Πουλολόγοι!

Πουλολόγοι!

‘Eπεα πτερόεντα, οιωνοσκοπίες και
τηλεοπτικά ικριώματα

Παλιότερα έβλεπες κάθε χρόνο, φθινοπωριάτικα, τα πα­πιά να περνάνε πετώντας πάνω από τις λί­μνες σχη­ματίζοντας στον ουρανό το σήμα της νί­κης (V), κι έλεγες: τι γενναία πετεινά! Yπήρξε όμως έ­να διάστημα στην πρόσφατη ιστορία μας, δεν πά­ει πολύς καιρός, που βλέπαμε τα που­λιά να περ­νά­νε περιφέροντας απειλητικά πά­νω από τα κε­φά­λια μας το σύμβολο της αρ­ρώ­στιας (V-irus).

Eίχαμε τότε έξαφνα γεμίσει πουλολόγους που προ­ειδοποιούσαν για πανδημίες, που ανέ­κρα­ζαν μπρος σε νεκρά πουλιά, που οιωνο­σκο­πούσαν γα­λο­πούλες στο γαλοπουλιό. Tι από­γι­νε; Πού χά­θη­καν οι πουλολόγοι; Tους θυμάται κα­νείς να συ­δαυ­λίζουνε το θυμικό του κόσμου με τα κη­ρύγ­μα­τά τους για πάνδημους κινδύ­νους και θανατερές α­ρρώστιες; Θυμάστε την έκρη­ξη στη ζήτηση εμ­βο­λί­ων που προκάλεσαν; Θυ­μάστε που μετά έβγαι­ναν στο γυαλί τάχα­μου ψύχραιμοι κι έλεγαν πως εί­ναι αδι­και­ολό­γη­τος ο πανικός στις αντιδράσεις του κοι­νού;

Παραφράζοντας έναν ορισμό για την παι­δεία, θα έλεγα ότι σωστή δημοσιογραφία είναι να ξέ­ρεις τι θα διαδώσεις και τι δεν θα δια­δώ­σεις στο κοι­νό. Eκεί φαντάζομαι κρίνεται η στάθ­μη αυτού του είδους δημόσιου λόγου. Aν εί­ναι έτσι, η δη­μο­σιογραφία μας ― και δη η τη­λε­οπτική ― φαί­νε­ται να μη γνωρίζει πλέον μέ­τρο. Ρυθμιζόμενη με βάση α­ξίες της καταναλωτικής αγορ­άς, επιδιώκει να ε­ξυ­πηρετήσει περισ­σό­τε­ρο την αδηφάγο κατανάλωση ― δη­λα­δή την ακρο­α­μα­τι­κό­τητα ― παρά τη νηφάλια πλη­ρο­φό­ρη­ση. Eίναι χα­ρα­κτη­ριστικό το γεγονός ότι τα δελ­τία ειδήσεων έχουν καθημερινά ωριαία δι­άρ­κει­α και περισσεύουν οι δραματικοί τόνοι και οι τραγικοί τίτλοι. Τι αγωνία πίσω από τα γεγονότα! Το δράμα της ζωής σε απευθείας μετάδοση. Διότι δεν πρυ­τανεύει η επιδίωξη σαφούς και ευ­σύνοπτης πλη­ροφόρησης αλλά η παρουσίαση θε­άματος σε συνέχειες. H συνταγή περιλαμβάνει συγκινησιακή παρουσίαση γεγονότων, πληθώρα επα­να­λαμ­βανόμενων και ρηχών από άποψη θέματος ει­κόν­ων, εξαντλητική αναδίφηση λεπτο­με­ρειών και ατέρμονο σχολιασμό με έντονο το συναίσθημα της αγωνίας, της εκκρεμότητας, της εξέλιξης που πρέπει οπωσδήποτε να μεταβληθεί σε πληροφορία, αμέσως μόλις υπάρξει. Όλα αυτά συμπ­τώματα που χαρακτηρίζουν ακόμη και την κρα­τική τη­λε­ό­ρα­ση, την οποία εμείς οι φορο­λο­γούμενοι τρο­φο­δο­τούμε.

Δεν ευθύνονται βέβαια γι’ αυτό αποκλειστικά οι δη­μο­σι­ο­γρά­φοι. Tο κακό ξεκινά από τους υπεύ­θυ­νους, δι­ευ­θυντές σύνταξης και καναλάρχες, οι οποίοι δι­α­μορ­φώνουν το πλαίσιο παρουσίασης και πληρο­φό­ρησης του κοινού, ανάλογα με τον αντα­γω­νι­σμό. Eυθύνονται επίσης όσοι επι­τη­δεύο­υν τη θεα­μα­τική δημοσιογραφία αντλώ­ντας οφέλη από τη δη­μόσια κατακραυγή την οποία πρακτορεύουν, χω­ρίς ουσιαστικό πολι­τει­ακό όφελος. Ευθύνονται βεβαίως και οι καταναλωτές, που καθημερινά εισπράττουν τη δόση τους από την ταραχώδη επικαιρότητα και βιώνουν μέσω αυτής μια πιο πρόσφορη ζωή.

Πρόκειται λοιπόν για την ανάδυση ενός νέ­ου κα­θε­στώ­τος, που καταχράται την ολιγωρία και τη δι­α­φθο­ρά του κράτους για να αντλήσει θέ­ματα από την παραζαλισμένη κοινωνία και να της τα προ­σφέ­ρει ως θεάματα. Mιλώ για κατά­χρη­ση διότι η πρα­κτική αυτή φτάνει να παρα­βιά­σει ανθρώπινα δι­καιώματα, όπως το δικαί­ω­μα της κατά τεκμήριο α­θωότητας. Έτσι, για πα­ράδ­ειγμα, ο κ. Tρι­α­ντα­φυλ­λόπουλος υπόσχεται εσχάτως να μας πα­ρου­σι­άσει στο τηλεοπτικό ικρίωμά του όσους επώ­νυ­μους δι­απράττουν κα­κούργημα! Ποιος όμως τον δι­ό­ρι­σε δικαστή αν­θρώπων; Kαι τι θα προκύψει ε­ντέ­λει από τις κα­τηγορίες του; Mάλλον τίποτα θε­τι­κό… Θα μεί­νει όμως η κατακραυγή, η οποία θα κατα­στή­σει ακόμη πιο διαβόητο τον λειτουργό της, ανακυκλώνοντας τον φαύλο κύκλο.

Tα λόγια είναι φτερωτά, έλεγε ο ποιητής, και τα­ξιδεύουν σαν τα πουλιά. Kι εμείς που πι­στέ­ψα­με τους πουλολόγους και ψάχναμε την αρρώστια στα πουλιά, μάλλον σε λάθος όρνια την ψάχναμε, και μάλλον λάθος αρρώστια!

18-12-2005

Δημοσιεύθηκε στη Ρωγμή