ΤΗΛΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

 

ΠΡΩΤΟΤΥΠΑ ΈΘΙΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΟΡΤΑΣΜΟ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ

Η ΒΑΣΙΛΟΠΙΤΑ

Το βράδυ ή το πρωινό της Πρωτοχρονιάς σε κάθε σπίτι κόβεται από τον νοικοκύρη του σπιτιού η παραδοσιακή βασιλόπιτα. Το 1^ο κομμάτι κόβεται για το Χριστό, το 2^ο για την Παναγία, το 3^ο για το σπίτι και στη συνέχεια ο καθένας παίρνει το κομμάτι του. Όλοι έχουν μεγάλη αγωνία για το ποιος θα βρει το φλουρί, νόμισμα που έχει ρίξει μέσα στη ζύμη η νοικοκυρά κατά την Παρασκευή της. Το φλουρί φέρνει μεγάλη τύχη σε όποιον το βρει για όλη τη χρονιά και αποτελεί το γούρι του.

Η ΚΑΛΗ ΧΕΡΑ

Η Καλή Χέρα αποτελεί παραδοσιακό Πρωτοχρονιάτικο έθιμο της Κρήτης που το συναντάμε εδώ και πολλές δεκαετίες. Πρόκειται για δώρο (γλύκισμα ή κέρασμα, ‘‘τα καλοχερίδια‘‘  παλαιότερα και σήμερα χρήματα) που έκαναν οι μεγαλύτεροι στους μικρότερους  το Πρωινό της Πρωτοχρονιάς.

 Η ΚΡΕΜΜΥΔΑ

Η Κρεμμύδα, άγριο φυτό της Κρήτης, γνωστή και ως ασκελετούρα ή μεγαλοκρέμυδο ή αθανατοκρομύδα, μοιάζει με μεγάλο κρεμμύδι. Οι νοικοκυρές την κρεμάνε στο σπίτι τους την Πρωτοχρονιά με την ευχή να τους φέρει καλοτυχία, καθώς ακόμα και μακριά από το χώμα συνεχίζει να βγάζει νέα φύλλα και άνθη και έχει μεγάλη ζωτικότητα.

 

Η ΜΠΟΥΓΑΤΣΑ

Στο Ηράκλειο από νωρίς το πρωί της παραμονής της πρωτοχρονιάς στήνονται υπαίθριοι πάγοι έξω από τα ζαχαροπλαστεία και τους φούρνους της κάθε γειτονιάς με ζεστή και γλυκιά μπουγάτσα. Είναι έθιμο μετά την έλευση του νέου χρόνου σε κάθε σπίτι να δοκιμάζουν μπουγάτσα για να είναι γλυκιά η πρώτη γεύση που θα πάρουν με το καινούργιο έτος που έφτασε!

ΤΟ ΠΟΔΑΡΙΚΟ

Αυτός που μπαίνει 1^ος στο σπίτι το βράδυ της πρωτοχρονιάς, κάνει και το ποδαρικό για την κάθε οικογένεια και φέρνει γούρι. Γι’ αυτό και είναι σημαντικό ποιος είναι αυτός που θα μπει 1^ος στο σπίτι τη νέα χρονιά. Τα παλιά χρόνια έστελναν ένα παιδί με ένα πιάτο με πεσκέσι, σκεπασμένο με μία πετσέτα να κάνει ποδαρικό στον παππού και στη γιαγιά. Το πιάτο περιείχε κουραμπιέδες, αμύγδαλα, κρέας, αμύγδαλα, σταφίδες….

Άλλοτε πάλι το ποδαρικό έκανε οικοδεσπότης του σπιτιού με μια εικόνα στα χέρια την οποία είχε αφήσει πριν από μέρες στην εκκλησία και την επιστρέφει στο σπίτι. Έπειτα μπαίνουν στο σπίτι και τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας.

Όταν μπαίνει κάποιος ξένος στο σπίτι πρέπει να ευχηθεί:

«Σας εύχομαι καλή χρονιά με το δεξί μου μπαίνω, πράμα μη με κεράσετε, δε θέλω να παχαίνω! Έτη πολλά να ζήσετε, αφέντες κι αφεντάδες, τα οζά σας να πληθύνουνε να γίνετε λεφτάδες!»

ΟΙ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΙ ΚΟΥΡΑΜΠΙΕΔΕΣ, ΤΑ ΚΟΥΛΟΥΡΑΚΙΑ ΛΑΔΙΟΥ ΚΑΙ ΟΙ ΦΟΥΣΚΙΤΕΣ

    

 

Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς η κάθε νοικοκυρά έφτιαχνε τους παραδοσιακούς κουραμπιέδες, κουλουράκια με λάδι, ετοίμαζε τη βασιλόπιτα, που την έκοβαν το πρωινό της Πρωτοχρονιάς, αλλά και τους παραδοσιακούς φουσκίτες, που φτιάχνονταν με ζύμη και ψήνονταν σε καυτό λάδι. Επάνω έβαζαν μέλι ή πετιμέζι και τους σέρβιραν την Πρωτοχρονιά.

ΤΟ ΡΟΔΙ

Σε πολλά μέρη της Ελλάδας ήδη από τις αρχές του Φθινοπώρου στα σπίτια τους οι νοικοκυρές κρεμάνε και από ένα ρόδι, σύμβολο αφθονίας και καλής τύχης. Το βράδι της Πρωτοχρονιάς μετά την έλευση του νέου χρόνου σε κάθε σπίτι πετάνε στο κατώφλι του σπιτιού τους από ένα ρόδι ώστε να σπάσει σε χίλια κομμάτια κάνοντας την ευχή : Χρόνια Πολλά! Ευτυχισμένος ο Καινούργιος χρόνος! Στη συνέχεια μπαίνουν μέσα στο σπίτι με το δεξί πόδι κάνοντας ποδαρικό για το νέο έτος. Εύχονται όσοι ήταν οι καρποί του ροδιού που έπεσαν στο κατώφλι του σπιτιού τους τόσα καλά να τους φέρει ο νέος χρόνος!

Η ΠΕΤΡΑ

Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς η νοικοκυρά του σπιτιού έβρισκε μία μεγάλη και γερή πέτρα, ώστε και όλη τη χρονιά η οικογένεια να είναι γερή στη υγείας της και τυχερή, την έπλενε και την τοποθετούσε έξω από το κατώφλι του σπιτιού. Εκείνος που θα έκανε το ποδαρικό την Πρωτοχρονιά έφερνε μαζί του και την πέτρα. Συνήθως επέλεγαν κάποιον που τους έκανε ποδαρικό και την προηγούμενη χρονιά και τους έφερε γούρι. Διάλεγαν ένα παιδί αγόρι ή κορίτσι. Έπειτα το έβαζαν να κάνει πάνω στην πέτρα για αρκετή ώρα και να πει : σαν τη πέτρα να’ ναι το σπίτι μας γερό! Κλου- κλου-κλου! Με την ευχή οι κότες του σπιτιού να κλωσούν τα αυγά τους όλο το χρόνο!

 

ΟΙ ΚΟΛΟΝΙΕΣ

Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς το βράδυ, οι κάτοικοι της πόλης γεμάτοι χαρά για τον ερχομό του Νέου Χρόνου κατεβαίνουν στο δρόμο κρατώντας μπουκάλια με κολώνια και ραίνουν ο ένας τον άλλο τραγουδώντας: « Ήρθαμε με ρόδα και με ανθούς να σας ειπούμε Χρόνους Πολλούς».

 

Να τα πούμε; 

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ

ΆΗ ΒΑΣΙΛΗΣ

 

 

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΕΣ ΚΑΡΤΕΣ

 

 

 

ΧΙΟΝΙΣΜΕΝΟΣ ΧΙΟΝΑΝΘΡΩΠΟΣ