Η αξιολόγηση του μαθητή στο εκπαιδευτικό μας σύστημα έχει γίνει αντικείμενο συζήτησης το τελευταίο χρονικό διάστημα, καθώς η ένταξη μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες στο γενικό σχολείο, απαιτεί νέες προσεγγίσεις στην αξιολόγηση των μαθητών αυτών και όχι μόνο. Βέβαια είναι εμφανής η τάση από πλευράς πολλών εκπαιδευτικών να παραμείνουν ενδεχομένως σταθεροί στις μεθόδους αξιολόγησης του παρελθόντος. Αυτό αποτελεί ίσως τροχοπέδη στην εξέλιξη αλλά και στις νέες ανάγκες που δημιουργήθηκαν τόσο από την ένταξη των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διαδικασία όσο και στο ρόλο που έχει κλιθεί να διαδραματίσει το σχολείο και η εκπαίδευση στη σύγχρονη εποχή. Οι ανάγκες και οι απαιτήσεις έχουν αλλάξει και η εκπαίδευση καλείται να είναι αρωγός αλλά και πρωτοπόρος στις τεχνολογικές εξελίξεις που συντελούνται.
Είναι απαραίτητο να υπάρξει σύνδεση των αποτελεσμάτων της διδασκαλίας με τις τάσεις και τις ανάγκες που επικρατούν στην κοινωνία, ώστε η γνώση να είναι χρήσιμη και ελκυστική στα μάτια των μαθητών, οι οποίοι παράλληλα να είναι σε θέση να αξιολογούν τις γνώσεις και τις δεξιότητες που αναπτύσσουν στο πλαίσιο της σχολικής τους εκπαίδευσης. Αυτό βέβαια οφείλουμε να το καλλιεργήσουμε σταδιακά από την είσοδο των μαθητών στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση και να το ενισχύουμε στην πάροδο του χρόνου στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Κομβικό σημείο στην ενίσχυση του ρόλου του μαθητή στη λήψη αποφάσεων που αφορούν τις γνώσεις και δεξιότητες που θα αποκτήσει στην πορεία της εκπαίδευσής του, αποτελεί η αλλαγή του ρόλου του σχολείου και του προσωπικού που στελεχώνει τις δομές εκπαίδευσης.
Η εκπαίδευση στη σημερινή εποχή οφείλει να αναπτύσσει δεξιότητες απευθυνόμενη στις διαφορετικές μορφές νοημοσύνης των μαθητών. Η δομή της εκπαίδευσης έχει δεχθεί επιρροές από διάφορα κινήματα θεωρητικών της εκπαίδευσης όπως «το κίνημα του κοινωνικού εποικοδομητισμού» (social constructivism), βασική θέση του οποίου είναι ότι η γνώση οικοδομείται μέσα από συλλογική προσπάθεια και συνεργασία (Vygotsky, 1988 – Perkins, 1999 – Resnick, 1989), «το κίνημα της κριτικής σκέψης», το οποίο δίνει έμφαση στη διδασκαλία με στόχο την κατανόηση, (Blythe, 1998 – Bruner, 1997 – Wiggins και McTighe, 1998 – Κουλουμπαρίτση, 2003) και «το κίνημα για την ολιστική προσέγγιση της γνώσης» (Wineburg και Grossman, 2000), που εκφράζεται και αποτυπώνεται σε σύγχρονα αναλυτικά προγράμματα, όπως είναι το Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών της Ελλάδας (Ματσαγγούρας, 2003). Οι παραπάνω επιρροές αποτυπώθηκαν στα αναλυτικά προγράμματα, επαναπροσδιορίζοντας ταυτόχρονα και τις ανάγκες για επανακαθορισμό του πλαισίου της αξιολόγησης των μαθητών, θέτοντας την απαίτηση αλλαγής των παραδοσιακών τρόπων αξιολόγησης, υιοθετώντας νέους τρόπους αξιολόγησης των δεξιοτήτων που αποκομίζουν οι μαθητές παρακολουθώντας το σχολικό πρόγραμμα.
Βέβαια οι αλλαγές στην αξιολόγηση κάθε άλλο παρά αυτόματες ήταν, καθώς οι εκπαιδευτική κοινότητα αποδείχθηκε μάλλον ανέτοιμη και συνάμα απρόθυμη να υιοθετήσει τις αναγκαίες αλλαγές, τόσο στον τρόπο διδασκαλίας όσο και στον τρόπο αξιολόγησης. Είναι γεγονός ότι στη χώρα μας, δεν υπήρξε ένα καλά οργανωμένο πλαίσιο υποστήριξης και επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών για να πλαισιωθούν επιτυχώς τα θεσμοθετημένα μέτρα και αλλαγές που βέβαια κατά καιρούς αλλάζουν το τοπίο στην εκπαίδευση, αλλά μονάχα σε επίπεδο εξαγγελιών και νόμων. Βέβαια πολλοί είναι οι εκπαιδευτικοί που παλεύουν μέσα από επιμορφώσεις να προσανατολιστούν και να επαπροσδιορίσουν το ρόλο τους στο εκπαιδευτικό περιβάλλον που δημιουργείται. Γίνονται προσπάθειες σε ατομικό αλλά και σε συλλογικό επίπεδο με πρωτοβουλίες εκπαιδευτικών οργανώσεων αλλά όχι σε κεντρικό επίπεδο. Νέες μέθοδοι αξιολόγησης εφαρμόζονται μόνο σε πιλοτικό επίπεδο και αποσπασματικά.
Οφείλουμε όλοι μας να κάνουμε ότι μπορούμε για να θέσουμε το μαθητή στο κέντρο της εκπαίδευσης. Οι καιροί απαιτούν η γνώση να είναι πολύπλευρη, διαθεματική και εστιασμένη στις ικανότητες και προτιμήσεις των μαθητών, οπότε και η αξιολόγηση οφείλει να προσαρμοστεί στις νέες αυτές αρχές. Είναι μια απαίτηση της ενταξιακής εκπαίδευσης, της αρχής, ένα σχολείο για όλους τους μαθητές. Όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς της εκπαίδευσης οφείλουμε να πράξουμε τα δέοντα ώστε να γίνει η εκπαίδευση όπως θα έπρεπε να είναι, μία ενιαία και για όλους!!!. Το σχολείο πρέπει να γίνει χώρος που θα απολαμβάνουν να βρίσκονται οι μαθητές, ένας χώρος έκφρασης, καινοτομίας πολιτισμού, συνεργασίας, κοινωνικοποίησης αλλά και προετοιμασίας για την ένταξη στην κοινωνία.
Συντάκτης Χρήστος Χαχούδης
