Η Χάλκη είναι ελληνικό νησί του νοτιοανατολικού Αιγαίου στο νησιωτικό σύμπλεγμα των Δωδεκανήσων με 478 κατοίκους (απογραφή 2011). Βρίσκεται 5 μίλια δυτικά από το ακρωτήριο Αρμενιστής της Ρόδου, ΝΑ. της Τήλου στο ΒΑ. Καρπάθιο πέλαγος. Πρόκειται για έναν πανάρχαιο τόπο που κατοικήθηκε από τα προϊστορικά χρόνια, το όνομά του μάλιστα οφείλεται στα ορυχεία χαλκού που λειτουργούσαν εκεί από την αρχαιότητα. Στα κτίριά του είναι εμφανή τα σημάδια της μεγάλης ανάπτυξης που γνώρισε το νησί κατά το δεύτερο μισό του 19ου αι. με την άνθιση του εμπορίου, ιδιαίτερα της σπογγαλιείας. Μετά το 1912, η Χάλκη πέρασε μαζί με τα υπόλοιπα Δωδεκάνησα σε Ιταλική κατοχή μέχρι το 1948, οπότε και ενσωματώθηκε στην Ελλάδα.
Περιήγηση στο νησί μας
Φτάνοντας στο φυσικό λιμάνι της Χάλκης θα αντικρύσετε το πανέμορφο και πολύχρωμο Νημποριό (ή Εμπορειό), τον μοναδικό οικισμό του νησιού, αμφιθεατρικά χτισμένο γύρω από το φυσικό λιμάνι. Τα αυτοκίνητα είναι ελάχιστα – δεν χρειάζονται άλλωστε, μια που οι αποστάσεις είναι μικρές. Κατά τη βόλτα σας στα γραφικά δρομάκια, θα περάσετε μπροστά από νεοκλασικά πέτρινα δίπατα και τρίπατα σπίτια που έχουν αυλές στρωμένες με τα πανέμορφα χοχλάκια (ντόπια βοτσαλωτά μωσαϊκά δάπεδα) σε εντυπωσιακά σχέδια. Οι χρωματισμένοι τοίχοι και σκεπές αναδεικνύουν τη μαγεία του συνόλου. Σε κεντρικό σημείο θα δείτε το νεοκλασικό κτίριο του Δημαρχείου (19ου αι.) και δίπλα του θα θαυμάσετε τον επιβλητικό πέτρινο Πύργο του Ρολογιού, ένα ακόμα εντυπωσιακό αρχιτεκτόνημα. Σε κοντινή απόσταση ξεχωρίζει επίσης το μεγάλο κωδωνοστάσιο του ναού του πολιούχου Αγίου Νικολάου (1861), στο εσωτερικό του οποίου θα εντυπωσιαστείτε από τις ωραίες αγιογραφίες και το σπάνιας τέχνης ξυλόγλυπτο τέμπλο. Μπορείτε ακόμα να επισκεφθείτε το μικρό εκκλησιαστικό μουσείο που βρίσκεται μέσα στο ναό. Μην παραλείψετε να δείτε και το Παραδοσιακό σπίτι της Χάλκης (Λαογραφικό Μουσείο), όπου θα γνωρίσετε την τοπική πολιτιστική κληρονομιά μέσα από παραδοσιακά κεντήματα, έπιπλα, μαγειρικά σκεύη και άλλα αντικείμενα. Το Νημποριό έχει χαρακτηριστεί διατηρητέος οικισμός.
Ανεβαίνοντας την πλαγιά του λόφου θα βρείτε το Χωριό, τον εγκαταλελειμμένο μεσαιωνικό οικισμό του νησιού που κατοικήθηκε μέχρι το 1870 περίπου. Στη συνέχεια, οι κάτοικοί του άρχισαν να κατεβαίνουν προς το λιμάνι, όταν πια ο φόβος της πειρατείας είχε εκλείψει.
Συνεχίστε ανεβαίνοντας το μονοπάτι από το εκκλησάκι της Παναγιάς στο Χωριό, προς την κορυφή του λόφου. Η πανοραμική θέα κυριολεκτικά κόβει την ανάσα, καθώς το βλέμμα φτάνει ως τη γειτονική Ρόδο. Στην περιοχή δεσπόζει το Κάστρο των Ιπποτών, το οποίο είναι κτίσμα του 14ου αι. όταν οι ιππότες του τάγματος του Αγ. Ιωάννη κατέλαβαν το νησί. Στην είσοδο θα δείτε το οικόσημο του Μεγάλου Μαγίστρου του τάγματος, Pierre d’ Aubusson, ενώ μέσα στο Κάστρο, στην ερειπωμένη εκκλησία του Αγ. Νικολάου θα θαυμάσετε τοιχογραφίες του 15ου – 17ου αι.
Οι Ανεμόμυλοι της Χάλκης είναι ένα ακόμα αξιοθέατο του νησιού που θα βρείτε στην κορυφή του λόφου. Έχουν αναστηλωθεί και αποτελούν σημαντικό κομμάτι της ιστορίας του νησιού, αν και δεν λειτουργούν πια.
Το νησί διαθέτει πάμπολλα εκκλησάκια και μοναστήρια τα οποία μπορείτε να επισκεφθείτε. Ξεχωρίζει η εκκλησιά της Παναγιάς της Χωριανής, πάνω από το μεσαιωνικό Χωριό, όπου θα θαυμάσετε τις εντυπωσιακές τοιχογραφίες της και την υπέροχη θέα στην γύρω περιοχή.
Η Μονή του Ταξιάρχη Μιχαήλ Πανορμίτη βρίσκεται στον λόφο του Αγ. Ονουφρίου 5χλμ ΒΔ του Εμπορειού και διαθέτει αρκετά δέντρα. Στο δάπεδο της εκκλησίας και του περιβόλου της μονής θα θαυμάσετε ένα τυπικό δείγμα της παραδοσιακής Δωδεκανησιακής τέχνης: τα σχέδια του μωσαϊκού, γεωμετρικά ή άλλα εμπνευσμένα από τη φύση, είναι φτιαγμένα με ασπρόμαυρα χοχλάκια. Στο εσωτερικό της εκκλησίας θα δείτε εικόνες και αφιερώματα του 19ου αι. Λίγο πιο πέρα βρίσκεται βυζαντινό εκκλησάκι με εντυπωσιακές τοιχογραφίες του 13ου και 14ου αι. Η πανοραμική θέα από το σημείο θα σας μαγέψει καθώς πλήθος μικρά νησάκια στολίζουν την θάλασσα γύρω από τη Χάλκη.
Η Μονή του Αγ. Ιωάννη του Αλάργα (7.5 χλμ Δ) φορά τα χρώματα του Αιγαίου: ο τρούλος και οι τοίχοι είναι βαμμένοι σε γαλάζιο και λευκό χρώμα αντίστοιχα. Στον περίβολο την Μονής το τεράστιο δέντρο θα σας προσφέρει δροσιά και ξεκούραση. Το σημείο προσφέρει επίσης ανεμπόδιστη θέα λόγω υψομέτρου. Μπορείτε να την επισκεφθείτε και με λεωφορειάκι που κάνει την διαδρομή από το Νημποριό.
Παραλίες
Στη Χάλκη θα βρείτε αμμώδεις αλλά και βοτσαλωτές παραλίες για να διαλέξετε όποια σας αρέσει. Φτάνετε σε αυτές είτε με λεωφορείο, είτε με καΐκι εάν δεν υπάρχει οδική πρόσβαση. Εάν είστε οικογένεια με μικρά παιδιά, ιδανικά νερά για σας είναι αυτά στον Πόνταμο (ΝΑ) γιατί είναι ρηχά και με ψιλή λευκή άμμο. Στα Βόρεια, η Αρέτα, ο Αγ. Γεώργιος, οι Δύο Γυαλοί και ο Πύργος είναι ωραίες παραλίες με βότσαλο (φτάνετε με καΐκι). Στα Α θα επισκεφθείτε την Κάνια και και στα ΝΑ τη Φτενάγια. Μην παραλείψετε τέλος να κάνετε μια εκδρομή στα Νότια του νησιού στην βοτσαλωτή παραλία Γιάλι, αλλά και στην χερσόνησο Τραχειά, που στο πάνω μέρος της σχηματίζει έναν ισθμό με δύο υπέροχες αντικρυστές παραλίες.
Για τους φίλους των καταδύσεων, υπάρχει σχολή όπου μπορείτε να προμηθευτείτε ό,τι χρειάζεστε, ή να κάνετε μαθήματα με έμπειρο εκπαιδευτή. Θα ανακαλύψετε την απίστευτη καθαρότητα των νερών της Χάλκης με τη διαύγεια τους να φτάνει τα 40 μέτρα βάθος! Εξερευνήστε λοιπόν τον υπέροχο βυθό, τις υποθαλάσσιες σπηλιές και τα ναυάγια της περιοχής και απολαύστε τις δραστηριότητες που προσφέρονται σε μικρούς και μεγάλους!
Οι μικρές νησίδες ανατολικά της Χάλκης προσφέρονται φυσικά και για εκδρομές με σκάφη – εκδρομικά ή ιδιωτικά- και βουτιές σε πεντακάθαρα νερά.
Πολιτιστικές δραστηριότητες
Κάθε χρόνο το Σεπτέμβρη (Α’ δεκαπενθήμερο) οργανώνεται το Φεστιβάλ Χάλκης στο πλαίσιο του χαρακτηρισμού του νησιού «Νησί Ειρήνης & Φιλίας», με διεθνείς δράσεις και σεμινάρια και πολύ νεαρόκοσμο.
Τα πανηγύρια στο νησί ακολουθούν φυσικά τις θρησκευτικές εορτές. Τον Δεκαπενταύγουστο θα πάτε στο πανηγύρι της Παναγιάς της Χωριανής, η γιορτή περιλαμβάνει μουσική, χορό και καλό φαγητό. Στις 29 Αυγούστου γίνεται το πανηγύρι του Αη Γιάννη του Αλάργα στο ομώνυμο μοναστήρι και στις 8 Νοεμβρίου οργανώνεται γλέντι στον Ταξιάρχη Μιχαήλ Πανορμίτη με λυράρηδες και πολλούς επισκέπτες – προσκυνητές.
Γεύσεις
Τα τοπικά προϊόντα της Χάλκης είναι λίγα και καλά! Εντάξει, όχι και τόοοσο λίγα…
Δοκιμάστε το ντόπιο θυμαρίσιο μέλι αρίστης ποιότητας, το μαλακό τυρί που παρασκευάζεται από αιγοπρόβειο γάλα με παραδοσιακό τρόπο, ολόγλυκα φραγκόσυκα, τα ντόπια χειροποίητα μακαρούνια (μακαρόνια) και κουλιά (ζυμαρικό σε σχήμα κοχυλιού), αρνάκι ή κατσικάκι οφτό (γεμιστό) μαγειρεμένο σε ξυλόφουρνο (το πιο «γιορτινό» φαγητό), τα μικρούτσικα πεντανόστιμα γιαπράκια (ντολμαδάκια με κιμά), φρεσκότατα ψάρια (γευθείτε τη νοστιμότατη κακαβιά, σκάρο τηγανητό, και Χαλκίτικο γαριδάκι που τρώγεται ολόκληρο μόλις τηγανιστεί). Πιείτε και μια δροσιστική σούμα! Στην υγειά σας!