ΑΡΧΑΙΩΝ ΓΝΩΜΕΣ

τα σπουδαία πράγματα υλοποιούνται μόνο μέσα από μεγάλους κινδύνους
μεγάλα γάρ πρήγματα μεγάλοισι κινδύνοισι ἐθέλει καταιρέεσθαι

Πώς μπορεί να είναι σίγουρος ποτέ ένας άνθρωπος; Μου φαίνεται καθόλου. Εκείνοι που κερδίζουν συνήθως είναι αυτοί που αναλαμβάνουν δράση και όχι οι άτολμοι
Εἰδέναι δέ ἄνθρωπον ἐόντα κῶς χρή το βέβαιον; Δοκέω μέν οὐδαμῶς. Τοῖσι τοίνυν βουλομένοισι ποιέειν ὡς τό ἐπίπαν φιλέει γίνεσθαι τά κέρδεα, τοῖσι δέ ἐπιλεγομένοισί τε πάντα καί ὀκνέουσι οὐ μάλα ἐθέλει

αν αμφισβητείς κάθε τι που σου λέει ο άλλος χωρίς εσύ να αντιπροτείνεις κάτι διαφορετικό, τότε είναι πολύ πιθανό να σφάλλεις το ίδιο όπως και ο άλλος· και οι δυο σφάλλετε στον ίδιο βαθμό
εἰ δέ ἐρίζων πρός πᾶν τό λεγόμενον μή τό βέβαιον ἀποδέξεις, σφάλλεσθαι ὀφείλεις ἐν αὐτοῖσι ὁμοίως και ὁ ὑπεναντία τούτοισι λέξας· τοῦτο μέν νυν ἐπ᾿ ἴσης ἔχει

αν, καταστρώνοντας ένα σχέδιο, ζύγιζες πάντα κάθε πιθανότητα, δεν θα έκανες τίποτα
εἰ γάρ δή βούλοιο ἐπί τῷ αἰεί ἐπεσφερομένῳ πρήγματι τό πᾶν ομοίως ἐπιλέγεσθαι, ποιήσειας ἄν οὐδαμά οὐδέν

ο καλύτερος άντρας είναι εκείνος που, πριν δράσει, καταστρώνει με προσοχή τα σχέδιά του παίρνοντας τα κατάλληλα μέτρα, και, όταν έρθει η κατάλληλη στιγμή, ενεργεί τολμηρά
ἀνήρ δέ οὕτω ἄν εἴη ἄριστος, εἰ βουλευόμενος μέν ἀρρωδέοι, πᾶν ἐπιλεγόμενος πείσεσθαι χρῆμα, ἐν δέ τῷ ἔργῳ θρασύς εἴη

οι συμφορές εξουσιάζουν τους ανθρώπους και όχι οι άνθρωποι τις συμφορές (οι άνθρωποι δηλαδή βρίσκονται στο έλεος των περιστάσεων)
αἱ συμφοραί τῶν ἀνθρώπων ἄρχουσι και οὐκί ὤνθρωποι τῶν συμφορέων

Αν και η ζωή είναι σύντομη, δεν υπάρχει πουθενά στον κόσμο άνθρωπος που να είναι αρκετά ευτυχισμένος, ώστε να μην έχει ευχηθεί -και όχι μόνο μία, αλλά πολλές φορές – να πεθάνει παρά να ζει. Γιατί και οι συμφορές και οι αρρώστιες που βρίσκουν τους ανθρώπους κάνουν τη ζωή, παρ᾿ ότι είναι σύντομη, να μας φαίνεται ανυπόφορα μακριά. Έτσι, από τη μια ο θάνατος, επειδή η ζωή είναι ανυπόφορη, έχει γίνει καταφύγιο για τον άνθρωπο, ενώ από την άλλη ο θεός, που μας έδωσε μια γεύση γλύκας αυτού του κόσμου, παρουσιάζεται πολύ φθονερός
Ἐν γάρ οὕτω βραχέι βίῳ οὐδείς οὕτω ἄνθρωπος ἐών ευδαίμων πέφυκε, οὔτε τούτων οὔτε τῶν ἄλλων, τῷ οὐ παραστήσεται πολλάκις καί οὐκί ἅπαξ τεθνάναι βούλεσθαι μᾶλλον ἤ ζώειν. Αἵ τε γάρ συμφοραί προσπίπτουσαι και αἱ νοῦσοι συνταράσσουσαι και βραχύν ἐόντα μακρόν δοκέειν εἶναι ποιεῦσι τόν βίον. Οὕτω ὁ μέν θάνατος μοχθηρῆς ἐούσης τῆς ζόης καταφυγή αἱρετωτάτη τῷ ἀνθρώπῳ γέγονε· ὁ δέ θεός γλυκύν γεύσας τόν αἰώνα φθονερός ἐν αὐτῷ εὑρίσκεται ἐών

Μέσα από τα αυτιά του ανθρώπου μπορεί κάποιος να προκαλέσει οργή, αφού, αν ακούει καλά πράγματα, ευχαριστιέται, ενώ, αν ακούει άσχημα, αγανακτεί
ἐν τοῖσι ὠσί τῶν ἀνθρώπων οἰκέει ὁ θυμός, ὅς χρηστά μέν ἀκούσας τέρψιος ἐμπιπλέει τό σῶμα, ὑπεναντία δέ τούτοισι ἀκούσας ἀνοιδέεει

Η συκοφαντία είναι το χειρότερο πράγμα· αυτοί που αδικούν είναι δύο, ενώ είναι ένας αυτός που αδικείται. Γιατί ο συκοφάντης αδικεί κατηγορώντας κάποιον πίσω από την πλάτη του, ενώ αυτός που ακούει το συκοφάντη αδικεί επίσης, αφού αποδέχεται τα λόγια του συκοφάντη χωρίς πριν να προσπαθήσει να εξακριβώσει αν αληθεύουν· αυτός δε που συκοφαντείται αδικείται και από τους δύο, συκοφαντημένος από τα λόγια του ενός και επειδή θεωρείται κακός από τον άλλο
Διαβολή γάρ ἐστι δεινότατον, ἐν τῇ δύο μέν εἰσι οἱ ἀδικέοντες, εἷς δέ ὁ ἀδικεόμενος. Ὁ μέν γάρ διαβάλλων ἀδικέει οὐ παρεόντος κατηγορέων, ὁ δέ ἀδικέει ἀναπειθόμενος πρίν ἤ ἀτρεκέως ἐκμάθῃ· ὁ δέ δή ἀπεών τοῦ λόγου τάδε ἐν αὐτοῖσι ἀδικέεται, διαβληθείς τε ὑπό τοῦ ἑτέρου καί νομισθείς πρός τοῦ ἑτέρου κακός εἶναι

Η βιασύνη γεννά κάθε αποτυχία, και η αποτυχία φέρνει μεγάλες συμφορές· αντίθετα στην προσμονή βρίσκεται το κέρδος, που ακόμη κι αν δε φαίνεται από την αρχή, θα φανερωθεί την κατάλληλη στιγμή
Ἐπειχθῆναι μέν νυν πᾶν πρῆγμα τίκτει σφάλματα, ἐκ τῶν ζημίαι μεγάλαι φιλέουσι γίνεσθαι· ἐν δέ τῷ ἐπισχεῖν ἔνεστι ἀγαθά, εἰ μή παραυτίκα δοκέοντα εἶναι, ἀλλ᾿ ἀνά χρόνον ἐξεύρει τις ἄν

Γιατί δεν αφήνει άλλον ο θεός να περηφανεύεται παρά μόνο τον εαυτό του
Οὐ γάρ ἐᾷ φρονέειν μέγα ὁ θεός ἄλλον ἤ ἑωυτόν

Βλέπεις ότι απ᾿ όλα τα πλάσματα ο θεός χτυπά με κεραυνό αυτά που υπερέχουν, από φθόνο για τη μεγαλοπρέπειά τους, ενώ τα μικρά δεν τα πειράζει, γιατί δεν τον ενοχλούν· βλέπεις ότι οι κεραυνοί χτυπούν πάντα τα μεγάλα κτίρια και τα ψηλά δέντρα. Γιατί αρέσει στο θεό να ταπεινώνει αυτούς που ξεχωρίζουν
Ὁρᾷς τά ὑπερέχοντα ζῷα ὡς κεραυνοῖ ὁ θεός οὐδέ ἐᾷ φαντάζεσθαι, τά δέ σμικρά οὐδέν μιν κνίζει· ὁρᾷς δέ ὡς ἐς οικήματα τά μέγιστα αἰεί καί δένδρεα τά τοιαῦτα ἀποσκήπτει τά βέλεα. Φίλέει γάρ ὁ θεός τά ὑπερέχοντα πάντα κολούειν

το να προετοιμάζει κανείς με σοβαρότητα και σύνεση τα σχέδιά του είναι μεγάλο κέρδος· γιατί ακόμη κι αν τα πράγματα στραφούν εναντίον του, έχει τουλάχιστον την ικανοποίηση ότι απέτυχε λόγω τύχης και όχι δικού του σφάλματος·
Τό γάρ εὖ βουλεύεσθαι κέρδος μέγιστον εὑρίσκω ἑόν· εἰ γάρ καί ἐναντιωθῆναί τι θέλει, βεβούλευται μέν οὐδέν ἧσσον εὖ, ἕσσωται δέ ὑπό τῆς τύχης τό βούλευμα

η απληστία μπορεί να σε οδηγήσει σε μεγάλο κακό
κακόν εἴη τό πολλῶν ἐπιθυμέειν

το να ακούει κάποιος συμβουλές είναι χαρακτηριστικό σοφού ανθρώπου
φρονέειν τε εὖ καί τῷ λέγοντι χρηστά ἐθέλειν πείθεσθαι