Την Τρίτη 20 Μαρτίου 2018, μία ημέρα πριν την εαρινή ισημερία, πραγματοποιήθηκε στο χώρο του Εμπειρικείου Γυμναστηρίου το πείραμα του Ερατοσθένη. Συγκεκριμένα, μαζί με τους μαθητές της Γ τάξης του Γυμνασίου, χρησιμοποιώντας απλά υλικά (ράβδο, χάρακα, μεζούρα, νήμα της στάθμης, χαρτόνια) και βασικές γνώσεις από το πεδίο των μαθηματικών και της γεωγραφίας, μετρήσαμε την περιφέρεια και την ακτίνα της Γης.
Μία ημέρα πριν συγκεντρωθήκαμε στο χώρο του εργαστηρίου όπου παρουσιάστηκαν τα ιστορικά στοιχεία του πειράματος και συζητήσαμε τον τρόπο διεξαγωγής του και τα “μυστικά” της φύσης και των μαθηματικών που κρύβονται πίσω από αυτό. (Περισσότερες πληροφορίες στο αρχείο που επισυνάπτεται στο τέλος της ανάρτησης). 
Στη συνέχεια με τη βοήθεια των Google Maps βρήκαμε τις συντεταγμένες του γυμναστηρίου και την απόστασή του από τον Ισημερινό! Τέλος εδώ υπολογίσαμε πως ο ήλιος μεσουρανεί πάνω από το γυμναστήριο στις 12:29 μ.μ. ακριβώς.
Την επόμενη μέρα, μετά το κουδούνι της 5ης ώρας, δηλαδή πριν το ηλιακό μεσημέρι, μαζέψαμε τα απαραίτητα όργανα και υλικά και ξεκινήσαμε για το γυμναστήριο. Εκεί στρωθήκαμε στη δουλειά! Χωριστήκαμε σε 4 ομάδες, κολλήσαμε τα χαρτόνια μας στο δάπεδο, στήσαμε τους ορθοστάτες και τις ράβδους μας, φροντίσαμε να είναι εντελώς κατακόρυφες με το νήμα της στάθμης (μας δυσκόλευε πολύ ο αέρας που φυσούσε αλλά κάναμε ό,τι καλύτερο μπορούσαμε!), τοποθετήσαμε σε… θέση αναμονής τους χάρακες και περιμέναμε τον ήλιο να μεσουρανήσει. Στις 12:29 μ.μ. ακριβώς κάθε ομάδα μέτρησε τη σκιά που έριχνε η ράβδος της.
Γράψαμε τις μετρήσεις μας στα φύλλα εργασίας που μοιράστηκαν και στη συνέχεια επιστρέψαμε στο σχολείο. Εκεί, στο χώρο του εργαστηρίου, κάναμε τους απαραίτητους υπολογισμούς. Τα αποτελέσματα μας δικαίωσαν! Βρήκαμε την ακτίνα της Γης με σφάλμα μόλις 0,4%!
Στη δράση αυτή συμμετείχαν περισσότερα από 800 σχολεία σε ολόκληρη την Ελλάδα υπό την καθοδήγηση του ΕΚΦΕ Σερρών στο οποίο ανήκει η πρωτοβουλία της συγκεκριμένης δράσης.
Ευχαριστώ πολύ τα παιδιά της Γ τάξης για την άψογη συμπεριφορά και τη συνεργασία τους!!!
Το έγγραφο που επισυνάπτεται (ιστορικά στοιχεία, θεωρητική θεμελίωση, φύλλο εργασίας) μοιράστηκε στους μαθητές και βασίστηκε στο υλικό που εστάλη στο σχολείο από το ΕΚΦΕ Σερρών.
Το πείραμα του Ερατοσθένη περιλαμβάνεται στη λίστα των 10 πιο όμορφων πειραμάτων στην ιστορία της Φυσικής που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Physics World και η σειρά τους καθορίστηκε ανάλογα με το πόσο δημοφιλές ήταν το καθένα τους.
Τα 10 πιο όμορφα πειράματα στην ιστορία της Φυσικής
| 1. Το πείραμα της διπλής σχισμής του Young, εφαρμοσμένο για τη συμβολή μεμονωμένων ηλεκτρονίων |
| 2. Το πείραμα του Γαλιλαίου για την ελεύθερη πτώση (1600) |
| 3. Το πείραμα του Millikan με τις σταγόνες λαδιού (1910) |
| 4. Η ανάλυση του ηλιακού φωτός με πρίσμα από τον Νεύτωνα (1665-1666) |
| 5. Το πείραμα του Young για την συμβολή του φωτός (1801) |
| 6. Το πείραμα του Cavendish με τον ζυγό στρέψης (1798) |
| 7. Η μέτρηση της περιφέρειας της Γης από τον Ερατοσθένη(3ος αιώνας π.Χ.) |
| 8. Τα πειράματα του Γαλιλαίου με τις κυλιόμενες σφαίρες σε κεκλιμένα επίπεδα (1600s) |
| 9. Η ανακάλυψη του πυρήνα από τον Rutherford (1911) |
| 10. Το εκκρεμές του Foucault (1851) |
Στο παρακάτω απόσπασμα της σειράς ντοκιμαντέρ Cosmos ο Carl Sagan περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο ο ίδιος ο Ερατοσθένης κατάφερε να μετρήσει την περίμετρο της Γης.
Είπαν…