Η Ανεστραμμένη τάξη (Flipped classroom) είναι ένα σχετικά πρόσφατο διδακτικό μοντέλο διδασκαλίας. Πρωτοεμφανίστηκε στην Αμερική από τον Baker ο οποίος παρουσίασε το 2000 αυτό το μοντέλο διδασκαλίας σε ένα διεθνές συνέδριο για τη Διδασκαλία και τη Μάθηση με τίτλο: “The classroom flip: using web course management tools to become the guide by the side”. Αυτοί όμως που προχώρησαν στην εφαρμογή και προώθηση είναι ο Jonathan Bergmann και ο Aaron Sams, οι οποίοι σχετικά πρόσφατα (2012) δημοσίευσαν το βιβλίο τους “Flip Your Classroom: Reach Every Student in Every Class Every Day” που αποτελεί το πιο αξιόπιστο οδηγό για την εφαρμογή του μοντέλου στην τάξη. Επιπλέον ίδρυσαν και την κοινότητα Flipped Learning Network (FLN, 2014) που παρέχει σύγχρονη ενημέρωση και χρήσιμο υλικό σχετικά με την εφαρμογή του μοντέλου στην πράξη.
Τι κάνει με απλά λόγια: Ο εκπαιδευτικός αναθέτει το θεωρητικό κομμάτι του μαθήματος συνήθως μέσω ενός βίντεο στο σπίτι του μαθητή, το οποίο μελετάει με τον δικό του ρυθμό και με τη χρήση κάποιας ψηφιακής πλατφόρμας ο καθηγητής καταγράφει τις απαντήσεις-σχόλια και παίρνει ανατροφοδότηση πριν κάνει το μάθημα στην τάξη. Η διαφορά εδώ είναι ότι ¨φεύγουμε¨ από την μετωπική- δασκαλοκεντρική προσέγγιση στην τάξη και περνάμε σε ομαδοσυνεργατικές, βιωματικές δραστηριότητες όπου οι μαθητές μέσα στην τάξη λύνουν τις απορίες και εφαρμόζουν μεγαλύτερη εμβάθυνση σε αυτά που ήδη γνωρίζουν.
Για την υλοποίηση του μοντέλου, απαιτείται η χρήση μιας πλατφόρμας online εκπαίδευσης (βλέπε επιμονή για e–me πρωτίστως και για e–class) και εδώ έρχεται η εξ αποστάσεως συμβολή της τεχνολογίας. Ο λόγος που επιλέγεται το μοντέλο αυτό είναι ότι η Ανεστραμμένη τάξη απελευθερώνει πολύτιμο χρόνο για την κατάκτηση της γνώσης μέσω επίλυσης προβλημάτων, και αλληλεπίδρασης των μαθητών μεταξύ τους, με το δάσκαλο, και με το γνωστικό αντικείμενο. Η χρήση του βίντεο ή άλλου ψηφιακού υλικού εκτός της τάξης από μόνο του δεν αρκεί για να συμβεί κάτι διαφορετικό μέσα στην τάξη. Η έμφαση πρέπει να δοθεί στο ότι οι μαθητές γίνονται ενεργό μέρος της ίδιας της μάθησής τους, παρά αντικείμενα διδασκαλίας.
Τα χαρακτηριστικά της «Ανεστραμμένης τάξης»
Η «Ανεστραμμένη τάξη» FLIP – στηρίζεται σε τέσσερις πυλώνες (Pearson’s School Achievement Services, 2013). Αυτοί είναι:
F: (Flexible Environment) Ευέλικτο περιβάλλον. Η ανεστραμμένη μάθηση απαιτεί ευέλικτο περιβάλλον. Σε ένα ευέλικτο περιβάλλον μάθησης, ο δάσκαλος ενθαρρύνει, υποστηρίζει, παρακολουθεί τις δραστηριότητες μάθησης και αναπτύσσει ένα περισσότερο συμβουλευτικό/εμψυχωτικό ρόλο.
L: (Learning Culture) Μαθησιακή κουλτούρα. Στην «Ανεστραμμένη τάξη» οι μαθητές θεωρούνται ενεργοί μαθητευόμενοι “active learners” και οι δάσκαλοι επόπτες, διευκολυντές “facilitators” διαθέσιμοι όταν τους χρειάζονται οι μαθητές. Με αυτόν τον τρόπο ενισχύεται η αυτονομία του μαθητή. Ο μαθητής ωθείται να αναγνωρίζει τις ανάγκες του, να θέτει στόχους, να αναγνωρίζει πηγές μάθησης και να αξιολογεί το βαθμό επίτευξης των μαθησιακών του στόχων
I: (Intentional Content) Στοχευμένο περιεχόμενο. Το υλικό που δίνεται για μελέτη στους μαθητές είναι από πριν καθορισμένο. Οι μαθητές δεν αφήνονται στο χάος του διαδικτύου να ανακαλύψουν τις πηγές τους. Ο εκπαιδευτικός έχει επιλέξει το διδακτικό υλικό που θα μεγιστοποιήσει την εννοιολογική κατανόηση του θέματος από τους μαθητές του. Το υλικό δίνεται για μελέτη στο σπίτι με τη μορφή συνήθως μικρών βίντεο, ώστε να αξιοποιείται ο χρόνος στην τάξη για συνεργατικές δραστηριότητες εμβάθυνσης, εξάσκησης και εμπέδωσης.
P: (Professional Educator) Εκπαιδευτικοί με επαγγελματικά προσόντα. Ο εκπαιδευτικός προκειμένου να εφαρμόσει το παραπάνω μοντέλο χρειάζεται να είναι εφοδιασμένος με περισσότερα προσόντα και δεξιότητες σε σχέση με τον εκπαιδευτικό της παραδοσιακής τάξης. Εκτός από το χειρισμό των νέων τεχνολογιών ώστε να δημιουργεί ο ίδιος το υλικό αξιοποιώντας προγράμματα καταγραφής ή να επιλέγει βίντεο από αποθετήρια εκπαιδευτικού υλικού και να διαμοιράζει το υλικό, είναι απαραίτητο να μπορεί να αξιοποιεί κατάλληλα το χρόνο μέσα στην τάξη ώστε να προάγει την κριτική σκέψη των μαθητών μέσα από τη συνεργασία και την κοινωνική αλληλεπίδραση. Ωστόσο, ενώ ο ρόλος του παραμένει πολύ σημαντικός, η παρουσία του είναι λιγότερο αισθητή στην αντεστραμμένη από ότι στην παραδοσιακή τάξη.
Ακούγεται ενδιαφέρουσα μέθοδος, είναι όμως έτσι;
Ας δούμε μερικά από τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα που προκύπτουν:
Μερικά από τα πλεονεκτήματα είναι:
- Η μεταφορά διδακτικών θεμάτων έξω από την τάξη
- Η ενεργός συμμετοχή των μαθητών,
- Η αλληλεπίδραση του μαθητή και του δασκάλου,
- Η παροχή κινήτρων και η αλληλεπίδραση των μελών της τάξης
Μερικά από τα μειονεκτήματα είναι:
- Η έλλειψη πρόσβασης των μαθητών- εκπαιδευτικών στο διαδίκτυο και τεχνολογικά μέσα
- Η τεχνολογική κατάρτιση των εκπαιδευτικών
- Θέματα διαχείρισης χρόνου, εκπαίδευσης και υποστήριξης
- Πεπαλαιωμένες αντιλήψεις των εκπαιδευτικών
Επίλογος
Κάθε τι καινούργιο είναι λογικό να δημιουργεί επιφυλάξεις, δισταγμούς και απορίες σχετικά με το κατά πόσο μπορεί να έχει εφαρμογή στην Ελληνική πραγματικότητα. Βασικές ελλείψεις σε τεχνολογική υποδομή σε πολλά σχολεία, έλλειψη ουσιαστικής κεντρικής επιμόρφωσης και αλλαγή νοοτροπίας των εκπαιδευτικών είναι μερικά από τα εμπόδια που πρέπει να υπερκεραστούν. Η Ανεστραμμένη τάξη σαφώς και δεν είναι πανάκεια μπορεί όμως να εφαρμοστεί συμπληρωματικά με άλλες μαθητοκεντρικές διδασκαλίες και περισσότερο συμπληρωματικά θα έλεγα ως συμπληρωματική μέθοδος στην εξ αποστάσεως εκπαίδευσης που τόσο μας απασχολεί το τελευταίο διάστημα.
Πηγές
- Baker, J. W. (2000). The” classroom flip”: Using web course management tools to become the guide by the side. In: Selected Papers from the 11th International Conference on College Teaching and Learning, Florida Community College at Jacksonville, pp. 9-17.
- ↑Hantla, Bryce F. (2014-05). «Book Review: Flip your classroom: Reach every student in every class every day.». Christian Education Journal: Research on Educational Ministry 11 (1): 183–188. doi:1177/073989131401100120. ISSN 0739-8913.
- ↑Moore, Matthew T. «Home_Page». Flipped Learning Network Hub (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Ιουνίου 2021.
- ↑«A review of flipped learning. Flipped Learning Network» (PDF).
- https://el.wikipedia.org/wiki/Ανεστραμμένη_τάξη
Αυτή η εργασία έχει άδεια χρήσης Creative Commons -Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή4.0.