Επιλέξτε από τους παρακάτω τομείς εκείνον που σας ενδιαφέρει:
- Βιογραφικά στοιχεία Πλάτωνος
- Στοιχεία πλατωνικής φιλοσοφίας
- Πλατωνικοί διάλογοι
- Θεαίτητος ή περί γνώσεως, πειραστικός
- Πρωταγόρας
- Πολιτεία
- Μένων
- Πλάτωνος ανθολόγιον
Πλάτων
(Αθήνα 429/423 – 348/347 π.Χ.)
Στη δύσκολη εποχή που ακολούθησε τον Πελοποννησιακό πόλεμο (431-403 π.Χ.), καθώς η Αθήνα έχανε σταδιακά την αίγλη της και τις παλιές της αξίες, εμφανίστηκε ο πιο γοητευτικός ίσως Έλληνας φιλόσοφος, ο Πλάτων.
Γεννήθηκε στην Αθήνα, πιθανότατα το 429/423 π.Χ., και ήταν γιος του Αρίστωνος και της Περικτιόνης, με αριστοκρατική καταγωγή. Έλαβε εξέχουσα μόρφωση ως παιδί, ενώ μεγαλώνοντας συναναστράφηκε τον ηρακλειτικό φιλόσοφο Κρατύλο.
Δε γίνεται να κατανοήσουμε τη σκέψη του Πλάτωνα αν δεν τη δούμε μέσα από το πρίσμα της αντιπαράθεσης που προκάλεσαν οι αντιδιαμετρικές θεωρίες του Ηράκλειτου και του Παρμενίδη. Τόσο ο ένας όσο και ο άλλος απέκτησαν οπαδούς που υποστήριζαν τη σκέψη τους με φανατισμό. Οι Ηρακλειτικοί δήλωναν ότι μέσα από την πάλη των αντιθέτων τα πάντα παρέρχονται και ότι τίποτε δεν μένει, ώστε η γνώση και η γλώσσα υποτάσσονται σ’ αυτόν τον κανόνα. Οι Ελεάτες του Παρμενίδη, από την άλλη, διακήρυσσαν την αμετάβλητη πραγματικότητα, αποδεικνύοντάς τη λογικά ακόμη και μέσα από παράδοξους συλλογισμούς, όπως βλέπουμε στην περίπτωση του Ζήνωνα. Εάν συνυπολογίσουμε την εμφάνιση των Σοφιστών αλλά και την αδυναμία του Σωκράτη να αντιμετωπίσει θεωρητικά την κατάσταση και να προτείνει μια λύση, καταλαβαίνουμε ότι η υπόθεση της αλήθειας οδηγούνταν σε αδιέξοδο.
Το σημείο καμπής στη ζωή του Πλάτωνα αποδείχτηκε η γνωριμία του με τον Σωκράτη, ο οποίος έστρεψε οριστικά το νέο φιλόσοφο σ’ έναν νέο τρόπο φιλοσοφίας. Μετά την καταδίκη από την Αθηναϊκή Δημοκρατία και το θάνατο του δασκάλου του (399 π.Χ.), ο Πλάτωνας αναχώρησε για ένα μακρύ ταξίδι, καθοριστικός σταθμός του οποίου υπήρξε η Σικελία και δη οι Συρακούσες (~390/388 π.Χ.). Με την επιστροφή του στην Αθήνα, ώριμος πλέον, αγόρασε ένα κτήμα στην περιοχή του Ακάδημου, όπου ίδρυσε την αρχαιότερη οργανωμένη σχολή του Δυτικού κόσμου, την Ακαδημία (~387 π.Χ.). Την περίοδο που ακολούθησε θα πρέπει να συνέγραψε τους σημαντικότερους διαλόγους του. Επιδιώκοντας την εφαρμογή των πολιτικών ιδεών του θα ταξιδέψει με κίνδυνο της ζωής του άλλες δυο φορές στη Σικελία (~367-366 π.Χ. και ~361-360 π.Χ.), με απογοητευτικά αποτελέσματα. Εντωμεταξύ η Ακαδημία αναπτύσσεται και προσελκύει σπουδαίους ερευνητές, όπως ο Εύδοξος, αποκτώντας πανελλήνια φήμη. Ο Πλάτωνας πέθανε το 347 π.Χ., σε βαθιά γεράματα, τιμημένος από τους φίλους και τους μαθητές του.
Τα έργα του Πλάτωνα, όσα έχουν διασωθεί μέχρι τις μέρες μας, είναι κυρίως γραπτοί διάλογοι, οι οποίοι αντικατοπτρίζουν κατά κάποιον τρόπο τις συζητήσεις και τις διαμάχες που λάμβαναν χώρα στην Ακαδημία. Κεντρικός ομιλητής πάντα εμφανίζεται να είναι ο Σωκράτης, γεγονός που μας επιτρέπει να αντιληφθούμε το ισόβιο χρέος και την αγάπη του μαθητή προς τον δάσκαλο.