Τμήματα
Η κατανομή των μαθητών/-τριών στα τμήματα γίνεται με κριτήριο τη βέλτιστη εξυπηρέτηση των ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών των μαθητών/-τριών, με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους, όπως προκύπτουν από τη διάγνωση, τις εκθέσεις αξιολόγησης-γνωματεύσεις και εισηγήσεις των ΚΕ.Σ.Υ., τη μαθησιακή ετοιμότητα, τα χαρακτηριστικά της συμπεριφοράς και τη δυναμική των δημιουργούμενων ομάδων.
Εβδομαδιαίο Ωρολόγιο Πρόγραμμα Διδασκαλίας
Θα περιλαμβάνει οργανωμένες διαθεματικές και βιωματικές δραστηριότητες, εφαρμογή Εξατομικευμένων Προγραμμάτων Εκπαίδευσης (Ε.Π.Ε.), ελεύθερο ή οργανωμένο παιχνίδι και πρόγευμα, με στόχο την ανάπτυξη επικοινωνιακών, γνωστικών, κοινωνικών και συναισθηματικών δεξιοτήτων.
Για την επιλογή του κατάλληλου αναλυτικού προγράμματος για κάθε τμήμα τάξης ή βαθμίδας λαμβάνονται υπόψη οι ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες των μαθητών/-τριών κάθε τμήματος.
Ε.Π.Ε.
Για το σχεδιασμό, τον καθορισμό της κατάλληλης στοχοθεσίας και των αντίστοιχων δραστηριοτήτων, την παρακολούθηση τους υλοποίησης, τη διαμορφωτική και τελική αξιολόγηση των Ε.Π.Ε. των μαθητών/τριών, κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους, θα πραγματοποιούνται παιδαγωγικές συναντήσεις των εκπαιδευτικών των τμημάτων με τους εκπαιδευτικούς ειδικοτήτων και τα μέλη του Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού (Ε.Ε.Π.) και Ειδικού Βοηθητικού Προσωπικού (Ε.Β.Π.) που διδάσκουν ή υποστηρίζουν τους/τους συγκεκριμένους/νες μαθητές/τριες. Για τη σύνταξη των Ε.Π.Ε. θα ληφθούν υπόψη: α) οι εκθέσεις αξιολόγησης-γνωματεύσεις και οι εισηγήσεις των Κ.Ε.Σ.Υ., β) οι αξιολογήσεις και οι προτάσεις των εκπαιδευτικών και των μελών του Ε.Ε.Π., γ) τα ενδιαφέροντα και οι ιδιαίτερες κλίσεις των μαθητών/τριών και δ) οι απόψεις των γονέων, οι οποίοι θα ενημερώνονται και θα διατυπώνουν τη γνώμη τους.
Διδακτικά βιβλία-Υποστηρικτικό Υλικό
Για την κάλυψη των διδακτικών αναγκών των μαθητών/τριών παραλάβαμε διδακτικά βιβλία Α΄ & Β΄ Δημοτικού με τη μέθοδο κείμενο για όλους/Easy to read, ειδικά βιβλία Α΄ Δημοτικού για αμβλύωπες, ειδικά εκπαιδευτικά λογισμικά καθώς και υποστηρικτικό υλικό.
ΟΛΟΗΜΕΡΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙΔΙΚΟΥ Δ.Σ. ΝΑΟΥΣΑΣ
Στο σχολείο μας θα λειτουργήσει για πρώτη φορά ολοήμερο πρόγραμμα. Οι μαθητές/-τριες για τρεις επιπλέον ώρες, πέραν του υποχρεωτικού προγράμματος διδασκαλίας, θα υποστηρίζονται στη Διατροφική Αγωγή, στη Μελέτη-Προετοιμασία και σε ένα ακόμη Διδακτικό Αντικείμενο-Δραστηριότητα, μέχρι τις 16:00 μ.μ.
ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ – ΜΑΘΗΣΗ ΑΠΟ ΔΑΣΚΑΛΟ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ
ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΗ
Ο σχεδιασμός της διδασκαλίας και της παρέμβασης, η επιλογή των διδακτικών μεθόδων και στρατηγικών, η αποτελεσματική διαχείριση της τάξης και των μέσων διδασκαλίας, η αξιοποίηση του διαθέσιμου χρόνου και η ανάθεση εργασιών είναι ανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τις ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες των μαθητών. Σημασία δίνεται στη συμμετοχή τους σε μορφές ενεργητικής και συνεργατικής μάθησης.
Στόχος δεν είναι να μαθαίνουν όλοι το ίδιο, κάτι τέτοιο θα ήταν αδύνατο. Στόχος είναι να κατορθώσουν να δουλεύουν και να μαθαίνουν όλοι σύμφωνα με τις ικανότητές τους. Να μην πλήττει κανείς και να μην νιώθει ούτε αποτυχημένος ούτε στο περιθώριο.
Σίγουρα, το πρώτο βήμα είναι να δουλεύουμε ξεκινώντας από τη σκέψη του καθενός και να γνωρίζουμε με σαφήνεια τι μπορούμε να διδάξουμε σε κάθε περίπτωση. Δραστηριότητες που να έχουν νόημα, δραστηριότητες που να κινητοποιούν και να είναι λειτουργικές. Ομαδική δουλειά. Αξιολόγηση εξατομικευμένη που να σχετίζεται με την εξελικτική διαμόρφωση του παιδιού.
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ
- Οι εκπαιδευτικοί σχεδιάζουν και προγραμματίζουν τη διδασκαλία σε σχέση με τους στόχους του μαθήματος, το χρονικό πλαίσιο και το συγκεκριμένο μαθητικό δυναμικό της τάξης τους.
- Οι εκπαιδευτικοί και το ΕΕΠ σχεδιάζουν την ανάπτυξη εξατομικευμένων προγραμμάτων εκπαίδευσης και προγραμμάτων για την οργάνωση της συμπεριφοράς. Προγραμματίζουν δραστηριότητες σε σχέση με τους στόχους του προγράμματος, τα χρονικά πλαίσια και τις ιδιαίτερες ανάγκες των μαθητών της ομάδας.
- Εφαρμόζονται ποικίλα οργανωτικά σχήματα στην τάξη, όπως: διδασκαλία στο σύνολο της τάξης ως ομάδας, εξατομικευμένη διδασκαλία, διδασκαλία σε ομάδες εργασίας ανάλογα με τους στόχους του μαθήματος και τις ανάγκες κάθε μαθητή.
- Ο έλεγχος, η παρουσίαση και η συζήτηση των εργασιών αξιοποιούνται για την ανατροφοδότηση της εκπαιδευτικής πράξης, αλλά και για την εκτίμηση της επίδοσης των μαθητών.
- Οι μαθητές συμμετέχουν σε συλλογικές εργασίες και συνεργάζονται σε ομάδες διαφορετικής σύνθεσης και μεγέθους, διατυπώνουν προβληματισμούς και υποστηρίζουν τις προσωπικές τους απόψεις. Χρησιμοποιούν με δημιουργικό τρόπο τον εξοπλισμό και τα διαθέσιμα μέσα κατά τη διάρκεια του μαθήματος.
- Οι εκπαιδευτικοί ενθαρρύνουν και επιβραβεύουν άμεσα τη συνεισφορά του κάθε μαθητή στη μαθησιακή διαδικασία σε συνδυασμό με προηγούμενες επιδόσεις του.
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
- Το προσωπικό του σχολείου φροντίζει για την οργάνωση της παιδαγωγικής επικοινωνίας, διαμορφώνει κλίμα αλληλοκατανόησης, δείχνει σεβασμό στην προσωπικότητα του μαθητή, αντιμετωπίζει με διακριτικότητα ζητήματα πειθαρχίας και ρυθμίζει συγκρούσεις με ορθολογική επιχειρηματολογία.
- Χρησιμοποιούνται τρόποι συστηματικής καταγραφής των αποτελεσμάτων αξιολόγησης των μαθητών, με στόχο την αξιοποίηση και βελτίωση των διαδικασιών διδασκαλίας/παρέμβασης και μάθησης.
- Τηρούνται αρχεία με στοιχεία που αφορούν την ποιότητα της εργασίας, την πρόοδο ή τα προβλήματα στην επίδοση των μαθητών (όχι μόνο αριθμητικά αλλά και περιγραφικά).
- Οι μαθητές ενημερώνονται για τις επιδόσεις τους και την πρόοδό τους, συζητούν με το προσωπικό και οι απόψεις τους λαμβάνονται υπόψη.
- Παρακολουθείται η ατομική ή η ομαδική πρόοδός τους και οι πληροφορίες που προκύπτουν από τις ενδιάμεσες αξιολογήσεις αξιοποιούνται για ανατροφοδότηση/παρέμβαση και βελτίωσή τους.
ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑ
Ο λογοθεραπευτής, λογοπαθολόγος ή λογοπεδικός ασχολείται με την πρόληψη, διάγνωση, θεραπεία και επιστημονική έρευνα των δυσκολιών στην επικοινωνία.
Δηλαδή με την ανάπτυξη των προϋποθέσεων για επικοινωνία (συγκέντρωση, κίνητρα για επικοινωνία, κατανόηση του μηχανισμού επικοινωνίας) τη μη-λεκτική επικοινωνία, το λόγο, τα συστήματα εναλλακτικής και επαυξητικής επικοινωνίας, την ομιλία και τη φωνή.
Ρόλος του λογοθεραπευτή είναι, επίσης, η συμβουλευτική γονέων, δασκάλων και η συνεργασία με άλλους επιστήμονες κατά περίπτωση (ακοολόγο, Ω.Ρ.Λ., παιδίατρο, νευρολόγο, ψυχολόγο, ψυχίατρο, παιδοψυχίατρο, εργοθεραπευτή, φυσιοθεραπευτή, ορθοδοντικό, δάσκαλο ή ειδικό παιδαγωγό κ.τ.λ.).
Η λογοθεραπευτική παρέμβαση έχει σαν στόχο να οδηγήσει το παιδί στο μέγιστο επίπεδο επικοινωνίας στο οικογενειακό, σχολικό και ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον ώστε να μπορεί να ζει αυτόνομα.
Δεύτερος στόχος είναι να επιτρέψει στο παιδί να αναπτυχθεί χωρίς καμιά από τις αρνητικές κοινωνικές ή συναισθηματικές επιπτώσεις που επιφέρει κάθε δυσκολία επικοινωνίας.
Τέλος, πρέπει να αναφέρουμε ότι καθώς οι σχολικές απαιτήσεις γίνονται μεγαλύτερες και η σχολική επιτυχία απαραίτητη προϋπόθεση, το παιδί πρέπει πριν μπει στο Δημοτικό Σχολείο να μην έχει προβλήματα Ομιλίας και Λόγου τα οποία θα δυσκολέψουν την εκμάθηση ανάγνωσης και γραφής.
Διαταραχές που απαιτούν λογοθεραπευτική παρέμβαση σε Παιδιά
- Διαταραχές Άρθρωσης
- Φωνολογικές Διαταραχές
- Αναπτυξιακή Λεκτική Δυσπραξία – Απραξία σε παιδιά
- Τραυλισμός
- Ειδική γλωσσική διαταραχή (SLI)
- Διαταραχές ακουστικής επεξεργασίας, λόγου, ομιλίας και φωνής λόγω διαταραχών ακοής, ελλείμματος ακοής ή κατόπιν τοποθέτησης κοχλιακού εμφυτεύματος
- Καθυστέρηση του λόγου και της ομιλίας
- Καθυστέρηση λόγου και ομιλίας λόγω Νοητικής Υστέρησης (σύνδρομο Down κ.α.)
- Διαταραχές λόγου, ομιλίας, φωνής σε παιδιά με Εγκεφαλική Πάρεση και άλλες νευρογενείς διαταραχές
- Επίκτητες Διαταραχές επικοινωνίας σε παιδιά με κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις και εγκεφαλικά νεοπλάσματα
- Διαταραχές επικοινωνίας σε παιδιά με κρανιοπροσωπικές ανωμαλίες (σχιστίες χείλους ή/και υπερώας)
- Διαταραχές επικοινωνίας σε παιδιά με Αυτισμό-Διάχυτη Αναπτυξιακή Διαταραχή
- Διαταραχές λόγου λόγω περιβαλλοντικής στέρησης
- Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες
- Διαταραχές φωνής
- Δυσφαγία-Διαταραχές Κατάποσης
Πρώιμη Λογοθεραπευτική Παρέμβαση
Είναι καίριας σημασίας να γίνεται πρώιμη λογοθεραπευτική διάγνωση και παρέμβαση για όλες τις διαταραχές. Όλες οι σχετικές έρευνες δείχνουν ότι όσο πιο νωρίς ξεκινάει η θεραπεία, τόσο πιο γρήγορη είναι η βραχυπρόθεσμη εξέλιξη και τόσο πιο μόνιμα είναι τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα. Καθώς οι παρεμβάσεις σε μικρές ηλικίες , στηρίζονται σε μεγάλο βαθμό στο παιχνίδι, η μάθηση και η γενίκευση δείχνει να είναι ευκολότερη. Είναι πολύ σημαντικό να αντιμετωπίζονται οι δυσκολίες επικοινωνίας όσο το δυνατό νωρίτερα, προτού αναπτυχθούν σύνοδες διαταραχές (συναισθηματικές, κοινωνικές, μαθησιακές). Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι υπάρχουν κρίσιμες περίοδοι στη ζωή κάθε παιδιού όπου ορισμένα ερεθίσματα έχουν τα μέγιστα αποτελέσματα για τη γλωσσική ανάπτυξη από ό,τι έχουν σε άλλες περιόδους της ζωής. Η κρίσιμη γλωσσική περίοδος διαρκεί περίπου μέχρι το πέμπτο έτος. Αυτό μας αποδεικνύει τη σημασία της πρώιμης παρέμβασης κατά την κρίσιμη γλωσσική περίοδο και τη μικρή ηλικία ενός οργανισμού που είναι πιο εύπλαστος και πιο γρήγορα παίρνει τα ερεθίσματα από το περιβάλλον έχοντας μεγαλύτερη πλαστικότητα ο εγκέφαλος του.
Η Λογοθεραπευτική Αξιολόγηση σε μια Σχολική Μονάδα ξεκινάει μετά από αίτημα των ΕΔΕΑΥ ή του ΚΕΔΔΥ Ημαθίας.
Στη συνέχεια γίνεται αξιολόγηση των δεξιοτήτων επικοινωνίας, κατόπιν προσδιορισμός λογοθεραπευτικών στόχων, διδακτικών στρατηγικών και τελικά διδασκαλία των δεξιοτήτων επικοινωνίας.
Για κάθε μαθητή σχεδιάζεται Ατομικό Λογοθεραπευτικό Πρόγραμμα ανάλογα με τη φύση των δυσκολιών του, την ηλικία και το γνωστικό – νοητικό του επίπεδο.
Λογοθεραπευτικά Εργαλεία:
Δομημένη Διδασκαλία – Μέθοδος TEACCH, Τεχνικές Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης, Σύστημα Ανταλλαγής Εικόνων (PECS), Κοινωνικές Ιστορίες, Τεχνικές Μυολειτουργικής Θεραπείας που αφορούν στα όργανα της ομιλίας, χρήση Στυλεών Δόνησης Z-Viber και z-Grabber, τεχνική των Comic Strip Conversations.
Ανάλογα με το επίπεδο του μαθητή και τη φύση της δεξιότητας επιλέγεται η κατάλληλη μέθοδος ή συνδυασμός των παραπάνω μεθόδων.
Πολύ σημαντική δυνατότητα που δίνεται στο πλαίσιο των σχολείων είναι η δημιουργία θεραπευτικών ομάδων παιδιών με κοινές δυσκολίες. Παιδιά με δυσκολίες επικοινωνίας σε καταστάσεις αυξημένων κοινωνικών απαιτήσεων έχουν την ευκαιρία να αλληλεπιδράσουν πρώτα μεταξύ τους σε ελεγχόμενο περιβάλλον και να αποκτήσουν δεξιότητες που θα εφαρμόσουν σε πλαίσια εκτός του σχολείου στην πόλη της Νάουσας. Παιδιά με δυσκολίες στην έναρξη της ομιλίας έχουν την ευκαιρία να μάθουν την εναλλαγή σειράς στην επικοινωνία αλληλεπιδρώντας καταρχήν μέσα από το μη – λεκτικό παιχνίδι και κατόπιν μιμούμενος ο ένας τον άλλο την εναλλαγή στην ομιλία.
Για την αποτελεσματικότητα κάθε προγράμματος καίριας σημασίας είναι η ιεράρχηση στόχων με μοναδικό γνώμονα την απόκτηση δεξιοτήτων και ικανοτήτων που να βελτιώνουν το βιοτικό επίπεδο του παιδιού και να γεμίζουν τη ζωή του με χαρά και ευτυχία.
Φυσικοθεραπεία
Φυσικοθεραπεία είναι η επιστήμη που ασχολείται με τη φυσική αποκατάσταση της υγείας του ατόμου. Μπορεί να παρέμβει σε πολλές παθήσεις και κακώσεις βελτιώνοντας το λειτουργικό επίπεδο αλλά και την ίδια την ποιότητα ζωής των ατόμων στα οποία εφαρμόζεται.
Στο Ειδικό Σχολείο Νάουσας το Πρόγραμμα Φυσικοθεραπείας έχει στόχο οι μαθητές να φτάσουν στο μέγιστο των δυνατοτήτων τους για λειτουργική ανεξαρτησία.
Ο Φυσικοθεραπευτής συμμετέχει στην Ομάδα Αξιολόγησης του σχολείου και αξιολογεί τις αναπτυξιακές, αισθητικοκινητικές και λειτουργικές ικανότητες των μαθητών.
Μέσα από Εξατομικευμένα Προγράμματα Φυσικοθεραπείας ενεργοποιείται/ βελτιώνεται η αδρή και λεπτή κινητικότητα ενώ, βελτιώνονται η ισορροπία, ο συντονισμός των κινήσεων, ο οπτικό-κινητικός συντονισμός, ο στασικός έλεγχος, η μυϊκή δύναμη και αντοχή, η κάρδιο-αναπνευστική λειτουργία, το επίπεδο φυσικής κατάστασης και το επίπεδο καθημερινής σωματικής δραστηριότητας.
Ειδική Φυσική Αγωγή
Η φυσική αγωγή στο ειδικό σχολείο εντάσσεται στην διεπιστημονική προσπάθεια αυτονόμησης του ατόμου ανάλογα με τις δυνατότητες του.
Δεν περιορίζεται στα στενά πλαίσια της κινητικής βελτίωσης αλλά βοηθά στην συνολική ψυχοκινητική ανάπτυξη του παιδιού.
Ειδικότερα στοχεύει στη
α) Σωματογνωσία
β) Γνωριμία του σώματος με το χώρο.
γ) Ισορροπία (στατική και δυναμική).
δ) Πλευρικότητα.
ε) Προσανατολισμός του σώματος στο χώρο.
στ) Γνωριμία και έλεγχος της αναπνοής.
Ψυχολογική Υποστήριξη
Εάν ο 20ος αιώνας ήταν ορόσημο για την αναγνώριση του δικαιώματος κάθε παιδιού στην εκπαίδευση, ο 21ος χαρακτηρίζεται από την ανάγκη παροχής διαφοροποιημένης και περισσότερο ολοκληρωμένης εκπαίδευσης. Αυτή η ανάγκη οδήγησε στην ένταξη των ψυχολόγων στο δυναμικό των σχολείων, με απώτερο στόχο τη δημουργία ενός υποστηρικτικού μαθησιακού περιβάλλοντος για όλους τους μαθητές.
Σε συνεργασία με εκπαιδευτικούς και γονείς, λοιπόν, οι ψυχολόγοι αντιμετωπίζουν τους μαθητές ως ξεχωριστές προσωπικότητες με διαφορετικές κλίσεις, αδυναμίες και ανάγκες. Επίσης, σχεδιάζουν διάφορα προγράμματα προαγωγής της κοινωνικής, συναισθηματικής και συμπεριφορικής τους υγείας εντός και εκτός σχολείου.Αν κριθεί απαραίτητο, συμβάλλουν στην εκπαίδευση και των ίδιων των γονιών ως προς:
- τη διαχείριση των συναισθημάτων τους και
- την εφαρμογή κατάλληλων μεθόδων επικοινωνίας και πειθαρχίας αναφορικά με τα παιδιά τους.
Με σεβασμό στις ιδιαιτερότητες του κάθε μαθητή και της κάθε οικογένειας, οι ψυχολόγοι:
- Εκπαιδεύουν τους μαθητές σε διάφορες δεξιότητες ζωής, όπως είναι αυτές της επικοινωνίας και της επίλυσης προβλημάτων.
- Καλλιεργούν τις υγιείς και θετικές σκέψεις, συναισθήματα και συμπεριφορές τους.
- Προετοιμάζουν τους αυριανούς πολίτες για την ομαλή ένταξή τους στην κοινωνία.
Παρόλο που οι ψυχολόγοι δεν έχουν απαντήσεις για όλα τα ερωτήματα, με προθυμία, υπομονή και επιστημονική κατάρτιση:
- αφουγκράζονται το εκάστοτε πρόβλημα μαθητών και γονιών και
- προτείνουν με εντιμότητα και υπευθυνότητα πιθανές λύσεις.
Ψυχο-κοινωνική Υποστήριξη
Το σχολείο είναι ένα από τα πρώτα πλαίσια εκτός της οικογένειας στο οποίο τα παιδιά καλούνται να προσαρμοστούν, να ενταχθούν και να κοινωνικοποιηθούν.
Λειτουργεί ως ένας θεσμός της κοινωνίας που συμβάλλει στη διαμόρφωση της προσωπικότητας των παιδιών, στην γνωστική αλλά και ψυχοκοινωνική τους εξέλιξη. Τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας τα σχολεία αλλάζουν μορφή και εκτός από εκπαιδευτικό προσωπικό ενισχύονται με Ειδικό Εκπαιδευτικό Προσωπικό όπως ψυχολόγους, λογοθεραπευτές, εργοθεραπευτές , νοσηλευτές και κοινωνικούς λειτουργούς με σκοπό να υποστηριχθεί ο κάθε μαθητής σε οποιαδήποτε ανάγκη προκύπτει από την έναρξη και κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς.
Στο Ειδικό Δημοτικό σχολείο του Δήμου Νάουσας λειτουργεί κοινωνική υπηρεσία όπου παρέχονται ψυχοκοινωνικές υπηρεσίες προς το μαθητή και την οικογένεια του από Κοινωνικό Λειτουργό.
Συγκεκριμένα ο Κοινωνικός Λειτουργός έχει αρμοδιότητα για θέματα εφαρμογής της Κοινωνικής Εργασίας και προσφοράς υποστηρικτικών υπηρεσιών στο σχολικό περιβάλλον. Προάγει τη ψυχοκοινωνική και γνωστική ανάπτυξη των μαθητών με βάση τις αρχές των ίσων δικαιωμάτων και ευκαιριών στην εκπαιδευτική διαδικασία.
Οι παρεμβάσεις του έχουν σκοπό την ενδυνάμωση των μαθητών και των οικογενειών τους μέσα από την ενίσχυση των προσωπικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών παραγόντων που προάγουν στάσεις και συμπεριφορές και οδηγούν σε λειτουργικές επιλογές.
Εστιάζει: α) σε κοινωνικούς, οικονομικούς, πολιτισμικούς, περιβαλλοντικούς και οικογενειακούς παράγοντες που εμποδίζουν την πρόσβαση των μαθητών στο σχολείο, επηρεάζοντας την ομαλή σχολική φοίτηση, τη μελέτη στο σπίτι, τη συμμετοχή στη μάθηση και τη σχολική επίδοση, β) σε παράγοντες του οικογενειακού περιβάλλοντος και της κοινωνικής ζωής που οδηγούν, σε περιθωριοποίηση και αποκλεισμό στη συμμετοχή σε κοινωνικές και ψυχαγωγικές δραστηριότητες που συνάδουν με τα δικαιώματα του παιδιού και γ) στη διαμόρφωση ενός εξωσχολικού περιβάλλοντος της κοινότητας των μαθητών, με σκοπό την ανάδειξη της ανάγκης κάλυψης της φροντίδας και προστασίας των παιδιών, με βάση τις αρχές της συμπερίληψης, της κοινωνικής δικαιοσύνης και κοινωνικής αλληλεγγύης.
Παρεμβαίνει σε καταστάσεις κρίσης και ευαισθητοποιεί τους μαθητές σε διάφορα κοινωνικά θέματα (σχολικός εκφοβισμός, σεβασμός στη διαφορετικότητα, κοινωνική συναναστροφή κ.α.).
Σχεδιάζει και εφαρμόζει προγράμματα πρόληψης, αναζητά εναλλακτικές ευκαιρίες εκπαίδευσης για τους μαθητές που εγκαταλείπουν το σχολείο και συνεργάζεται με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς για τον περιορισμό σχολικής διαρροής.
Διασυνδέει και διευκολύνει την οικογένεια στην επικοινωνία της με τους αρμόδιους φορείς και τις υπηρεσίες κοινωνικής πρόνοιας και υποστήριξης.
Ο ρόλος του είναι ενημερωτικός, συμβουλευτικός, υποστηρικτικός προς τους μαθητές, τις οικογένειες τους και το εκπαιδευτικό προσωπικό του σχολείου.
Ειδικότερα:
1. Αποτελεί το σύνδεσμο και το διαμεσολαβητή μεταξύ του σχολείου, της οικογένειας, και των άλλων κοινωνικών φορέων και υπηρεσιών που ασχολούνται με το παιδί, την οικογένεια και τις ιδιαίτερες ανάγκες που αντιμετωπίζουν.
2. Εργάζεται σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο εντός της σχολικής μονάδας, κατάλληλο για την τήρηση του απορρήτου, ο οποίος διαθέτει την απαραίτητη υλικοτεχνική υποδομή που κρίνεται αναγκαία για το έργο του.
3. Συντάσσει το κοινωνικό ιστορικό του μαθητή σε συνεργασία με τους γονείς και εισηγείται τις αναγκαίες παρεμβάσεις για την καλύτερη προσαρμογή του μαθητή στο σχολικό πλαίσιο.
4. Στηρίζει συστηματικά και προγραμματισμένα, σε ατομική ή/και ομαδική βάση, τους μαθητές, που αντιμετωπίζουν προσωπικά ή άλλου είδους προβλήματα.
5. Προετοιμάζει τους μαθητές που πρόκειται να αποφοιτήσουν και οργανώνει τη μετάβαση στο νέο σχολικό πλαίσιο και σε συνεργασία με τον επαγγελματικό σύμβουλο και τις αρμόδιες υπηρεσίες της κοινότητας φροντίζει για την κοινωνική ή εργασιακή αποκατάσταση ενισχύοντας τους όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικά για την επίτευξη των στόχων τους.
6. Συνεργάζεται με την οικογένεια του μαθητή με στόχο τη διαμόρφωση θετικής στάσης για το σχολικό θεσμό, την εξασφάλιση των κατάλληλων όρων για την απρόσκοπτη συμμετοχή του μαθητή στη σχολική ζωή και την αντιμετώπιση προβλημάτων προσωπικής ή κοινωνικής φύσης. Για την επίτευξη των σκοπών αυτών, κατά περίπτωση οργανώνει την παρέμβαση του σε άτομα, ομάδες και κοινότητα, παρέχοντας συμβουλευτική υποστήριξη σε ατομική ή ομαδική βάση.
7. Διοργανώνει συγκεντρώσεις γονέων, σε συνεργασία με το διευθυντή και τα άλλα μέλη του προσωπικού του σχολείου και τους ενημερώνει για κάθε είδους υποστηρικτικές υπηρεσίες και παροχές που δικαιούνται.
8. Έχει τη δυνατότητα να κάνει προγραμματισμένες επισκέψεις στις οικογένειες των μαθητών, να συνοδεύει τους γονείς σε διάφορες υπηρεσίες, όταν κρίνεται αναγκαίο, σε συνεργασία με το διευθυντή.
9. Συνεργάζεται με τους υπεύθυνους παιδαγωγικής καθοδήγησης και συμβουλευτικής υποστήριξης των σχολικών μονάδων, με ιατροπαιδαγωγικές και κοινωνικές υπηρεσίες, με κέντρα ψυχικής υγείας, με κέντρα πρόληψης καθώς και με κάθε φορέα που υποστηρίζει το έργο τους.
10. Σε περίπτωση που προκύπτουν σαφείς ενδείξεις οικογενειακής παραμέλησης ή κακοποίησης ή άλλων σοβαρών προβλημάτων συνεργάζεται με αρμόδιες κοινωνικές υπηρεσίες του οικείου Δήμου και τις αρμόδιες δικαστικές αρχές.
11. Συντάσσει εκθέσεις που αναφέρονται σε θέματα των αρμοδιοτήτων του, κατόπιν γραπτών αιτημάτων των γονέων ή υπηρεσιών και τις παραδίδει στο διευθυντή για τη διεκπεραίωση τους.
12. Προάγει στο πλαίσιο της διεπιστημονικής προσέγγισης σε συνεργασία με τον Ψυχολόγο την πρόληψη μέσα από προγράμματα ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης που απευθύνονται σε όλους τους εμπλεκόμενους στη σχολική διαδικασία (εκπαιδευτικούς, γονείς, μαθητές).
Ειδικό Βοηθητικό Προσωπικό
Το Ειδικό Βοηθητικό Προσωπικό (Ε.Β.Π.) ασκεί καθήκοντα φροντίδας των μαθητών καθώς και βοηθητικά εκπαιδευτικά καθήκοντα.
Στα καθήκοντά του εντάσσεται, πάντα με την καθοδήγηση από τους εκπαιδευτικούς των τάξεων των ΣΜΕΑ:
– Η αυτοεξυπηρέτηση των μαθητών
– Η αυτόνομη διαβίωσή τους (στο μέγιστο δυνατό βαθμό)
– Οι όποιες λειτουργικές διευκολύνσεις προκύπτουν
– Οι δημιουργικές δραστηριότητες των παιδιών