Αρχεία για ΘΕΟΛΟΓΙΑ

ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ -ΚΟΛΑΣΗ

25 Απριλίου 2014

  Σύμφωνα με τους Πατέρες της Εκκλησίας, ο Παράδεισος και η κόλαση είναι σίγουρα τόποι.  Αυτοί οι τόποι δεν βρίσκονται μέσα στις «συντεταγμένες» του δικού μας χωρο-χρονικού συστήματος.


Θα μπορούσαμε να πούμε πως είναι σε μια άλλη διάσταση.
Πέραν της γενικής γνώσης ότι ο Παράδεισος και η κόλαση είναι όντως «τόποι», αλλά όχι τόποι αυτού του κόσμου, του δικού μας χωρο-χρονικού συστήματος, δεν χρειάζεται να επιζητούμε από περιέργεια να γνωρίζουμε κάτι περισσότερο. 

Υπάρχουν μόνον ενδείξεις, ή τουλάχιστον κάποια στοιχεία, που υποδηλώνουν  αυτήν την άλλου είδους πραγματικότητα.
Η ορθόδοξη Θεολογία όταν κάνει λόγο για τον παράδεισο, εννοεί την τελική είσοδο στη δόξα της βασιλείας του Θεού, όπου υπό τον συνεχή φωτισμό θα υπάρχει η αγαπητική κοινωνία των ψυχών διαμέσου της θέας του Θεού.
Σε αντίθεση, η άλλη πλευρά αδυνατεί να δει τον Θεό, και επομένως οι ψυχές στερούνται την θέα του Θεού . Κι αυτό το πράγμα, λέει ο Μ. Βασίλειος , είναι μεγάλη στέρηση και ανεπανόρθωτη ζημιά, που μπορούμε να την καταλάβουμε , αν αναλογιστούμε απλώς τι χάνει εδώ ο τυφλός που δεν βλέπει τον ήλιο. 

  Η κόλαση είναι ακοινωνησία τόσο σε σχέση με το Θεό, όσο και σε σχέση με τους άλλους.

  Συγκλονιστική είναι μια διήγηση του γέροντα Μακαρίου, ο οποίος χτυπάει με το μπαστούνι του, καθώς βαδίζει στην έρημο, το πεταμένο κρανίο ενός ανθρώπου που η ψυχή του βρίσκεται στην κόλαση.  


  Και αμέσως  η ψυχή του αισθάνεται την επαφή με τον άγιο  και τον παρακαλεί να την ανακουφίσει.
  Στην ερώτηση του γέροντα προς την ψυχή του κολασμένου, ποια είναι η κατάσταση τους εκεί στην κόλαση, ο κολασμένος του λέει πως το πρόσωπο του καθενός είναι κολλημένο στη ράχη του άλλου , και δεν μπορεί κανένας να αντικρίσει τα πρόσωπα των άλλων.
  Τον παρακαλάει να προσευχηθεί, για να μπορέσουν να δουν λιγάκι το πρόσωπο του διπλανού τους.
Τέλεια ακοινωνησία  είναι η κατάσταση της κόλασης.

  Τέτοιες συμβολικές διηγήσεις όπως αυτή του γέροντα Μακάριου εκφράζουν το βαθύ θεολογικό περιεχόμενο της ορθόδοξης διδασκαλίας για την κόλαση και τον παράδεισο.

O ΕΚΔΙΚΗΤΗΣ ΘΕΟΣ….

23 Φεβρουαρίου 2014
telikh-krisi

Η αντίληψη για τον Θεό ως εκδικητή και τιμωρό είναι η πιο φριχτή απ όλες…
 Ο Θεός δεν εκδικείται και δεν τιμωρεί ποτέ και κανέναν. 


Αυτά που χαρακτηρίζονται «ως τιμωρίες» δεν είναι παρά αναπόφευκτες συνέπειες κακών επιλογών μας. 
Ο Θεός μόνον αγαπά, θεραπεύει και δίνει ζωή.
Στην ορθόδοξη θεολογία η αμαρτία και το κακό είναι νοσηρές καταστάσεις της φύσης και της βούλησης, η σωτηρία δε, είναι θεραπεία, κάθαρση, φωτισμός, τελείωση σε μιαν ασταμάτητη πορεία.
Η μετάνοια μετά θάνατον δεν είναι αδύνατη γιατί την απαγορεύει μια τάξη δικαίου, αλλά γιατί η ύπαρξη μένει στην αμετανοησία, την σκλήρυνση και την πώρωση. 
Σε περίπτωση που υπήρχε μετάνοια , ο Θεός δεν θα μπορούσε να την απορρίψει..
Οι κολασμένοι δεν μπορούν να επικοινωνήσουν με το Θεό φιλικά και ερωτικά.
Παράδεισος και κόλαση νοούνται ως καταστάσεις μέσα στην ίδια τη θεία δόξα. 

Στατικές είναι οι κολασμένες υπάρξεις, ενώ οι φίλοι του Θεού οδεύουν το πέλαγος της θείας χαράς, της μακαριότητας και της τελείωσης. 
Αυτό το νόημα έχει η μνήμη των νεκρών και η δέηση για τους κεκοιμημένους. 
Η θεία αγάπη να τους τάξει στη δόξα και όχι στην στάσιμη αγνωσία τους προορισμού τους. 
Γι αυτό και η μνήμη των νεκρών και οι δεήσεις γίνονται για την πρόοδο και τη βελτίωση των ψυχών.

(Νικόλαος Ματσούκας, καθηγητής Δογματικής στο Παν/μιο Θεσ/νίκης)
(Με αφορμή τη σημερινή παραβολή της Τελικής Κρίσης)


Οι θρήσκοι άνθρωποι είναι το πιο επικίνδυνο είδος μέσα στην Εκκλησία…..(Λεμεσού Αθανάσιος)

12 Φεβρουαρίου 2014
lemesou-20athanasios
Αυτοί οι άνθρωποι να ξέρετε, αυτοί οι άνθρωποι,  οι θρήσκοι άνθρωποι είναι το πιο επικίνδυνο είδος μέσα στην εκκλησία
1.Αυτοί οι θρήσκοι άνθρωποι είναι επικίνδυνοι. Ο Θεός να μας φυλάει απ’αυτούς. Έλεγε ένας αγιορείτης όταν έκαμνα μία φορά λειτουργία και λέγαμε «Κύριε σώσον τους ευσεβείς» λέει αστειευόμενος «Κύριε σωσον ημάς από τους ευσεβείς» δηλαδή ο Θεός να σε φυλάει από τους θρήσκους ανθρώπους,διότι θρήσκος άνθρωπος σημαίνει μία προσωπικότης διεστραμμένη η οποία ουδέποτε είχε προσωπική σχέση με τον Θεό.

Απλώς μόνον κάμνει τα καθήκοντα της απέναντί Του, αλλά καμιά σοβαρή σχέση δεν είχε για αυτό και ο Θεός δεν λέει αυτόν τον άνθρωπο τίποτε. Και σας ομολογώ και εγώ από την πείρα μου ότι δεν είδα χειρότερους εχθρούς της εκκλησίας από τους θρήσκους ανθρώπους. 

Όταν παιδιά θρήσκων ανθρώπων που μεσ’ την εκκλησία η και παπάδων ακόμα και θεολόγων και ανθρώπων που κάνουν τους θρήσκους και τους πολλούς εδοκίμασαν τα παιδιά τους να γίνουν μοναχοί η ιερείς αυτοί οι άνθρωποι έγιναν χειρότεροι και από δαίμονες. Εξανέστησαν εναντίον των πάντων. Έγιναν οι χειρότεροι εχθροί των ανθρώπων.

 Θυμάμαι γονείς που έφερναν τα παιδιά τους εις τις ομιλίες και όταν το παιδί τους κάποια στιγμή έκαμε ένα βήμα παραπάνω έγιναν οι χειρότεροι άνθρωποι που έλεγαν τα χειρότερα λόγια. 
 Και εγώ τους λέω:  Mά εσύ έφερες το παιδί σου στην ομιλία, δεν το έφερα εγώ.  Και μία φόρα είπα σε έναν πατέρα όταν έβλεπα ότι η κόρη του ,τέλος πάντων, είχε ζήλο στην εκκλησία του λέω: Κοίταξε μην την ξαναφέρεις στην ομιλία. Μην την ξαναφέρεις να της μιλήσω διότι η κόρη σου θα γίνει μοναχή και αύριο θα σου φταίω εγώ.  Όχι πάτερ μου, αλλοίμονο, εμείς σε λατρεύουμε. Και έγινε η κόρη του μοναχή εφτά χρόνια και δεν μου μιλά ακόμα.

Άνθρωποι που δεν έχαναν ομιλία, έτσι,  δεν έχαναν ομιλία. Ήταν πάντοτε οι πρώτοι. Ομιλίες, αγρυπνίες, βιβλία, ξέρω ‘γω τα πάντα. Και έφερναν και τα παιδιά τους και όταν ήρθεν η ώρα που το παιδί τους μέσα στην ελευθερία του, τέλος πάντων, αποφάσισε έναν δικό του δρόμο τότε οι άνθρωποι αυτοί έγιναν τελείως στο αντίθετο στρατόπεδο και απέδειξαν ότι για αυτούς ο Χριστός δεν είχε μιλήσει ποτέ μες την δική τους την καρδιά. Απλώς ήταν θρήσκοι άνθρωποι. 
Για αυτό οι θρήσκοι άνθρωποι είναι το πιο δύσκολο είδος μεσ’ την εκκλησία. Γιατί ξέρετε κάτι . Αυτοί οι άνθρωποι καμιά φορά δεν θα θεραπευθούν. Γιατί νομίζουν ότι είναι κοντά στον Θεό. Ενώ οι αμαρτωλοί, ξέρω  γῶ, οι χαμένοι ας πούμε, έτσι, αυτοί ξέρουν ότι είναι αμαρτωλοί. Για αυτό ο Χριστός είπε ότι οι τελώνες και οι πόρνες θα παν στην Βασιλεία του Θεού, ενώ είπε στους Φαρισαίους: Εσείς, εσείς που είσαστε θρήσκοι δεν θα πάτε ποτέ στην Βασιλεία του Θεού. Γιατί ουδέποτε ο λόγος του Θεού άλλαξε την καρδιά τους. Απλώς αρκούνταν στην τήρηση των θρησκευτικών τύπων.



Έτσι λοιπόν εμείς ας προσέξουμε τον εαυτόν μας να καταλάβομε ότι η εκκλησία είναι ένα νοσοκομείο που μας θεραπεύει μας κάνει να αγαπούμε τον Χριστόν  και η αγάπη του Χριστού είναι μία φλόγα που ανάβει μεσ’ την καρδιά μας και να εξετάζομε τον εαυτό μας εάν βρισκόμαστε στην αγάπη του Θεού. Εάν βλέπομε μέσα μας όλες αυτές τις κακίες και τις ανιδιοτέλειες και τις πονηρίες τότε πρέπει να ανησυχούμε.  Γιατί δεν είναι δυνατό ο Χριστός να είναι μέσα στην καρδιά μας και να ‘μαστε γεμάτοι ξύδι.

Πως είναι δυνατό να προσεύχεσαι και να είσαι γεμάτος χολή εναντίον του άλλου ανθρώπου. Πως είναι δυνατό να διαβάζεις το ευαγγέλιο και να μην δέχεσαι τον αδερφό σου. Πως είναι δυνατό να λες έχω τόσα χρόνια στην εκκλησία, έχω τόσα χρόνια που ‘μαι μοναχός κληρικός η οτιδήποτε και όμως το άλφα της πνευματικής ζωής που ‘ναι η αγάπη. Που ‘ναι το νά  υπομένεις τον αδερφό σου, να κάνεις λίγο υπομονή με το να μην το δέχεσαι σημαίνει τίποτα δεν έκαμες. Τίποτα απολύτως τίποτα. Τίποτα απολύτως. Εδώ ο Χριστός έφτασε στο σημείο να πει για τις παρθένες εκείνες ότι δεν είχε καμιά σχέση μαζί τους. Τους πέταξε έξω από τον νυμφώνα παρ’ όλα που ‘χαν όλες τις αρετές γιατί δεν είχαν την αγάπη. Διότι ήθελε να τους πει ότι μπορεί να έχετε αρετές εξωτερικές , μπορεί να μείνατε παρθένες, μπορεί να κάματε χίλια πράματα αλλά δεν κατορθώσατε την ουσία αυτού που είχε σημασία απ’ όλα. Εάν αυτό δεν το καταφέρεις τι τα θέλεις τα άλλα όλα; Τι τα θέλω εγώ τώρα αν τρώω λάδι σήμερα και δεν τρώω λάδι. Μπορεί να μην τρώω λάδι ,ας πούμε και να τρώω τον αδερφό μου από το πρωί ως τη νύχτα.

Έλεγαν εις το Άγιο Όρος λέει μην ρωτάς αν τρώω ψάρι. Τον ψαρά να μην φαείς και ψάρι φάε. Η τον λαδά να μην φαείς και φάε μία σταξιά λάδι. 
Το να φάεις τον άλλον από την γλώσσα είναι πολύ χειρότερο από το να φας μία κουταλιά λάδι. Και όμως στέκομεν εκεί . Τρώμε λάδι, δεν τρώμε λάδι, τρώμε ψάρι, δεν τρώμε ψάρι. Ξέρω ‘γω βούτηξε το κουτάλι στο άλλο φαγί και μπορεί να τσακωθούμε εκεί, να σκοτωθούμε με τον άλλον άνθρωπο γιατί εβούτηξε το κουτάλι προηγουμένως σε έναν άλλο φαΐ. Καταλαβαίνετε πόσο γελοία είναι ετούτα τα πράγματα και μας κοροϊδεύουν και οι δαίμονες αλλά και οι άνθρωποι που είναι εκτός εκκλησίας. Και όταν μπαίνουν κοντά μας αντί να βλέπουν τους ανθρώπους της εκκλησίας μεταμορφωμένους σε Χριστό Ιησού, να ‘ναι γλυκύς άνθρωποι και νά’ναί ώριμοι άνθρωποι, ισορροπημένοι, ολοκληρωμένοι άνθρωποι, άνθρωποι γεμάτοι αρμονίας ας πούμε μέσα τους μας βλέπουν δυστυχώς με όλα αυτά τα πάθη μας και όλες εκείνες τις ξινίλες μας και λένε:  E, να γίνω έτσι;  Καλύτερα να μου λείπει.

Εσύ που πας στην εκκλησία τι σε ωφέλησε η εκκλησία; Όπως λέγαμε χτες πήγες στα προσκυνήματα,  είδες τους πατέρες, είδες τα άγια λείψανα, είδες το Άγιον Όρος, την Παναγία της Τήνου όλα αυτά πήγαμε, ήρθαμε. Ποιό το όφελος τελικά από όλα αυτά τα πράγματα; Μεταμορφώθηκε η καρδιά μας;  Γίναμε πιο ταπεινοί άνθρωποι; Γίναμε πιο γλυκύς άνθρωποι; Γίναμε πιο πραείς άνθρωποι εις το σπίτι μας εις την οικογένειά μας στο μοναστήρι μας; Ξέρω ‘γω εκεί που εργαζόμαστε. Αυτό έχει σημασία. Εάν δεν τα καταφέραμε αυτά τα πράγματα τουλάχιστον ας γίνομεν ταπεινοί.  Μέσα από την μετάνοια. Ας γίνομαι ταπεινοί. Εάν ούτε και αυτό το καταφέραμε τότε είμαστε άξιοι πολλών δακρύων, έτσι. Είμαστε για κλάματα. Διότι δυστυχώς ο χρόνος περνά και χάνεται και εμείς μετρούμε χρόνια.

Έλεγε ο γέρων Παίσιος όταν τον ρωτούσαν: Γέροντα πόσα χρόνια έχεις εσύ στο Άγιο Όρος;  Λέει:  Εγώ ήρθα την ίδια χρονιά που ήρθε το μουλάρι του γείτονα. Ο γείτονας του ο γερό-Ζήτος είχε ένα μουλάρι και ξέρετε στο Άγιο Όρος κάθε κελί έχει και ένα ζώο, ένα μουλάρι  που κουβαλούν τα πράγματά τους. Ε, το ζώο αυτό ζει πολλά χρόνια δεν αγοράζεις κάθε μέρα μουλάρια, είναι ακριβά. Λοιπόν, την χρονιά που ήρθα εγώ λέει στο Άγιο Όρος αγόρασε και ο γείτονας το μουλάρι του. Έχομε τα ίδια χρόνια στο Άγιο Όρος, αλλά το καημένο εκείνο έμεινε μουλάρι και εγώ το ίδιο έμεινα. Δεν άλλαξα. Λοιπόν λέμε πολλές φορές εγώ έχω σαράντα χρόνια και το λέμε εμείς οι παπάδες και οι καλόγεροι αυτά τα πράγματα. Έχω σαράντα χρόνια στο μοναστήρι. Μα τα χρόνια είναι εις βάρος σου.

Ο Θεός θα σου πει: Σαράντα χρόνια και ακόμα δεν κατάφερες να γίνεις τίποτα; Έχεις σαράντα χρόνια ακόμα θυμώνεις, ακόμα κατακρίνεις, ακόμα αντιλογείς, ακόμα αντιστασαι, ακόμα δεν υποτάσσεσαι;  Έχεις σαράντα χρόνια και δεν έμαθες το άλφα, το πρώτο πράγματα της μοναχικής ζωής της χριστιανικής ζωής; Τι να κάμω τα χρόνια σου; Τι να σε κάμω αν έχεις πενήντα χρόνια με ψωμολογήσε  και δεν μπορείς να απαντήσεις στον άλλον με έναν καλό του λόγο. Τι να κάμω όλα αυτά τα πράγματα.

Απόσπασμα από την ομιλία “Η θεραπεία από την αρρώστια του Φαρισαϊσμού” 

Αν Υπάρχει Ζωή Θέλω να ζήσω

6 Φεβρουαρίου 2014

Απόσπασμα από το βιβλίο: 

Μαρίτα (10): Μα η ανακάλυψη του μποζονίου higgs ή η  big bang ή η χαρτογράφηση του ανθρώπινου γονιδιώματος  η ή κλωνοποίηση και τόσα άλλα δεν κλονίζουν την πίστη στον Θεό; Τέτοιες ανακαλύψεις δεν προκαλούν ανασφάλειες στην πίστη σας;

   Απ: Ασφαλώς όχι. Τα τρία πρώτα ερμηνεύουν κάποια μυστικά του γεμάτου σοφία και ομορφιά κόσμου μας. Μάλιστα τη θεωρία της μεγάλης έκρηξης  τη διετύπωσε ο Lemaitre, ένας καθολικός ιερέας. Ο δε επικεφαλής του προγράμματος του γονιδιώματος, ο Francis Collins, είναι ένας πρώην αγνωστικιστής , σήμερα γνωστός για τη θεμελιωμένη πίστη του στον Χριστό, πράγμα που εκφράζεται στο υπέροχο βιβλίο «Η γλώσσα του Θεού». Το να βρεθεί ένα σωμάτιο ή να ανακαλυφθεί ένα μυστικό του φυσικού κόσμου, μόνον ευλογία είναι. Αντικρύζει κανείς  τα έργα του Θεού, τα δημιουργήματα Του, που όσο μικρά και αν είναι, φανερώνουν τη δόξα Του. Αρκεί να θέλει κανείς να την δει.
    Όσο για την κλωνοποίηση, αυτή είναι ένας μηχανισμός, μια τεχνολογική διαδικασία, που μαζί με την ικανότητα του ανθρώπου θα μπορούσε να αποδείξει και την τρέλα ή την αυτοκαταστροφικότητά του. Απ’ό,τι φαίνεται, δεν την απαγορεύουν μόνον οι ανθρώπινοι νόμοι, αλλά την εμποδίζει μάλλον και η ίδια η φύση, δηλαδή με κάποιον τρόπο και ο Θεός. Ίσως να ενισχύει αυτό το τελευταίο την αίσθηση της παρουσίας  Του.

Ο ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΒΙΟΣ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΙΕΡΑΡΧΩΝ

29 Ιανουαρίου 2014

Χαμήλωσε, σταυραητέ! – Θανάσης Ν. Παπαθανασίου

2 Ιανουαρίου 2014

Στο θεολογικό τοπίο του τόπου μας βρίσκεις τα πάντα. Παρουσίες κάθε λογής και τροχιές πελώριας ποικιλίας. 

Από τις πιο χτυπητές περιπτώσεις, είναι η νομή νευραλγικών θέσεων του ακαδημαϊκού ή του ποιμαντικού ιστού από ανθρώπους που σε νορμάλ περιστάσεις κανένας δεν θα τους εμπιστευόταν κάτι παραπάνω από την πώληση αντηλιακού στην παραλία.
 Οι ολίγιστοι, οι υπομέτριοι, οι αδιάβαστοι, οι ανίκανοι να κινηθούν στην πιάτσα της αληθινής ζωής, οι αναρριχώμενοι δυνάμει συμμοριών και οι μύστες της μικρόνοιας και του μίσους αφθονούν όσο τα σαπρόφυτα σε πτώματα, όσο οι σκορπιοί στα άφεγγα.
 Μαζί μ’ αυτά, ομοίως χτυπητή κι η μπαγιατίλα, κι αυτή σε γκάμα ικανή: Θεολογίες άπνοες και άγονες, που αναδίδονται από το ανακάτεμα ενός κουρασμένου χυλού, άλλοτε με κουτάλα ενός αυτιστικού λεξιλογίου, άλλοτε με κουτάλα μιας επιστημοφάνειας. 
Και οι σεφ αυτού του χυλού, επίσης σε ομογενείς ιριδισμούς: από μισαλλόδοξους σταυροφόρους και παραληρηματικούς αιρεσιοκτόνους, μέχρι καλόψυχους πλην εξωγήινους διακόνους του νομικισμού και του ηθικισμού… 

Αυτή η λίστα ανελέητα ακριβολόγων χαρακτηρισμών μπορεί να μακρύνει πολύ, και μάλιστα να μακρύνει εύκολα.
 Από τη μια έρχονται πλημμυρηδόν τα περιστατικά που την επαληθεύουν και την κρατούν σε τραγική ισχύ. 
Από την αλλη, η αντιδιαστολή από την παραπάνω πεθαμενίλα είναι, εδώ και μερικές δεκαετίες, κεντρικό χαρακτηριστικό του λόγου κάποιων άλλων θεολογικών παρουσιών, οι οποίες, σε μια χοντρική χαρτογράφηση, αποτελούν τον αντίποδα της εν λόγω πεθαμενίλας. 
Είναι οι θεολογίες της ανανέωσης, της φρεσκάδας, της κριτικής ανάγνωσης της παράδοσης, της ικανότητας διαλόγου με το σήμερα και με την ετερότητα.
 Είναι ο λόγος ανθρώπων άξιων, διαβασμένων, ικανών, επιστημονικά εξοπλισμένων, συχνά αδικημένων, πολύ συχνά οδοποιών.
 Λόγος που πάλλεται από μια δυναμική ευαγγελισμού: ιδού -επί τέλους!- το σωστό, το απελευθερωτικό, το γόνιμο, το ανοιχτό στο μέλλον… Η δυναμική αυτή έχει, φυσικά, προϊστορία, πατέρες και δασκάλους. Στην τωρινή συγκυρία πάντως εκπροσωπείται από ανθρώπους διαφόρων δεκαετιών, οι οποίοι βρίσκονται τώρα στο θεολογικό προσκήνιο και δημιουργούν. Απέναντι στα σαπρόφυτα και τους σκορπιούς, σταυραητοί στους ανοιχτούς αέρες!

Όμως…

Να κλίνουμε το γόνυ προσευχητικά! Για το αλλιώτικο κακό, που γίνεται αλλιώτικα απ’ ό,τι τα κακά των σαπρόφυτων και των σκορπιών: γίνεται σχεδόν απροσδόκητα, εκεί που δεν βλέπεις σήψη και κεντρί, περίπου άρρητα, σίγουρα πικρά. Είναι το κακό που γίνεται με όρους καλού, κι εδώ ακριβώς ριζώνει το περίπου άρρητό του. Ένα – ένα τα συστατικά του σταυραητού είναι μόνο προς έπαινο: κόκκαλα γερά, όραση ακαταμάχητη, ταχύτητα νου και κορμιού ζηλευτή, αφοσίωση στο στόχο θαυμαστή, ράμφος τομώτατο, πόδια στιβαρά. Μόνο ευγνώμων μπορεί να είναι κανείς για την ύπαρξη των σταυραητὠν, που σηκώνουν την ψυχἠ στα ύψη για να ανασαίνει καθαρά και να διακρίνει τα πνιγηρά του κάμπου. 
Τον παλαιικό Κώστα Κρυστάλλη έχει κάθε λόγο να τον θυμηθεί η καψερή η θεολογία μας, και να επαναλάβει την παράκλησή του:
 “Παρακαλώ σε, σταυραητέ, για χαμηλώσου ολίγο /
 και δωσ’ μου τες φτερούγες σου / και πάρε με μαζί σου, /
 πάρε με απάνου στα βουνά / 
τι θα με φάη ο κάμπος”!
 Παρ’ όλ’ αυτά -επανέρχομαι- το αλλιώτικο, το πικρό κακό είναι αυτό που γίνεται με όρους καλού. Είναι το να κρύψει τον ήλιο ο σταυραητός! 

Το αλλιώτικο κακό είναι ο ναρκισσισμός του υψιπέτη, του αληθινά υψιπέτη – όχι του σκορπιού που νομίζει πως έβγαλε φτερά. 
Είναι ο ναρκισσισμός για αληθινά κατορθώματα – όχι για νομιζόμενα
. Είναι ο ναρκισσισμός του πραγματικά χρυσού θεολόγου – όχι του κάθε στιλβωμένου ντενεκέ. Και είναι (επαναλαμβάνω κάτι που έχω ξαναπεί) ύπουλο πράγμα ο ναρκισσισμός. 
Διότι σε αηδιάζει όταν τον παρατηρείς, σε συναρπάζει όταν σε κυριέψει. 
Σε εμποδίζει να δεις μιαν αλήθεια οδυνηρής αντιφατικότητας: Ότι είναι δυνατόν να σκοτώσεις όχι μόνο πετώντας πέτρες, αλλά και πετώντας αλήθειες.
 Στην εμπειρία της Εκκλησίας αυτά είναι πράγματα ξεκάθαρα από την αρχή. 
Χριστός χωρίς κένωση είναι αντίχριστος, και ευαγγέλιο χωρίς ταπεινότητα είναι τούβλο.
 Ο ναρκισσισμός των αξίων είναι από τα πικρότερα κακά των ημερών μας, γιατί διαψεύδει επαγγελίες και στειρώνει ό,τι γονιμότερο. 

Διαθέτοντας τρομακτική εκτίμηση προς την προσφορά του, δύναται, άραγε, ο ναρκισσιστής να φανταστεί πως οι χιλιάδες σελίδες που έχει γράψει ενδέχεται να είναι στάχτη και μπούρμπερη στην Κρίση, κι ότι αυτό που θα μετρήσει μπορεί ίσως να ‘ναι μια στιγμή από εκείνες που με τίποτα δεν έχουν θέση σε ένα βαρύ βιογραφικό; Ο ζωντανός Θεός δεν είναι μόνο ο διοργανωτής εκπλήξεων σε βάρος των αντιπάλων μας! Αν είναι όντως ζωντανός κι αν είναι όντως ο κύριος της έκπληξης, τότε μπορεί να εκπλήξει και τις αφεντιές μας! Αλλά, χωράει έκπληξη στο νου αυτού που αδιάκοπα εκπλήσσεται από το δικό του μεγαλείο; 

Ο ναρκισσιστής άξιος δεν είναι ούτε βλάχος, ούτε αναίσθητος.
 Είναι κοσμοπολίτης και πονά. Πονά για τους ανθρώπους που τον στερούνται.
 Ο ναρκισσισής άξιος έχει κυριευτεί τόσο πολύ από την εγωπάθειά του, που του είναι αδύνατο να κάνει ό,τι κάνει ένας κανονικός άνθρωπος: δεν μπορεί να καλαμπουρίσει στην παρέα πάνω από δυο λεπτά, δεν μπορεί να χαρεί λέγοντας πράγματα που είναι ακαδημαϊκώς ασήμαντα, δεν αντέχει να μη φέρει την κουβέντα στην ποιμαντική του, δεν μπορεί να αφήσει την ψυχή του συνομιλητή να χαλαρώσει ανθρωπινά. 

Του είναι αδύνατο να μη μιλάει μεγαλόφωνα, ώστε να τον ακούσουν κι εκείνοι που είναι στην άλλη άκρη του τραπεζιού και κάνουν το λάθος να ‘χουν δικό τους πηγαδάκι. 
Για τον ναρκισσιστή άξιο οι πάντες υπάρχουν για να ζουν τη ζωή του, να ενημερώνονται για την πορεία του, να εναποθέτουν τις ελπίδες τους στη μεσσιανικότητά του.
 Λατρεύει όσους διαβάζουν τις κριτικές που ακάθεκτος ασκεί, μα δεν δύναται να νιώσει ευγνωμοσύνη σε όσους κάτι θα του κρίνουν. Σκοτεινιάζει, κακιώνει και μιζεριάζει.
 Ο ναρκισσιστής άξιος μπορεί να γνωρίζει άριστα τον ινδουισμό, μα αν (σαν τεστ) του ζητηθεί να πει μέσα σε δυο δευτερόλεπτα τι θα μπορούσε να γεννηθεί αν τυχόν ίσχυε ο νόμος της μετενσάρκωσης και γεννιόταν σε άλλους τόπους, θα ξεστομίσει ότι μπορεί να γεννιόταν πρύτανης στη Σορβώνη, αρχιραββίνος στην Παλαιστίνη, στρατηγός στην Κίνα… Αυθόρμητα δεν θα του ερχόταν ποτέ η σκέψη ότι μπορεί να γεννιόταν λιμενεργάτης στην Αμβέρσα, θρησκευόμενος χωρίς περγαμηνές στην Αργεντινή ή… σαπρόφυτο στον κάμπο! 
Ο έξυπνος σταυραητός από το ράμφος πιάνεται! 
Εν τέλει, ο διαχωρισμός μεταξύ πεθαμενίλας και ανανέωσης είναι πολύ, πάρα πολύ σχετικός. 

Χαμήλωσε, σταυραητέ, αλλιώτικα απ’ αυτό που ζητούσε ο Κρυστάλλης! 
Χαμήλωσε, για να φανεί ο ήλιος! Πιο ταπεινοί, πιο αληθινοί
. Αν πάρουμε χαμπάρι ότι αχρείοι δούλοι εσμέν ακόμα και στις εκπληκτικότερες στιγμές μας, τότε μπορεί και να μην πάνε χαράμι τα φτερά μας. 
Να κλίνουμε το γόνυ προσευχητικά, για το αλλιώτικο κακό, που κλώθεται αλλιώτικα!

Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Νέα Ευθύνη 15 (2013), σσ. 82-85.

Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΝΕΟΓΕΝΝΗΤΟΥ

26 Δεκεμβρίου 2013
xristos-gennisi

Ποτέ δεν αγκαλιάστηκε ο θάνατος τόσο από τη ζωή όσο με τη γέννηση του Θεανθρώπου. Οσμή θανάτου είχε η ανθρώπινη ζωή, όταν γεννήθηκε ο Χριστός και την ίδια οσμή πήρε και ο Χριστός με τη γέννησή Του. 

Με πολλή σοφία ο αγιογράφος εικονίζει το Νεογέννητο ήδη μέσα σε νεκρική λάρνακα, προεικόνιση του Σταυρικού θανάτου που αναμένει το Θείο Βρέφος. Η ζωή Του μάλιστα κινδυνεύει από την πρώτη μέρα. Ένα Βρέφος που γεννιέται αθόρυβα και ταπεινά, καθίσταται «επικίνδυνο» για τους ηγέτες του κόσμου τούτου. 
Από τότε μέχρι και σήμερα γεννιέται κάθε Χριστούγεννα, κάθε μέρα, μέσα μας και έξω μας, ξανά και ξανά το ίδιο Θείο Βρέφος. Γεννιέται συνεχώς, γιατί συνεχώς πεθαίνει και ανασταίνεται. 
Το εμπόριο της Γιορτής (όσο έχει απομείνει λόγω οικονομικής κρίσης), ο Santa Claus, το…χαμένο – στις σύγχρονες μέρες – νόημα των Χριστουγέννων θα απασχολήσει και πάλι τους πιο…βαθυστόχαστους. 
Από την άλλη, οι πιο…ανάλαφροι και…έχοντες θα διάγουν τις ημέρες αυτές με ξεκούραση ή διασκεδάζοντας, άντε και λίγο εκκλησία – έτσι για το καλό. Εκτός από αυτούς που, σύμφωνα με τις στατιστικές, ζούνε κάτω από το όριο της φτώχειας και για άλλη μια φορά, τα Χριστούγεννα γι’ αυτούς θα είναι δύσκολα. Η… σκέψη πολλών από μας όμως θα είναι κοντά τους, ίσως και με λίγο κρέας και ένα…πακέτο μακαρόνια. 
Άλλωστε, υπάρχουν και πλούσιοι που θα οργανώσουν Χριστουγεννιάτικα φιλανθρωπικά gala για την ενίσχυση των αναξιοπαθούντων. 
Τι περίεργη τελικά και τραγική μοιάζει αυτή η γιορτή των Χριστουγέννων! Το Νεογέννητο να θανατώνεται τη στιγμή που γεννιέται, ίσως και πριν ακόμη καλά καλά γεννηθεί. 
Και το μυστήριο συνεχίζεται: Δεν ενοχλείται από το θάνατό Του. Ίσα – ίσα εκουσίως τον υπομένει. Χαίρεται με το θάνατό Του, γιατί μ’ αυτόν θα πατήσει το θάνατο του κόσμου – «θανάτω θάνατον πατήσας» – και θα αναστηθεί ήσυχα στις ταπεινές ψυχές κρυφά, χωρίς λαμπιόνια και θόρυβο, έτσι όπως γεννήθηκε. 
Καλά Χριστούγεννα! 
Γκουνέλας Χρήστος

ΤΙ ΚΑΝΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ; (Μεγάλου Βασιλείου)

26 Νοεμβρίου 2013
megas-vasilios

Πες μου, τι λόγο θα δώσεις στο Θεό εσύ που ντύνεις τους τοίχους και όχι τους ανθρώπους;  Εσύ που στολίζεις ένα ζώο και αδιαφορείς για τα κουρέλια που φοράει ο συνάνθρωπός σου;
Εσύ που σου σαπίζουν τα φαγητά και δεν δίνεις σ΄ αυτούς που πεινάνε;
Να σε λοιπόν, σκυθρωπός και απλησίαστος. Αποφεύγεις τους ζητιάνους μην τύχει και βάλεις το χέρι στην τσέπη για καμιά δεκάρα.
 Ένα ξέρεις να λες: δεν έχω, δε θα δώσω, είμαι φτωχός.
Και, αλήθεια, είσαι φτωχός, τίποτα καλό δεν έχεις. Φτωχός από αγάπη, φτωχός από φιλανθρωπία, φτωχός από πίστη στο Θεό, φτωχός  από  ελπίδα.
Μοιράσου με τους αδελφούς σου αυτά που έχεις στις αποθήκες σου. Αυτό που αύριο θα σαπίσει, δώσε το σήμερα σε κείνον που το έχει ανάγκη. Το χειρότερο είδος πλεονεξίας είναι να μη δίνεις στους φτωχούς ούτε ό,τι σαπίζει και αχρηστεύεται.
Από το βιβλίο: Μικρή φιλοκαλία της καρδιάς, της Ελένης Κονδύλη.

π.Σεραφείμ Ρόουζ- ο Ευγένιος που καταράστηκε τον Θεό!

2 Νοεμβρίου 2013
tumblr_m9o4qkS1iW1rb44tmo1_500


Κωνστανίνου Αθ. Οικονόμου, δασκάλου

ΠΑΙΔΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ – ΝΕΟΤΗΤΑ – ΑΝΑΖΗΤΗΣΕΙΣ: Ο ιερομόναχος πατήρ Σεραφείμ Ρόουζ, κατά κόσμον Ευγένιος (Γιουτζήν), γεννήθηκε το 1934 σε μια τυπική αμερικάνικη οικογένεια στο Σαν Ντιέγκο (ΗΠΑ). Έφηβος ακόμη, άρχισε να ψάχνει την αλήθεια και, καθώς δεν την έβρισκε άρχισε να επαναστατεί. Έχοντας θεωρήσει τα διάφορα αμερικανικά χριστιανικά δόγματα, ψεύτικα, επιδόθηκε στη μελέτη του Νίτσε που τον επηρέασε…

Από την αθεΐα, που οδηγήθηκε, κατέληξε στην απόγνωση, που ο ίδιος την περιέγραφε ως «ζωντανή κόλαση». Το ψυχικό κενό τον οδήγησε στο ποτό. 
Ο πόνος του προερχόταν από την αίσθηση ότι ο Θεός τον καταδίωκε, γι’ αυτό μεθούσε και Του φώναζε, να τον αφήσει ήσυχο!

Κάποτε μεθυσμένος στάθηκε σε μια βουνοκορφή, σήκωσε τη γροθιά του στον ουρανό, καταράστηκε τον Θεό και Τον προκάλεσε να τον στείλει στην κόλαση!Πίστευε ότι από την κατάσταση της απέλπιδος αθεϊας που είχε βυθιστεί ήταν προτιμότερη η κόλαση, αφού θα επιβεβαιωνόταν ότι ο Θεός υπάρχει…

Στη δεκαετία του 50, ο Ευγένιος έγινε οπαδός του Βουδισμού, ενώ έμαθε κινέζικα, ώστε να μελετήσει αρχαία ανατολικά κείμενα στο πρωτότυπο, ψάχνοντας την αλήθεια. Ωστόσο σε λίγα χρόνια, κατάλαβε ότι ο βουδισμός τον βύθισε σε μεγαλύτερο κενό. Συνέχισε ν’ αναζητά την αλήθεια αλλού, ανάμεσα σε αρχαίες θρησκείες και παραδόσεις, και σε διαφορετικά μονοπάτια. 

ΘΥΡΑ ΑΛΗΘΕΙΑΣ: Κάποτε επισκέφθηκε μια ορθόδοξη εκκλησία. Έγραψε αργότερα γι’ αυτή την εμπειρία: “Όταν επισκέφθηκα μια ορθόδοξη εκκλησία για πρώτη φορά, μου συνέβη κάτι που σε κανένα βουδιστικό ή άλλο ανατολικό ναό δεν είχα νοιώσει. Κάτι μέσα στην καρδιά μου μου είπε ότι γύρισα σπίτι. Η έρευνα μου για την αλήθεια είχε τελειώσει. (…) Έτσι, γνώρισα τον Χριστό”

Ο Ευγένιος βρίσκοντας την Αλήθεια, αφιέρωσε την υπόλοιπη ζωή του ζώντας γι’ αυτή και μεταδίδοντάς την σε άλλους. Μαζί μ’ ένα Ρώσο, που ονομαζόταν Γκλέμπ, συγκρότησαν την αδελφότητα “Άγιος Γερμανός της Αλάσκας”. Ζούσαν μαζί αφιερωμένοι στην ιεραποστολή. Για πνευματικό τους διάλεξαν τον Άγιο Ιωάννη Μαξίμοβιτς, και με την βοήθειά, τις προσευχές και τις ευλογίες του, συγκρότησαν την ιεραποστολική αδελφότητα. Ο άγιος Ιωάννης Μαξίμοβιτς είχε ήδη προφητέψει, ότι σε λίγα χρόνια στην Καλιφόρνια θα γινόταν ένα ορθόδοξο ιεραποστολικό μοναστήρι. Ο Ευγένιος λοιπόν και ο Γκλέμπ άνοιξαν ένα βιβλιοπωλείο στα πλαίσια της ιεραποστολής τους, ενώ νυχθημερόν μετέφραζαν θρησκευτικά κείμενα Πατέρων, που ποτέ δεν είχαν μεταφραστεί στην αγγλική, ενώ παράλληλα τα τύπωναν μ’ ένα χειροκίνητο τυπογραφικό μηχάνημα που αγόρασαν, για να διαδώσουν την Ορθοδοξία στην περιοχή και ακόμα παραπέρα.  

ΑΣΚΗΤΙΚΗ ΖΩΗ: Επειδή όμως γρήγορα ο κόσμος τους κούρασε, και επειδή οι ψυχές τους λαχταρούσαν να ανέβουν υψηλότερα, πιο κοντά στο Θεό, εγκαταλείπουν την πόλη και μεταφέρουν το τυπογραφείο τους σε μια ερημιά της βόρειας Καλιφόρνιας, όπου δεν υπήρχε τίποτε άλλο πέρα από τη φύση. 

Εκεί, χωρίς νερό τρεχούμενο, χωρίς ρεύμα και τηλέφωνο, άρχισαν να ζουν σαν ασκητές παλαιών χρόνων, με συντρόφους αρκούδες, νυχτερίδες, φίδια και άλλα ζώα της ερημιάς. Το 1970, οι δυο φίλοι, προχωρώντας πνευματικά, αφιερώθηκαν εξ’ ολοκλήρου σ’ Εκείνον και εκάρησαν μοναχοί. 

Ο Ευγένιος έλαβε το όνομα Σεραφείμ, από τον άγιο Σεραφείμ του Σάρωφ και ο Γκλέμπ έλαβε το όνομα Γερμανός, από τον άγιο Γερμανό της Αλάσκα. Οι δυο μοναχοί, μακριά από την κοσμική τύρβη, επιδόθηκαν στην άσκηση, ενώ μετέφραζαν συνεχώς ορθόδοξα κείμενα, Πατέρες, κηρύγματα, διδαχές για να υπάρχουν διαθέσιμα αγγλικά κείμενα και να τα μοιράζουν στον κόσμο κερδίζοντας ψυχές. Έτσι, εκπληρώθηκε η προφητεία του Αγίου Ιωάννου Μαξίμοβιτς. 

Κάτω από το φως των κεριών, στο μικρό κελί του ο πατήρ Σεραφείμ έγραφε πολλά βιβλία για την πνευματικότητα του σύγχρονου ανθρώπου και μετέφραζε πατερικά κείμενα αγγλική γλώσσα. Μεταξύ των κορυφαίων έργων του είναι το: “Η ψυχή μετά το θάνατο”, (εδώ) που βρίσκεται μεταφρασμένο στην Ελληνική στο διαδίκτυο. Εκείνα τα χρόνια, στις κομμουνιστικές χώρες, τα γραπτά του για τον πόνο και την ψυχή μετά τον θάνατο, που διαδίδονταν κρυφά, είχαν ανυπολόγιστη επίδραση σε εκατομμύρια ψυχές στην κομμουνιστική Ρωσία και αλλού, με κίνδυνο της ζωής όσων τα διακινούσαν, αφού όποιον συνελάμβαναν, μπορούσαν να τον οδηγήσουν σε κάποια “ψυχιατρική” κλινική ή στη Σιβηρία, ή ακόμη και να τον εκτελέσουν. Το μήνυμα του π. Σεραφείμ για τον πόνο και τους διωγμούς εξαιτίας της πίστης στο Χριστό, συγκίνησε βαθια το σταυρωμένο από το άθεο καθεστώς λαό. Μέχρι και σήμερα στη Ρωσία τα έργα του π. Σεραφείμ είναι πασίγνωστα και απολαμβάνουν μεγάλη εκτίμηση.

ΙΕΡΕΑΣ – ΤΟ ΟΣΙΑΚΟ ΤΟΥ ΤΕΛΟΣ: Στο μεταξύ ο π. Σεραφείμ έγινε ιερέας [1977], με κύριο έργο του τις αναρίθμητες βαπτίσεις που έκανε. Ένας σύγχρονος απόστολος, που εκπλήρωσε το “πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τα έθνη βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος”. Με τις μεταφράσεις του και τις εκδόσεις του οδήγησε χιλιάδες Αμερικανούς στην Ορθοδοξία. Και με τις βαπτίσεις του έσωσε χιλιάδες ψυχές οδηγώντας τις στην αλήθεια. Το όνομά του, το έργο του, η δράση του εξαπλώθηκε και πέρα από την Αμερική.

Αρκούσαν λίγα χρόνια επίγειας ζωής για ν’ αναδείξουν στον ουρανό ένα μεγάλο άγιο που ο χρόνος και ο Θεός θα δικαιώσουν. 

Λέμε λίγα χρόνια επίγειας ζωής γιατί, ενώ ο π. Σεραφείμ έγραφε και βάπτιζε, ξαφνικά αρρώστησε βαριά. Το καλοκαίρι του 1982 αντιμετώπιζε φρικτούς πόνους. Όμως υπέμεινε χωρίς ίχνος γογγυσμού. Παρ’ όλο που πονούσε πολύ, δεχόταν τους προσκυνητές που έφταναν, για να τους δώσει συμβουλές, να τους απαλύνει τον πόνο, να προσφέρει μέχρι τελευταία στιγμή τον εαυτό του για την αγάπη του Θεού και του αδελφού. Κι ενώ δεν ήθελε να εγκαταλέιψει τη μονή, όταν μια μέρα έπεσε λιπόθυμος μέσα σε φρικτούς πόνους, οι πατέρες τον πήγαν στο νοσοκομείο, ενώ εκείνος ψιθύριζε συνεχώς “δόξα Σοι ο Θεός”.

 Οι γιατροί εκεί, διαπίστωσαν ότι η σπάνια ανίατη αρρώστια του είχε προκαλέσει γάγγραινα στο παχύ έντερο. Οι γιατροί απορούσαν πώς δεν ούρλιαζε από τους πόνους και πώς άντεχε χωρίς νάρκωση. Τον έβαλαν αμέσως στο χειρουργείο. Εκεί διαπιστώθηκε ότι είχαν πειραχτεί και άλλα ζωτικά όργανα, και παρόλο που του αφαίρεσαν κομμάτι του εντέρου, δεν του έδιναν πιθανότητες ν’ αναρρώσει. Το νέο διαδόθηκε αστραπιαία και κόσμος άρχισε να συρρέει ελπίζοντας όλοι σ’ ένα θαύμα. Ένιωθαν ότι έχαναν τον πατέρα, το στήριγμά, την ελπίδα τους. Καθώς το τέλος πλησίαζε, ο π. Γερμανός γι’ άλλη μια φορά, τον εξομολόγησε, τον κοινώνησε των αχράντων Μυστηρίων και κατόπιν τέλεσε το ευχέλαιο. Όταν του έτεινε το Ευαγγέλιο για να προσκυνήσει και ενώ ο π. Σεραφείμ βρισκόταν σε κωματώδη κατάσταση, ανασηκώθηκε και αφού προσκύνησε το Ευαγγέλιο που με ζήλο υπηρέτησε και διέδωσε, εξουθενωμένος, έπεσε πάλι στην ίδια κωματώδη κατάσταση. Το τέλος του ήταν μαρτυρικό. Πάντα έλεγε ότι πρέπει να υποφέρουμε πόνους και μαρτύρια γιατί ο πόνος καθαρίζει την ψυχή και την φέρνει πιο κοντά στο Θεό. Όπως κι ο Χριστός μας υπέφερε πολλά για τη σωτηρία μας, έτσι και ο π. Σεραφείμ για την Αγάπη και την Αλήθεια Του, υπέφερε έως τέλους τους πόνους που τον οδήγησαν στην αγκαλιά του Νυμφίου του Χριστού, για ν’ απολαύσει στα ουράνια σκηνώματα του Παραδείσου, όσα ονειρεύτηκε από παιδί η άδολη ψυχήτου. Ήταν 2 Σεπτεμβρίου.  Αν και η θερμοκρασία ήταν σε υψηλά επίπεδα και παρόλο που το σκήνωμά του για τρεις ημέρες εκτέθηκε σε προσκύνημα, ωστόσο ευωδίαζε. 

Στο πρόσωπό του, το ταλαιπωρημένο από τους πόνους, απλώθηκε ένα μειδίαμα, αμέσως μόλις παρέδωσε το πνεύμα του στα χέρια του Κυρίου. Είδε με τα μάτια του, με την ψυχή του, την Αλήθεια, για την οποία έψαξε, αγωνίστηκε, έγραψε και θυσιάστηκε. Ας έχουμε όλοι την ευχή του. 

Ο Γιουτζήν έγινε μέλος της Ορθόδοξης Εκκλησίας το Φεβρουάριο του 1962. Μεταλαμβάνοντας για πρώτη φορά τα Άγια Μυστήρια ένιωσε μια ουράνια, θείκή γεύση στο στόμα του, η οποία παρέμεινε για περισσότερο από μία εβδομάδα.

 trelogiannis.blogspot.gr
ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ:http://pneumatoskoinwnia.blogspot.gr

Ο ΚΥΡΙΟΣ ΜΟΥ ΚΑΙ Ο ΘΕΟΣ ΜΟΥ

17 Σεπτεμβρίου 2013
Ιωάν. κ’ 28-29

28 καὶ ἀπεκρίθη Θωμᾶς καὶ εἶπεν αὐτῷ·
 ὁ Κύριός μου καὶ ὁ Θεός μου. 
29 λέγει αὐτῷ ὁ  Ἰησοῦς· ὅτι ἑώρακάς με, πεπίστευκας· μακάριοι οἱ μὴ ἰδόντες καὶ πιστεύσαντες.