ΑΠΟΚΡΙΕΣ 2023 Κατασκευή μάσκας
8 Φεβρουαρίου 2023
ΕΟΡΤΗ ΤΡΙΩΝ ΙΕΡΑΡΧΩΝ
ΣΧΟΛΕΙΑ ΚΛΕΙΣΤΑ ΛΟΓΩ ΚΑΚΟΚΑΙΡΙΑΣ
Γνωρίζω τα τοπικά προϊόντα με τους Ευρωπαίους φίλους μου !
ΚΟΠΗ ΠΙΤΑΣ
Στο εξωκλήσι του Άι Νικόλα
Αλκυονίδες μέρες
H «όαση» των ηλιόλουστων και θερμών ημερών, στην καρδιά του χειμώνα, κοντά στις γιορτές των Χριστουγέννων είναι γνωστή ως η περίοδος των λεγόμενων Αλκυονίδων Ημερών.Εκτός από τη μυθολογία που τις καλύπτει, η επιστημονική τους εξήγηση σχετίζεται με την γεωγραφική θέση της χώρας.
Η παράδοση μπορεί να λέει ότι οι Αλκυονίδες είναι κάποιες ημέρες που χρειάζεται η αλκυών, ένα πουλί για να μπορέσει να γεννήσει και να κλωσήσει τα αυγά της, αλλά στην ουσία πρόκειται για κάτι τελείως φυσιολογικό καθώς σαν χώρα είμαστε πολύ νότια σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης στην νοτιοανατολική Μεσόγειο και μέσα στο χειμώνα υπάρχουν κάποια διαστήματα καλοκαιρίας, μικρά ή μεγάλα δεν έχει σημασία. Λόγω του συσχετισμού με την κλιματική αλλαγή θεωρούμε ή μερικές φορές έτσι περίπου γίνεται να είναι πολύ μεγάλα αυτά τα διαστήματα που έχουμε ανομβρία, άρα γενικά καλό καιρό.
Η ονομασία τους προέρχεται από τη μυθική Αλκυόνη, κόρη του βασιλιά των ανέμων Αίολου, που ζούσε ευτυχισμένη με τον σύζυγό της Κύηκα, ο οποίος σύμφωνα με το μύθο μια μέρα πήγε για ψάρεμα, παρά τα παρακαλετά της Αλκυόνης να μην πάει και δεν γύρισε ποτέ. Στο αρχαίο έργο «Αλκυών», που αποδίδεται στο Λουκιανό, η Αλκυόνη αναζητούσε για μέρες μάταια το πτώμα του με αποτέλεσμα οι θεοί να την λυπηθούν και να τη μεταμορφώσουν στο ομώνυμο πουλί.
Σύμφωνα με άλλη εκδοχή του μύθου, η Αλκυόνη μόλις είδε το πλοίο του να βυθίζεται από τους δυνατούς ανέμους μέσα στην απελπισία της έπεσε από ένα βράχο και σκοτώθηκε. Οι θεοί εντυπωσιασμένοι από την αγάπη τους, τους μεταμόρφωσαν στα ομώνυμα πουλιά. Η Αλκυόνη γεννούσε τα αυγά της στην ακροθαλασσιά, όπου όμως τα νεογέννητα της παρασύρονταν και χάνονταν από τα κύματα. Ο Δίας κάποτε τη λυπήθηκε και αποφάσισε να στέλνει κατά την εποχή που η Αλκυόνη επωάζει τα αυγά της ημέρες καλοκαιρίας και διέταξε τον Αίολο να συγκρατεί αυτές τις ημέρες τους ανέμους.
Όπως και να χει εμείς δε χάνουμε την ευκαιρία να απολαμβάνουμε τέτοιες μέρες με παιχνίδια στο προαύλιο!!
η Καθαρά Δευτέρα
Η Καθαρά Δευτέρα ονομάστηκε έτσι επειδή οι χριστιανοί “καθαρίζονται” σωματικά και πνευματικά. Τη μέρα αυτή σταματά κάθε κατανάλωση φαγητού και ξεκινά μια νηστεία 40 ημερών, όσες δηλαδή και οι μέρες νηστείας του Χριστού στην έρημο. Κούλουμα :ονομάζεται η μαζική έξοδος του κόσμου στην εξοχή για να γιορτάσουν την Καθαρά Δευτέρα και να πετάξουν χαρταετό, έθιμο μεταγενέστερο. |
|
|
Σε ορισμένες περιοχές της Ελλάδας την Καθαρά Δευτέρα “καθαρίζουν” ό,τι απέμεινε από τα μη νηστίσιμα φαγητά της Αποκριάς. Σε άλλα μέρη, όπως στην Ήπειρο, οι νοικοκυρές καθαρίζουν τις κατσαρόλες και όλα τα χάλκινα σκεύη με σταχτόνερο μέχρι ν’ αστράψουν και βάφουν άσπρα τα πεζοδρόμια.
Την Καθαρά Δευτέρα συνηθίζεται να τρώγεται λαγάνα (άζυμο ψωμί που παρασκευάζεται μόνο εκείνη τη μέρα), ταραμάς και άλλα νηστήσιμα φαγώσιμα, κυρίως λαχανικά, όπως και φασολάδα χωρίς λάδι.
|
το έθιμο του χαρταετού
Χαρταετός
Ο χαρταετός είναι μια ελαφριά κατασκευή η οποία πετάει με τη βοήθεια του αέρα. Ο χαρταετός κρατιέται απ’ αυτόν που τον πετάει μέσω της καλούμπας.
Η συνήθεια του πετάγματος χαρταετού προέρχεται από την Κίνα πιθανότατα. Είναι δημοφιλής σήμερα στην Κίνα, στην Ιαπωνία, στην Ινδία, στην Ταϊλάνδη και στο Αφγανιστάν. Στην Ελλάδα το πέταγμα του χαρταετού είναι μέρος των εθίμων της Καθαράς Δευτέρας και συγκεκριμένα του εορτασμού της -τα κούλουμα. Ο σκελετός των χαρταετών κατασκευάζεται είτε από ελαφρύ ξύλο είτε από πλαστικό, ενώ το μέρος που φέρνει αντίσταση στον αέρα από πλαστικό φύλλο ή χαρτί. |
|
Ο πρώτος χαρταετός πιστεύετε πως κατασκευάστηκε στην Κίνα το 1000 π.Χ. αν και η πρώτη γραπτή μαρτυρία είναι για τον 4ο αιώνα π.Χ. Στην συνέχεια οι Κινέζοι πέρασαν σε πρακτικές εφαρμογές των χαρταετών. Συγκεκριμένα είχε βάλει έναν διαγωνισμό για τον πρώτο που θα κατάφερνε να πετάξει με έναν χαρταετό (αν και όχι φτιαγμένος από χαρτί), όπου ο νικητής θα κέρδιζε την ελευθερία του.
Σε νεότερα χρόνια, οι χαρταετοί χρησιμοποιούνταν και για κατασκοπευτικούς σκοπούς σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις των αντιπάλων. Ταυτόχρονα, τοπογραφικές πτήσεις εκτελούνταν από Κινέζους για να υπολογίσουν την ακριβή τοποθεσία του παλατιού το οποίο ήταν απόρρητο στην Κίνα της εποχής εκείνης. |
|
Και στην αρχαία Ελλάδα υπήρχαν δείγματα χαρταετών. Ο Αρχύτας έκανε μελέτες πάνω στις πτήσεις χαρταετών, τις οποίες αργότερα συμβουλεύθηκε ο Γαλιλαίος. Επίσης, αγγειογραφίες της εποχής εκείνης (4ος π.Χ. αιώνας) δείχνουν νεαρά να πετάει χαρταετό. Στην Ευρώπη υπάρχουν πολλές αναφορές στους χαρταετούς, αλλά όλες μετά το 1400 μ.Χ. Πιο συγκεκριμένα, πιστεύετε ότι στην Ευρώπη ήρθε ο χαρταετός από την Ασία, έπειτα από την επίσκεψη Χριστιανών μοναχών. |
το γαϊτανάκι
Το γαϊτανάκι
Πέρασε στην Ελλάδα από πρόσφυγες του Πόντου της Μ. Ασίας και έδεσε απόλυτα με τα άλλα τοπικά έθιμα, αφού η δεξιοτεχνία των χορευτών και ο ιδιαίτερος χαρακτήρας του δεν αφήνουν κανέναν αδιάφορο.
Ο χορός τελειώνει, όταν οι κορδέλες έχουν τυλιχτεί γύρω από το στύλο και οι χορευτές χορεύουν πολύ κοντά σ’ αυτόν.
Πιθανόν ο κυκλικός αυτός χορός να υποδηλώνει τον κύκλο της ζωής, από τη χαρά στη λύπη, από το χειμώνα στην άνοιξη, από τη ζωή στο θάνατο και το αντίθετο.
ΤΟ ΤΡΙΩΔΙΟ
Τριώδιο και ονομασίες των εβδομάδων
Η πρώτη εβδομάδα ονομάζεται “Προφωνή” ή “Προφωνέσιμη”, επειδή παλιά προφωνούσαν, δηλαδή ανακοίνωναν ότι άρχιζαν οι Απόκριες και κάθε οικογένεια έπρεπε να φροντίσει για τις προμήθειές της. Λέγεται και “Αμολλητή” ή “Απολυτή”, γιατί τότε απολύονται οι ψυχές των πεθαμένων και πάνε στον Πάνω Κόσμο.
Η δεύτερη εβδομάδα λέγεται , γιατί είναι η τελευταία εβδομάδα που τρώνε κρέας. Ειδικά την Πέμπτη αυτής της εβδομάδας, τη λεγόμενη “Τσικνοπέμπτη”, σε όλα τα σπίτια ψήνουν κρέας και η μυρωδιά του ψητού (τσίκνα) πλημμυρίζει τις γειτονιές. Το Σάββατο όμως της Κρεατινής και τα δύο επόμενα Σάββατα, αντίθετα με την Πέμπτη που είναι μέρα χαράς, είναι αφιερωμένα στη μνήμη των νεκρών (Ψυχοσάββατα). Σύμφωνα με την παράδοση οι συγγενείς επισκέπτονται τα μνήματα και μοιράζουν κόλλυβα.
Η τρίτη εβδομάδα ονομάζεται “Τυρινή” ή “Τυροφάγου” και “Μακαρονού”. Κατά τη διάρκειά της επιτρέπεται να τρώνε μόνο γαλακτοκομικά, κυρίως το τυρί συνοδευόμενο με μακαρόνια.
Την επόμενη μέρα, την Καθαρά Δευτέρα, αρχίζει πλέον η ψυχική και σωματική προετοιμασία για το Πάσχα.
έρχονται οι απόκριες!!!
Αποκριά σημαίνει αποχή από το κρέας -προετοιμάζει τον άνθρωπο ψυχικά και σωματικά για την περίοδο του Πάσχα και την Ανάσταση. Στα λατινικά ταυτίζεται με το καρναβάλι, καθώς αυτή η λέξη προέρχεται από το carne, που σημαίνει “κρέας”, και το ρήμα vale, που σημαίνει “περνώ”.
Η περίοδος της Αποκριάς θεωρείται κατεξοχήν περίοδος εκτόνωσης, μια περίοδος κατά την οποία ο άνθρωπος ξεφεύγει από την καθημερινότητά του και εξωτερικεύει τα πάθη του με τη βοήθεια της μεταμφίεσης.
Παλαιότερα το καρναβάλι γινόταν παντού στην Ελλάδα με μασκαράτες ομαδικές, χορούς, γλέντια, σάτιρα και διάφορα ιδιαίτερα έθιμα σε κάθε μέρος. Ήταν ευκαιρία για ξεφάντωμα, κρασί και χίλια δυο πειράγματα. Μεγαλύτερα κέντρα του αποκριάτικου ξεφαντώματος ήταν, όπως και σήμερα, η Πάτρα με το περιβόητο πατρινό καρναβάλι, που έχει τις ρίζες του στις αρχές του 19ου αιώνα, η Πλάκα στην Αθήνα, η Θήβα με τον περίφημο “βλάχικο γάμο”, η Κοζάνη με τους ωραίους φανούς της, υπαίθρια γλέντια γύρω από φωτιές σε διάφορες γειτονιές της.