Λάθη που «στοιχίζουν»

Η ανατροφή των παιδιών είναι η πιο ικανοποιητική, αλλά και αποθαρρυντική εμπειρία για τους γονείς. Προξενεί ένταση στις συναισθηματικές, οικονομικές, ψυχικές και φυσικές αντοχές του ζευγαριού, ενώ συχνά γίνεται αφορμή κατάρρευσης του γάμου. Οι γονείς, παρά τις καλές προθέσεις, εμποδίζουν με ορισμένες συμπεριφορές τους, την ισόρροπη ανάπτυξη των παιδιών. Τα λάθη που συχνά κάνουν, αφορούν:

Α) Στους κανόνες του παιχνιδιού: Οι κανόνες ενός παιχνιδιού είναι σταθεροί και αποδεκτοί από τους συμμετέχοντες. Τα παιδιά το γνωρίζουν αυτό και, όταν παίζουν με τους γονείς, περιμένουν από αυτούς το ίδιο. Η καταστρατήγηση των ορίων αποπροσανατολίζει και δημιουργεί ανασφάλεια και στη ζωή.

Β) Στην πίεση των παιδιών: Πιέζονται τα παιδιά να κάνουν πολλά, σε σχολικό και εξωσχολικό επίπεδο. Υπολογίζεται ότι εργάζονται δωδεκάωρο. Στερούνται οι γονείς τα παιδιά τους και το αντίστροφο, αφού δεν μένει χρόνος να αφιερώσει ο ένας στον άλλο. Ας εξαντλούν τα παιδιά τις δυνατότητές τους για κατάρτιση, για μόρφωση, χωρίς να εξαντλούνται τα ίδια.

Γ) «Είναι για το καλό σου»: Συχνά αισθάνονται οι γονείς ότι ξέρουν «καλύτερα» από τα παιδιά τις ανάγκες τους. Αυτό είναι μια «παγίδα» που μπορεί να δημιουργήσει εντάσεις στη σχέση, ιδιαίτερα, στην εφηβική ηλικία. Παραπονιούνται τότε τα παιδιά «για όσα γίνονται γι’ αυτά χωρίς αυτά». Χρειάζεται η συμπεριφορά των γονέων να αναπροσαρμόζεται, ανάλογα με το χρόνο και τις συνθήκες, ώστε η σχέση να εξελίσσεται δυναμικά και να παραμένει λειτουργική.

Δ) Στο δικαίωμα του παιδιού να είναι ο εαυτός του: Πολλές φορές οι γονείς θεωρούν πως τα «δικά τους» παιδιά πρέπει να έχουν τα πάντα κοινά μαζί τους: ανάγκες, μυστικά, επιθυμίες, συναισθήματα, όνειρα. Μια τέτοια ψευδαίσθηση μπορεί να κάνει τους γονείς τόσο καταπιεστικούς, ώστε ή να απομακρύνουν τα παιδιά, με ισχυρότερο χαρακτήρα, από κοντά τους ή να τους δημιουργήσουν ψυχικές δυσλειτουργίες, μη επιτρέποντάς τους να βρουν την ταυτότητα του «εαυτού» τους.

Ε) Στον επαρκή «χώρο»: Η ιδιοποίηση του εσωτερικού χώρου των παιδιών, σε οποιαδήποτε ηλικία, δείχνει έλλειψη σεβασμού, άρνηση στην επιθυμία τους να έχουν ένα συγκεκριμένο κομμάτι του εσωτερικού «χώρου» τους μόνο δικό τους. Παράλληλα αυξάνεται ο κίνδυνος, μεγαλώνοντας, να σημαδευτούν και στην ερωτική τους ζωή από τέτοιου είδους τάσεις των γονέων.

Στ) Στα διπλά μηνύματα: Χρειάζεται μεγάλη προσοχή στα μηνύματα που λαμβάνουν τα παιδιά. Τα όρια που θέτει η οικογένεια για την ασφάλεια όλων, δεν επιτρέπεται να παραβιάζονται ιδιαίτερα από τους γονείς, διότι τα παιδιά νιώθουν ανασφαλή για το τι πρέπει και τι δεν πρέπει να κάνουν. Σε μια δε εξακολουθητική επίδοση διπλών και αντιφατικών μηνυμάτων, αισθάνονται ότι δεν κάνουν ποτέ αυτό που πρέπει και δεν ανταποκρίνονται στο αίτημα αγάπης και στις προσδοκίες των γονέων.

Ζ) Στη διαχείριση των συναισθημάτων του παιδιού: Είναι σημαντικό να γνωρίζουν οι γονείς ότι δεν πρέπει να αγνοούν τα δυσάρεστα συναισθήματα των παιδιών ούτε να τα αφήνουν στο «έλεος» του χρόνου. Ο φόβος, το άγχος, ο θυμός, η ζήλια μεταξύ αδελφών, η λύπη και η ανησυχία είναι συναισθήματα που αποτελούν ενδείξεις αγχογόνων καταστάσεων, στις οποίες εκτίθενται τα παιδιά Είναι απαραίτητο να ενθαρρύνονται να σκέφτονται θετικά και αισιόδοξα για ό,τι αρνητικό τους συμβαίνει. Χρειάζεται οι γονείς να ακούν προσεκτικά τις ανησυχίες τους, να τα διαβεβαιώνουν για την αγάπη και τη φροντίδα τους. Προκαλείται έτσι το αίσθημα της ζεστασιάς και της ασφάλειας. Το να μοιράζονται, επίσης, το γεγονός που προκάλεσε τα αρνητικά συναισθήματα, ωθώντας τα να τα εκφράσουν, αλλά και να μπουν στη θέση αυτών που τα στενοχώρησαν, είναι ο καλύτερος τρόπος να τα αντιμετωπίσουν. Παράλληλα πρέπει και οι γονείς να τους εκφράζουν τα συναισθήματα και τις επιθυμίες τους με ηρεμία, και, όταν τα παιδιά πληγώνουν τους γονείς, να τους εξηγούν ότι πλήγωσε η ενέργεια κι όχι τα ίδια τα παιδιά, τα οποία αγαπούν και θα βοηθήσουν να διορθώσουν ό,τι έγινε.

Ας θυμόμαστε πως ένας αρκετά καλός γονιός δεν χρειάζεται να είναι τέλειος, ούτε καν καλός συμβουλάτορας:

Ακούσαμε και δεν μάθαμε,

είδαμε και διδαχθήκαμε,

πράξαμε και κατανοήσαμε,

αλλά κυρίως αγαπήσαμε και μπορέσαμε. (Σπινέλη)

Ειρήνη Νίτη

Δασκάλα στην Ειδική Αγωγή & Εκπ/ση

Συστημική Θεραπεύτρια

Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας

Λογοθεραπεύτρια