Το Minecraft είναι βιντεοπαιχνίδι sandbox που αναπτύσσεται από την Mojang Studios. Δημιουργήθηκε αρχικά από τον Σουηδό προγραμματιστή Μάρκους Πέρσον με την γλώσσα προγραμματισμού Java. Μετά από αρκετά ιδιωτικά βίντεο δοκιμών, εκδόθηκε πρώτη φορά στο δημόσιο διαδίκτυο τον Μάιο του 2009 και τον Νοέμβριο του 2011 εκδόθηκε η πλήρης έκδοση με τον Νοτς να υποχωρεί και τον Γενς “Γεμπ” Μπέργκενστεν να αναλαμβάνει την ανάπτυξη του παιχνιδιού. Tο βιντεοπαιχνίδι, μαζί με την Mojang, αγοράστηκε από την Microsoft για 2,5 δισεκατομμύρια δολάρια το 2014.
Η δημιουργικότητα του Minecraft αφήνει τους παίκτες να χτίσουν κατασκευές από κύβους με διάφορες υφές σε έναν τρισδιάστατο, αλγοριθμικά δημιουργημένο κόσμο. Άλλες δραστηριότητες στο παιχνίδι περιλαμβάνουν την εξερεύνηση, τη συλλογή των πόρων, την κατασκευή, και τις μάχες. Πολλαπλές λειτουργίες παιχνιδιού είναι διαθέσιμες, συμπεριλαμβανομένης της επιβίωσης με το όνομα “Survival Mode”, όπου ο παίκτης πρέπει να αποκτήσει πόρους για να χτίσει τον κόσμο και να διατηρήσει την υγεία του, μια δημιουργική λειτουργία ονόματι “Creative Mode” ή αλλιώς “Λειτουργία Δημιουργίας” όπου οι παίκτες έχουν απεριόριστους πόρους με τους οποίους μπορούν να χτίσουν και την ικανότητα να πετούν. Μια λειτουργία περιπέτειας (Adventure Mode), όπου οι παίκτες παίζουν προσαρμοσμένους χάρτες που δημιουργήθηκαν από άλλους παίκτες και μια λειτουργία θεατή (Spectator Mode) όπου οι παίχτες μπορούν να πετάξουν και να περνούν μέσα από τους κύβους, αλλά δεν μπορούν να τοποθετήσουν ή να καταστρέψουν κάποιο κύβο. Η Java έκδοση του παιχνιδιού είναι γνωστή για τα Mods τρίτων, τα οποία προσθέτουν διάφορα νέα στοιχεία, χαρακτήρες και αποστολές στο παιχνίδι. Κυκλοφόρησε επίσημα 18 Νοεμβρίου του 2011.
Το Minecraft εστιάζει στη δημιουργικότητα και την οικοδόμηση, επιτρέποντας στους παίκτες να χτίσουν κατασκευές από κύβους σε έναν τρισδιάστατο κόσμο. Το gameplay στην εμπορική κυκλοφορία του έχει δύο κύριες λειτουργίες: survival (επιβίωση), η οποία απαιτεί από τους παίκτες να αποκτήσουν πόρους και να διατηρήσουν την υγεία τους και creative (δημιουργική), όπου ο παίκτης έχει απεριόριστους πόρους, την ικανότητα να πετάει, και δεν χρειάζεται να ασχολείται με την ζωή ή το φαγητό. Ένας τρίτος τρόπος παιχνιδιού, που ονομάζεται hardcore (σκληροπυρηνικό), είναι ουσιαστικά ίδιος με την επιβίωση, αλλά η δυσκολία είναι στη σκληρότερη ρύθμιση και ο παίκτης δεν μπορεί να ξαναζωντανέψει σε κάποιο μέρος του χάρτη, αναγκάζοντας τον να διαγράψει τον κόσμο μετά τον θάνατο του. Αργότερα μπήκε η λειτουργία spectator (παρακολούθηση) όπου ο παίχτης είναι αόρατος, μπορεί να περνάει μέσα από τοίχους και να κοιτάει μέσα από άλλους παίκτες ή mobs. Δεν μπορεί να περπατήσει, παρά μόνο να πετάξει ή να βυθιστεί στο υπέδαφος και στους ωκεανούς. Τέλος υπάρχει ένας τελευταίος τρόπος παιχνιδιού που αποκαλείται adventure (περιπέτεια). Είναι ίδιο με την επιβίωση με την μόνη διαφορά πως ο παίχτης δεν μπορεί να σπάσει αντικείμενα, παρά μόνο να εξερευνήσει. Συνηθίζεται να το βλέπουμε σε συγκεκριμένους τροποποιημένους κόσμους από την κοινότητα του παιχνιδιού (π.χ. Toy Story Adventure Map).
Tο Minecraft είναι ένα sandbox παιχνίδι περιπέτειας χωρίς συγκεκριμένους στόχους που πρέπει να ολοκληρώσει ο παίχτης, δίνοντάς στους μια μεγάλη ελευθερία στο πως θα επιλέξουν να παίξουν το παιχνίδι. Ωστόσο, υπάρχει ένα προαιρετικό σύστημα επιτευγμάτων. Το παιχνίδι εξελίσσεται από προεπιλογή σε πρώτο πρόσωπο, αλλά οι παίκτες έχουν τη δυνατότητα να παίξουν και σε οπτική τρίτου προσώπου. Ο πυρήνας του gameplay περιστρέφεται γύρω από την οικοδόμηση και το σπάσιμο κύβων. Ο κόσμος του παιχνιδιού αποτελείται, ουσιαστικά, από 3D αντικείμενα (κυρίως κύβους αλλά και 2D sprites) που είναι διατεταγμένα σε ένα πλέγμα και αντιπροσωπεύουν διαφορετικά υλικά, όπως χώμα, πέτρα, διάφορα ορυκτά, νερό και δέντρα. Ενώ οι παίκτες μπορούν να κυκλοφορούν ελεύθερα σε όλο τον κόσμο, τα αντικείμενα μπορούν να τοποθετηθούν μόνο σε σταθερές θέσεις σε σχέση με το πλέγμα. Οι παίκτες μπορούν να συγκεντρώσουν αυτά τα τμήματα υλικού και να τα τοποθετούν κάπου αλλού, επιτρέποντας έτσι διάφορες κατασκευές.
Το παιχνίδι ξεκινά τοποθετώντας τους παίκτες στην επιφάνεια ενός φαινομενικά άπειρου κόσμου του παιχνιδιού. Οι παίκτες μπορούν να περπατήσουν κατά μήκος της περιοχής που αποτελείται από πεδιάδες, βουνά, δάση, σπήλαια και διάφορα υδάτινα μέρη. Ο κόσμος είναι επίσης χωρισμένος σε κλίματα που ποικίλουν από ερήμους, ζούγκλες και χιονισμένα τοπία. Το σύστημα χρόνου στο παιχνίδι ακολουθεί τον κύκλο ημέρας και νύχτας, με ένα πλήρη κύκλο διάρκειας 20 λεπτών πραγματικού χρόνου. Καθ’ όλη τη διάρκεια του παιχνιδιού, οι παίκτες αντιμετωπίζουν διάφορα NPC (non playable characters) γνωστά ως mobs, συμπεριλαμβανομένων ζώων, χωρικών και εχθρικών πλασμάτων. Κατά τη διάρκεια της ημέρας εμφανίζονται μη-εχθρικά ζώα, όπως αγελάδες, γουρούνια, κοτόπουλα κτλ. τα οποία μπορούν να κυνηγηθούν από τους παίχτες για τροφή ή υλικά κατασκευής, ή ακόμη και να τραφούν και να αναπαραχθούν από τον παίχτη. Κατά τη διάρκεια της νύχτας και στις σκοτεινές περιοχές, εμφανίζονται εχθρικά mobs, όπως αράχνες, σκελετοί, ζόμπι, μάγισσες, Άνθρωποι του Τελειωτή (Αγγλικά: Endermen, πλάσματα που έχουν τη δυνατότητα να τηλεμεταφέρονται, εμπνευσμένα από το μυθικό πλάσμα Slenderman) και Creeper (πλάσματα που όταν οι παίχτες είναι στο survival πλησιάζουν τους παίχτες και εκρήγνυνται δίπλα τους) αλλά και πολλά ακόμη.
Ο κόσμος του παιχνιδιού δημιουργείται διαδικαστικά όσο οι παίκτες τον εξερευνούν, χρησιμοποιώντας ένα seed που λαμβάνεται από το ρολόι του συστήματος κατά τη στιγμή της δημιουργίας του κόσμου, εκτός εάν οριστεί από τον παίκτη. Παρά το γεγονός ότι υπάρχουν όρια στην κατακόρυφη κίνηση πάνω και κάτω, το Minecraft επιτρέπει για ένα άπειρο μεγάλο κόσμο παιχνιδιού που πρόκειται να παραχθεί σε οριζόντιο επίπεδο, εκτός και ένα βρεθεί σε τεχνικά προβλήματα σε εξαιρετικά απομακρυσμένες περιοχές. Το παιχνίδι επιτυγχάνει αυτό μέσω διάσπασης των δεδομένων του κόσμου του παιχνιδιού σε μικρότερα τμήματα που ονομάζονται “chunks”, τα οποία δημιουργούνται ή φορτώνονται στη μνήμη μόνο όταν οι παίκτες βρίσκονται σε κοντινή απόσταση.