Ένας εννοιολογικός χάρτης χρησιμοποιείται για τη συλλογή, εξερεύνηση και ανταλλαγή πληροφορίας και γνώσης. Αποτελείται από κόμβους (nodes), κελιά (cells) που περιέχουν έννοιες, στοιχεία, ή ερωτήσεις, και συνδέσμους. Οι σύνδεσμοι φέρουν  τίτλο που εξηγεί τη σχέση ανάμεσα στους κόμβους και δείχνουν την κατεύθυνσή τους με βέλος που δείχνει την κατεύθυνση της σχέσης και μπορεί να διαβαστεί σαν μια πρόταση, π.χ.

Από Η δομή του σύμπαντος

ο χάρτης είναι από τη διεύθυνση:

http://web.archive.org/web/20060524112734/cmap.ihmc.us/Publications/ResearchPapers/TheoryCmaps/TheoryUnderlyingConceptMaps.htm

Οι εννοιολογικοί  χάρτες προσφέρουν κατανόηση σε ένα σώμα γνώσης,  εξερεύνηση, συλλογή και διαμοιρασμό νέας πληροφορίας  και διευκολύνουν το σχεδιασμό της δομής και τη συγγραφή γραπτών κειμένων, ιστοσελίδων, παρουσιάσεων με πολυμέσα, δυνατών λύσεων σε ένα πρόβλημα κλπ.

Αρχικά  γίνεται επιλογή και επικέντρωση σε ένα θέμα και μετά αναγνώριση σχετικών λέξεων ή φράσεων – κλειδιών. Οι έννοιες ιεραρχούνται από τις πιο αφηρημένες και περιεκτικές στις πιο συγκεκριμένες και ειδικές. Ομαδοποιούνται οι έννοιες που λειτουργούν σε παρόμοιο επίπεδο αφαίρεσης και αυτές που συσχετίζονται στενά και τακτοποιούνται  σε διαγραμματική παρουσίαση. Συνδέονται με γραμμές που φέρουν τίτλους με δηλώσεις.

Βασικές ερωτήσεις είναι: ποια είναι η κεντρική λέξη, έννοια, ερευνητική ερώτηση ή πρόβλημα γύρω από την οποία θα χτιστεί ο χάρτης; Ποιες είναι οι έννοιες, στοιχεία, περιγραφικές λέξεις ή αποκαλυπτικές ερωτήσεις που μπορώ να συνδέσω με την έννοια, το θέμα, την ερευνητική ερώτηση ή το πρόβλημα;

Προτείνεται η top-down προσέγγιση από το γενικό στο ειδικό ή η χρήση προσέγγισης χαλαρών συνδέσεων κόμβων που προκύπτουν από καταιγισμό ιδεών και μετά η ανάπτυξη συνδέσεων και σχέσεων. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν διαφορετικά χρώματα και σχήματα σε κόμβους και συνδέσμους για την αναγνώριση διαφορετικών τύπων πληροφορίας, ή τη διάκριση της παλιάς από τη νέα πληροφορία.  Επίσης μπορεί να χρησιμοποιηθεί το σχήμα του σύννεφου σε έναν κόμβο όταν πρόκειται για ερώτηση.

Χρήσιμη πηγή: http://olc.spsd.sk.ca/DE/PD/instr/strats/conceptmap/index.html

Για μεταφόρτωση του λογισμικού εννοιολογικής χαρτογράφησης, κλικ εδώ.