Τα Θεοφάνεια ή Φώταή Επιφάνεια γιορτάζουμε την βάπτιση του Ιησού Χριστού από τον Ιωάννη τον Πρόδρομο ή Βαπτιστή. H λέξη Θεοφάνια βγαίνει από τις λέξεις “Θεός” + “Φαίνομαι” ακριβώς επειδή ο Θεός εμφανίστηκε (φάνηκε) στη Γη και με τις τρεις μορφές του (Πατήρ – την στιγμή της Βάπτισης ακούστηκε από τον ουρανό η φωνή του Θεού να λέει: Ούτος εστίν ο Υιός μου ο αγαπητός εν ω ευδόκησα- Υιός, Άγιο Πνεύμα με τη μορφή του Περιστεριού.
Ο ΜΙΚΡΟΣ ΑΓΙΑΣΜΟΣ
Tην παραμονή των Θεοφανίων ο ιερέας γυρίζει όλα τα σπίτια και με το Σταυρό και ένα κλωνί βασιλικό «αγιάζει» ή «φωτίζει» (ραντίζει) τους χώρους των σπιτιών. Αυτό λέγεται ΜΙΚΡΟΣ ΑΓΙΑΣΜΟΣ Ή ΦΩΤΙΣΗ Ή ΠΡΩΤΑΓΙΑΣΗ.
Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΑΓΙΑΣΜΟΣ
Την ημέρα των φώτων πηγαίνουμε στην εκκλησία και λαμβάνει χώρα ο αγιασμός στο ναό. Οι πιστοί αφού πάρουν τον αγιασμό, θα γυρίσουν στα σπίτια τους.
Ο μεγάλος αγιασμός γίνεται ανήμερα τα Θεοφάνεια στις 6 Ιανουαρίου. Μια μεγάλη πομπή σχηματίζεται και παίρνει το δρόμο που οδηγεί στη θάλασσα ή σε κάποιο ποτάμι ή σε μια δεξαμενή σε περιοχές ορεινές. Όταν γίνει ο αγιασμός, ρίχνει ο παπάς το Σταυρό στο νερό, πραγματοποιώντας έτσι τον Αγιασμό των Υδάτων. Το πιάσιμο του Σταυρού γίνεται από κολυμβητές, τους λεγόμενους Βουτηχτάδες, κατά την τελετή της Κατάδυσης του Τιμίου Σταυρού. Νεαρά κυρίως άτομα βουτούν στα παγωμένα νερά για να πιάσουν τον Σταυρό και να λάβουν την ευλογία του ιερωμένου, αλλά και να δεχθούν τις τιμές και τις ευχές των συντοπιτών τους. Είναι μεγάλη τιμή, ευλογία και τύχη για όλο το χρόνο για όποιον πιάσει το σταυρό.
Οι καμπάνες ηχούν χαρμόσυνα, το ίδιο και οι σειρήνες των πλοίων. Όλοι οι πιστοί πίνουν με ευλάβεια από τον αγιασμό, συμβολικά με τρεις γουλιές, και ραντίζουν μ’ αυτόν τα σπίτια, τα δέντρα, τα χωράφια και τα ζώα τους. Εκτός από τον αγιασμό των υδάτων αναβιώνουν πολλά ακόμη έθιμα στην Ελλάδα.
ΑΓΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΣΤΑΧΤΗ
Την παραμονή των φώτων αφού ο ιερέας αγιάσει τα σπίτια, ήρθε η ώρα να μαζευτεί η στάχτη από το Χριστόξυλο που έκαιγε όλες τις γιορτές των Χριστουγέννων και να σκορπιστεί γύρω από το σπίτι, τους στάβλους και τα χωράφια για να διώξει το κακό.
Τα κάλαντα
Έπειτα από τον εκκλησιασμό τα παιδιά ξεχύνονται στους δρόμους για να ψάλουν τα κάλαντα των Θεοφανείων.
Οι ευχές
Σύμφωνα με την παράδοση μας την παραμονή των φώτων στις 12 τα μεσάνυχτα ανοίγουν τα ουράνια και πραγματοποιούνται οι ευχές όλων των ανθρώπων.
Τα περιστέρια
Μετά τον αγιασμό των υδάτων σε κάποια μέρη της Ελλάδας αφήνουν ελεύθερα 3 περιστέρια, σύμβολο της Αγίας Τριάδας αλλά και του Αγίου Πνεύματος που φανερώθηκε με τη μορφή περιστεριού στον Ιορδάνη ποταμό.
Η Φωτίτσα
Οι νοικοκυρές ζυμώνουν ψωμί που ονομάζεται Φωτίτσα.
Τα ξεροτήγανα
Οι νοικοκυρές ζυμώνουν το γλύκισμα των φώτων, τα ξεροτήγανα, που θυμίζουν τους λουκουμάδες και ρίχνουν και στις στέγες των σπιτιών τους για τους καλικάντζαρους.
ΠΡΩΤΟΤΥΠΑ ΈΘΙΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΟΡΤΑΣΜΟ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ
Η ΒΑΣΙΛΟΠΙΤΑ
Το βράδυ ή το πρωινό της Πρωτοχρονιάς σε κάθε σπίτι κόβεται από τον νοικοκύρη του σπιτιού η παραδοσιακή βασιλόπιτα. Το 1ο κομμάτι κόβεται για το Χριστό, το 2ο για την Παναγία, το 3ο για το σπίτι και στη συνέχεια ο καθένας παίρνει το κομμάτι του. Όλοι έχουν μεγάλη αγωνία για το ποιος θα βρει το φλουρί, νόμισμα που έχει ρίξει μέσα στη ζύμη η νοικοκυρά κατά την Παρασκευή της. Το φλουρί φέρνει μεγάλη τύχη σε όποιον το βρει για όλη τη χρονιά και αποτελεί το γούρι του.
Η ΚΑΛΗ ΧΕΡΑ
Η Καλή Χέρα αποτελεί παραδοσιακό Πρωτοχρονιάτικο έθιμο της Κρήτης που το συναντάμε εδώ και πολλές δεκαετίες. Πρόκειται για δώρο (γλύκισμα ή κέρασμα, ‘‘τα καλοχερίδια‘‘ παλαιότερα και σήμερα χρήματα) που έκαναν οι μεγαλύτεροι στους μικρότερους το Πρωινό της Πρωτοχρονιάς.
Η ΚΡΕΜΜΥΔΑ
Η Κρεμμύδα, άγριο φυτό της Κρήτης, γνωστή και ως ασκελετούρα ή μεγαλοκρέμυδο ή αθανατοκρομύδα, μοιάζει με μεγάλο κρεμμύδι. Οι νοικοκυρές την κρεμάνε στο σπίτι τους την Πρωτοχρονιά με την ευχή να τους φέρει καλοτυχία, καθώς ακόμα και μακριά από το χώμα συνεχίζει να βγάζει νέα φύλλα και άνθη και έχει μεγάλη ζωτικότητα.
Η ΜΠΟΥΓΑΤΣΑ
Στο Ηράκλειο από νωρίς το πρωί της παραμονής της πρωτοχρονιάς στήνονται υπαίθριοι πάγοι έξω από τα ζαχαροπλαστεία και τους φούρνους της κάθε γειτονιάς με ζεστή και γλυκιά μπουγάτσα. Είναι έθιμο μετά την έλευση του νέου χρόνου σε κάθε σπίτι να δοκιμάζουν μπουγάτσα για να είναι γλυκιά η πρώτη γεύση που θα πάρουν με το καινούργιο έτος που έφτασε!
ΤΟ ΠΟΔΑΡΙΚΟ
Αυτός που μπαίνει 1ος στο σπίτι το βράδυ της πρωτοχρονιάς, κάνει και το ποδαρικό για την κάθε οικογένεια και φέρνει γούρι. Γι’ αυτό και είναι σημαντικό ποιος είναι αυτός που θα μπει 1ος στο σπίτι τη νέα χρονιά. Τα παλιά χρόνια έστελναν ένα παιδί με ένα πιάτο με πεσκέσι, σκεπασμένο με μία πετσέτα να κάνει ποδαρικό στον παππού και στη γιαγιά. Το πιάτο περιείχε κουραμπιέδες, αμύγδαλα, κρέας, αμύγδαλα, σταφίδες….
Άλλοτε πάλι το ποδαρικό έκανε οικοδεσπότης του σπιτιού με μια εικόνα στα χέρια την οποία είχε αφήσει πριν από μέρες στην εκκλησία και την επιστρέφει στο σπίτι. Έπειτα μπαίνουν στο σπίτι και τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας.
Όταν μπαίνει κάποιος ξένος στο σπίτι πρέπει να ευχηθεί:
«Σας εύχομαι καλή χρονιά με το δεξί μου μπαίνω, πράμα μη με κεράσετε, δε θέλω να παχαίνω! Έτη πολλά να ζήσετε, αφέντες κι αφεντάδες, τα οζά σας να πληθύνουνε να γίνετε λεφτάδες!»
ΟΙ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΙ ΚΟΥΡΑΜΠΙΕΔΕΣ, ΤΑ ΚΟΥΛΟΥΡΑΚΙΑ ΛΑΔΙΟΥ ΚΑΙ ΟΙ ΦΟΥΣΚΙΤΕΣ
Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς η κάθε νοικοκυρά έφτιαχνε τους παραδοσιακούς κουραμπιέδες, κουλουράκια με λάδι, ετοίμαζε τη βασιλόπιτα, που την έκοβαν το πρωινό της Πρωτοχρονιάς, αλλά και τους παραδοσιακούς φουσκίτες, που φτιάχνονταν με ζύμη και ψήνονταν σε καυτό λάδι. Επάνω έβαζαν μέλι ή πετιμέζι και τους σέρβιραν την Πρωτοχρονιά.
ΤΟ ΡΟΔΙ
Σε πολλά μέρη της Ελλάδας ήδη από τις αρχές του Φθινοπώρου στα σπίτια τους οι νοικοκυρές κρεμάνε και από ένα ρόδι, σύμβολο αφθονίας και καλής τύχης. Το βράδι της Πρωτοχρονιάς μετά την έλευση του νέου χρόνου σε κάθε σπίτι πετάνε στο κατώφλι του σπιτιού τους από ένα ρόδι ώστε να σπάσει σε χίλια κομμάτια κάνοντας την ευχή : Χρόνια Πολλά! Ευτυχισμένος ο Καινούργιος χρόνος! Στη συνέχεια μπαίνουν μέσα στο σπίτι με το δεξί πόδι κάνοντας ποδαρικό για το νέο έτος. Εύχονται όσοι ήταν οι καρποί του ροδιού που έπεσαν στο κατώφλι του σπιτιού τους τόσα καλά να τους φέρει ο νέος χρόνος!
Η ΠΕΤΡΑ
Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς η νοικοκυρά του σπιτιού έβρισκε μία μεγάλη και γερή πέτρα, ώστε και όλη τη χρονιά η οικογένεια να είναι γερή στη υγείας της και τυχερή, την έπλενε και την τοποθετούσε έξω από το κατώφλι του σπιτιού. Εκείνος που θα έκανε το ποδαρικό την Πρωτοχρονιά έφερνε μαζί του και την πέτρα. Συνήθως επέλεγαν κάποιον που τους έκανε ποδαρικό και την προηγούμενη χρονιά και τους έφερε γούρι. Διάλεγαν ένα παιδί αγόρι ή κορίτσι. Έπειτα το έβαζαν να κάνει πάνω στην πέτρα για αρκετή ώρα και να πει : σαν τη πέτρα να’ ναι το σπίτι μας γερό! Κλου- κλου-κλου! Με την ευχή οι κότες του σπιτιού να κλωσούν τα αυγά τους όλο το χρόνο!
ΟΙ ΚΟΛΟΝΙΕΣ
Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς το βράδυ, οι κάτοικοι της πόλης γεμάτοι χαρά για τον ερχομό του Νέου Χρόνου κατεβαίνουν στο δρόμο κρατώντας μπουκάλια με κολώνια και ραίνουν ο ένας τον άλλο τραγουδώντας: « Ήρθαμε με ρόδα και με ανθούς να σας ειπούμε Χρόνους Πολλούς».
Πριν από πολλά χρόνια σε μια πόλη της Ναζαρέτ ζούσε μία καλή κοπέλα που την έλεγαν Μαρία. Στην ίδια πόλη ζούσε και ένας ξυλουργός που το όνομα του ήταν Ιωσήφ. Ο Ιωσήφ προστάτευε και αγαπούσε τη Μαρία. Μία μέρα ο Αρχάγγελος Γαβριήλ εμφανίστηκε στη Μαρία φέρνοντας την χαρούμενη είδηση πως θα γινόταν η μητέρα του γιου του θεού. Άγγελος όμως παρουσιάστηκε και στον Ιωσήφ φέρνοντας του το ίδιο ευχάριστο νέο.
Μία μέρα ήρθε διαταγή από τον κυβερνήτη της χώρας που έλεγε πως όλοι θα έπρεπε να ταξιδέψουν στον τόπο καταγωγής τους και να δηλώσουν το όνομα τους.
Το ταξίδι ήταν μακρινό και κουραστικό. Ο Ιωσήφ με τα πόδια και η Μαρία πάνω σε ένα γαϊδουράκι ξεκίνησαν το ταξίδι τους με προορισμό τους τη Βηθλεέμ.
Όταν έφτασαν ήταν πια νύχτα και σε λίγο η Μαρία θα έφερνε στον κόσμο το μωρό της. Κουρασμένοι και οι δύο από το μακρινό τους ταξίδι αναζήτησαν κάποιο δωμάτιο για να ξεκουραστούν, όμως δεν υπήρχε τίποτα. Τότε ένας πανδοχέας που τους λυπήθηκε τους είπε : ″δεν έχω κάποιο δωμάτιο να σας δώσω, όμως αν θέλετε μπορείτε να μείνετε στο στάβλο μου. Εκεί είναι ζεστά και καθαρά″
Ο Ιωσήφ και η Μαρία αφού ευχαρίστησαν τον πανδοχέα, κατευθύνθηκαν στο στάβλο για να ξεκουραστούν. Εκείνο το βράδι η Μαρία γέννησε το παιδί της. Ήταν αγόρι και το ονόμασαν Ιησού. Η Μαρία το τύλιξε σε μία κουβέρτα και το έβαλε σε μία φάτνη από άχυρα που ήταν ζεστά και μαλακά ενώ τα ζώα του στάβλου το ζέσταιναν με την ανάσα τους. Ήταν μια νύχτα μαγική. Ο ουρανός ήταν γεμάτος αστέρια ενώ άγγελοι στον ουρανό έψελναν γλυκιές μελωδίες, καλωσορίζοντας τον ερχομό του Ιησού στη γη.
Μακριά ψηλά πάνω σε ένα λόφο 3 βοσκοί πρόσεχαν τα πρόβατα τους. Ξαφνικά ο ουρανός φωτίστηκε και Άγγελος από τον ουρανό παρουσιάστηκε μπροστά τους. ″ Απόψε γεννήθηκε ο γιος του Θεού. Το μεγάλο αστέρι που φωτίζει τον ουρανό θα σας οδηγήσει κοντά του″, τους είπε.
Οι 3 βοσκοί συγκινημένοι ακολουθώντας το άστρο της Βηθλεέμ έφτασαν στη φάτνη που βρισκόταν ο Ιησούς. Προσκύνησαν το Θείο Βρέφος προσφέροντας του για δώρο ένα αρνάκι από τα πρόβατα τους.
Σε μια μακρινή χώρα της Ανατολής ζούσαν οι 3 μάγοι, άνθρωποι σοφοί. Το ίδιο λαμπερό αστέρι της Βηθλεέμ εμφανίστηκε και στον δικό τους ουρανό. Έψαξαν στα βιβλία τους όπου και βρήκαν την απάντηση. ″ Ένας βασιλιάς γεννήθηκε στον κόσμο. Πρέπει να τον βρούμε και να τον προσκυνήσουμε. Το λαμπρό άστρο στον ουρανό θα μας οδηγήσει″, είπαν ο ένας στον άλλο. Έτσι ξεκίνησαν το μακρινό τους ταξίδι με τελικό προορισμό τη φάτνη της Βηθλεέμ όπου βρισκόταν ο Ιησούς.
Κάποτε έφτασαν και στο παλάτι του Βασιλιά Ηρώδη. Ο Βασιλιάς Ηρώδης όταν έμαθε για το νέο της γεννήσεως του νέου Βασιλιά δυσαρεστήθηκε πολύ.″ Όταν μάθετε που βρίσκεται ο νέος Βασιλιάς, ελάτε να μου το πείτε. Θα ήθελα και εγώ να τον προσκυνήσω″, είπε ο Βασιλιάς Ηρώδης χωρίς να δείξει το θυμό του.
Έτσι οι 3 μάγοι συνέχισαν το μακρινό τους ταξίδι με οδηγό τους το λαμπρό αστέρι στον ουρανό. Όταν έφτασαν στη φάτνη της Βηθλεέμ προσκύνησαν το μικρό Ιησού προσφέροντας του πολύτιμα δώρα : χρυσό, λιβάνι και σμύρνα.
Την επόμενη ημέρα ξεκίνησαν για το ταξίδι της επιστροφής τους. Άγγελος από τον ουρανό εμφανίστηκε μπροστά τους παροτρύνοντας τους να μην περάσουν από το παλάτι του Βασιλιά Ηρώδη.″ Μην επιστρέψετε στο Βασιλιά Ηρώδη γιατί θέλει να κάνει κακό στον Ιησού″. Έτσι οι 3 Μάγοι πήραν το δρόμο της επιστροφής χωρίς να περάσουν από το παλάτι του Βασιλιά Ηρώδη.
Ο Ιωσήφ και η Μαρία ήταν πολύ περήφανοι και ευτυχισμένοι για τη γέννηση του μικρού Ιησού. Ήξεραν πως ήταν ένα πολύ ξεχωριστό μωρό που η γέννηση του θα έφερνε στον κόσμο ΕΙΡΗΝΗ και ΑΓΑΠΗ.
Σύμφωνα με την παράδοση, κάποτε ο Άγιος Βασίλης βρέθηκε στην καμινάδα ενός φτωχικού σπιτιού. Η οικογένεια είχε απλώσει την μπουγάδα της ανάμεσα στην οποία βρισκόταν και μερικές κάλτσες. Τότε ο ίδιος θέλοντας να βοηθήσει τοποθέτησε χρυσό μέσα στις κάλτσες. Η οικογένεια με αυτό το ανέλπιστο δώρο μπόρεσε να παντρέψει τα παιδιά της και να τους εξασφαλίσει μία άνετη ζωή.
Έτσι και εμείς συνηθίζουμε να κρεμάμε στο τζάκι, στο Χριστουγεννιάτικο δέντρο και στο Χριστουγεννιάτικο στολισμό του σπιτιού μας κάλτσες, ελπίζοντας να βρούμε μέσα σ’ αυτές τα πολυπόθητα δώρα του Άη Βασίλη την ημέρα των Χριστουγέννων αλλά και της Πρωτοχρονιάς
Το τάισμα της βρύσης
Ανήμερα της γέννησης του Χριστού ή την παραμονή της Πρωτοχρονιάς γυναίκες σε χωριά της Ηπειρωτικής Ελλάδας πηγαίνουν στην κοντινότερη κρήνη κουβαλώντας στους ώμους τους στάμνες, προκειμένου να τις γεμίσουν με νερό. Μαζί τους επίσης φέρνουν και : μέλι, βούτυρο, σιτάρι, τυρί και ό,τι άλλο προτιμούν. Με αυτά ″ταΐζουν″ τη βρύση, ενώ σε όλη τη διαδρομή τους πίσω στο σπίτι πρέπει να παραμείνουν αμίλητες έως ότου πιούν όλοι από το νερό. Γι’ αυτό και το λένε ‘‘άκραντο ή αμίλητο νερό‘‘. Με αυτό ραντίζουν τις 4 γωνίες του σπιτιού και εύχονται η ζωή τους να κυλάει όπως το νερό στη βρύση και να είναι τόσο γλυκιά όσο το μέλι με το οποίο άλειψαν την κρήνη. Το σιτάρι, το τυρί και ό,τι άλλο προσέφεραν στη βρύση συμβολίζει την αισιοδοξία τους για καλή σοδειά.
Τα καρύδια της Ηπείρου
Τα καρύδια είναι ένα παραδοσιακό ομαδικό παιγνίδι που παίζουν τα παιδιά στην Ήπειρο. Οι κανόνες του παιχνιδιού έχουν ως εξής: Κάποιο παιδί χαράζει στο χώμα μια ευθεία γραμμή. Πάνω σ’ αυτή, κάθε παίκτης βάζει κι από ένα καρύδι στη σειρά. Μετά, ο κάθε παίκτης με τη σειρά του και από κάθετη απόσταση ενός με δύο μέτρα από τη γραμμή των καρυδιών, σημαδεύει και με το μεγαλύτερο και το πιο στρογγυλό καρύδι του, κάποιο άλλο καρύδι. Όποιο καρύδι πετύχει και το βγάλει έξω από τη γραμμή το κερδίζει και δοκιμάζει ξανά σημαδεύοντας κάποιο άλλο καρύδι. Αν αστοχήσει, συνεχίζει ο επόμενος παίκτης. Το παιχνίδι συνεχίζεται μέχρι να βγουν από τη γραμμή όλα τα καρύδια.
Οι παραδοσιακές φουφούδες
Στην πόλη της καβάλας τα Χριστούγεννα αλλά και την παραμονή της Πρωτοχρονιάς από νωρίς το μεσημέρι έως και την υποδοχή του νέου χρόνου, λίγο πριν τα μεσάνυχτα στήνονται οι παραδοσιακές φουφούδες. Πρόκειται για ψησταριές στις οποίες ψήνουν κρέας, που το προσφέρουν στον κόσμο.
Το Χριστόξυλο
Στη Βόρειο Ελλάδα Ο νοικοκύρης του σπιτιού παραμονές των γιορτών διαλέγει το πιο όμορφο και γερό ξύλο, το Χριστόξυλο όπως λέγεται, για να καίει στο τζάκι του όλη την περίοδο των εορτών. Πρόκειται για ένα γερό και χοντρό ξύλο από πεύκο ή ελιά. Σύμφωνα με την παράδοση καθώς καίγεται το Χριστόξυλο, πιστεύουν πως ζεσταίνεται και ο Χριστός στην κρύα σπηλιά της Βηθλεέμ
Το αναμμένο πουρνάρι στην Ήπειρο
Σύμφωνα με την παράδοση μας, όταν γεννήθηκε ο Χριστός και ο άγγελος είπε το χαρμόσυνο νέο στους 3 βοσκούς εκείνοι έσπευσαν για να προσκυνήσουν το θείο βρέφος. Όμως ήταν νύχτα και για να φωτίσουν το δρόμο τους έκοψαν μερικά κλαδιά από πουρνάρι και τους έβαλαν φωτιά. Από τότε λοιπόν έχουν τη συνήθεια στα χωριά της Άρτας, να ανάβουν χαρούμενες φωτιές που φωτίζουν τα δρομάκια του χωριού. Όποιος πηγαίνει επίσκεψη για Χρόνια Πολλά πρέπει να κρατάει στα χέρια του αναμμένα κλαδιά από πουρνάρι.
Το Χριστουγεννιάτικο ψωμί στην Κρήτη
Τα “Χριστόψωμα” ή “Σταυρόψωμα” είναι ένα Παραδοσιακό κρητικό γλυκό ψωμί. Το φτιάχνουν οι γυναίκες με ιδιαίτερη φροντίδα και υπομονή. Το ζύμωμα είναι μια ιεροτελεστία. Χρησιμοποιούν, ψιλοκοσκινισμένο αλεύρι, ροδόνερο, μέλι, σουσάμι, κανέλα και γαρίφαλα. Πλάθουν το ζυμάρι και παίρνουν τη μισή ζύμη και φτιάχνουν μια κουλούρα. Με την υπόλοιπη φτιάχνουν ένα σταυρό. Στο κέντρο βάζουν ένα άσπαστο καρύδι. Στην υπόλοιπη επιφάνεια σχεδιάζουν σχήματα όπως λουλούδια, φύλλα, καρπούς, ζώα ,πουλιά. Το κόβουν ανήμερα τα Χριστούγεννα ανταλλάσσοντας ευχές. Παλαιότερα στην Κρήτη τα ζώα είχαν μερίδα και στο Χριστόψωμο. Έτριβαν λίγο χριστόψωμο, το ανακάτευαν με τα πίτουρα και το έδιναν στα ζώα να το φάνε, για να ευλογηθούν κι αυτά.
Συνεχίζοντας τις δραστηριότητες μας στην Ψηφιακή μας Τάξη ασχοληθήκαμε με τα φρούτα του Φθινοπώρου. Τα αναγνωρίσαμε μέσα από εποπτικό υλικό και προσπαθήσαμε να ανακαλύψουμε ποια από αυτά έχουμε στη διατροφή μας.
ΏΡΑ ΓΙΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙ……
Ποιο είναι το αγαπημένο σας φρούτο; Μέτρησε σε πόσα μέλη της οικογένειας σου αρέσουν τα παρακάτω φρούτα. Γράψε το σωστό αριθμό κάτω από κάθε κουτάκι.
ΏΡΑ ΓΙΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΚΑΙ ΧΟΡΟ!
Γνωρίσαμε τον αριθμό ένα και το δουλέψαμε σε φύλλο εργασίας.
Λύσε το αίνιγμα
Μάτια γουρλωτά,
Ψιλόλιγνη κορμοστασιά
και μύτη που βλέπει προς τα αριστερά!
Τι είναι;
Μιλήσαμε για το σταφύλι και τον τρύγο και τα γνωρίσαμε μέσα από πίνακες ζωγραφικής.
The-Grape-Harvest
Βαν Γκογκ. Το κόκκινο αμπέλι.
Γκουίντο Ρενί. Βάκχος
Murillo-Vendedores-de-fruta
.Jules-Breton-The-Grape-
Elizabeth-Jane-Gardner-Bouguereau-Young-Girl
Συγκομιδή σταφυλιών
Μιλήσαμε για το θεό Διόνυσο
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ : ΤΟ ΔΕΛΦΙΝΙ
Κάποτε ο θεός Διόνυσος βρισκόταν στην άκρη μιας ακρογιαλιάς και ξεκουραζόταν.
Ένα καράβι περνούσε, εκείνη την στιγμή, από την αφρισμένη θάλασσα, γεμάτο με Τυρρηνούς πειρατές. Όταν τον είδαν, πήδησαν έξω από το πλοίο, και τον άρπαξαν, νομίζοντας ότι είναι γιος βασιλιά.
Τον ανέβασαν στο καράβι και προσπάθησαν να τον δέσουν στο κατάρτι. Τα σχοινιά, όμως παρ’ όλη την προσπάθεια τους, κάθε φορά, λυνόταν και έπεφταν στο κατάστρωμα. Ο Διόνυσος καθόταν ήσυχος και τους κοιτούσε χαμογελώντας. Τότε ο πηδαλιούχος καταλαβαίνει ότι δεν είναι κάποιο πριγκιπόπουλο, που θα το παραδώσουν και θα πάρουν λύτρα, αλλά έχει θεϊκή προέλευση, οπότε, απευθυνόμενος στον καπετάνιο και τους άλλους συναδέλφους του, λέει:
«Καπετάνιε, ποιος είναι αυτός που τον πιάσατε και προσπαθείτε να τον δέσετε. Ούτε το πιο καλό και εξοπλισμένο πλοίο δεν μπορεί να τον κρατήσει και να τον μεταφέρει. Δεν μοιάζει με τους θνητούς, αλλά με τους θεούς που κατοικούν στον Όλυμπο. Ελάτε, λοιπόν, να τον αφήσουμε ελεύθερο στη σκοτεινή ακτή αμέσως. Μην βάζετε χέρια πάνω του, για να μην θυμώσει και μας ανακατέψει με επικίνδυνους ανέμους και βαρύτατες θύελλες ». Μην είναι ο πατέρας των θεών Δίας ή ο Απόλλωνας με το αργυρό το τόξο ή ο άρχοντας της θάλασσας Ποσειδώνας;
Μα που ν’ ακούσουν οι κουρσάροι! ‘‘Πρέπει κάποιος θεός να τον έριξε στα χέρια μας, για να κερδίσουμε πολλά‘‘, είπε ο καπετάνιος, ελπίζοντας να πάρει πολλά λύτρα για τον νεαρό.
Έτσι οι πειρατές απλώσανε τα πανιά, ο αγέρας φύσηξε κι άρχισαν να αρμενίζουνε.
Τότε σα να συνέβη ένα θαύμα, δεν μπορούσαν να πιστέψουν στα μάτια τους! Κρασί κυλούσε στο καράβι, αρωματισμένο, το πλημμύρισε και θεία ευωδιά πλανιόταν ολόγυρά του. Ψηλά στο πανί απλώθηκε κλήμα με πλήθος αρωματικά σταφύλια.
Γύρω από το κατάρτι τυλίχτηκε ανθισμένος κισσός, ενώ οι σκαρμοί των κουπιών στεφανώθηκαν με λουλουδένιες πλεξούδες.
Σαν τα είδαν αυτά οι κωπηλάτες τα έχασαν και φώναξαν στον τιμονιέρη να αλλάξει γραμμή και να γυρίσει το καράβι κατά την ξηρά.
Τότε ο θεός μεταμορφώθηκε σε φοβερό λιοντάρι, που με ολόρθη τη χαίτη από την πλώρη με άγριους βρυχηθμούς, τους έδειχνε τα κοφτερά του δόντια.
Αμέσως μετά, στη μέση του καραβιού, μια πελώρια καστανόμαυρη, δασύτριχη αρκούδα, ολόρθη στα πισινά της πόδια, κουνούσε απειλητικά τα μπροστινά της πόδια, έτοιμη να τους ριχτεί. Τρομαγμένοι οι κουρσάροι έτρεξαν στην πρύμνη, γύρω από τον ήρεμο τιμονιέρη, που ’ξερε πως ο θεός, όποιος κι αν ήταν, θα τον λυπόταν και δε θα του έκανε κακό.
Οι πειρατές για να γλιτώσουν από τη θλιβερή τους τύχη, ρίχτηκαν τρομαγμένοι στη θάλασσα, όπου μεταμορφώθηκαν σε δελφίνια.
Στο καράβι είχαν απομείνει ο τιμονιέρης και ο Διόνυσος. Ο θεός του εμφανίστηκε μ’ όλη του την μεγαλοπρέπεια, τον έσφιξε στην αγκαλιά του και του είπε:
“Τίποτα μη φοβάσαι, πιστέ μου γέροντα! Είσαι ακριβός για την καρδιά μου! Είμαι ο ζωηρός Διόνυσος, που γέννησε η Σεμέλη.
Η δύναμη του Διόνυσου αναγνωρίστηκε τότε από όλον τον κόσμο, ενώ έμαθε στους ανθρώπους πως να καλλιεργούν το αμπέλι.
Στις 14 Νοεμβρίου 1973 φοιτητές του Πολυτεχνείου αποφάσισαν αποχή από τα μαθήματα και οχυρώθηκαν μέσα στο κτίριο του Πανεπιστημίου και ξεκίνησαν τη λειτουργία ανεξάρτητου ραδιοφωνικού σταθμού, φωνάζοντας συνθήματα : ΨΩΜΙ-ΠΑΙΔΕΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ , και καλώντας τον κόσμο να βγει στο δρόμο και να σταθεί στο πλευρό τους! Πολύ σύντομα πλήθος κόσμου ξεχύθηκε στους δρόμους της Αθήνας, φωνάζοντας συνθήματα και φτάνοντας έξω από τις πύλες του Πολυτεχνείου ώστε να συμπαρασταθούν στους φοιτητές.
Στις 3 π.μ. της 17ης Νοεμβρίου, αποφασίστηκε η επέμβαση του στρατού και ένα από τα τρία άρματα που είχαν παραταχθεί έξω από τη σχολή, γκρέμισε την κεντρική πύλη. Οι φοιτητές μέσα από το Ραδιοφωνικό σταθμό έκαναν εκκλήσεις στους στρατιώτες να αψηφήσουν τις εντολές των ανωτέρων τους και απαγγέλοντας τον εθνικό ύμνο. Ακολούθησε η πτώση της πύλης του Πολυτεχνείου ενώ ομάδα στρατιωτών οδήγησε τους φοιτητές έξω από το κτίριο του Πολυτεχνείου. Αυτά τα παιδιά θυμόμαστε κάθε χρόνο στην επέτειο του Πολυτεχνείου, η ηρωική πράξη των οποίων συνέβαλλε στην αποκατάσταση της Δημοκρατίας στη χώρα μας!
Ξεκινήσαμε την περιήγηση μας στα γεγονότα του Πολυτεχνείου διαβάζοντας το βιβλίο της Ευγενίας Φακίνου : ″Η ΝΤΕΝΕΚΕΔΟΥΠΟΛΗ″ και μιλήσαμε για την έννοια της Δημοκρατίας, και της Ελευθερίας.
Παρακολουθήσαμε σε κουκλοθέατρο την ιστορία της ΝΤΕΝΕΚΕΔΟΥΠΟΛΗΣ.
Το κάθε παιδί επέλεξε τον αγαπημένο του ήρωα από την Ντενεκεδούπολη και διατυπώσαμε τις απόψεις μας :
τα παιδιά είπαν :
“μου άρεσε ο Ήλιος γιατί ήταν ο αφηγητής της ιστορίας″
″μου άρεσε ο Οκέι-Μπαμ-Μπαμ γιατί διορίστηκε αρχιγαργαλητής και ήταν πολύ αστείο″
″μου άρεσε ο Λαδένιος γιατί κοιμόταν συνέχεια″
″μου άρεσε η Μηλίτσα γιατί φορούσε ωραίο φιογκάκι στα μαλλιά της″
″μου άρεσε η Μηλίτσα γιατί έμοιαζε με κυρία″
″μου άρεσε ο Λαδένιος γιατί ήταν τεράστιος″
″μου άρεσε ο Λαδένιος γιατί είναι νετενεκεδάκι γεμάτο με λάδι″
Το κάθε παιδί έφτιαξε τον αγαπημένο του Ήρωα της Ντενεκεδούπολης.
Μιλήσαμε για τα γεγονότα του Πολυτεχνείου με τη βοήθεια εποπτικού υλικού:
Μάθαμε το γράμμα Ππ……ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ….
Ακούσαμε και μάθαμε το τραγούδι : Ο Δρόμος …
Μιλήσαμε για τα σχήματα μέσα από τους ήρωες της Ντενεκεδούπολης και επικεντρωθήκαμε στο τετράγωνο.
Γνωρίσαμε τα γεγονότα διαβάζοντας την ιστορία ‘‘Ο ΓΙΓΑΝΤΑΣ ΚΑΙ Ο ΝΑΝΟΣ‘‘ και με τη βοήθεια εποπτικού υλικού…..
ΕΠΟΠΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ
ακούσαμε και τραγουδήσαμε τραγούδια της εποχής :
“Βάζει ο Ντούτσε τη στολή του”
“Κορόιδο Μουσολίνη”
Συζητήσαμε για το ιστορικό ΟΧΙ ΤΟΥ Ι. Μεταξά στο Μουσολίνη και δουλέψαμε κατασκευή για το ΟΧΙ
στολίσαμε την κατασκευή μας με μπλε στάμπες…..
Διαβάσαμε την ιστορία ‘‘Ο σπόρος της Ειρήνης‘’ και φτιάξαμε το δικό μας Δάσος της Ειρήνης
Διαβάσαμε την Ειρήνη του Αριστοφάνη και φτιάξαμε το δικό μας Περιστέρι της Ειρήνης για να συνοδεύσει τη λέξη ΕΙΡΗΝΗ
Γνωρίσαμε τον Εθνικό Ύμνο της Ελλάδας και μιλήσαμε για την Ελληνική σημαία. Φτιάξαμε τα δικά μας σημαιάκια…..
Συζητήσαμε για το άσπρο και μπλε χρώμα της ελληνικής σημαίας και εργαστήκαμε σε άσπρο και μπλε φόντο…..
Φτιάξαμε αναμνηστικά στεφάνια για την επέτειο του ΌΧΙ…
Την Τρίτη 27-10-2020 παίξαμε κουκλοθέατρο “Το κανόνι της Ειρήνης”, τραγουδήσαμε, θυμηθήκαμε το όχι του ’40, και παρελάσαμε κρατώντας τα σημαιάκια που φτιάξαμε!
Στις 31 Οκτωβρίου του 1924 ιδρύθηκε στο Μιλάνο το Διεθνές Ινστιτούτο Ταχυδρομικών Ταμιευτηρίων. Έτσι έχει καθιερωθεί η ημερομηνία αυτή να εορτάζεται κάθε χρόνο ως η Παγκόσμια Ημέρα Αποταμίευσης!
Πώς όμως καθιερώθηκε ο κουμπαράς – γουρουνάκι ως σύμβολο της αποταμίευσης;
Οι αγροτικές οικογένειες συνήθιζαν πάντα να κρατούν στην αποθήκη τους ένα γουρουνάκι, το οποίο και πουλούσαν σε περιόδους οικονομικής ανάγκης. Έτσι το γουρουνάκι παρέμεινε έως και σήμερα ως σύμβολο εγκράτειας και αποταμίευσης!
Στο σχολείο μας γνωρίσαμε και το δικό μας κουμπαρά γουρουνάκι το οποίο ταΐσαμε με κέρματα!
Συζητήσαμε για την έννοια της αποταμίευσης και φτιάξαμε τους δικούς μας κουμπαράδες!
Στους κουμπαράδες μας δε βάλαμε χρήματα αλλά ποιηματάκια για την Παγκόσμια Ημέρα Αποταμίευσης :
Στον καλό μου κουμπαρά
πάντα ρίχνω εγώ λεφτά,
ένα ευρούλι, δυο ευρώ,
πέντε, δέκα και μισό.
Σαν γεμίσει ο κουμπαράς
τον ανοίγει η μαμά,
μου ψωνίζει χίλια δυο
πράγματα που αγαπώ!
Δημιουργήσαμε Αφίσα για την Παγκόσμια Ημέρα Αποταμίευσης….
Χρησιμοποιούμε cookies για να σας προσφέρουμε την καλύτερη δυνατή εμπειρία στη σελίδα μας. Εάν συνεχίσετε να χρησιμοποιείτε τη σελίδα, θα υποθέσουμε πως είστε ικανοποιημένοι με αυτό.ΕντάξειΔιαβάστε περισσότεραΜη αποδοχή
