ΚΩΝ/ΝΟΣ ΚΑΒΑΦΗΣ
1.ΤΙΤΛΟΣ:
Κ.Π.ΚΑΒΑΦΗ: «ΑΠΟΛΕΙΠΕΙΝ Ο ΘΕΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΝ»
2.ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ:
Το παρόν σενάριο ,στα πλαίσια και της διαθεματικής προσέγγισης ,εμπλέκει ως γνωστικά αντικείμενα τη Νεοελληνική Λογοτεχνία και την Ιστορία Α΄Λυκείου.
3.ΣΤΟΧΟΙ:
Με το σενάριο επιδιώκεται οι μαθητές
l να απολαύσουν το ποίημα,
l να κατανοήσουν το περιεχόμενο του ποιήματος,
l να γνωρίσουν κάποια βασικά χαρακτηριστικά της καβαφικής ποίησης,
l να έρθουν σε επαφή με την ποίηση και τις ιδέες του Κ.Καβάφη
l να αντιληφθούν το διαχρονικό χαρακτήρα της καβαφικής ποίησης.
l να καλλιεργήσουν δεξιότητες συνεργασίας μέσα από τη διαδικασία ένταξής τους σε ομάδες ,μέσα από την αλληλεπίδρασή με τους συμμαθητές τους για την επίτευξη κοινού στόχου.
l Να συμμετάσχουν ενεργά όλοι στη μαθησιακή διαδικασία ,να αναλάβουν πρωτοβουλίες και να αποφασίσουν όλοι μαζί για τον τρόπο δράσης τους.
l Να οδηγηθούν στην πρόσληψη του κειμένου μέσω της διερευνητικής μάθησης.
l Να απολαύσουν αισθητικά το ποίημα μέσα από πολλαπλές παρουσιάσεις, διαφορετικές ερμηνείες /προσεγγίσεις του ποιητικού λόγου.
l Να καλλιεργήσουν την ικανότητα να αξιοποιούν την αποκτηθείσα γνώση για την ερμηνευτική προσέγγιση και άλλων έργων .
l Να καλλιεργήσουν την κριτική ικανότητα , να αξιολογούν τις πληροφορίες και να ελέγχουν κριτικά τις πηγές τους
l Το ποίημα να αποτελέσει βάση , έναυσμα για προσωπική ερμηνεία , προβληματισμό και έκφραση των μαθητών.
l οι μαθητές να χρησιμοποιήσουν τον Η/Υ όχι ως εργαλείο αλλά ως περιβάλλον μάθησης , διερεύνησης, συλλογής ,κριτικής επεξεργασίας και αξιολόγησης του υλικού και των πληροφοριών από το διαδίκτυο.Παράλληλα να εξοικειωθούν με την αξιοποίηση πολυμέσων για την ερμηνευτική προσέγγιση του ποιήματος και την αισθητική απόλαυσή του.
l Να συνεργάζονται στη δημιουργία/σχεδίαση/ παραγωγή/ παρουσίαση των εργασιών τους και να μοιράζονται το ψηφιακό υλικό.
l Να κατανοήσουν τη δυνατότητα να εκφράζονται ,ατομικά και ομαδοσυνεργατικά, μέσα από την παραγωγή πολυμεσικών /πολυτροπικών κειμένων
l Η χρήση σύγχρονης και ασύγχρονης επικοινωνίας, μεσω της χρήσης του Web2, ( Wiki) στοχεύει στην ανάπτυξη εικονικών αναγνωστικών κοινοτήτων και δεξιοτήτων. Η αξιοποίηση του Web 2 eνισχύει την επικοινωνία σε σχολικό και εξωσχολικό επίπεδο,τη μικτή μάθηση, τη συνεργατική παραγωγή λόγου και την συνεχή ανατροφοδότηση με σχολιασμό από το σπίτι ως συμπλήρωμα και επέκταση της τάξης.
4.ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ-ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΛΟΓΙΣΜΙΚΩΝ:
Λογισμικά που χρησιμοποιήθηκαν :
Λογισμικά γενικής χρήσης , Επεξεργαστής κειμένου για παραγωγή γραπτού λόγου, λογισμικό παρουσίασης για τη δημιουργία ψηφιακού πολυμεσικού/πολυτροπικού κειμένου, Φυλλομετρητής,Διαδίκτυο, για την αναζήτηση και συλλογή υλικού, Web2,wiki,για επίτευξη σύγχρονης και ασύγχρονης μορφής επικοινωνίας και μάθησης, και φύλλα εργασίας (σε ηλεκτρονική και έντυπη μορφή.)
5.ΔΙΑΡΚΕΙΑ:
Προβλεπόμενος χρόνος 5 διδακτικές ώρες
6.ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΑΞΗΣ:
Το σενάριο υλοποιήθηκε στο τμήμα Α2 της Α΄Λυκείου του σχολείου μας με 30μαθητές.Πριν από τη διδασκαλία,οι μαθητές χωρίστηκαν σε ομάδες Στο εργαστήριο πληροφορικής οι μαθητές κάθισαν ανά δύο ή ανά τρείς σε κάθε υπολογιστή .Κάθε ομάδα επεξεργάστηκε τα κοινά φύλλα εργασίας, οργάνωσε ομαδοσυνεργατικά το υλικό της και ανακοίνωνε το αποτέλεσμα των δραστηριοτήτων της στη συζήτηση μέσα στην τάξη (στην αίθουσα των υπολογιστών )και στη συνέχεια στο wiki που δημιουργήθηκε για διευκόλυνση της επικοινωνίας .Στη τελευταία φάση δόθηκαν προτάσεις για εργασία στο σπίτι ,επεξεργασία. ανάρτηση στο Wiki και παρουσίαση στη βιβλιοθήκη του σχολείου ,αν οι συνθήκες δεν επιτρέπουν.την παρουσίαση στην αίθουσα των υπολογιστών.
7.ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΗ ΥΛΙΚΟΤΕΧΝΙΚΗ ΥΠΟΔΟΜΗ
Απαραίτητη υλικοτεχνική υποδομή για τη διεξαγωγή του σεναρίου είναι: υπολογιστές, σύνδεση με το διαδίκτυο, ηχεία ή ακουστικά, βιντεοπροβολέας, (εφεδρικά)κασετόφωνο/cd.
8 ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ:
Στους μαθητές δόθηκαν 04 φύλλα εργασίας κοινά για όλες τις ομάδες .Κάθε ομάδα και κάθε υπο ομάδα που δημιουργήθηκε στην αίθουσα υπολογιστών επεξεργάστηκε τα παρακάτω φύλλα εργασίας (Τα φύλλα εργασίας παρατίθενται στο τέλος του σεναρίου)
9. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΣΕΝΑΡΙΟΥ:
Φύλλο εργασίας 01
Με το παρόν φύλλο εργασίας οι μαθητές καλούνται να έλθουν σε μια πρώτη επαφή με το κείμενο του Κ.Καβάφη.Αναζητούν στο Διαδίκτυο ,στο πλαίσιο μιας καθοδηγούμενης διερεύνησης/ανακάλυψης , το ποιητικό κείμενο, το αντιγράφουν και το επεξεργάζονται σ ΄ένα φύλλο Word. Ο επεξεργαστής κειμένου χρησιμοποιείται ως εργαλείο για να ανακαλύψουν οι μαθητές τη γνώση με τη δοκιμή , τη σταδιακή ανακάλυψη του νοήματος και των εσωτερικών δομών μέσα από μια παιγνιώδη διαδικασία που στόχο έχει την ανάδειξη του παιγνιώδους χαρακτήρα της λογοτεχνίας. Ο μαθητής, στα πλαίσια του κριτικού γραμματισμού , πειραματίζεται, διαμορφώνει τη μορφή του γραπτού κειμένου , εμπλουτίζει τις εμπειρίες του ,οπτικά και ακουστικά, με τις ακροάσεις ,τις αναγνώσεις, τις μελοποιήσεις του κειμένου ,την παρακολούθηση σχετικών video. Ανταλλάσσει απόψεις και συνεργάζεται με τα άλλα μέλη της ομάδας του , στα πλαίσια της ομαδοσυνεργατικής μάθησης.Προσεγγίζει βιωματικά και συνεργατικά το κείμενο. Ασκείται σε σύντομη γραπτή καταγραφή ,με τη μορφή τίτλων , των βασικών σημείων του κειμένου που αποτελούν την πρώτη προσωπική/ ομαδική πρόσληψη του νοήματος του. Ανακοινώνει και μοιράζεται στην τάξη με προφορικό προσχεδιασμένο λόγο τα αποτελέσματα των ερευνών και τα συμπεράσματα τα δικά του και της ομάδας του και οδηγείται στον αναστοχασμό. . Η διδάσκουσα έχει το ρόλο εμψυχωτή ,του διευκολυντή , του καθοδηγητή μέσα στο εργαστήριο της πληροφορικής. Βοηθεί τους μαθητές να ξεπεράσουν δυσκολίες στην αναζήτηση ή επεξεργασία πληροφοριών , στην οικοδόμηση της γνώσης τους.
Αντιμετωπίστηκαν ορισμένα ,τεχνολογικής φύσης ,προβλήματα ,όπως η απουσία ακουστικών ή ηχείων σε καθε υπολογιστή , οι απαγγελίες ακούστηκαν από τον κεντρικό υπολογιστή του εργαστηρίου και χρησιμοποιήθηκε για μία ανάγνωση και το φορητό κασετόφωνο/cd που για λόγους ασφάλειας είχε προβλεφθεί να υπάρχει στο εργαστήριο.
Φύλλο εργασίας 02
Στο δεύτερο φύλλο εργασίας γίνεται μια διαθεματική προσέγγιση Ιστορίας -Ν. Λογοτεχνίας . Οι μαθητές αναζητούν ,στο βιβλίο της Ιστορίας Α΄Λυκείου και στο διαδίκτυο, στοιχεία σχετικά με την ιστορική περίοδο στη οποια αναφέρεται το ποίημα και το βασικό πρόσωπο. Καταγράφουν τα στοιχεία –τις πληροφορίες που συγκεντρώνουν, για να δημιουργήσουν ένα πίνακα γεγονότων. Αξιοποιούν ως εργαλείο επεξεργασίας της πληροφορίας τον επεξεργαστή κειμένου και τη δυνατότητα του για δημιουργία πίνακα και ένταξη των πληροφοριών (πινακοποίηση της πληροφορίας) Συζητούν για το τρόπο παρουσίασης -έκθεσης του υλικού στο μάθημα της Ιστορίας και σχηματίζουν μια εικόνα για την εποχή,τα δρώντα πρόσωπα και τα γεγονότα .Στη συνέχεια διευρευνούν τον τρόπο με τον οποίο ο ποιητής , αξιοποιώντας τις ιστορικές πηγές, μεταπλάθει τα ιστορικά γεγονότα. Εντοπίζουν ποιές πληροφορίες επιλέγει, με ποιό τρόπο χειρίζεται το ιστορiκό υλικό , τι τον ενδιαφέρει να αναδείξει στο ποίημα του.Ο μαθητής ελέγχει συγκεκριμένες λεκτικές επιλογές του ποιητή που καθορίζουν ένα ιδιαίτερο νόημα ,εντοπίζει στοιχεία της δομής του κειμένου που αφορούν το χώρο, το χρόνο , την αφηγηματική τεχνική και γενικά τα εκφραστικά μέσα αξιοποιώντας τις γνώσεις που ήδη έχει.
Τέλος καλείται να συντάξει ένα σύντομο κείμενο σε συνεργασία με τα μέλη της ομάδας του.
Αξιοποιώντας τη χρήση τουWeb2,προσωπικά ή ομαδικά ,καλείται να αναρτήσει τα κείμενα του στο Wiki της τάξης για συζήτηση , διόρθωση και αξιολόγηση. Η διδάσκουσα βοηθεί, καθοδηγεί, δευκολύνει τις προσπάθειες των μαθητών και των ομάδων στη χρήση του Web2 και διευθύνει την συζήτηση στην τάξη κατά την ανακοίνωση των εργασιών.
Φύλλο εργασίας 03
Στο τρίτο φύλλο εργασίας οι μαθητές συνεχίζουν να εντοπίζουν βασικά σημεία της δομής του κειμένου , των επιλογών του ποιητή και συζητούν για τη χρήση λέξεων – συμβόλων. στο ποίημα. Ανταλάσσουν απόψεις , τις καταγράφουν ως ομάδες, καταλήγουν σε συμπεράσματα τα οποία ανακοινώνουν με μορφή προσχεδιασμένου προφορικού λόγου στην τάξη και στη συνέχεια συζητούν για τη στάση ζωής που προβάλλεται στο κείμενο.. Συγκρίνουν την αρχική άποψη που είχαν διαμορφώσει κατά την πρώτη νοηματική και αισθητική πρόσληψη (φύλλο ένα) με αυτή που έχουν σχηματίσει μετά και την επεξεργασία του τρίτου φύλλου . Διατυπώνουν τις δικές τους απόψεις και εναλλακτκές προτάσεις.
Δίνεται στις ομάδες ,σε κάθε μια χωριστά ,ένα άλλο ποίημα του Κ.Καβάφη. Αναζητούν το σχετικό κείμενο στο υλικό που έχει αναρτηθεί στο Wiki και το αντιγράφουν .Καλούνται οι μαθητές να συγκρίνουν τα δύο ποιήματα και να εντοπίσουν ομοιότητες ή διαφορές ως προς τη στάση ζωής που προβάλλουν, την υποβλητικότητα και τα πρόσωπα .Οι μαθητές αναπτύσσουν την κριτική τους ικανότητα , μαθαίνουν να εντοπίζουν στοιχεία γνωστά σε άλλα άγνωστα κείμενα , διευρύνουν τις αντιληπτικές τους και επικοινωνιακές τους ικανότητες και λειτουργούν ως επαρκείς αναγνώστες. Ταυτόχρονα καλούναι να συντάξουν πρωτότυπο γραπτό κείμενο 2-3 παραγράφων Το κείμενο αυτό δίνεται ως άσκηση στο σπίτι και καλούναι να το αναρτήσουν στο Wiki της τάξης.
Προαιρετικά δίνεται ως δραστηριότητα η δυνατότητα προσπέλασης μιας φιλολογικής ανάλυσης στο διαδίκτυο.
Φύλλο εργασίας 04
Για το φύλλο εργασίας 04 αφιερώθηκαν δύο διδακτικές ώρες .Κατά την πρώτη ώρα ,επειδή ο αριθμός των μαθητών που γνώριζε να αξιοποιεί της δυνατότητες του λογισμικού παρουσίασης (power point) ήταν πολύ μικρός ,η διδάσκουσα βοήθησε τους μαθητές της να γνωρίσουν τον τρόπο εργασίας στο λογισμικό και τον τρόπο παρουσίασης .Στα πλαίσια των εργασιών του φύλλου 04 δόθηκαν κάποιες διευκρινήσεις σχετικά με τη δημιουργική γραφή. Στη συνέχεια δόθηκε χρόνος για την παρουσίαση και εφαρμογή της θεατρικής τεχνικής «διάδρομος συνείδησης» για να δοθεί η διάσταση της δραματοποίησης του κειμένου και να αντιληφθούν οι μαθητές τη θεατρικότητα του κεμένου στην πράξη και για να αποτελέσει κίνητρο για δικές τους δημιουργίες. Το φύλλο εργασίας δόθηκε στους μαθητές για ολοκλήρωση της επεξεργασίας στο σπίτι (και συζήτηση και ανάρτηση στο Wiki της τάξης) και στην βιβλιοθήκη του σχολείου .Αυτός ο τρόπος εργασίας επιλέχτηκε λόγω έλλειψης διδακτικού χρόνου ( διακοπές του Πάσχα και πρόωρη λήξη της διδακτικής περίοδου) Οι μαθητές ,ως άτομα και ως ομάδες , καλούνται να εκφραστούν δημιουργικά με πεζό ή ποιητκό κείμενο, με θεατρική διασκευή , χορευτικό δρώμενο, με μουσική , αξιοποιώντας τις ιδιαίτερες δεξιότητες τους, στηριζόμενοι στο δικό τους κοινωνικό πολιτισμικό, γνωστικό υπόβαθρο ,και στην αλληλεπίδραση τους με τα άλλα μέλη της ομάδας τους. Καλούνται να δώσουν τη δική τους ερμηνεία ,με όποιο τρόπο θεωρούν πρόσφορο, και τις προσωπικές τους νοηματικές , αισθητικές επεκτάσεις. Επιδιώκεται το άνοιγμα και σε άλλα είδη κειμένου π.χ η μουσική , η απεικόνιση- ζωγραφική , ώστε απο τη μια πλευρά να αντιληφθούν τις δυνατότητες και των άλλων προσεγγίσεων (πολιτισμικός γραμματισμός),και απο την άλλη ότι οι τέχνες, κάθε μια με τα δικά της μέσα και τους δικούς της τρόπους, γίνονται «συγκοινωνούντα δοχεία» . Καλούνται στη συνέχεια να αναρτήσουν τις δημιουργικές του προσπάθειες στοWiki και να δημιουργήσουν ένα πολυμεσικό,πολυτροπικό κείμενο,εντάσσοντας και τα αποτελέσματα της δημιουργίας τους.
Κατά τη τελευταία ώρα , στη Βιβλιοθήκη του σχολείου που διαθέτει τρεις υπολογιστές , βιντεοπτοβολέα και τηλεόραση , παρουσιάστηκαν οι εργασίες των μαθητών. Έγινε συζήτηση και οι μαθητές αναστοχάστηκαν γύρω από την αναγνωστική τους εμπειρία και το ρόλο του αναγνώστη στην ερμηνευτική πρόσληψη της λογοτεχνίας και ιδιαίτερα στη χρήση των ΤΠΕ στη διδασκαλία της Λογοτεχνίας Έγινε επίσης αξιολόγηση της συμμετοχής, του έργου των μαθητών.
10.ΠΡΟΣΘΕΤΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:
Το παρόν σενάριο μπορεί να επεκταθεί σε σχέδιο εργασίας με μορφή project ,διάρκειας ενός τετραμήνου ή και ολόκληρης της σχολικής χρονιάς με θέμα«Ανιχνεύοντας στάσεις ζωής στην ποίηση του Κ.Καβάφη » προσεγγίζοντας μεγαλύτερο αριθμό ή το σύνολο των ποιημάτων του Κ.Καβάφη.
11.ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ:
Έγινα συνολικά δέκα (10)παρεμβάσεις
l Χωρισμός των μαθητών σε ομάδες και ανάθεση ρόλων
l Παροχή βοήθειας σε μαθητές που δυσκολεύονταν στη χρήση του Word και στην αναζήτηση στο διαδίκτυο, στην πρόσβαση και χρήση του Wiki (Δόθηκαν κωδικοί και έγινε εξάσκηση πρόσβασης/χρήσης στο εργαστήριο πληροφορικής).
l επεξεργασία του φύλλου ένα
l Επίλυση προβλημάτων τεχνολογικής φύσης στο εργαστήριο πληροφορικής και εξασφάλιση εναλλακτικών τρόπων ακρόασης.
l Προσέγγιση του ιστορικού υλικού με βάση το βιβλία της Ιστορίας Α΄Λυκείου και το διαδίκτυο. Πινακοποίηση της πληροφορίας.
l Διαθεματική προσέγγιση Ν.Λογοτεχνίας-Ιστορίας και επεξεργασία του φύλλου 2
l Διόρθωση και αξιολόγηση των κειμένων των μαθητών που έχουν αναρτηθεί στο Wiki της τάξης.
l Επεξεργασία του φύλλου τρία και παρέμβαση για τον τρόπο εργασίας στην άσκηση 6 του φύλλου εργασίας τρία.
l παρέμβαση για τον τρόπο λειτουργίας του λογισμικού παρουσίασης και του τρόπου δημιουργίας παρουσιάσεων με πολυμεσικό τρόπο
l επεξεργασία φύλλου τέσσερα και διεύρυνση των δυνατοτήτων έκφρασης των μαθητών.Αξιολόγηση της εργασίας
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1
(κοινό για όλες τις ομάδες)
ΦΑΣΗ ΠΡΩΤΗ :Είμαστε όλοι ερευνητές και ακροατές
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΜΑΘΗΤΩΝ:
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ:Συνεργαζόμαστε και δουλεύουμε σε ομάδες .
1) Επιλέγετε το Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού , www.snhell.gr,
στην σελίδα που θα εμφανιστεί επιλέγετε Ανθολόγιο Λογοτεχνίας, από την Αλφαβητική ταξινόμηση επιλέγετε Καβάφης Κ.Π, από τα διαθέσιμα έργα επιλέγετε ΑΠΟΛΕΙΠΕΙΝ Ο ΘΕΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΝ
Αντιγράφετε το κείμενο σε word (ανοίγετε μία σελίδα word , αντιγράφετε σ ΄αυτήν το κείμενο του ποιήματος Απολείπειν ο θεός Αντώνιον, αποθηκεύετε το κείμενο, Διαβάστε προσεκτικά το ποίημα.
Επεξεργαστείτε τη μορφή του ποιήματος επιλέγοντας όποια γραμματοσειρά σας αρέσει και όποιο χρώμα γραμματοσειράς επιθυμείτε . Αλλάξτε το μέγεθος της γραμματοσειράς , χρωματίστε /τονίστε όποιες λέξεις ή φράσεις θεωρείτε σημαντικές ,τους στίχους που σας άρεσαν ως έκφραση και ως νόημα . (μπορείτε επίσης να χρησιμοποιήσετε από την εμφάνιση λειτουργιών σχεδίασης τη συλλογή FontWork)
2) Κάτω από το κείμενο υπάρχει ένδειξη για τέσσερες ( 04)αναγνώσεις του ποιήματος
(από τον Ευθυμίου Κυριάκο, από τον Γ.Π.Σαββίδη, τον Σουλιώτη Μίμη και τον Δημήτρη Χόρν .) Ακούστε την ανάγνωση από τον Ευθυμίου Κυριάκο και τον Δημήτρη Χορν.
Μπορείτε επίσης να επισκεφθείτε και την ιστοσελιδα του ψηφιακού αρχείου της ΕΡΤ
(υπάρχει διαθέσιμο επιμορφωτικό video του Γιάννη Σμαραγδή με τίτλο «Η δε πόλις ελάλησεν , Αλεξάνδρεια, Κ.Π.Καβάφης »,έτος παραγωγής 2001
http://www.ert-archives.gr/V3/public/pop-view.aspx?tid=7335&tsz=0&act=mmainview
αναζήτηση i (τεκμηρίωση περιεχομένου)επιλέγετε κεφ 40., απαγγέλλει ο Βασίλης Διαμαντόπουλος .
Επίσης στο φάκελο Καβάφης ,στην επιφάνεια εργασίας ,υπάρχει απαγγελία της Έλλης Λαμπέτη που μπορείτε να ακούσετε.
Να εντοπίσετε σε ποιές λέξεις /φράσεις του ποιήματος δίνεται έμφαση
Συγκρίνετε τον επιτονισμό των ακροάσεων με τον δικός σας τονισμό .Ποιός επιτονισμός ταιριάζει στον δικός σας τονισμό; Αν υπάρχει διαφορά, γιατί νομίζετε ότι διαφέρει;
Αφού συζήτησετε το θέμα με την ομάδα σας ,καταγράψτε σύντομα τις παρατηρήσεις σας και τα πιο σημαντικά στοιχεία σε ένα σύντομο κείμενο, με μορφή τίτλων , για να τα μοιραστείτε στην συζήτηση στην τάξη.
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 2 A
(κοινό για όλες τις ομάδες)
ΦΑΣΗ ΠΡΩΤΗ :Είμαστε όλοι ερευνητές
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΜΑΘΗΤΩΝ:
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ:διαθεματική προσέγγιση του υλικού και των προσώπων μέσα από την ιστορία και την λογοτεχνία
1)Ο τίτλος του ποιήματος ,από άποψη γλωσσική ,που νομίζετε ότι παραπέμπει; Γνωρίζετε στοιχεία για το πρόσωπο που αναφέρεται;
2)Ας θυμηθούμε ότι στην Ιστορία του αρχαίου κόσμου ,στην ενότητα ελληνιστικός κόσμος ,στην σελίδες 129-130 μιλήσαμε για το ελληνιστικό βασίλειο των Πτολεμαίων και για τη υποταγή του στους Ρωμαίους το 31π.Χ . Επίσηςστις σελίδες 201-203 υπάρχουν πληροφορίες για την περίοδο αυτή .Ας τις συμβουλευτούμε.
Επίσης αν επιλέξετε τον σύνδεσμο http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9D%CE%B1%CF%85%CE%BC%CE%B1%CF%87%CE%AF%CE%B1_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%91%CE%BA%CF%84%CE%AF%CE%BF%CF%85
ή το σύνδεσμο
http://prevezamuseum.spaces.live.com/blog/cns!27EE63D48413CE3C!505.entry
ή το σύνδεσμο http://cavafis.compupress.gr/people.htm
μπορείτε να βρείτε στοιχεία για το ιστορικό γεγονός που συνέβη το 31π.Χ
Σε ποιό ιστορικό γεγονός αναφέρεται το ποίημα; Ποιος ήταν ο Αντώνιος; Να συγκεντρώσετε τις απαραίτητες πληροφορίες και να κάνετε ένα πίνακα θέτοντας τα γεγονότα σε χρονολογική σειρά.
3)Να διαβάσετε επίσης τη μετάφραση του αποσπάσματος απο τους Βίους Παράλληλους του Πλουτάρχου ( το μεταφρασμένο κείμενο υπάρχει στον φάκελο Καβάφης στη επιφάνεια εργασίας) και να εντοπίσετε τις φράσεις του Πλουτάρχου που φαίνεται να αξιοποιεί ο ποιητής.
Ποια στοιχεία παίρνει ο Καβάφης ; Ποιο κομμάτι της ζωής του επιλέγει;
Σε ποια σημεία του ποιήματος αναφέρεται ο Αντώνιος; Κατά τη γνώμη σας , γιατί νομίζετε ότι συμβαίνει αυτό;
Πως σκιαγραφεί τον Αντώνιο ο Καβάφης ;Τι φοβάται και τι προσδοκά απ΄αυτόν;
Να εντοπίσετε στο ποίημα τα σημεία εκείνα όπου ο ποιητής χρησιμοποιεί το σαν και το ως
Να τα αντικαταστήσετε μεταξύ τους και να ελέγξετε το νόημα των στίχων. Είναι το ίδιο ή υπάρχει διαφορά ; Φανταστείτε ότι είστε ποιητές , τι θα επιλέγατε; Μπορείτε να δικαιολογήσετε την επιλογή του ποιητή;
Να εντοπίσετε και να παρατηρήσετε τις εικόνες του κειμένου.
Πως φαντάζεστε το χώρο δράσης στο ποίημα και το χώρο στον οποίο βρίσκεται ο Αντώνιος;
Νομίζετε ότι τα στοιχεία αυτά μπορούν να προσδώσουν θεατρικότητα στο κείμενο ; Μπορείτε να εντοπίσετε και άλλα εκφραστικά μέσα που συντελούν σ΄αυτό;
Αφού συγκεντρώσετε όλα αυτά τά στοιχεία, να υποθέσετε ότι λειτουργείτε ως θεατρική ομάδα .Καταγράψτε σ ένα κείμενο, με αντίστοιχο τίτλο ,τις παρατηρήσεις και τα συμπεράσματά σας και μοιραστείτε τα με τις άλλες ομάδες στη συζήτηση μέσα στην τάξη.(Το υλικό αυτό μπορείτενα το αξιοποιήσετε και αργότερα ,εάν αποφασίσετε μία δική σας παρουσίαση)Στη συνέχεια ανεβάστε το κείμενο στο wiki.
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 3
(κοινό για όλες τις ομάδες)
ΦΑΣΗ ΔΕΥΤΕΡΗ :Είμαστε όλοι ερευνητές,ακροατές και αναγνώστες
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΜΑΘΗΤΩΝ:
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ:
1) Να εντοπίσετε στο ποίημα ποιος είναι αυτός που μιλάει; και σε ποιον απευθύνεται; Ποιο ρηματικό πρόσωπο χρησιμοποιείται και ποια έγκλιση ;
Υπογραμμίστε τα σημεία αυτά και εξετάστε την επίδραση που έχουν στο ύφος και στον τόνο του κειμένου .
2) Ποια θέματα θίγονται στο ποίημα και σε ποιους στίχους τα εντοπίζετε;Ποιος στίχος ή ποιοι στίχοι θεωρείτε ότι έχουν ένα ιδιαίτερο νόημα ; ποιο είναι αυτό;
4) Στους στίχους 8 και 19 υπάρχει αντικατάσταση του ρήματος «φεύγει »από το ρήμα «χάνεις »Αυτή η διαφοροποίηση έχει κάποιο νόημα;
5) Ποια στάση ζωής προβάλλεται στο ποίημα; Αφορά μόνο τον Αντώνιο;Εσείς θα μπορούσατε να προτείνετε άλλη εναλλακτική πρόταση;
6) Ας κάνουμε μία παράλληλη ανάγνωση ως ομάδες. Να αναζητήσετε στο φάκελλο υλικού που βρίσκεται στο Wiki της τάξης το ποίημα που αντιστοιχεί στην ομάδα σας, να το αντιγράψετε για το επεξεργαστείτε. Κάθε ομάδα θα συγκρίνει το ποίημα «Απολείπειν ο θεός Αντώνιον »με ένα άλλο, όπως ορίζεται παρακάτω, ως προς τα πρόσωπα, την υποβλητικότητα και κυρίως τη στάση ζωής που προβάλλουν. Θα καταγράψει στη συνέχεια τα συμπεράσματά της σε 2-3 παραγράφους θέτοντας και τον αντίστοιχο τίτλο.
Ομάδα Α : «Απολείπειν ο θεός Αντώνιον »και «Ιθάκη»
Ομάδα Β: «Απολείπειν ο θεός Αντώνιον »και«Όσο μπορείς »
Ομάδα Γ: «Απολείπειν ο θεός Αντώνιον »και« Μάρτιαι Ειδοί ».
Ομάδα Δ: «Απολείπειν ο θεός Αντώνιον » και «Τρώες ».
Ομάδα Ε: «Απολείπειν ο θεός Αντώνιον » και « Τελειωμένα »
Στη συνέχεια ανεβάστε το κείμενο σας στο wiki.της τάξης.
Μπορείτε επίσης να επιλέξετε το σύνδεσμο http://latistor.blogspot.com/ ,στα περιεχόμενα αναζητήστε το κείμενο Κ.Π.Καβάφης «Απολείπειν ο θεός Αντώνιον » και να διαβάσετε μία φιλολογική ανάλυση του ποιήματος Μπορείτε να αντλήσετε στοιχεία που θα συμπληρώνουν/θα διευρύνουν τη δική σας αντίληψη για το ποίημα.
Στην ίδια διεύθυνση μπορείτε να διαβάσετε το κείμενο « Η Αλεξάνδρεια στα ποιήματα του Κ.Καβάφη »
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 4
(κοινό για όλες τις ομάδες)
ΦΑΣΗ ΤΡΙΤΗ :Ο ΠΟΙΗΤΗΣ ΚΑΒΑΦΗΣ , ΤΟ ΠΟΙΗΜΑ ΚΑΙ….ΕΜΕΙΣ
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΜΑΘΗΤΩΝ:
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ:Δημιουργούμε την δική μας προσέγγιση/ερμηνεία του ποιήματος ,ατομική ή ομαδική,και την παρουσιάζουμε αρχικά στο wiki.της τάξης και στη συνέχεια στο εργαστήριο πληροφορικής ή στην βιβλιοθήκη του σχολείου.
1) Ένας φίλος ή μία φίλη έχει δώσει εξετάσεις σ’ ένα σημαντικό μάθημα/ τομέα και δεν «έχει πάει καλά». Εσείς γράφετε ένα ποίημα ή ένα πεζό κείμενο που του/της το αφιερώνετε, (αντλώντας και στοιχεία απ’ όσα συζητήσατε).
2) Προσπαθήστε να φανταστείτε σκηνοθετικά το ποίημα (θεατρικά – κινηματογραφικά-μουσικά-χορευτικά;) αξιοποιώντας τα στοιχεία που έχετε ήδη συγκεντρώσει και εκφραστείτε με μια δική σας παρουσίαση -ερμηνεία.
3) Με αφορμή το κείμενο και όσα επακολούθησαν…,δημιουργείστε ως ομάδες μια δική σας ψηφιακή παρουσίαση του ποιήματος εντάσσοντας σε αυτήν με χρήση υπερσυνδέσμων εικόνες ,στίχους, μουσική, απαγγελία του ποιήματος,θεατρικό /χορευτικό δρώμενο,ζωγραφική, φωτογραφίες, video.κ.λ.π. και παρουσιάστε τη δουλειά σας στην τάξη.
Μπορείτε να αξιοποιήσετε και τις παρακάτω διευθύνσεις
http://images.google.gr
http://www.flickir.com
www.kavafis.gr/archives/pictures/list.asp.
http://cavafis.compupress.gr/people.htm
http://cavafis.compupress.gr/index5.htm
http://cavafis.compupress.gr/index3.htm
http://nikoskaridis.blogspot.com/2010/03/blog-post_3606.html1.ΤΙΤΛΟΣ:
Κ.Π.ΚΑΒΑΦΗ: «ΑΠΟΛΕΙΠΕΙΝ Ο ΘΕΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΝ»
ΑΝΙΧΝΕΥΟΝΤΑΣ ΜΙΑ ΣΤΑΣΗ ΖΩΗΣ ΜΕ ΟΔΗΓΟ ΤΟΝ ΚΑΒΑΦΗ
2.ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ:
Το παρόν σενάριο ,στα πλαίσια και της διαθεματικής προσέγγισης ,εμπλέκει ως γνωστικά αντικείμενα τη Νεοελληνική Λογοτεχνία και την Ιστορία Α΄Λυκείου.
3.ΣΤΟΧΟΙ:
Με το σενάριο επιδιώκεται οι μαθητές
l να απολαύσουν το ποίημα,
l να κατανοήσουν το περιεχόμενο του ποιήματος,
l να γνωρίσουν κάποια βασικά χαρακτηριστικά της καβαφικής ποίησης,
l να έρθουν σε επαφή με την ποίηση και τις ιδέες του Κ.Καβάφη
l να αντιληφθούν το διαχρονικό χαρακτήρα της καβαφικής ποίησης.
l να καλλιεργήσουν δεξιότητες συνεργασίας μέσα από τη διαδικασία ένταξής τους σε ομάδες ,μέσα από την αλληλεπίδρασή με τους συμμαθητές τους για την επίτευξη κοινού στόχου.
l Να συμμετάσχουν ενεργά όλοι στη μαθησιακή διαδικασία ,να αναλάβουν πρωτοβουλίες και να αποφασίσουν όλοι μαζί για τον τρόπο δράσης τους.
l Να οδηγηθούν στην πρόσληψη του κειμένου μέσω της διερευνητικής μάθησης.
l Να απολαύσουν αισθητικά το ποίημα μέσα από πολλαπλές παρουσιάσεις, διαφορετικές ερμηνείες /προσεγγίσεις του ποιητικού λόγου.
l Να καλλιεργήσουν την ικανότητα να αξιοποιούν την αποκτηθείσα γνώση για την ερμηνευτική προσέγγιση και άλλων έργων .
l Να καλλιεργήσουν την κριτική ικανότητα , να αξιολογούν τις πληροφορίες και να ελέγχουν κριτικά τις πηγές τους
l Το ποίημα να αποτελέσει βάση , έναυσμα για προσωπική ερμηνεία , προβληματισμό και έκφραση των μαθητών.
l οι μαθητές να χρησιμοποιήσουν τον Η/Υ όχι ως εργαλείο αλλά ως περιβάλλον μάθησης , διερεύνησης, συλλογής ,κριτικής επεξεργασίας και αξιολόγησης του υλικού και των πληροφοριών από το διαδίκτυο.Παράλληλα να εξοικειωθούν με την αξιοποίηση πολυμέσων για την ερμηνευτική προσέγγιση του ποιήματος και την αισθητική απόλαυσή του.
l Να συνεργάζονται στη δημιουργία/σχεδίαση/ παραγωγή/ παρουσίαση των εργασιών τους και να μοιράζονται το ψηφιακό υλικό.
l Να κατανοήσουν τη δυνατότητα να εκφράζονται ,ατομικά και ομαδοσυνεργατικά, μέσα από την παραγωγή πολυμεσικών /πολυτροπικών κειμένων
l Η χρήση σύγχρονης και ασύγχρονης επικοινωνίας, μεσω της χρήσης του Web2, ( Wiki) στοχεύει στην ανάπτυξη εικονικών αναγνωστικών κοινοτήτων και δεξιοτήτων. Η αξιοποίηση του Web 2 eνισχύει την επικοινωνία σε σχολικό και εξωσχολικό επίπεδο,τη μικτή μάθηση, τη συνεργατική παραγωγή λόγου και την συνεχή ανατροφοδότηση με σχολιασμό από το σπίτι ως συμπλήρωμα και επέκταση της τάξης.
4.ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ-ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΛΟΓΙΣΜΙΚΩΝ:
Λογισμικά που χρησιμοποιήθηκαν :
Λογισμικά γενικής χρήσης , Επεξεργαστής κειμένου για παραγωγή γραπτού λόγου, λογισμικό παρουσίασης για τη δημιουργία ψηφιακού πολυμεσικού/πολυτροπικού κειμένου, Φυλλομετρητής,Διαδίκτυο, για την αναζήτηση και συλλογή υλικού, Web2,wiki,για επίτευξη σύγχρονης και ασύγχρονης μορφής επικοινωνίας και μάθησης, και φύλλα εργασίας (σε ηλεκτρονική και έντυπη μορφή.)
5.ΔΙΑΡΚΕΙΑ:
Προβλεπόμενος χρόνος 5 διδακτικές ώρες ,η διδακτική διαδικασία ολοκληρώνεται μέσω της ανατροφοδότησης/ συζήτησης/διόρθωσης /αξιολόγησης ,στα πλαίσια της ασύγχρονης επικοινωνίας,στο wiki από το σπίτι και δίνεται όσος χρόνος είναι απαραίτητος γι αυτή τη διαδικασία. Η τελευταία διδακτική ,η πέμπτη ώρα , θα αφιερωθεί στη παρουσίαση των εργασιών των μαθητών και στην αυτοαξιολόγηση.
6.ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΑΞΗΣ:
Το σενάριο υλοποιήθηκε στο τμήμα Α2 της Α΄Λυκείου του σχολείου μας που έχει 25 μαθητές.Πριν από τη διδασκαλία,οι μαθητές χωρίστηκαν σε πέντε (05) ομάδες Τα μέλη κάθε ομάδας ανέλαβαν συγκεκριμένους ρόλους και δράση και εντός της ομάδας και σε σχέση με τη συνεργασία με τις άλλες ομάδες. Στο εργαστήριο πληροφορικής οι μαθητές κάθισαν ανά δύο ή ανά τρείς σε κάθε υπολογιστή .Κάθε ομάδα επεξεργάστηκε τα κοινά φύλλα εργασίας, οργάνωσε ομαδοσυνεργατικά το υλικό της και ανακοίνωνε το αποτέλεσμα των δραστηριοτήτων της στη συζήτηση μέσα στην τάξη (στην αίθουσα των υπολογιστών )και στη συνέχεια στο wiki που δημιουργήθηκε για διευκόλυνση της επικοινωνίας .Στη τελευταία φάση δόθηκαν προτάσεις για εργασία στο σπίτι ,επεξεργασία. ανάρτηση στο Wiki και παρουσίαση στη βιβλιοθήκη του σχολείου ,αν οι συνθήκες δεν επιτρέπουν.την παρουσίαση στην αίθουσα των υπολογιστών.
7.ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΗ ΥΛΙΚΟΤΕΧΝΙΚΗ ΥΠΟΔΟΜΗ
Απαραίτητη υλικοτεχνική υποδομή για τη διεξαγωγή του σεναρίου είναι: υπολογιστές, σύνδεση με το διαδίκτυο, ηχεία ή ακουστικά, βιντεοπροβολέας, (εφεδρικά)κασετόφωνο/cd.
8 ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ:
Στους μαθητές δόθηκαν 04 φύλλα εργασίας κοινά για όλες τις ομάδες .Κάθε ομάδα και κάθε υπο ομάδα που δημιουργήθηκε στην αίθουσα υπολογιστών επεξεργάστηκε τα παρακάτω φύλλα εργασίας (Τα φύλλα εργασίας παρατίθενται στο τέλος του σεναρίου)
9. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΣΕΝΑΡΙΟΥ:
Φύλλο εργασίας 01
Με το παρόν φύλλο εργασίας οι μαθητές καλούνται να έλθουν σε μια πρώτη επαφή με το κείμενο του Κ.Καβάφη.Αναζητούν στο Διαδίκτυο ,στο πλαίσιο μιας καθοδηγούμενης διερεύνησης/ανακάλυψης , το ποιητικό κείμενο, το αντιγράφουν και το επεξεργάζονται σ ΄ένα φύλλο Word. Ο επεξεργαστής κειμένου χρησιμοποιείται ως εργαλείο για να ανακαλύψουν οι μαθητές τη γνώση με τη δοκιμή , τη σταδιακή ανακάλυψη του νοήματος και των εσωτερικών δομών μέσα από μια παιγνιώδη διαδικασία που στόχο έχει την ανάδειξη του παιγνιώδους χαρακτήρα της λογοτεχνίας. Ο μαθητής, στα πλαίσια του κριτικού γραμματισμού , πειραματίζεται, διαμορφώνει τη μορφή του γραπτού κειμένου , εμπλουτίζει τις εμπειρίες του ,οπτικά και ακουστικά, με τις ακροάσεις ,τις αναγνώσεις, τις μελοποιήσεις του κειμένου ,την παρακολούθηση σχετικών video. Ανταλλάσσει απόψεις και συνεργάζεται με τα άλλα μέλη της ομάδας του , στα πλαίσια της ομαδοσυνεργατικής μάθησης.Προσεγγίζει βιωματικά και συνεργατικά το κείμενο. Ασκείται σε σύντομη γραπτή καταγραφή ,με τη μορφή τίτλων , των βασικών σημείων του κειμένου που αποτελούν την πρώτη προσωπική/ ομαδική πρόσληψη του νοήματος του. Ανακοινώνει και μοιράζεται στην τάξη με προφορικό προσχεδιασμένο λόγο τα αποτελέσματα των ερευνών και τα συμπεράσματα τα δικά του και της ομάδας του και οδηγείται στον αναστοχασμό. . Η διδάσκουσα έχει το ρόλο εμψυχωτή ,του διευκολυντή , του καθοδηγητή μέσα στο εργαστήριο της πληροφορικής. Βοηθεί τους μαθητές να ξεπεράσουν δυσκολίες στην αναζήτηση ή επεξεργασία πληροφοριών , στην οικοδόμηση της γνώσης τους.
Αντιμετωπίστηκαν ορισμένα ,τεχνολογικής φύσης ,προβλήματα ,όπως η απουσία ακουστικών ή ηχείων σε καθε υπολογιστή , οι απαγγελίες ακούστηκαν από τον κεντρικό υπολογιστή του εργαστηρίου και χρησιμοποιήθηκε για μία ανάγνωση και το φορητό κασετόφωνο/cd που για λόγους ασφάλειας είχε προβλεφθεί να υπάρχει στο εργαστήριο.
Φύλλο εργασίας 02
Στο δεύτερο φύλλο εργασίας γίνεται μια διαθεματική προσέγγιση Ιστορίας -Ν. Λογοτεχνίας . Οι μαθητές αναζητούν ,στο βιβλίο της Ιστορίας Α΄Λυκείου και στο διαδίκτυο, στοιχεία σχετικά με την ιστορική περίοδο στη οποια αναφέρεται το ποίημα και το βασικό πρόσωπο. Καταγράφουν τα στοιχεία –τις πληροφορίες που συγκεντρώνουν, για να δημιουργήσουν ένα πίνακα γεγονότων. Αξιοποιούν ως εργαλείο επεξεργασίας της πληροφορίας τον επεξεργαστή κειμένου και τη δυνατότητα του για δημιουργία πίνακα και ένταξη των πληροφοριών (πινακοποίηση της πληροφορίας) Συζητούν για το τρόπο παρουσίασης -έκθεσης του υλικού στο μάθημα της Ιστορίας και σχηματίζουν μια εικόνα για την εποχή,τα δρώντα πρόσωπα και τα γεγονότα .Στη συνέχεια διευρευνούν τον τρόπο με τον οποίο ο ποιητής , αξιοποιώντας τις ιστορικές πηγές, μεταπλάθει τα ιστορικά γεγονότα. Εντοπίζουν ποιές πληροφορίες επιλέγει, με ποιό τρόπο χειρίζεται το ιστορiκό υλικό , τι τον ενδιαφέρει να αναδείξει στο ποίημα του.Ο μαθητής ελέγχει συγκεκριμένες λεκτικές επιλογές του ποιητή που καθορίζουν ένα ιδιαίτερο νόημα ,εντοπίζει στοιχεία της δομής του κειμένου που αφορούν το χώρο, το χρόνο , την αφηγηματική τεχνική και γενικά τα εκφραστικά μέσα αξιοποιώντας τις γνώσεις που ήδη έχει.
Τέλος καλείται να συντάξει ένα σύντομο κείμενο σε συνεργασία με τα μέλη της ομάδας του.
Αξιοποιώντας τη χρήση τουWeb2,προσωπικά ή ομαδικά ,καλείται να αναρτήσει τα κείμενα του στο Wiki της τάξης για συζήτηση , διόρθωση και αξιολόγηση. Η διδάσκουσα βοηθεί, καθοδηγεί, δευκολύνει τις προσπάθειες των μαθητών και των ομάδων στη χρήση του Web2 και διευθύνει την συζήτηση στην τάξη κατά την ανακοίνωση των εργασιών.
Φύλλο εργασίας 03
Στο τρίτο φύλλο εργασίας οι μαθητές συνεχίζουν να εντοπίζουν βασικά σημεία της δομής του κειμένου , των επιλογών του ποιητή και συζητούν για τη χρήση λέξεων – συμβόλων. στο ποίημα. Ανταλάσσουν απόψεις , τις καταγράφουν ως ομάδες, καταλήγουν σε συμπεράσματα τα οποία ανακοινώνουν με μορφή προσχεδιασμένου προφορικού λόγου στην τάξη και στη συνέχεια συζητούν για τη στάση ζωής που προβάλλεται στο κείμενο.. Συγκρίνουν την αρχική άποψη που είχαν διαμορφώσει κατά την πρώτη νοηματική και αισθητική πρόσληψη (φύλλο ένα) με αυτή που έχουν σχηματίσει μετά και την επεξεργασία του τρίτου φύλλου . Διατυπώνουν τις δικές τους απόψεις και εναλλακτκές προτάσεις.
Δίνεται στις ομάδες ,σε κάθε μια χωριστά ,ένα άλλο ποίημα του Κ.Καβάφη. Αναζητούν το σχετικό κείμενο στο υλικό που έχει αναρτηθεί στο Wiki και το αντιγράφουν .Καλούνται οι μαθητές να συγκρίνουν τα δύο ποιήματα και να εντοπίσουν ομοιότητες ή διαφορές ως προς τη στάση ζωής που προβάλλουν, την υποβλητικότητα και τα πρόσωπα .Οι μαθητές αναπτύσσουν την κριτική τους ικανότητα , μαθαίνουν να εντοπίζουν στοιχεία γνωστά σε άλλα άγνωστα κείμενα , διευρύνουν τις αντιληπτικές τους και επικοινωνιακές τους ικανότητες και λειτουργούν ως επαρκείς αναγνώστες. Ταυτόχρονα καλούναι να συντάξουν πρωτότυπο γραπτό κείμενο 2-3 παραγράφων Το κείμενο αυτό δίνεται ως άσκηση στο σπίτι και καλούναι να το αναρτήσουν στο Wiki της τάξης.
Προαιρετικά δίνεται ως δραστηριότητα η δυνατότητα προσπέλασης μιας φιλολογικής ανάλυσης στο διαδίκτυο.
Φύλλο εργασίας 04
Για το φύλλο εργασίας 04 αφιερώθηκαν δύο διδακτικές ώρες .Κατά την πρώτη ώρα ,επειδή ο αριθμός των μαθητών που γνώριζε να αξιοποιεί της δυνατότητες του λογισμικού παρουσίασης (power point) ήταν πολύ μικρός ,η διδάσκουσα βοήθησε τους μαθητές της να γνωρίσουν τον τρόπο εργασίας στο λογισμικό και τον τρόπο παρουσίασης .Στα πλαίσια των εργασιών του φύλλου 04 δόθηκαν κάποιες διευκρινήσεις σχετικά με τη δημιουργική γραφή. Στη συνέχεια δόθηκε χρόνος για την παρουσίαση και εφαρμογή της θεατρικής τεχνικής «διάδρομος συνείδησης» για να δοθεί η διάσταση της δραματοποίησης του κειμένου και να αντιληφθούν οι μαθητές τη θεατρικότητα του κεμένου στην πράξη και για να αποτελέσει κίνητρο για δικές τους δημιουργίες. Το φύλλο εργασίας δόθηκε στους μαθητές για ολοκλήρωση της επεξεργασίας στο σπίτι (και συζήτηση και ανάρτηση στο Wiki της τάξης) και στην βιβλιοθήκη του σχολείου .Αυτός ο τρόπος εργασίας επιλέχτηκε λόγω έλλειψης διδακτικού χρόνου ( διακοπές του Πάσχα και πρόωρη λήξη της διδακτικής περίοδου) Οι μαθητές ,ως άτομα και ως ομάδες , καλούνται να εκφραστούν δημιουργικά με πεζό ή ποιητκό κείμενο, με θεατρική διασκευή , χορευτικό δρώμενο, με μουσική , αξιοποιώντας τις ιδιαίτερες δεξιότητες τους, στηριζόμενοι στο δικό τους κοινωνικό πολιτισμικό, γνωστικό υπόβαθρο ,και στην αλληλεπίδραση τους με τα άλλα μέλη της ομάδας τους. Καλούνται να δώσουν τη δική τους ερμηνεία ,με όποιο τρόπο θεωρούν πρόσφορο, και τις προσωπικές τους νοηματικές , αισθητικές επεκτάσεις. Επιδιώκεται το άνοιγμα και σε άλλα είδη κειμένου π.χ η μουσική , η απεικόνιση- ζωγραφική , ώστε απο τη μια πλευρά να αντιληφθούν τις δυνατότητες και των άλλων προσεγγίσεων (πολιτισμικός γραμματισμός),και απο την άλλη ότι οι τέχνες, κάθε μια με τα δικά της μέσα και τους δικούς της τρόπους, γίνονται «συγκοινωνούντα δοχεία» . Καλούνται στη συνέχεια να αναρτήσουν τις δημιουργικές του προσπάθειες στοWiki και να δημιουργήσουν ένα πολυμεσικό,πολυτροπικό κείμενο,εντάσσοντας και τα αποτελέσματα της δημιουργίας τους.
Κατά τη τελευταία ώρα , στη Βιβλιοθήκη του σχολείου που διαθέτει τρεις υπολογιστές , βιντεοπτοβολέα και τηλεόραση , παρουσιάστηκαν οι εργασίες των μαθητών. Έγινε συζήτηση και οι μαθητές αναστοχάστηκαν γύρω από την αναγνωστική τους εμπειρία και το ρόλο του αναγνώστη στην ερμηνευτική πρόσληψη της λογοτεχνίας και ιδιαίτερα στη χρήση των ΤΠΕ στη διδασκαλία της Λογοτεχνίας Έγινε επίσης αξιολόγηση της συμμετοχής, του έργου των μαθητών.
10.ΠΡΟΣΘΕΤΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:
Το παρόν σενάριο μπορεί να επεκταθεί σε σχέδιο εργασίας με μορφή project ,διάρκειας ενός τετραμήνου ή και ολόκληρης της σχολικής χρονιάς με θέμα«Ανιχνεύοντας στάσεις ζωής στην ποίηση του Κ.Καβάφη » προσεγγίζοντας μεγαλύτερο αριθμό ή το σύνολο των ποιημάτων του Κ.Καβάφη.
11.ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ:
Έγινα συνολικά δέκα (10)παρεμβάσεις
l Χωρισμός των μαθητών σε ομάδες και ανάθεση ρόλων
l Παροχή βοήθειας σε μαθητές που δυσκολεύονταν στη χρήση του Word και στην αναζήτηση στο διαδίκτυο, στην πρόσβαση και χρήση του Wiki (Δόθηκαν κωδικοί και έγινε εξάσκηση πρόσβασης/χρήσης στο εργαστήριο πληροφορικής).
l επεξεργασία του φύλλου ένα
l Επίλυση προβλημάτων τεχνολογικής φύσης στο εργαστήριο πληροφορικής και εξασφάλιση εναλλακτικών τρόπων ακρόασης.
l Προσέγγιση του ιστορικού υλικού με βάση το βιβλία της Ιστορίας Α΄Λυκείου και το διαδίκτυο. Πινακοποίηση της πληροφορίας.
l Διαθεματική προσέγγιση Ν.Λογοτεχνίας-Ιστορίας και επεξεργασία του φύλλου 2
l Διόρθωση και αξιολόγηση των κειμένων των μαθητών που έχουν αναρτηθεί στο Wiki της τάξης.
l Επεξεργασία του φύλλου τρία και παρέμβαση για τον τρόπο εργασίας στην άσκηση 6 του φύλλου εργασίας τρία.
l παρέμβαση για τον τρόπο λειτουργίας του λογισμικού παρουσίασης και του τρόπου δημιουργίας παρουσιάσεων με πολυμεσικό τρόπο
l επεξεργασία φύλλου τέσσερα και διεύρυνση των δυνατοτήτων έκφρασης των μαθητών.Αξιολόγηση της εργασίας
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1
(κοινό για όλες τις ομάδες)
ΦΑΣΗ ΠΡΩΤΗ :Είμαστε όλοι ερευνητές και ακροατές
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΜΑΘΗΤΩΝ:
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ:Συνεργαζόμαστε και δουλεύουμε σε ομάδες .
1) Επιλέγετε το Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού , www.snhell.gr,
στην σελίδα που θα εμφανιστεί επιλέγετε Ανθολόγιο Λογοτεχνίας, από την Αλφαβητική ταξινόμηση επιλέγετε Καβάφης Κ.Π, από τα διαθέσιμα έργα επιλέγετε ΑΠΟΛΕΙΠΕΙΝ Ο ΘΕΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΝ
Αντιγράφετε το κείμενο σε word (ανοίγετε μία σελίδα word , αντιγράφετε σ ΄αυτήν το κείμενο του ποιήματος Απολείπειν ο θεός Αντώνιον, αποθηκεύετε το κείμενο, Διαβάστε προσεκτικά το ποίημα.
Επεξεργαστείτε τη μορφή του ποιήματος επιλέγοντας όποια γραμματοσειρά σας αρέσει και όποιο χρώμα γραμματοσειράς επιθυμείτε . Αλλάξτε το μέγεθος της γραμματοσειράς , χρωματίστε /τονίστε όποιες λέξεις ή φράσεις θεωρείτε σημαντικές ,τους στίχους που σας άρεσαν ως έκφραση και ως νόημα . (μπορείτε επίσης να χρησιμοποιήσετε από την εμφάνιση λειτουργιών σχεδίασης τη συλλογή FontWork)
2) Κάτω από το κείμενο υπάρχει ένδειξη για τέσσερες ( 04)αναγνώσεις του ποιήματος
(από τον Ευθυμίου Κυριάκο, από τον Γ.Π.Σαββίδη, τον Σουλιώτη Μίμη και τον Δημήτρη Χόρν .) Ακούστε την ανάγνωση από τον Ευθυμίου Κυριάκο και τον Δημήτρη Χορν.
Μπορείτε επίσης να επισκεφθείτε και την ιστοσελιδα του ψηφιακού αρχείου της ΕΡΤ
(υπάρχει διαθέσιμο επιμορφωτικό video του Γιάννη Σμαραγδή με τίτλο «Η δε πόλις ελάλησεν , Αλεξάνδρεια, Κ.Π.Καβάφης »,έτος παραγωγής 2001
http://www.ert-archives.gr/V3/public/pop-view.aspx?tid=7335&tsz=0&act=mmainview
αναζήτηση i (τεκμηρίωση περιεχομένου)επιλέγετε κεφ 40., απαγγέλλει ο Βασίλης Διαμαντόπουλος .
Επίσης στο φάκελο Καβάφης ,στην επιφάνεια εργασίας ,υπάρχει απαγγελία της Έλλης Λαμπέτη που μπορείτε να ακούσετε.
Να εντοπίσετε σε ποιές λέξεις /φράσεις του ποιήματος δίνεται έμφαση
Συγκρίνετε τον επιτονισμό των ακροάσεων με τον δικός σας τονισμό .Ποιός επιτονισμός ταιριάζει στον δικός σας τονισμό; Αν υπάρχει διαφορά, γιατί νομίζετε ότι διαφέρει;
Αφού συζήτησετε το θέμα με την ομάδα σας ,καταγράψτε σύντομα τις παρατηρήσεις σας και τα πιο σημαντικά στοιχεία σε ένα σύντομο κείμενο, με μορφή τίτλων , για να τα μοιραστείτε στην συζήτηση στην τάξη.
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 2 A
(κοινό για όλες τις ομάδες)
ΦΑΣΗ ΠΡΩΤΗ :Είμαστε όλοι ερευνητές
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΜΑΘΗΤΩΝ:
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ:διαθεματική προσέγγιση του υλικού και των προσώπων μέσα από την ιστορία και την λογοτεχνία
1)Ο τίτλος του ποιήματος ,από άποψη γλωσσική ,που νομίζετε ότι παραπέμπει; Γνωρίζετε στοιχεία για το πρόσωπο που αναφέρεται;
2)Ας θυμηθούμε ότι στην Ιστορία του αρχαίου κόσμου ,στην ενότητα ελληνιστικός κόσμος ,στην σελίδες 129-130 μιλήσαμε για το ελληνιστικό βασίλειο των Πτολεμαίων και για τη υποταγή του στους Ρωμαίους το 31π.Χ . Επίσηςστις σελίδες 201-203 υπάρχουν πληροφορίες για την περίοδο αυτή .Ας τις συμβουλευτούμε.
Επίσης αν επιλέξετε τον σύνδεσμο http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9D%CE%B1%CF%85%CE%BC%CE%B1%CF%87%CE%AF%CE%B1_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%91%CE%BA%CF%84%CE%AF%CE%BF%CF%85
ή το σύνδεσμο
http://prevezamuseum.spaces.live.com/blog/cns!27EE63D48413CE3C!505.entry
ή το σύνδεσμο http://cavafis.compupress.gr/people.htm
μπορείτε να βρείτε στοιχεία για το ιστορικό γεγονός που συνέβη το 31π.Χ
Σε ποιό ιστορικό γεγονός αναφέρεται το ποίημα; Ποιος ήταν ο Αντώνιος; Να συγκεντρώσετε τις απαραίτητες πληροφορίες και να κάνετε ένα πίνακα θέτοντας τα γεγονότα σε χρονολογική σειρά.
3)Να διαβάσετε επίσης τη μετάφραση του αποσπάσματος απο τους Βίους Παράλληλους του Πλουτάρχου ( το μεταφρασμένο κείμενο υπάρχει στον φάκελο Καβάφης στη επιφάνεια εργασίας) και να εντοπίσετε τις φράσεις του Πλουτάρχου που φαίνεται να αξιοποιεί ο ποιητής.
Ποια στοιχεία παίρνει ο Καβάφης ; Ποιο κομμάτι της ζωής του επιλέγει;
Σε ποια σημεία του ποιήματος αναφέρεται ο Αντώνιος; Κατά τη γνώμη σας , γιατί νομίζετε ότι συμβαίνει αυτό;
Πως σκιαγραφεί τον Αντώνιο ο Καβάφης ;Τι φοβάται και τι προσδοκά απ΄αυτόν;
Να εντοπίσετε στο ποίημα τα σημεία εκείνα όπου ο ποιητής χρησιμοποιεί το σαν και το ως
Να τα αντικαταστήσετε μεταξύ τους και να ελέγξετε το νόημα των στίχων. Είναι το ίδιο ή υπάρχει διαφορά ; Φανταστείτε ότι είστε ποιητές , τι θα επιλέγατε; Μπορείτε να δικαιολογήσετε την επιλογή του ποιητή;
Να εντοπίσετε και να παρατηρήσετε τις εικόνες του κειμένου.
Πως φαντάζεστε το χώρο δράσης στο ποίημα και το χώρο στον οποίο βρίσκεται ο Αντώνιος;
Νομίζετε ότι τα στοιχεία αυτά μπορούν να προσδώσουν θεατρικότητα στο κείμενο ; Μπορείτε να εντοπίσετε και άλλα εκφραστικά μέσα που συντελούν σ΄αυτό;
Αφού συγκεντρώσετε όλα αυτά τά στοιχεία, να υποθέσετε ότι λειτουργείτε ως θεατρική ομάδα .Καταγράψτε σ ένα κείμενο, με αντίστοιχο τίτλο ,τις παρατηρήσεις και τα συμπεράσματά σας και μοιραστείτε τα με τις άλλες ομάδες στη συζήτηση μέσα στην τάξη.(Το υλικό αυτό μπορείτενα το αξιοποιήσετε και αργότερα ,εάν αποφασίσετε μία δική σας παρουσίαση)Στη συνέχεια ανεβάστε το κείμενο στο wiki.
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 3
(κοινό για όλες τις ομάδες)
ΦΑΣΗ ΔΕΥΤΕΡΗ :Είμαστε όλοι ερευνητές,ακροατές και αναγνώστες
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΜΑΘΗΤΩΝ:
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ:
1) Να εντοπίσετε στο ποίημα ποιος είναι αυτός που μιλάει; και σε ποιον απευθύνεται; Ποιο ρηματικό πρόσωπο χρησιμοποιείται και ποια έγκλιση ;
Υπογραμμίστε τα σημεία αυτά και εξετάστε την επίδραση που έχουν στο ύφος και στον τόνο του κειμένου .
2) Ποια θέματα θίγονται στο ποίημα και σε ποιους στίχους τα εντοπίζετε;Ποιος στίχος ή ποιοι στίχοι θεωρείτε ότι έχουν ένα ιδιαίτερο νόημα ; ποιο είναι αυτό;
4) Στους στίχους 8 και 19 υπάρχει αντικατάσταση του ρήματος «φεύγει »από το ρήμα «χάνεις »Αυτή η διαφοροποίηση έχει κάποιο νόημα;
5) Ποια στάση ζωής προβάλλεται στο ποίημα; Αφορά μόνο τον Αντώνιο;Εσείς θα μπορούσατε να προτείνετε άλλη εναλλακτική πρόταση;
6) Ας κάνουμε μία παράλληλη ανάγνωση ως ομάδες. Να αναζητήσετε στο φάκελλο υλικού που βρίσκεται στο Wiki της τάξης το ποίημα που αντιστοιχεί στην ομάδα σας, να το αντιγράψετε για το επεξεργαστείτε. Κάθε ομάδα θα συγκρίνει το ποίημα «Απολείπειν ο θεός Αντώνιον »με ένα άλλο, όπως ορίζεται παρακάτω, ως προς τα πρόσωπα, την υποβλητικότητα και κυρίως τη στάση ζωής που προβάλλουν. Θα καταγράψει στη συνέχεια τα συμπεράσματά της σε 2-3 παραγράφους θέτοντας και τον αντίστοιχο τίτλο.
Ομάδα Α : «Απολείπειν ο θεός Αντώνιον »και «Ιθάκη»
Ομάδα Β: «Απολείπειν ο θεός Αντώνιον »και«Όσο μπορείς »
Ομάδα Γ: «Απολείπειν ο θεός Αντώνιον »και« Μάρτιαι Ειδοί ».
Ομάδα Δ: «Απολείπειν ο θεός Αντώνιον » και «Τρώες ».
Ομάδα Ε: «Απολείπειν ο θεός Αντώνιον » και « Τελειωμένα »
Στη συνέχεια ανεβάστε το κείμενο σας στο wiki.της τάξης.
Μπορείτε επίσης να επιλέξετε το σύνδεσμο http://latistor.blogspot.com/ ,στα περιεχόμενα αναζητήστε το κείμενο Κ.Π.Καβάφης «Απολείπειν ο θεός Αντώνιον » και να διαβάσετε μία φιλολογική ανάλυση του ποιήματος Μπορείτε να αντλήσετε στοιχεία που θα συμπληρώνουν/θα διευρύνουν τη δική σας αντίληψη για το ποίημα.
Στην ίδια διεύθυνση μπορείτε να διαβάσετε το κείμενο « Η Αλεξάνδρεια στα ποιήματα του Κ.Καβάφη »
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 4
(κοινό για όλες τις ομάδες)
ΦΑΣΗ ΤΡΙΤΗ :Ο ΠΟΙΗΤΗΣ ΚΑΒΑΦΗΣ , ΤΟ ΠΟΙΗΜΑ ΚΑΙ….ΕΜΕΙΣ
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΜΑΘΗΤΩΝ:
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ:Δημιουργούμε την δική μας προσέγγιση/ερμηνεία του ποιήματος ,ατομική ή ομαδική,και την παρουσιάζουμε αρχικά στο wiki.της τάξης και στη συνέχεια στο εργαστήριο πληροφορικής ή στην βιβλιοθήκη του σχολείου.
1) Ένας φίλος ή μία φίλη έχει δώσει εξετάσεις σ’ ένα σημαντικό μάθημα/ τομέα και δεν «έχει πάει καλά». Εσείς γράφετε ένα ποίημα ή ένα πεζό κείμενο που του/της το αφιερώνετε, (αντλώντας και στοιχεία απ’ όσα συζητήσατε).
2) Προσπαθήστε να φανταστείτε σκηνοθετικά το ποίημα (θεατρικά – κινηματογραφικά-μουσικά-χορευτικά;) αξιοποιώντας τα στοιχεία που έχετε ήδη συγκεντρώσει και εκφραστείτε με μια δική σας παρουσίαση -ερμηνεία.
3) Με αφορμή το κείμενο και όσα επακολούθησαν…,δημιουργείστε ως ομάδες μια δική σας ψηφιακή παρουσίαση του ποιήματος εντάσσοντας σε αυτήν με χρήση υπερσυνδέσμων εικόνες ,στίχους, μουσική, απαγγελία του ποιήματος,θεατρικό /χορευτικό δρώμενο,ζωγραφική, φωτογραφίες, video.κ.λ.π. και παρουσιάστε τη δουλειά σας στην τάξη.
Μπορείτε να αξιοποιήσετε και τις παρακάτω διευθύνσεις
http://images.google.gr
http://www.flickir.com
www.kavafis.gr/archives/pictures/list.asp.
http://cavafis.compupress.gr/people.htm
http://cavafis.compupress.gr/index5.htm
http://cavafis.compupress.gr/index3.htm
http://nikoskaridis.blogspot.com/2010/03/blog-post_3606.html
