Την Τετάρτη 15 – 10 – 2014 Οι μαθητές της Ε΄ τάξης του σχολείου μας επισκέφτηκαν το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης. Εκεί οι μαθητές περιηγήθηκαν στους χώρους του Μουσείου, παρακολούθησαν προβολές διαφανειών και βίντεο, ενώ μέσα από το παιχνίδι «Στους δρόμους της Αντίστασης » αναγνώρισαν σημεία της πόλης που σχετίζονται με την περίοδο της Κατοχής.
Η Αντίσταση στη Μαγνησία
Η Μαγνησία στάθηκε από τις πρωτοπόρες περιοχές της χώρας στον αγώνα για την αποτίναξη της γερμανοιταλικής τυραννίας. Από το Μάη του 1941 που ιδρύθηκε η “ Εθνική Αλληλεγγύη “ άρχισαν οι πράξεις αντίστασης του μαγνησιακού λαού, που εντάθηκαν αργότερα με την ίδρυση της πολιτικής οργάνωσης του ΕΑΜ κι ακόμα περισσότερο όταν ο ΕΛΑΣ άρχισε τη δράση του στα χωριά της Μαγνησίας και κυρίως στο Πήλιο. Η πρώτη πάντως εμφάνιση οργανωμένου αντάρτικου στο χώρο της Μαγνησίας έγινε το Δεκέμβρη του 1942 στην Άνω Κερασιά, με τη συνένωση των ανταρτοομάδων του Κ. Κατσίνου (Κατσαντώνη), του Λάζαρου Ιωαννίδη και του γιατρού Στάθη Ανέστη (Σκουφά). Ένα μήνα αργότερα έχουμε την πρώτη αντιστασιακή ενέργεια του ΕΛΑΣ στη Ζαγορά, για ν’ ακολουθήσουν αμέσως και τα πρώτα αντίποινα των Ιταλών με κάψιμο σπιτιών στην πολίχνη και τη σύλληψη κι εκτέλεση ζαγοριανών ομήρων. Ακολούθησαν η μεγάλη μάχη στην Τσαγκαράδα (21-3-1943) κι ένα γερό σαμποτάζ αμαξοστοιχίας του εχθρού στο Βελεστίνο (23-3-1943). Το καλοκαίρι του 1943 ιδρύεται στο Πήλιο ανεξάρτητο τάγμα του ΕΛΑΣ μ’ επικεφαλής το Θανάση Κουφοδήμο (Πηλιορείτη). Με τη συνθηκολόγηση των Ιταλών (8-9-1943) και την παράδοση των μονάδων της ιταλικής Μεραρχίας “ Πινερόλο “, ο ΕΛΑΣ ενισχύεται ακόμα περισσότερο και με ορμητήριο την Άνω Κερασιά δίνει αλλεπάλληλες μάχες με τους Γερμανούς στην Πορταριά, στην Αλυκόπετρα, στις Μηλιές, στα Κάτω Λεχώνια, στον Αι – Γιώργη και αλλού. Στο μεταξύ το ανεξάρτητο τάγμα, ενισχυμένο με εκατοντάδες νέους εθελοντές, μετονομάζεται το φθινόπωρο του 1943 σε 54ο Σύνταγμα Πηλίου, που δίνει απανωτές μάχες με τους Γερμανούς. Σε μια απ’ αυτές στο “ Καράβωμα “ της Ζαγοράς, η 2η διμοιρία του 9ου λόχου του ΕΛΑΣ, με επικεφαλής το Γιώργο Μπαλή (κατοπινό Δήμαρχο Ν. Ιωνίας), εξόντωσε πάνω από 100 στρατιώτες του εχθρού. Παράλληλα ιδρύεται και το ΕΛΑΝ, που με έδρα το Κουλούρι του Βενέτου κι έχοντας στη διάθεσή του τρία καΐκια, αναλαμβάνει δράση στις ανατολικές ακτές του Πηλίου. Άμεση συνέπεια της δράσης των ανταρτών στη Μαγνησία ήταν τα σκληρά αντίποινα των Ιταλών και κυρίως των Γερμανών αργότερα, με ομαδικές εκτελέσεις πατριωτών (στο Βόλο, στη Δράκεια, στις Μηλιές, στο Μαλάκι και αλλού) και με βομβαρδισμούς και πυρπολήσεις χωριών (Ν. Αγχιαλού, Ανάβρας, Πλατάνου Αλμυρού, Βελεστίνου, Καναλίων, Δράκειας, Αγίου Βλασίου, Πορταριάς, Μηλέων, Ζαγοράς, Άνω Κερασιάς κ.λ.π.).
Το Μουσείο
Το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης, στεγάζεται σε νεόδμητο διώροφο κτίριο από το 2006 στο κέντρο της Νέας Ιωνίας (Λούλη και Κρήτης), κοντά στον Ιερό Ναό της Ευαγγελίστριας. Από τις 11 Δεκεμβρίου 2011 λειτουργεί συστηματικά φιλοξενώντας τη μόνιμη έκθεση «Κατοχή και Αντίσταση 1941 – 44» και υλοποιώντας εκπαιδευτικά προγράμματα για μαθητές Δημοτικών και Γυμνασίων της πόλης.
Η έκθεση «Κατοχή και Αντίσταση 1941 – 44» περιλαμβάνει φωτογραφίες, πίνακες, αντικείμενα, τεκμήρια, έγγραφα και άλλο αρχειακό υλικό, που όλα προέρχονται από τις συλλογές του Δημοτικού Κέντρου Ιστορίας του Δήμου Βόλου και του Μουσείου Εθνικής Αντίστασης στη Νέα Ιωνία.
Στα λίγα χρόνια λειτουργίας του το Μουσείο κατόρθωσε να συγκεντρώσει πολλούς τίτλους βιβλίων, σχετικών με τη σύγχρονη ελληνική ιστορία και προπάντων βιβλία που αφορούν την Εθνική Αντίσταση κατά του Άξονα των κατακτητών την περίοδο 1941-44. Στον ίδιο χώρο ειδικά διαμορφωμένο εκθετήριο φιλοξενεί αντικείμενα που συγκέντρωσε το μουσείο από προσφορές συντοπιτών μας όπως κράνη, βλήματα, όπλα, φωτογραφίες, παράσημα, αντικείμενα καθημερινής χρήσης, στολές κι εξαρτύσεις, σκίτσα, αλληλογραφία αγωνιστών κ.α. Επίσης, το αρχείο του Γιάννη Γούση (Ξάνθος) με πλούσιο υλικό για την αντίσταση στην περιοχή μας όπως συγκεντρώθηκε τη δεκαετία του 1980 για τις ανάγκες αναγνώρισης της αντιστασιακής δράσης των παλαίμαχων αγωνιστών και το αρχείο των παραρτημάτων Νέας Ιωνίας της Π.Ο.Ε.Α.Α και της Π.Ε.Α.Ε.Α.
Η βορινή αίθουσα του ισογείου είναι αφιερωμένη στη δωρεά της οικογένειας Ν. Στουρνάρα και αφορά μια σειρά πινάκων, βασισμένων σε φωτογραφικά θέματα από την περίοδο 1941-44.
Στο κλιμακοστάσιο και σε ενδεικτικά σημεία του Μουσείου βρίσκονται φωτογραφίες του Σπ. Μελετζή (1906 – 2003), προσφορά των αδερφών Στέφανου, Σεβαστής και Χαράλαμπου Αλεξάνδρου, στη μνήμη του πατέρα τους Κώστα Αλεξάνδρου, οπλουργού, υπεύθυνου του συνεργείου Οπλισμού του 54 Συντάγματος του ΕΛΑΣ. Ο «φωτογράφος της Αντίστασης» ακολούθησε τους αντάρτες στα βουνά της Ελλάδας και με το φακό του αποτύπωσε μοναδικά στιγμιότυπα της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας.
Στον 2ο όροφο του Μουσείου, στην ενότητα για τους αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης με θέμα «Ήμουν κι εγώ εκεί», εκτίθενται περισσότερες από 200 φωτογραφίες, πορτρέτα ή ομαδικές, από το παραπάνω αρχείο. Στην ίδια ενότητα και πάλι από το αρχείο Κολιού του ΔΗ.Κ.Ι. περιλαμβάνονται χειρόγραφα των ανταρτών, εφημερίδες, προκηρύξεις, διαταγές των αρχών Κατοχής. Επίσης, μια σειρά φωτογραφιών από το αρχείο της Γενικής Γραμματείας Τύπου με τις καταστροφές που προκάλεσαν οι δυνάμεις Κατοχής στη Μαγνησία, καθώς και βιβλίο – κατάλογος των θυμάτων Ναζισμού στην περιοχή μας. Πολύτιμο είναι και το υλικό με τις αναμνήσεις των ανταρτών, όπως οι ίδιοι τι
ς έγραψαν ανταποκρινόμενοι στο κάλεσμα της δημοσιογράφου. Από το αρχείο της Νίτσας Κολιού, τέλος, προέρχεται και η σύνθεση του γνωστού ντόπιου ζωγράφου Παλαιολόγου Θεολόγου, η οποία καλωσορίζει τον επισκέπτη του Μουσείου.
Η έκθεση συμπληρώνεται από σπάνιες φωτογραφίες και μοναδικά ντοκουμέντα που προέρχονται από το αρχείο του Δήμου Βόλου που διαθέτει στις συλλογές του το ΔΗ.Κ.Ι.
