστά στο γάντι και ρώτησε:
-Ποιος είναι μέσα στο γάντι;
-Η Ποντικίνα η Δαγκωνίτσα, ο Βάτραχος ο Χιπιχόπης Χοροπηδηχτός, ο Λαγός ο Βιαστικός Τρεχαλητός, η Αλεπού η Φουντωτή Αγαπητή και ο Λύκος ο Γκρίζος Ουρλιαχτός. Εσύ ποιος είσαι;
-Είμαι το Αγριογούρουνο το χαυλιοδόντικο. Μπορώ να μπω κι εγώ μέσα; Κάνει πολύ κρύο εδώ έξω.
-Εεεε, δεν υπάρχει πια χώρος εδώ μέσα. Είμαστε πέντε και σχεδόν δεν αναπνέουμε, του είπαν.
-Σας παρακαλώ. Δε θα πιάσω πολύ χώρο. Θα κρατήσω την αναπνοή μου και θα στριμωχτώ όσο περισσότερο μπορώ. Αφήστε με να μπω, τους παρακάλεσε το αγριογούρουνο που τουρτούριζε από το κρύο.
-Καλά, εντάξει. Έλα!, του είπαν.
Στο τέλος εμφανίστηκε μια μεγάλη αρκούδα που πλησίασε κι αυτή το γάντι. Άκουσε φασαρία μέσα και ρώτησε:
-Ποιος είναι μέσα στο γάντι;
-Η Ποντικίνα η Δαγκωνίτσα, ο Βάτραχος ο Χιπιχόπης Χοροπηδηχτός, ο Λαγός ο Βιαστικός Τρεχαλητός, η Αλεπού η Φουντωτή Αγαπητή, ο Λύκος ο Γκρίζος Ουρλιαχτός και το Αγριογούρουνο το Χαυλιοδόντικο. Εσύ ποιος είσαι;
-Είμαι η Αρκούδα η Καφετιά η πιο γλυκιά. Μπορώ να μπω κι εγώ μέσα; Κάνει πολύ κρύο εδώ έξω.
-Εεεε, δεν υπάρχει πια χώρος εδώ μέσα. Είμαστε έξι πια και μάλλον θα σκάσουμε από στιγμή σε στιγμή, της είπαν.
-Μα σας παρακαλώ. Θα στριμωχτώ στην πιο μικρή γωνίτσα. Θα χωθώ κι ούτε θα κουνιέμαι. Αφήστε με να μπω, τους παρακάλεσε η αρκούδα που έτρεμε από τον χιονιά.
-Ε, καλά. Έλα!, της είπαν.
Η Αρκούδα όρμηξε μέσα. Τώρα τα ζώα μέσα στο γάντι ήταν επτά και έπρεπε να στριμωχτούν πάρα πολύ για να χωρέσουν. “Τι γλυκιά ζεστασιά έχει εδώ μέσα”, σκέφτηκε η Αρκούδα. “Εδώ θα ζήσω. Αν δε σκάσω από το στρίμωγμα, θα μείνω όλο το χειμώνα, ώσπου να περάσει το κρύο. Ύστερα… βλέπουμε”. Το γάντι χοροπηδούσε στο χιόνι σαν κουρδιστό παιχνίδι που κόντευε να σκιστεί.
Κι ενώ ήταν όλοι στριμωγμένοι βέβαια, αλλά και ευτυχισμένοι και μισο-κοιμισμένοι μέσα στην ζεστασιά και την θαλπωρή του γαντιού… Τα μουστάκια της ποντικίνας αρχίζουν να μπαίνουν και να γαργαλούν την μύτη της αρκούδας. Δεν περνούν λίγα λεπτά και ακούγεται ένα πάρα πολύ δυνατό φτάρνισμα:
– Ααααααααααα……ψιουουουουουου!!!! , κάνει η αρκούδα που προσπαθούσε τόσην ώρα να κρατηθεί.
Με το δυνατό αυτό φτάρνισμα της αρκούδας και οι εφτά μας φίλοι πετάχτηκαν έξω από το γάντι κατατρομαγμένοι γυρίζοντας ο καθένας στον φυσικό του χώρο.
Και το γάντι; Τι απέγινε το γάντι; Το γάντι ξεχειλωμένο πια μετά από τόσα πλάσματα που έκρυψε μέσα του ταξίδευε στον χειμωνιάτικο αέρα διδάσκοντας στον κόσμο όλο πως:
«Όλοι οι καλοί χωρούν, αρκεί ο καθένας μας να αφήσει λίγο χώρο για τον άλλον όσο διαφορετικός κι αν είναι…
Όταν δέχεσαι τον άλλον όπως είναι… η αγάπη ανθίζει ζεστασιά μες στην καρδιά… ακόμα κι αν έξω είναι βαρυχειμωνιά!»
2. Χριστουγεννιάτικο θεατρικό
ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ
Αφήγηση:
Μια φορά κι έναν καιρό σ’ ένα μικρό νησί… Λειψώ το λένε, δεν ξέρω αν το ξέρετε… ζούσαν 9 μικρά παιδάκια… που είχαν λαμπρά μυαλά και πανέξυπνα ματάκια… Οι 9 μικροί μας ήρωες, που λέτε, περίμεναν πώς και πώς και φέτος να έρθουν τα Χριστούγεννα… Να χαρούν, να διασκεδάσουν, τα σχολεία να κλείσουν και να γιορτάσουν…
Μα αυτοί οι μεγάλοι όλο τους τα χαλάνε!
Το κέφι τους με γκρίνιες το σκορπάνε…
Οι μαμάδες δεν χαμογελάνε πια…
κι οι μπαμπάδες ούτε λεπτό για γέλιο κι αγκαλιά…
μόνο ξέρουν να αγχώνονται για χρέη και δουλειά…
Τα Χριστούγεννα εφέτος προμηνύονται θλιβερά
και πολύ πολύ….πολύ αγχωτικά…
Μα σαν κάποιο μυστικό να ‘χουν στο νου τους τα μικρά…
Μιχάλης:
Όφου! Δεν τους αντέχω (τους μεγάλους)
Άλλ’ υπομονή δεν έχω…
Θέλω γέλιο και χαρά
όχι άγχος για λεφτά…
Θέλω της μαμάς την αγκαλιά
του μπαμπά την σκανταλιά…
Τι να τους κάνω που λείπουν όλη μέρα στη δουλειά;
Χαρά:
Έι μαμάδες, μπαμπάδες
ακούστε μας προσεκτικά
Τα Χριστούγεννα δεν θέλουν
λούσα και χρυσαφικά…
Τα μόνα απαραίτητα συστατικά…
είναι χαμόγελο, αγκαλίτσες
τραγούδια και χαρά..
Αχιλλέας: Όλο γκρινιάζετε
αγχώνεστε, φωνάζετε…
Μόνο είστε σοβαροί,
σκεφτικοί και σκυθρωποί…
Το νησί φέρνετε βόλτα
αλλά…ξεχάσατε τα όνειρα έξω από την πόρτα
Αναστασία:
Πω πω πω πω
Δεν ξέρω τι να πω…
Πώς το κάνετε αυτό;
Να ξεχνάτε το ωραίο να θυμάστε το κακό;
Να θυμάστε το σκοτάδι, να ξεχνάτε που είν’ το φως;
Σαν να μου χρειάζεστε βοήθεια…
Ίσως με τρόπο μαγικό…
χμμμ…σαν τα παραμύθια!
Κωνσταντής:
Όταν αγχώνεστε πολύ
δώστε ένα γλυκό φιλί…
κι όταν θυμώνετε για τα καλά…
δοκιμάστε για ηρεμιστικό μια μεγάλη αγκαλιά
Κι όταν πάλι νιώθετε στεναχώρια
κι ότι τραβάτε του κόσμου όλα τα ζόρια
σκεφτείτε όλα εκείνα
που κάνουν τα χαμόγελα ν΄ανθίζουν σαν τα κρίνα…
Σαββίνα:
Να κι από μας λίγη βοήθεια…
Η πάχνη την νύχτα
Ζεστά κουλούρια και κουραμπιέδες,
Άχνη ζάχαρη, πολύχρωμες κορδέλες
Λευκά κεριά και μικρά εκκλησάκια
Αστέρια, ήλιοι, τ’ ουρανού φαναράκια
Τόσα όμορφα να θυμάται κανείς
Τόσες πολλές οι χαρές της ζωής.
Εφραίμ:
Κι είναι κι άλλα κι άλλα πολλά
Της καρδιάς μας τα σημαντικά
Είναι θησαυροί μοναδικοί
που υπάρχουν σ’ όλων των ανθρώπων την ψυχή
Μόνο να ψάξουμε μέσα μας αρκεί
για το φως να βρεθεί…
Βαγγελίστρα:
Να λοιπόν που έφτασε η στιγμή
Να μοιραστούμε με εσάς μαζί
Το μεγάλο αυτό μυστικό
που κρατάμε τόσην ώρα κρυφό…
Για Χριστούγεννα σωστά…
Το πιο σημαντικό απ’ τα συστατικά
που όταν λείπει όλα μοιάζουν πιο φτωχά…
ακόμα κι αν έχεις του κόσμου τα λεφτά… είναι…
Γιώργος:
Άσε! Θα το πω εγώ…
Το μεγάλο μυστικό…
Τη μαγική εκείνη λέξη
που μόλις την ψιθυρίσω
μια θα κάνει το φως και στις καρδιές θα τρέξει…
Αγάπη (ψιθυριστά)!
Παιδιά 1-8:
Πιο δυνατά!
Οι μεγάλοι δεν ακούν!
Δεν έχουν γερά αυτιά!!!!
Γιώργος: ΑΓΑΠΗ (δυνατά)
Αφήγηση:
Να λοιπόν το μυστικό των παιδιών!
ΑΓΑΠΗ κι όλα περνάνε… ΑΓΑΠΗ κι όλα είναι φωτεινά…
Δεν έχετε παράπονο σας δώσαμε τις οδηγίες και όλα τα συστατικά Στο χέρι σας είναι τώρα να φτιάξετε Χριστούγεννα μοναδικά!
Κι αν όλα αυτά σας φάνηκαν πολλά..
Σας έχουμε έναν τρόπο να θυμάστε τα βασικά…
~ΤΡΑΓΟΥΔΙ~
Τ΄ αγαπημένα μου (διασκευή)
Στίχοι: Παύλος Μάτεσις (διασκευή: Δαγρέ Βαρβάρα-Μαρία)
Μουσική: Richard Rodgers / Εκτέλεση στα ελληνικά: Αλίκη Βουγιουκλάκη
Πάχνη της νύχτας γατάκια χνουδάτα
Κουτιά με φιόγκους καυτή σοκολάτα
Μπακίρια φλόγες γλυκό σαντιγί
Να κάποιοι φίλοι που έχω στη γη!
Λευκές κορδέλες μικρά κοριτσάκια
Κρύο παγώνει τις μύτες τ’ αυτάκια 2 φορές
Χειμώνες άσπροι του Μάη πρωί
Τι ομορφιές μου ‘δωσε η ζωή!
Κι αν ο κόσμος αγριεύει και με κυνηγά
Εγώ πολεμάω γι’ αυτά που αγαπώ
Τους δίνω ζωή….ΞΑΝΑ!
Μάτια φευγάτα ζωάκια χαμένα
Ζεστά κουλούρια σκυλιά δακρυσμένα
Φεγγάρι πάνω σε γλάρου φτερά
Δώρα της γης που μου δίνουν χαρά!
Λευκά κεράκια μικρά εκκλησάκια
Η Παναγιά μας π’ ανθίζει κρινάκια 2 φορές
Ήλιος που λάμπει μεσ’ το νησί
Τι ομορφιές μου ‘δωσε η ζωή!
Κι αν ο κόσμος αγριεύει και με κυνηγά
Εγώ πολεμάω γι’ αυτά που αγαπώ
Τους δίνω ζωή….ΞΑΝΑ!
3. Καλοκαιρινό θεατρικό
ΤΟ ΝΗΣΙ ΤΩΝ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ
(Μάνος Χατζιδάκις – Διασκευή: Δαγρέ Βαρβάρα-Μαρία)
ΑΦΗΓΗΣΗ
Μια φορά κι έναν καιρό, υπήρχε ένα νησί στο οποίο ζούσαν όλα τα Συναισθήματα. Εκεί μαζί με όλα τα άλλα συναισθήματα ζούσαν και η Ευτυχία, η Λύπη, η Γνώση και η Αγάπη.
Τα συναισθήματα ζούσαν μαζί… αλλά δεν ήταν πάντοτε όλα ρόδινα μεταξύ τους. Κάποιες φορές καυγάδες και τσακωμοί τάραζαν το νησί. Η μόνη που όλοι ήθελαν για παρέα ήταν η Αγάπη. Μα εκείνη ήταν αέρινη… σαν ένα σύννεφο χρυσόσκονης. Και την έβρισκες μόνο σε κάτι λουλούδια μαγικά που λένε πως είχαν σχήμα καρδιάς. Αν τα έβρισκες αυτά τα λουλούδια μάλιστα, έπρεπε να κοιτάξεις πολύ πολύ προσεκτικά με πολλή πολλή υπομονή για να την δεις…
Όλοι ήξεραν πού βρισκόταν η Αγάπη, αλλά κανείς δεν έδινε σημασία. Έτσι η Αγάπη ήταν μόνη της τον περισσότερο καιρό. Δεν ξεχνούσε όμως τους φίλους της και πάντα έκανε ό,τι μπορούσε για να τους βοηθά όποτε την είχαν ανάγκη…
{Η Αγάπη παρακολουθεί κρυφά τις σκηνές και κάνει μορφασμούς έκπληξης και στενοχώριας}
Σκηνή 1η ΘΥΜΟΣ – ΖΗΛΕΙΑ
ΖΗΛΕΙΑ:Όλοι έχουν τα καλύτερα, όλοι τα έχουν όλα
εγώ μονάχα τίποτα, σαν μαραμένη βιόλα…
Γι’ αυτό ζηλεύω σαν τρελή και είμαι κουτσομπόλα…
ΘΥΜΟΣ:Όλοι κάτι θέλετε, όλοι κάτι ζητάτε…
Αφήστε με στην ησυχία μου…
Γιατί…ξύλο θα φάτε…
ΖΗΛΕΙΑ: Θυμέ… τι όμορφος που είσαι;
Ενώ εγώ είμαι άσχημη…
Γι’ αυτό πάρε μουτζούρα φθονερή…
Κι εσύ άσχημος να γίνεις…
ΘΥΜΟΣ: Άντε χάσου Ζήλεια άσχημη…
φύγε από μπροστά μου…
κι όμορφη να ήσουνα δεν σε θέλω εδώ κοντά μου…
(πετάει κάτω τσαλακώνοντας την καρδιά)
ΖΗΛΕΙΑ: Με διώχνεις έτσι φίλε μου; Με διώχνεις μακριά σου…;
Φεύγω τώρα κι εγώ λοιπόν αφού πάγος είναι η καρδιά σου.
(πετάει κάτω τσαλακώνοντας την καρδιά)
{Παγώνουν και οι δυο σαν αγάλματα με γυρισμένες τις πλάτες και θυμωμένες φάτσες}
ΣΚΗΝΗ 2η ΕΓΩΙΣΜΟΣ – ΛΥΠΗ
ΕΓΩΙΣΜΟΣ: Εγώ είμαι ο Εγωισμός…
Εγώ κι άλλος κανένας…
Στο κόσμο είμαι αρχηγός…
κι η γη γυρίζει γύρω από Εμένα!!!!
ΛΥΠΗ: Λυπάμαι…πόσο λυπάμαι…
Δεν υπάρχει τίποτα πιο λυπητερό από την λύπη
Λυπάμαι… δεν σκέφτομαι τίποτα…
Λυπάμαι…είναι τόσο λυπητερό…που λυπάμαι!!!!
ΕΓΩΙΣΜΟΣ: Λύπη, φύγε πιο εκεί… εμποδίζεις τον ήλιο που βγαίνει μόνο
για μένα… Άντε…φύγε!!!! Τι κλαις; Αχ! Δεν καταλαβαίνω.
Και ούτε με νοιάζει δηλαδή… Σήκω φύγε ντε λέμε!!!!
(πετάει κάτω τσαλακώνοντας την καρδιά)
ΛΥΠΗ: Λυπάμαι… δεν ήθελα να ενοχλήσω…
Μα…δεν θα σου ξαναμιλήσω…
Είναι μα την αλήθεια τρομερό… και πολύ λυπητερό…
Ποτέ πια φίλοι, Εγωισμέ… ποτέ στον κόσμο αυτό!!!!
(πετάει κάτω τσαλακώνοντας την καρδιά)
{Παγώνουν και οι δυο σαν αγάλματα με γυρισμένες τις πλάτες και θυμωμένες φάτσες}
ΣΚΗΝΗ 3η ΑΜΗΧΑΝΙΑ –ΝΤΡΟΠΗ
ΑΜΗΧΑΝΙΑ: Εεεεμμμ… τι να πω;
Χμμμ… να ‘μαι κι εγώωωωω…
Είμαι η… η… Αμηχανία…
και πολύ δύσκολη στην…. ομιλία…
ΝΤΡΟΠΗ: Χμμμ… ενώ εγώ… πετάω τα λόγια στο λεπτό…
Πω πω ντροπήηηηηη… ήδη μίλησα πολύ!!!!
ΑΜΗΧΑΝΙΑ: Εγώ είμαι η χειρότερη…
να μου την βγεις μην προσπαθείς…
Ντροπή μου, ντροπιασμένη… άιντε να χαθείς!!!
(πετάει κάτω τσαλακώνοντας την καρδιά)
ΝΤΡΟΠΗ: Να χαθείς εσύ… Αμηχανία μου, χαμένη!!!!
Δεν σε θωρώ πια φίλη μου… είσαι ξεχασμένη!!!!
(πετάει κάτω τσαλακώνοντας την καρδιά)
{Παγώνουν και οι δυο σαν αγάλματα με γυρισμένες τις πλάτες και θυμωμένες φάτσες. Η Αγάπη πηγαίνει σε κάθε ζευγάρι, σηκώνει και ισιώνει τις καρδιές και τις κολλάει στο στήθος των παιδιών. Ρίχνει λίγη χρυσόσκονη και φεύγει. Τα παιδιά κάνουν σαν να ξυπνάνε τρομαγμένα. Κάνουν σαν να πάνε να φτερνιστούν… και μετά από λίγο αγκαλιάζονται συμφιλιωμένα και πάνε στο πίσω μέρος της σκηνής και κάνουν ότι παίζουν}
ΑΦΗΓΗΣΗ
Βλέπετε αγαπημένοι μας θεατές… Έτσι η Αγάπη βρίσκεται πάντα ανάμεσά μας σκορπίζοντας στις καρδιές μας τους θησαυρούς της. Το εκτιμούσε άραγε κανείς αυτό;
Η ήρεμη ζωή του νησιού στην ιστορία μας επρόκειτο να διαταραχθεί. Μια μέρα έμαθαν ότι το νησί τους θα βούλιαζε και έτσι όλοι επισκεύασαν τις βάρκες τους και άρχισαν να φεύγουν.
Η Αγάπη ήταν η μόνη που έμεινε πίσω. Ήθελε να αντέξει μέχρι την τελευταία στιγμή. Όταν το νησί άρχισε να βυθίζεται, η Αγάπη αποφάσισε να ζητήσει βοήθεια. Ο πρώτος που συνάντησε ήταν ο Πλούτος.
ΑΓΑΠΗ: Πλούτε, μπορείς να με πάρεις μαζί σου στην λαμπερή θαλαμηγό σου;
ΠΛΟΥΤΟΣ: Όχι, δεν μπορώ! Έχω ασήμι και χρυσό στην υπέροχη αυτήν θαλαμηγό. Δεν υπάρχει χώρος για σένα.
ΑΦΗΓΗΣΗ:
Η Αγάπη τότε αποφάσισε να ζητήσει βοήθεια από την Αλαζονεία που επίσης περνούσε από μπροστά της σε ένα πανέμορφο σκάφος.
ΑΓΑΠΗ: Σε παρακαλώ βοήθησέ με, Αλαζονεία. Στο δικό σου μεγάλο σκάφος έχει χώρο…
ΑΛΑΖΟΝΕΙΑ: Δεν μπορώ να σε βοηθήσω Αγάπη. Είσαι μούσκεμα και θα μου χαλάσεις το όμορφο σκάφος μου»
ΑΦΗΓΗΣΗ
Η Λύπη ήταν πιο πέρα και έτσι η Αγάπη αποφάσισε να ζητήσει από αυτή βοήθεια.
ΑΓΑΠΗ: Λύπη, άφησέ με να έρθω μαζί σου, σε παρακαλώ.
ΛΥΠΗ: Ω Αγάπη, είμαι τόσο λυπημένη που θέλω να μείνω μόνη μου.
Λυπάμαι, είναι τόσο λυπητερό!!!
ΑΦΗΓΗΣΗ
Η Ευτυχία πέρασε μπροστά από την Αγάπη αλλά και αυτή δεν της έδωσε σημασία. Ήταν τόσο ευτυχισμένη, που ούτε καν άκουσε την Αγάπη να ζητά βοήθεια.
ΑΓΑΠΗ: Βοήθεια, βοήθεια…
ΑΦΗΓΗΣΗ:
Ξαφνικά ακούστηκε μια φωνή από έναν πολύ ηλικιωμένο κύριο που η Αγάπη δεν γνώριζε…
ΧΡΟΝΟΣ: Αγάπη, έλα προς τα εδώ! Θα σε πάρω εγώ μαζί μου!
ΑΓΑΠΗ: Σας ευχαριστώ πολύ καλέ μου κύριε.
{Ο Χρόνος κάνει πως κωπηλατεί και η Αγάπη του λέει συνεχώς ευχαριστώ. Κάποια στιγμή φτάνουν στην στεριά.. εκεί που είναι μαζεμένα και τα άλλα συναισθήματα. Ο Χρόνος φεύγει από την σκηνή.}
ΑΓΑΠΗ: Πω πω.. Μέσα στην αγωνία ξέχασα να ρωτήσω το όνομα αυτού του τόσο καλού κυρίου που με βοήθησε… Αχ! Μα τι να κάνω;
ΑΦΗΓΗΣΗ:
Η Αγάπη γνωρίζοντας πόσα χρωστούσε στον κύριο αυτόν, αποφάσισε να ρωτήσει την Γνώση που λίγο πριν είχε φτάσει κι εκείνη στην στεριά.
ΑΓΑΠΗ: Γνώση, ποιος με βοήθησε;
ΓΝΩΣΗ: Ο Χρόνος.
ΑΓΑΠΗ: Ο Χρόνος; Γιατί με βοήθησε o Χρόνος;
ΓΝΩΣΗ: Γιατί μόνο ο Χρόνος μπορεί να καταλάβει πόσο μεγάλη
σημασία έχει η Αγάπη.
{Αγκαλιάζονται όλοι γύρω από την Αγάπη)
ΑΦΗΓΗΣΗ: και όσο συνεχίζουμε να Αγαπάμε… ο κόσμος μας μπορεί πάντα να γίνει καλύτερος…
Τραγούδι: Ν’ αγαπάς (Π. Θαλασσινός)
Στίχοι: Νίκος Βελιώτης
Μουσική: Παντελής Θαλασσινός
Πρώτη εκτέλεση: Παντελής Θαλασσινός
Ν’ αγαπάς τα βουνά και τα πέλαγα,
τους γνωστούς και τους άγνωρους τόπους,
τα πουλιά, τα λουλούδια, τα σύννεφα,
και πολύ ν’ αγαπάς τους ανθρώπους.
Τα θεριά ν’ αγαπάς και τ’ ανήμερα,
τα νησιά, τα ποτάμια, τ’ αστέρια.
Κι αν ποτέ σε πληγώσουν κατάστηθα
φίλοι, αγρίμια, λευκά περιστέρια,
Ν’ αγαπάς τα βουνά και τα πέλαγα,
τους γνωστούς και τους άγνωρους τόπους,
τα πουλιά, τα λουλούδια, τα σύννεφα,
και πολύ ν’ αγαπάς τους ανθρώπους.
N’ αγαπάς, να ξεχνάς και να χαίρεσαι
τη δική σου γαλήνη και κείνα
που μ’ αγάπη το νου μας φωτίζουνε,
και βλασταίνουν αμάραντα κρίνα.
Ν’ αγαπάς τα βουνά και τα πέλαγα,
τους γνωστούς και τους άγνωρους τόπους,
τα πουλιά, τα λουλούδια, τα σύννεφα,
και πολύ ν’ αγαπάς τους ανθρώπους.
Παράρτημα 2: Φωτογραφίες
Το παιχνίδι της Αυτογνωσίας (επιδαπέδια έκδοση)
Η Αγάπη… (από το θεατρικό της γιορτής λήξης)
Ομαδικό έργο: Πολύχρωμα χέρια – Χέρια Αγάπης
Ομαδικά έργα: Πιτσιλοχρωματίσματα
